Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania E. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 29 stycznia 2014 roku nr (...)

w sprawie E. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się E. W.prawo do emerytury od (...).

Sygn. akt IV U 267/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 13 maja 2014 r.

Decyzją z dnia 29 stycznia 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153,
poz. 1227 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił E. W.przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. W stażu tym organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresu zatrudnienia od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G. Zarząd (...)
w T., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 2013 r. nie określono w sposób prawidłowy rodzaju prac wykonywanych przez ubezpieczonego w tym czasie, a ponadto wskazana w tym dokumencie nazwa stanowiska pracy nie odpowiada stanowisku wymienionemu w zarządzeniu resortowym.

Decyzję tę zaskarżył E. W., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że od 18 października 1971 r. do
30 września 1977 r. i od 1 września 1981 r. do 31 maja 2003 r. stale i w pełnym wymiarze godzin wykonywał pracę montera konstrukcji metalowych na wysokości, wymienioną
w Dziale V poz. 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podał też, że za okres zatrudnienia od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r. wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący E. W., urodzony
(...)r., w dniu (...)r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował 27 lat, 2 miesiące i 16 dni okresów składkowych
i nieskładkowych.

We wniosku z dnia 5 listopada 2013 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 29 stycznia 2014 r. ZUS Oddział w T. odmówił E. W.przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie jest członkiem OFE.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r. odwołujący E. W. pracował w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera.

dowód:

-

kserokopia świadectwa pracy z dnia 14.05.1999 r.- k. 3 cz. II akt ZUS,

W tym samym przedsiębiorstwie odwołujący był zatrudniony od 1 września 1981 r. do 28 lutego 1991 r., zaś od 1 marca 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G. Zakład w T.. W umowie
o pracę z dnia 1 września 1981 r. powierzono mu stanowisko montera maszyn i urządzeń przemysłowych. W tym czasie, od 2 lutego 1982 r. do 1 marca 1984 r., od 2 lutego 1987 r. do 30 czerwca 1989 r. i od 30 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący nie świadczył pracy w macierzystym zakładzie pracy z uwagi na wyjazdy na budowy eksportowe. Od
27 stycznia 1992 r. do 30 stycznia 1992 r., od 25 kwietnia 1992 r. do 30 kwietnia 1992 r. i od 26 maja 1992 r. do 29 maja 1992 r. wnioskodawca pobierał zaś zasiłek chorobowy.

dowód:

-

umowa o pracę z dnia 01.09.1981 r.- akta osobowe,

-

kserokopia świadectwa pracy z dnia 28.02.1991 r.- k. 5 cz. II akt ZUS,

-

świadectwo pracy z dnia 31.05.2003 r.- k. 6 cz. III akt ZUS,

-

kserokopia zaświadczenia z dnia 30.06.1992 r.- k. 8 cz. II akt ZUS,

-

zaświadczenie o okresach nieskładkowych po dniu 15.11.1991 r.- k. 13 cz. II akt ZUS,

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się remontami zbiorników i rurociągów oraz budową nowych instalacji na terenie zakładów chemicznych, w tym Zakładów (...)w T.. Remonty odbywały się zarówno w czasie stójek, jak i na oddziałach czynnych, w których toczyła się produkcja. Przedsiębiorstwo to zatrudniało około 150-200 pracowników. Zarówno w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T., jak i w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. odwołujący pracował na terenie Zakładów (...)w T. w brygadzie składającej się ze spawaczy
i monterów konstrukcji metalowych na wysokości. Pracował na wydziałach kwasu siarkowego, saletrzaku, półspalania i PCW. Jego praca polegała na montażu konstrukcji metalowych, tj. sczepianiu i łączeniu poszczególnych elementów, układaniu części rurociągów oraz budowie zbiorników. Odwołujący stawiał również estakady, po których prowadzone były rurociągi. Pracę tę odwołujący realizował na wysokości od 2 do ponad
30 metrów. Prace te realizował w systemie jednozmianowym, w godzinach od 7:00 do 15:00. W ramach dobowego wymiaru czasu pracy, oprócz obowiązków montera konstrukcji metalowych na wysokości, nie realizował żadnych innych czynności. Monterom przysługiwały zupy regeneracyjne, urlop zdrowotny i dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

dowód:

-

zaświadczenie o stanie zdrowia z dnia 09.02.1982 r.- akta osobowe,

-

angaże z dnia: 16.01.1985 r., 15.03.1985 r., 05.07.1985 r., 26.07.1986 r., 01.02.1990 r. i 23.08.1990 r.- akta osobowe,

-

zeznania świadka B. K.- 00:29:12-00:38:42,

-

zeznania świadka S. R.- 00:47:37-00:58:38,

-

zeznania odwołującego E. W.01:10:48-01:13:58, 01:34:43,

W takim samym charakterze, tj. montera konstrukcji metalowych na wysokości, odwołujący pracował na budowie eksportowej na terenie NRD przy realizacji kontraktu
SU Rostock od 17 lutego 1982 r. do 31 grudnia 1983 r. Na co dzień świadczył pracę na terenie zakładów chemicznych, wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy takie same czynności, jak na terenie Zakładów (...)w T..

dowód:

-

zaświadczenie lekarskie z dnia 09.02.1982 r.- akta osobowe (na wysokości)

-

umowa o pracę na budowie eksportowej z dnia 15.02.1982 r. wraz
z aneksami- akta osobowe,

-

karta osobowa pracownika z dnia 21.12.1983 r.- akta osobowe,

-

pismo kierownika robót dot. przede legowania pracownika z dnia
17.12.1983 r.- akta osobowe,

-

podanie o skierowanie do robót montażowych za granicą z dnia 24.04.1986 r.- akta osobowe,

-

zeznania odwołującego E. W. 01:16:52,

Od 4 lutego 1987 r. do 31 marca 1989 r. odwołujący pracował na budowie eksportowej na terenie CSRS na stanowisku wiertacza przy realizacji kontraktów (...) i (...)Budowa P., zaś od 2 lipca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. na terenie CSRF- P.na stanowisku wiertacza- ślusarza, z tym, że od 1 stycznia 1995 r. był również brygadzistą. Odwołujący świadczył pracę na wydziale zwanym rudarnią, gdzie montowano rurociągi. Na co dzień zajmował się remontami, jak i budową nowych rurociągów i konstrukcji. Jako wiertacz wiercił otwory w metalowych elementach wiertarką elektryczną, a jako ślusarz szlifował te elementy i ciął je przy użyciu palnika.

dowód:

-

umowy o pracę na budowie zagranicznej z dnia: 31.01.1987 r., 15.04.1987 r.
i 01.01.1989 r. wraz z aneksami- akta osobowe,

-

zaświadczenie pracy z dnia 31.03.1989 r.- akta osobowe,

-

umowy o pracę na budowie zagranicznej z dnia: 30.06.1992 r., 30.12.1994 r., 01.01.1996 r. - akta osobowe,

-

zaświadczenie pracy z dnia 30.09.2000 r.- akta osobowe,

-

zeznania odwołującego E. W.01:16:52-01:32:28,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania świadków i odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków B. K.i S. R. oraz słuchanego w charakterze strony E. W., którzy złożyli depozycje odnośnie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego w spornych okresach. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, wzajemnie ze sobą korespondowały, a przy tym były przekonujące w świetle zasad logiki
i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyraźnie wynika, że w okresie zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T., w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. i na budowie eksportowej na terenie
NRD odwołujący stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w charakterze montera konstrukcji metalowych na wysokości. Zeznania te, w części dotyczącej realizacji przez ubezpieczonego pracy montera na wysokości, znalazły potwierdzenie w znajdującej się
w aktach osobowych dokumentacji pracowniczej w postaci zaświadczenia o stanie zdrowia
z dnia 9 lutego 1982 r. oraz angaży z dnia 16 stycznia 1985 r., 15 marca 1985 r., 5 lipca
1985 r., 26 lipca 1986 r., 1 lutego 1990 r. i 23 sierpnia 1990 r.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli
w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawniałoby go tzw. wcześniejszej emerytury.

Kwestią sporną pozostawała więc kwalifikacja pracy ubezpieczonego
w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r., w tym samym przedsiębiorstwie i w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1998 r., w tym od
17 lutego 1982 r. do 31 grudnia 1983 r. na budowie eksportowej na terenie NRD oraz od
4 lutego 1987 r. do 31 marca 1989 r. i od 2 lipca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. na budowach eksportowych na terenie Czechosłowacji.

Odmawiając ubezpieczonemu zaliczenia tych okresów zatrudnienia do stażu pracy
w szczególnych warunkach organ rentowy podniósł, że w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 2013 r. pracodawca nie określił w sposób prawidłowy rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę, a ponadto wskazana w tym dokumencie nazwa stanowiska nie odpowiada stanowisku wymienionemu w zarządzeniu resortowym. Jeżeli zaś chodzi o okres zatrudnienia od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r. podał, że odwołujący nie przedłożył za ten okres świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach.

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy
w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych,
o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych
w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jednocześnie zauważyć należy, że świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający takie świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokumenty prywatne
w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej w nim podstawy prawnej. Sąd może więc prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy świadczona przez stronę praca była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2012 r., III AUa 1717/11, LEX nr 1129731; wyrok SA w Katowicach z dnia 4 listopada
2008 r., III AUa 3113/08, LEX nr 552003; wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 września
2008 r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60-68).

W orzecznictwie podkreśla się również, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja
2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10,
LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września
2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia
22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Analiza zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz zeznań świadków
i odwołującego prowadzi do wniosku, żeE. W.legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Dokonując oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, Sąd miał na uwadze, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi ono zostać udowodnione, a temu służą dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach
(por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 22 maja 2013 r., III AUa 952/12, LEX nr 1327500). Same zeznania świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter emerytury
w obniżonym wieku, nie mogą więc przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji zebranej w aktach osobowych (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2013 r., III AUa 1267/12, LEX nr 1312036). Przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być więc uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia- świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Dopiero gdy dokumentacja pracownicza jest niepełna lub zawiera pewne rozbieżności dopuszczalne jest posiłkowanie się zeznaniami świadków, ale jako dowodem uzupełniającym, potwierdzającym przebieg zatrudnienia. Nie jest natomiast dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 stycznia 2012 r., III AUa 1482/11,
LEX nr 1110006).

Jeżeli chodzi o okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r., znajdująca się w aktach organu rentowego kserokopia świadectwa pracy z dnia 14 maja 1999 r. (k. 3 cz. II akt ZUS) potwierdza zatrudnienie w/w w tym zakładzie w takim przedziale czasu na stanowisku montera.

Z uwagi na fakt, że brak było dokumentacji pracowniczej z tego okresu, celem ustalenia, czy wnioskodawca wykonywał w tym czasie pracę w szczególnych warunkach, Sąd oparł się na spójnych, jasnych i logicznych dowodach o charakterze osobowym.

W parciu o zeznania świadków i odwołującego ustalił, że od 18 października 1971 r. do 30 września 1977 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze godzin pracował jako monter konstrukcji metalowych na wysokości. Pracę świadczył na terenie Zakładów (...)w T., zajmując się montażem konstrukcji metalowych, tj. sczepianiem
i łączeniem poszczególnych elementów, układaniem części rurociągów oraz budową zbiorników, na wysokości. Stawiał też estakady, po których prowadzone były rurociągi. Wiadomo przy tym, że zatrudnionym przez (...)monterom,
w tym odwołującemu, przysługiwały zupy regeneracyjne, urlop zdrowotny i dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

Pracę tę należało zatem uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach, gdyż wymieniona została w Dziale V, zatytułowanym: „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 5 (prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości) wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia od 1 września 1981 r. do 28 lutego 1991 r.
w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. i od 1 marca 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zakład w T., w pierwszej kolejności wskazać należy, iż jak wynika z treści kserokopii zaświadczenia z dnia 30 czerwca 1992 r. (k. 8 cz. II akt ZUS), od 2 lutego 1982 r. do 1 marca 1984 r., od 2 lutego 1987 r. do
30 czerwca 1989 r. i od 30 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący nie wykonywał pracy w macierzystym zakładzie pracy z uwagi na wyjazdy na budowy eksportowe. Od
27 stycznia 1992 r. do 30 stycznia 1992 r., od 25 kwietnia 1992 r. do 30 kwietnia 1992 r. i od 26 maja 1992 r. do 29 maja 1992 r. pobierał zaś zasiłek chorobowy (zaświadczenie o okresach nieskładkowych po dniu 15 listopada 1991 r.- k. 13 cz. II akt ZUS).

Z treści umowy o pracę z dnia 1 września 1981 r. (akta osobowe), kserokopii świadectwa pracy z dnia 28 lutego 1991 r. (k. 5 cz. II akt ZUS) oraz świadectwa pracy z dnia 31 maja 2003 r. (k. 6 cz. III akt ZUS), w którym w punkcie 8 uczyniono wzmiankę, że od
1 września 1981 do 31 maja 2003 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jako monter (A/Dz. V/5/1), wynika, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca zajmował stanowisko montera.

W oparciu o treść znajdujących się w aktach osobowych angaży z dnia 16 stycznia 1985 r., 15 marca 1985 r., 5 lipca 1985 r., 26 lipca 1986 r., 1 lutego 1990 r. i 23 sierpnia
1990 r. istotnie można stwierdzić, że w tym czasie odwołujący pracował w szczególnych warunkach. Na części bowiem angaży nabita została pieczątka: „Stanowisko pracy zaliczone do prac wykonywanych w szczególnych warunkach” (angaże z dnia: 1 lutego 1990 r.
i 23 sierpnia 1990), na części zaś podano, że stanowisko montera zaliczane jest do I kategorii zatrudnienia (angaże z dnia: 16 stycznia 1985 r., 15 marca 1985 r., 5 lipca 1985 r. i 26 lipca 1986 r.).

Okoliczność wykonywania przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach
w tym czasie potwierdzili słuchani w sprawie świadkowie i sam ubezpieczony. Z zeznań tych wynika, że wnioskodawca, podobnie jak poprzednio, świadczył pracę na terenie Zakładów (...)w T., gdzie stale i w pełnym wymiarze godzin zajmował się tylko
i wyłącznie pracami monterskimi. Sczepiał i łączył poszczególne elementy, układał części rurociągów, budował zbiorniki i stawiał estakady, po których prowadzone były rurociągi. Wszystkie te prace realizował na wysokości. Z uwagi na zatrudnienie w warunkach szkodliwych dla zdrowia przysługiwał mu specjalny dodatek, urlop zdrowotny i zupy regeneracyjne.

Praca ta, jak wyżej wskazano, wymieniona została w Dziale V, poz. 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Ustalając staż pracy odwołującego w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) G. - Zarząd (...)w T. i w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G. Zakład w T. od 1 września 1981 r., z okresu od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1998 r. należało wyłączyć okresy pobytów wnioskodawcy na budowach zagranicznych od 2 lutego 1982 r. do 1 marca 1984 r., od 2 lutego 1987 r. do 30 czerwca
1989 r. i od 30 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. W stażu tym uwzględnić natomiast należało okresy korzystania przez ubezpieczonego z zasiłków chorobowych od 27 stycznia 1992 r. do 30 stycznia 1992 r., od 25 kwietnia 1992 r. do 30 kwietnia 1992 r. i od 26 maja 1992 r. do 29 maja 1992 r. Okresy te wlicza się bowiem do okresu pracy w szczególnych warunkach. Osiągnięcie bowiem do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2004 r. (por. wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260). W identyczny sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Krakowie
w wyroku z dnia 16 maja 2013 r., III AUa 1239/12 (LEX nr 1316202), podnosząc
w uzasadnieniu, że co prawda, przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca
2004 r. i odnosi skutek również względem stanów prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2004 r.

Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że w takim samym charakterze, tj. montera konstrukcji metalowych na wysokości, wnioskodawca pracował na budowie eksportowej na terenie NRD przy realizacji kontraktu SU Rostock od 17 lutego 1982 r. do 31 grudnia 1983 r. Okoliczność ta wynika z zeznań odwołującego oraz z treści znajdującego się w aktach osobowych dokumentu w postaci zaświadczenia lekarskiego z dnia 9 lutego 1982 r.
o zdolności wnioskodawcy do pracy na stanowisku montera na wysokości, wydanego
w związku z przedelegowaniem pracownika do pracy na eksporcie.

W oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania odwołującego Sąd ustalił, że
w okresach pracy na budowach zagranicznych na terenie Czechosłowacji od 4 lutego 1987 r. do 31 marca 1989 r. i od 2 lipca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący nie pracował
w szczególnych warunkach. W tym czasie bowiem był wiertaczem (4 lutego 1987 r. do
31 marca 1989 r.), a następnie wiertaczem- ślusarzem, zaś od 1 stycznia 1995 r. również brygadzistą. Jak wynika z zeznań ubezpieczonego, jako wiertacz wiercił otwory
w metalowych elementach wiertarką elektryczną, zaś jako ślusarz szlifował te elementy i ciął je przy użyciu palnika.

Prace te, tj. wiertacza i wiertacza- ślusarza, nie zostały wymienione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sumując zatem wskazane wyżej okresy zatrudnienia od 18 października 1971 r. do
30 września 1977 r. i od 1 września 1981 r. do 31 grudnia 1998 r., w tym okres pracy na budowie zagranicznej na terenie NRD od 17 lutego 1982 r. do 31 grudnia 1983 r.- za wyjątkiem dwóch okresów pracy na budowach eksportowych na terenie Czechosłowacji od
2 lutego 1987 r. do 30 czerwca 1989 r. i od 30 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. (co daje łącznie 8 lat, 10 miesięcy i 28 dni)- stwierdzić należało, że odwołujący legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co uprawnia go do
tzw. wcześniejszej emerytury.

Uwzględniając powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego,
w tym art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz
art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia (...)., tj. od osiągnięcia 60 roku życia.