Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2012r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, wydał decyzję w której:

na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dz.U.z 2000r. r 98, poz. 1071 z późn.zm) w związku z art. 30 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. – prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn.zm.) oraz w związku z art. 62 Kodeksu postępowania administracyjnego,

- umorzył postępowania administracyjne z wniosku (...) Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w W. w sprawie rozstrzygnięcia sporów w zakresie odmowy przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. zawarcia umów o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej obiektów (elektrowni wiatrowych) – (...), (...), (...), (...).

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł (...) sp. z o.o. S.K.A w W. (dalej powód) zaskarżając ją w całości(k. 9-13 akt sądowych). Prezesowi URE zarzucił:

1.  naruszenie art. 395 § 2 Kodeksu cywilnego poprzez pominięcie kwestii skutków złożonego przez zainteresowanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, nie dokonanie interpretacji sytuacji faktycznej pod kątem art. 395 § 2 Kodeksu cywilnego;

2.  naruszenie art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez przyjęcie, iż zainteresowany wypełnił swoje publicznoprawne obowiązki względem powoda; jak również poprzez przyjęcie, że zainteresowany nie odmówił zawarcia umowy przyłączenie do sieci;

3.  naruszenie art. 7 ust.8i ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez uznanie, iż uprawnienie powoda żądania zawarcia umowy na podstawie wydanych warunków przyłączenia zostało skonsumowane;

4.  naruszenie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne umożliwiające dalsze prowadzenie niniejszego postępowania przez Prezesa URE,

5.  naruszenie art. 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez uznanie, iż nie doszło do odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, jak również poprzez uznanie, iż niniejszy spór dotyczy zmiany postanowień umowy lub jej niewłaściwego wykonywania;

6.  naruszenie art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez uznanie, iż zachodzą przesłanki do umorzenie niniejszego postępowania.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o uchylenie decyzji w całości w tym o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Prezes URE (dalej pozwany) odpowiadając na odwołanie (k.35 – 39 akt sądowych) podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania w całości, w tym o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

(...) S.A. (dalej zainteresowany) wniósł o oddalenie odwołania w tym o zasądzenie kosztów postępowania procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej (dawnej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. ). (okoliczność bezsporna).

(...) S.A. z siedzibą L. jest przedsiębiorstwem energetycznym prowadzącym działalność w oparciu o przyznaną koncesję na dystrybucję energii elektrycznej (dawniej (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.). (okoliczność bezsporna).

(...) sp. z o.o.S.K.A otrzymała od (...) S.A.warunki przyłączenia do jej sieci elektroenergetycznej elektrowni wiatrowych w miejscowości: (...), (...), (...), (...)wydane kolejno: w dniu 7 grudnia 2009 r. numer (...)i w oparciu o nie została zawarta umowa nr (...), w dniu 13 lutego 2009 r. numer (...)i w oparciu o nie została zawarta umowa nr (...), w dniu 12 lutego 2010 r. numer (...)i w oparciu o nie została zawarta umowa nr (...), oraz w dniu 7 grudnia 2009 r. numer (...)i w oparciu o nie została zawarta umowa nr (...). Umowy te były zawarte z datą 8 marca 2009 r. (okoliczność bezsporna).

Pismem z 15 grudnia 2011r. (...) S.A. odstąpiła od umowy nr (...) na podstawie § 13 pkt 2 oraz umowy nr (...) na podstawie § 12 pkt 2. Jako przyczynę odstąpienia wskazała niewykonanie przez (...) sp. z o.o. obowiązków określonych od pkt 2 do pkt 7 § 4 ww. umów. W tym samym piśmie (...) S.A poinformowała, że przyłączanie farm wiatrowych może być kontynuowane, ale po ponownym złożeniu wniosku o określenia warunków przyłączenia i zawarciu na ich podstawie nowych umów (pismo z 15 grudnia 2011 r. k. 13-14 akt adm).

Pismem z 5 stycznia 2012 r. (...) sp. z o.o. SKA wskazał, że złożone oświadczenie przez (...) S.A. o odstąpieniu od zawartych umów o przyłączenie farm wiatrowych jest prawnie nieskuteczne. (...) sp. z o.o. S.K.A. w tym samym piśmie wskazał, że skoro (...) S.A. traktuje złożone oświadczenie jako odstąpienie od zawartych umów, to jako niezasadne należy przyjąć żądanie o ponowne wystąpienie o wydanie warunków w sprawie przyłączenia farm wiatrowych, ponieważ (...) potwierdziła ważność wydanych warunków. (...) sp. z o.o. S.K..stwierdza, że jeżeli (...) S.A. przyjmuje, że warunki - w oparciu o które zostały zawarte umowy od których następnie spółka odstąpiła - nie wygasły z terminem ich ważności (wydane w 2010r.) to w dalszym ciągu istnieje prawny obowiązek zawarcia umowy w oparciu o te warunki (pismo z 5 grudnia 2011 r. k. akt admin, pismo 5 stycznia 2012r k. 132-133 akt adm).

§ 13 pkt 2 umowy nr (...) stanowi, że: „ Postanowienie pkt 1 stosuje się odpowiednio w przypadku odstąpienia od umowy przez (...) sp. z o.o., z powodu niewykonania przez PODMIOT obowiązków określonych w § 4 umowy.”

§ 12 pkt 2 umowy nr: (...) stanowi, że:„Postanowienie pkt 1 stosuje się odpowiednio w przypadku odstąpienia od umowy przez (...) sp. z o.o., z powodu niewykonania przez PODMIOT obowiązków określonych w § 4 umowy.”

Pismem z 20 stycznia 2012 r. (...) S.A. stwierdził, że może rozważyć zawarcie aneksów zmieniających terminy wykonania przyłączenia elektrowni wiatrowych po przedstawieniu przez (...) sp. z o.o. S.K.A stanu zaawansowania prac projektowych i robót dotyczących poszczególnych elektrowni (pismo z 20 stycznia 2012 r. k. 127 akt adm), na które (...) sp. z o.o. SKA udzielił odpowiedzi w dniu 17 lutego 2012 r. (pismo z 17 lutego 2012 r. k.135-136 akt admin.)

30 stycznia 2012 r. Prezes URE zawiadomił (...) S.A. o wszczęciu z postępowania z wniosku z dnia 11 stycznia 2012 r. (...) sp. z o.o. SKA w sprawie sporu w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektrowni wiatrowych w miejscowości: (...), (...), (...), (...) (zawiadomienie k. 66-68 akt admin.)

Bezsporne między stronami jest, że do aneksowania umów, od których (...) S.A. odstąpiła, nie doszło do skutku.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz w aktach przesłanych przez organ regulacyjny. Stan faktyczny pomiędzy stronami był niesporny.

Rzetelność dokumentacji i istnienie wskazanych okoliczności nie było kwestionowane przez żadną ze stron. Materiał dowodowy należy uznać za przekonujący oraz w pełni wiarygodny.

Sąd Okręgowy w Warszawie- Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Istota sporu pomiędzy stronami sprowadza się do oceny prawnej w pierwszej kolejności czy pozwany w ramach sprawy administracyjnej posiada „legitymację” do oceny w świetle k.c. skutków prawnych złożonego przez zainteresowanego oświadczenia o odstąpieniu od zawartych umów ( w ramach publicznoprawnego obowiązku) oraz w dalszej kolejności, czy złożone oświadczenie o odstąpieniu prowadzi do wygaśnięcia warunkowego zobowiązania przedsiębiorstwa energetycznego (zainteresowanego) do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej w rozumieniu art. 7 ust 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz.U.2012.1059 ze zm.) - jeśli wydane warunki przyłączenia nie utraciły swej ważności, a strona nadal żąda zawarcia umowy.

W świetle art. 8 ust 1 Pe do właściwości Prezesa URE zostało przekazane rozstrzygnięcie sporu pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym (zainteresowanym) a żądającym zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej podmiotem przyłączanym (powodem) a decyzja może zawierać władcze rozstrzygniecie zastępujące umowę stron i regulujące stosunki cywilne między nimi.

Stanowisko Prezesa URE (pozwanego), że prowadzone postępowanie administracyjne zakończone wydaniem zaskarżonej decyzji było bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a. nie jest trafne z dwóch powodów.

Po pierwsze, błędne jest założenie, że prezes URE nie ma uprawnienia do oceny prawnej złożonego oświadczenia o odstąpieniu i skutków jakie ta ocena może wywołać w świetle żądania powoda na podstawie art. art. 8 ust.1 Pe. Pogląd ten pozwany explicite wyraził w motywach prawnych zaskarżonej decyzji. Tego poglądu Sąd nie podziela, gdyż czym innym jest spór w zakresie dochodzenia wzajemnych roszczeń pomiędzy powodem i zainteresowanym z tytułu niewykonania umów od których jedna ze strona odstąpiła, a czym innym jest spór o prawną ocenę jaki wpływ ma wykonanie prawa odstąpienia w świetle żądania powoda o zawarcie umowy jako przesłanki materialnoprawnej w sprawie administracyjnej w czasie gdy, wydane warunki o przyłączenie nie utraciły swej ważności.

Pominięcie dokonania tej oceny prowadzi do wniosku, że pozwany nie wypełnił ustawowej kompetencji organu administracyjnego w przekazanych mu do rozstrzygnięcie mocą ustawy sprawach cywilnych, jako pragmatycznej potrzeby rozstrzygnięcia sporu, w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci przez podmiot, który jest do tego zobowiązany (zainteresowanego). Tę pragmatyczną potrzebę SN wyraził w wyroku z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygn.akt. III SK 42/10 i określił jako zasadę efektywności, a jako jej granicę zakreślił „sporność sprawy” pomiędzy stronami.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa stanowisko, że wykonanie prawa odstąpienia od umowy w sytuacjach objętych hipotezą art. 494 k.c. uzasadnia analogiczne stosowanie art. 395 § 2 zd. pierwsze k.c. oraz, że skutki wynikające z tego przepisu następują ex tunc, powodując zniesienie stosunku prawnego wynikającego z umowy (por wyroki: z dnia 13 października 1992r., II CRN 104/92, wyroki: z dnia 13 października 1992 r., II CRN 104/92, Lex nr 9088, z dnia 6 maja 2004 r., II CK 261/03, Lex nr 174165, z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 379/07, OSNC-ZD 2008, nr 4, poz. 108, z dnia 27 marca 2008 r., II CSK 477/07, Lex nr 385595, uzasadnienie wyroku z dnia 21 października 2010 r., IV CSK 112/10, OSNC-ZD, 2011, nr 2, poz. 40, uzasadnienie postanowień: z dnia 20 października 2011 r., IV CSK 47/11, BSN 2012, nr 2 oraz z dnia 13 stycznia 2012 r., I CSK 290/11, Biul. SN 2012, nr 3, str 12-13). Zwrot ustawowy „umowa uważana jest za niezawartą” wskazuje na element fikcji konieczny wtedy, gdy umowa była zawarta oraz w znacznej części wykonana, bowiem w przeciwny razie, w razie wystąpienia prawnych skutków odstąpienia ex tunc (z mocą wsteczną), po wygaśnięciu umowy strona wykonująca uprawnienie odstąpienia od umowy nie mogłaby w ogóle dochodzić kar umownych przewidzianych w umowie i tylko w ten sposób tę fikcję należy rozumieć.(por. wyrok z dnia 29 czerwca 2005 r. V CK 105/05, wyrok z dnia 2 października 2007r. IICNP 101/07). Ale co do zasady wskutek odstąpienia od umowy w sytuacjach objętych hipotezą art. 494 k.c. następuje – na podstawie analogicznie stosowanego art. 395 § 2 zd. pierwsze k.c. – zniweczenie ex tunc węzła obligacyjnego wynikającego z umowy. Zniweczenie więc węzła obligacyjnego z woli strony nie prowadzi jednak do wygaśnięcia wydanych warunków, nawet jeśli były częścią tego stosunku prawnego, ponieważ art. 7 ust. 8i Pe jest przepisem prawa bezwzględnie obowiązującego, i z woli stron nie prowadzi do wcześniejszej utraty przez nie mocy niż z upływem2 lat od wydania.

Tym samym wobec ustalenia, że strony nie łączy węzeł obligacyjny, czego na etapie postępowania sądowego nie kwestionowała już żadna ze stron umowy, oraz ewidentnej odmowy zawarcia umowy przez przedsiębiorstwo energetyczne, istniał po stronie Prezesa URE obowiązek merytorycznego rozstrzygnięcia sporu pod kątem istnienia po stronie przedsiębiorstwa energetycznego publicznoprawnego obowiązku przyłączenia Farmy Wiatrowej do sieci elektroenergetycznej.

Po wtóre, błędność stanowiska Prezesa URE wiąże się z przyjęciem, że zachodzi bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego o jakiej mowa w art. 105 § 1 kpa. Zasadniczo uważa się, że bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego oznacza brak któregoś z elementów stosunku materialnoprawnego skutkującego tym, iż nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty (np. wyrok NSA z dnia 21 września 2010 r., II OSK 1393/09). Ponadto w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 listopada 1995r. sygn.akt III ARN 50/95-OSNAPIUS nr 11/1996 poz. 150 Sąd Najwyższy podkreślił, że ze względu na ustrojową zasadę prawa strony do merytorycznego rozpatrzenia jej żądania w postępowania administracyjnym i prawo do rozstrzygnięcia sprawy decyzją - art. 105 § 1 k.p.a. nie może być interpretowany rozszerzająco. Oznacza to, że postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a. tylko wtedy gdy w świetle prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej, która może być załatwiona decyzją (wyrok SN z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt. III SK 20/10). W niniejszej sprawie nie było podstaw do umorzenia postępowania administracyjnego zakończonego zaskarżoną decyzją, ponieważ w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym i prawnym istniała:

⚫

sprawa administracyjna (warunkowe zobowiązanie zainteresowanego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci w okresie ważności wydanych warunków i odmowa jej zawarcia przez odstąpienie od poprzednio zawartych umów ze skutkiem ex tunc);

⚫

strona uprawniona do żądania zawarcia umowy o przyłączenie (powód), ustawowo upoważniony organ administracji publicznej (Prezes URE) do rozstrzygnięcia sporu;

⚫

wniosek strony o rozstrzygnięcie sporu (powoda)

⚫

podstawa prawna do władczego rozstrzygnięcie o przyłączeniu do sieci (art. 8 ust 1 Pe).

Z tych względów Sąd Okręgowy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uwzględnił odwołanie powoda i na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. uchylił zaskarżoną decyzję w całości uznając ją jako wydaną z naruszeniem art. 105 § 1 k.p.a. przez nierozstrzygnięcie sprawy administracyjnej, które to naruszenie nie może być konwalidowane w postępowaniu sądowy, gdyż sprawa wymaga kompleksowej analizy istnienia warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia Farmy Wiatrowej do sieci elektroenergetycznej, do czego Prezes URE ma ustawowe kompetencje i kwalifikowaną wiedzę techniczną.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Sąd uwzględnił odwołanie powoda i na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c., zaskarżoną decyzję uchylił.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego stosownie do wyniku sporu na podstawie 98 § 3 k.p.c i zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. do kosztów tych zaliczono koszty zastępstwa procesowego w wysokości 360 zł określonej w § 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), koszt opłaty sądowej w wysokości 100 zł.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka