Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Gawlik

Protokolant: Hanna Świątek

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2013 roku w Rybniku

sprawy z powództwa S. H.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 74.000 zł (siedemdziesiąt cztery tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 15 października 2013 r. do dnia zapłaty;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.350 zł (cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lipca 2012 roku do dnia zapłaty;

3)  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.570,40 zł (siedem tysięcy pięćset siedemdziesiąt 40/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. Akt. II C 276/13

UZASADNIENIE

Powódka S. H. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 74 000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi z dnia 6 stycznia 2012r. do dnia zapłaty oraz kwoty 4 350 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 lipca 2012r. do dnia zapłaty, nadto o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu podała, że w dniu 25 października 2011r. uległa wypadkowi komunikacyjnemu przechodząc przez przejście dla pieszych, kiedy to potrącona została przez samochód kierowany przez A. S.. Sprawca zdarzenia skazany został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego za przestępstwo z art. 177 § 2 kk. Pozwany jest jego ubezpieczycielem. W wyniku wypadku powódka doznała stłuczenia głowy, złamania szyjki kości ramiennej prawej z przemieszczeniem, złamania kompresyjnego trzonu kręgu L-2, złamania kości krzyżowej po stronie prawej nad poziomem S-1, złamania gałęzi górnej i dolnej kości łonowej, złamania kości szyjki udowej prawej, złamania 1/3 bliższej podudzia prawego z przemieszczeniem, złamania przynasady bliższej piszczeli lewej z przemieszczeniem. Od dnia wypadku do 14 listopada 2011r. była hospitalizowana; w tym czasie dokonano u niej zabiegu zespolenia kości szyjki ramiennej prawej przy pomocy gwoździa śródszpikowego. Następnie przebywała na leczeniu szpitalnym od 14 grudnia 2011r. do 9 stycznia 2012r., a wówczas usunięto jej gwoździe zespalające i zastosowano endoprotezę połowiczą prawego stawu biodrowego. Bezpośrednio po tej hospitalizacji przeniesiona została na oddział rehabilitacji , gdzie przebywała do 14 lutego 2012r., a następnie na oddział chirurgiczny tego samego szpitala ,gdzie przebywała do 23 lutego 2012r.

Od 28 marca 2012r. do 27 kwietnia 2012r. przebywała na leczeniu uzdrowiskowym, przy czym praktycznie wszystkie schorzenia wskazane w karcie informacyjnej miały związek z wypadkiem komunikacyjnym. Koszty leczenia sanatoryjnego zmuszona była pokryć we własnym zakresie, gdyż terminy dotyczące rehabilitacji były odległe. W chwili obecnej powódka nadal wymaga rehabilitacji oraz pomocy osób trzecich, a uszczerbek jej na zdrowiu wynosi 86%.

Zgłosiła żądanie zapłaty zadośćuczynienia do pozwanego Zakładu (...), który jakkolwiek uznał swoją odpowiedzialność za skutki wypadku i przyznał jej tytułem zadośćuczynienia kwotę 70. 000 zł, to z niezrozumiałych dla powódki przyczyn przyjął jej przyczynienie się w wysokości 20 % ,co skutkowało wypłatą kwoty 56. 000 zł, a równocześnie odmową wypłaty kosztów leczenia sanatoryjnego jak wyżej.

Na poparcie swojego roszczenia powódka przywołuje treść art. 445 § 1 k.c. oraz art. 444 § 1 k.c. argumentując, że z uwagi na jej wiek i skalę uszczerbku na zdrowiu można założyć, że skutki wypadku spowodują, iż będzie osobą bezradną. Jej zdaniem łączna kwota zadośćuczynienia, jakie winna otrzymać od ubezpieczyciela wynosi 130. 000 zł i nie jest wygórowana. Kwestionuje stanowisko pozwanego ,jakoby przyczyniła się do zaistnienia wypadku.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Uznał swoją odpowiedzialność za skutki wypadku podnosząc jednakże , że przeprowadził postępowanie likwidacyjne szkody powódki i wypłacił na jej rzecz kwotę 56. 000 zł tytułem zadośćuczynienia uwzględniając zakres doznanych przez nią obrażeń ciała, trwały uszczerbek na zdrowiu, rodzaj zastosowanego leczenia, okres leczenia, cierpienie będące skutkiem wypadku, wiek powódki, a także stosunki majątkowe społeczeństwa i stopę życiową społeczeństwa. Zdaniem ubezpieczyciela wypłacone powódce zadośćuczynienie jest prawidłowe w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Odnośnie kosztów leczenia sanatoryjnego powódki pozwany nie uznaje roszczenia twierdząc, że powódka korzystała i w pełni korzystać mogła z usług społecznej służby zdrowia, a obowiązkiem poszkodowanego jest zmniejszenie szkody. Zakwestionował roszczenie w zakresie żądania odsetek zadośćuczynienia podnosząc, iż winny być one ustalone od daty wyrokowania, gdyż wówczas dochodzi do ukształtowania prawa. Zakwestionował również żądanie przez powódkę zasądzenia odsetek od roszczenia zapłaty odszkodowania, twierdząc, iż wiążący jest dla pozwanego art. 818 § 2 k.c., a powódka dotychczas nie dowiodła zasadności i wysokości roszczeń dochodzonych pozwem.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka S. H. w chwili wypadku miała 77 lat, jest emerytowanym pracownikiem kolei. Stan jej zdrowia przed wypadkiem był stosowny do wieku, jakkolwiek leczyła się psychiatrycznie wobec stanów w jakie popadła wskutek śmierci męża przed 7 laty.

Bezspornym pomiędzy stronami jest, że w dniu 25 października 2011r. powódka uległa wypadkowi komunikacyjnemu. W tej dacie A. S. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym na drodze publicznej w J. zbliżając się do oznakowanego przejścia dla pieszych nienależycie obserwował przedpole jazdy i nie zachował należytej ostrożności, w wyniku czego nie udzielając pierwszeństwa przechodzącej prawidłowo przez jezdnię S. H. potrącił ją powodując u niej obrażenia ciała w postaci złamania miednicy, tj. złamania gałęzi górnej i dolnej łonowej lewej, złamania podgłowowego kości ramiennej prawej, złamania 1/3 bliższej kości piszczelowej i strzałkowej prawej z przemieszczeniem , złamania szyjki kości udowej prawej z przemieszczeniem, które to obrażenia stanowiły ciężki uszczerbek na zdrowiu ofiary wypadku powódki S. H. w myśl art. 156 § 1 pkt. 2 k.k. Powyższe stanowi ustalenie Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju, który wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2012r. w sprawie II K 1425/11 uznał sprawcę wypadku winnym popełnienia występku i skazał na karę pozbawienia wolności warunkowo zawieszając jej wykonalność.

Wskutek wypadku powódka leczona była szpitalnie na Oddziale Urazowo-Ortopedycznym Wojewódzkiego (...) w J., gdzie w dniu 30.10.2011r. leczona była operacyjnie: zespolono złamanie szyjki kości ramiennej prawej gwoździem śródszpikowym, zespolono złamanie kości piszczelowej prawej gwoździem śródszpikowym . 23 grudnia 2011r. usunięto zespolenia z kości ramiennej prawej, zastosowano endoprotezo- plastykę kości udowej prawej, kilkakrotnie była operowana, a następnie leczona ambulatoryjnie i rehabilitowana, przy czym leczenie nie zostało zakończone. Obecnie skarży się na znaczny stopień ograniczenia ruchomości i sprawności ogólnej w szczególności kończyny górnej prawej (powódka jest praworęczna), bóle kręgosłupa lędźwiowego z ograniczeniem ruchomości, bóle bioder i stawów kolanowych z ograniczeniem ruchomości i wydolności, kurcze łydek. W trakcie rehabilitacji stwierdzono u niej również zakrzepicę żył głębokich podudzia prawego. W dniach od 28.03.-27.04.2012r. rehabilitowana była w U., a w grudniu 2011r. i maju 2012r. rehabilitowana w (...) w B..

Powódka obecnie porusza się samodzielnie aczkolwiek z widocznym trudem i to z użyciem dwóch kul łokciowych. Postawa jej sylwetki przybiera pozycję wymuszoną stanem zdrowia, podczas badania przez biegłego rozbierała się i ubierała z trudem, z udziałem córki, chód ma powolny, drobnymi krokami . Ruchomość kręgosłupa powódki ograniczona jest we wszystkich płaszczyznach, ma ograniczone skrętoskłony, szczególnie w lewo, o 1/3 zakresu w lewo, skłon dosiężny 45 ^o w siadzie prostym. Na kończynie górnej, na barku prawym posiada zagojoną bliznę pooperacyjną z przedniobocznej strony o kształcie litery V, o długości ramion 9 i 6 cm, widoczny duży zanik mięśnia naramiennego, znacznie ograniczoną ruchomość w stawie ramienno-łopatkowym.

U powódki stwierdzono przebyty uraz wielomiejscowy, stłuczenie klatki piersiowej oraz okolicy lędźwiowej, złamanie kompresyjne kręgu L2, złamanie bocznej prawej części kości krzyżowej na poziomie S1, złamanie gałęzi górnej i dolnej kości łonowej lewej, złamanie szyjki kości ramiennej prawej z przemieszczeniem, złamanie szyjki kości udowej prawej, złamanie 1/3 bliższej kości piszczelowej prawej z przemieszczeniem, załamanie podgłowowe kości strzałkowej prawej, oderwanie fragmentów kłykci bocznej udowego i piszczelowego po stronie lewej, złamanie głowy kości strzałkowej lewej, stan po złamaniu szyjki kości ramiennej prawej leczony zachowawczo w 2009, chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego lewego.

Skarży się na bolesność miednicy na ściskanie w wymiarze poprzecznym i spojenia łonowego w wymiarze strzałkowym, ma nieznacznie ograniczoną ruchomość stawu biodrowego lewego, linijną zagojoną bliznę pooperacyjną 14 cm z bocznej strony stawu biodrowego, ograniczoną ruchomość stawu biodrowego prawego. Staw kolanowy i podudzie prawe: oś kończyny ustawiona na koślawo, w linii pośrodkowej, zagojona blizna pooperacyjna 6,5 cm, dodatkowo blizny punktowe po wprowadzonych śrubach blokujących, zagojone z wyczuwalnym materiałem zespalającym, tkliwe przy palpacji, tkliwość rozlana na wysokości stawu kolagenowe oraz na wysokości przebytego złamania, ruchomość kolana w zakresie 0-120 ^o z bólem przy maksymalnym zgięciu. Staw kolanowy lewy u powódki posiada ograniczenie ruchomości w zakresie 0-110 ^o. Badanie RTG kręgosłupa wykazuje sklinowanie trzonu kręgu L2 – wskutek złamania kompresyjnego i zmiany zwyrodnieniowe o niewielkim nasileniu, RTG ramienia prawego: podgłowowe przemieszczenie złamanie kości ramiennej prawej, RTG miednicy i osiowe biodra prawego: złamanie szyjki prawej kości udowej, złamanie krawędzi prawej strony kości krzyżowej, złamanie obu gałęzi kości udowej lewej, choroby zwyrodnieniowe lewego stawu kolanowego, RTG stawu kolanowego lewego: oderwanie fragmentu kostnego nadkłykcia bocznego kości udowej, oraz kłykcia bocznego kości piszczelowej, podgłowowe złamanie kości strzałkowej, RTG podudzia prawego: przemieszczone wieloodłamowe, złamanie 1/3 bliższej trzonu kości piszczelowej, złamanie podgłowowe kości strzałkowej prawej, TK stawu kolanowego prawego: wieloodłamowe złamanie kości piszczelowej i kości strzałkowej podudzia z przemieszczeniem licznych drobnych elementów kostnych, zmiany obrzękowe oraz krwotoczne w częściach miękko tkankowych, w tym w tkance podskórnej, płyn w zachyłku nadrzepkowym, TK kręgosłupa lędźwiowego: złamanie kompresyjne trzonu L2, złamanie części bocznej prawej kości krzyżowej na poziomie S1 z niewielkim przemieszczeniem drobnego odłamu kostnego, RTG kolana prawego: stan po złamania kości podudzia prawego, żyła udowa prawa ma zmniejszoną podatność na ucisk, RTG podudzia prawego: stan po operacyjnym leczeniu obu kości podudzia, materiał zespalający gwóźdź śródszpikowy oraz śruby zespalające obecne. Trwały uszczerbek na zdrowiu mający związek z doznanym urazem wskutek wypadku wynosi 85 %. Jakkolwiek powódka w 2009r. doznała złamania kości ramiennej prawej, to w tym czasie rodzaj złamania skutkował zakwalifikowaniem jej do leczenia zachowawczego ,co zrealizowała wykazanymi trzema wizytami ambulatoryjnego leczenia, uszczerbek na zdrowiu skutkiem tego wypadku wynosi 5 % i został odliczony z sumy uszczerbków będących skutkiem wypadku komunikacyjnego.

Ostateczny wynik przebytego urazu kości ramiennej, dwukrotnego, wskutek wypadku ,z którego powódka wywodzi swoje roszczenie jest skrajnie zły, a ograniczenie ruchomości stawu ramiennego jest na tyle znaczne, że graniczy z uznaniem stawu ramiennego za bezużyteczny. Rokowanie na przyszłość u powódki należy określić jako niepewne gdyż zgłasza ona postępujące ograniczenie ruchomości stawów: ramiennego prawego, biodrowego prawego, stawów kolanowych i kręgosłupa co przy analizie progresji zmian obserwowanych na kolejnych radiogramach potwierdza rokowania niepomyślne. Sprawność powódki w życiu codziennym jest znacznie ograniczona, porusza się ona samodzielnie wyłącznie z użyciem dwóch kul łokciowych, przy czym ruchomość dwóch stawów ramiennego i biodrowego prawych jest znacznie ograniczona. Na ograniczenie aktywności i samodzielności powódki ma dodatkowo wpływ występująca dysfunkcja stawów kolanowych i podudzia prawego, przy czym chód jest niewydolny i możliwy jedynie na bardzo krótkich dystansach. Powódka zamieszkuje sama w trzypokojowym mieszkaniu na trzecim piętrze budynku bez windy. Z trudnością i niesamodzielnie pokonuje schody. Często korzysta w tym zakresie z pomocy sąsiadów. Obecnie powódka jest samodzielna wyłącznie w zakresie czynności samoobsługowych i to z ograniczeniem do nieskomplikowanych czynności takich jak: przygotowanie nieskomplikowanego posiłku, samodzielne jedzenie, poruszanie się na niewielkich odległościach. Wszelkie inne czynności takie jak: ubieranie, rozbieranie, toaleta czy dalsze czynności z prowadzenie gospodarstwa domowego wymaga pomocy ze strony osób trzecich, podobnie jak przemieszczanie się powódki poza mieszkanie. W zakresie prac porządkowych, utrzymania mieszkania powódka korzysta z pomocy dorosłych córki i syna, do pomocy w czynnościach higienicznych ( mycie, kąpiel ) przychodzi sąsiadka.

Przed wypadkiem powódka była osobą aktywną, nawet po śmierci męża, w sezonie, całe dni spędzała na działce, którą uprawiała., co obecnie jest niemożliwe.

Powódka jest osobą praworęczną , skutkiem wypadku jest brak czucia w prawym barku, ramieniu i przedramieniu oraz dwóch palcach prawej ręki. Przed wypadkiem powódka wypisywała po kilkanaście kartek z życzeniami świątecznymi , obecnie jest to niemożliwe. Uczy się posługiwania lewą ręka, jako wiodącą. Wszelkie opuszczenie mieszkania musi odbywać się w asyście i z pomocą osób trzecich, jest zmuszona do korzystania z pomocy w przewożeniu jej samochodem, nie jest w stanie samodzielnie wsiąść do autobusu. Cierpi na bezsenność, a wówczas ma natrętne myśli, w których powraca obraz wypadku oraz trauma wobec widocznych jego skutków i brakiem perspektyw na przywrócenie dawnej sprawności. Jest płaczliwa.

Otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 56.000 zł, bowiem ten , przyznając jej zadośćuczynienie w wysokości 70.000 zł , pomniejszył je o 20 % tytułem przyczynienia się w takim zakresie przez powódkę do wypadku i jego skutków. W postępowaniu szkodowym pozwany stwierdził , że poszkodowana nie upewniwszy się ,czy może bezpiecznie wejść na przejście dla pieszych weszła wprost pod nadjeżdżający pojazd .Argumentu tego, ani też zarzutu przyczynienia pozwany nie podniósł jednak w toku postępowania sądowego, ale też nie nadpłacił powódce potrąconego uprzednio przez siebie świadczenia.

Stan zdrowia powódki wskutek wypadku, powroty na hospitalizacje, konieczność permanentnej rehabilitacji, jej wiek, samotne zamieszkiwanie skłoniły powódkę do niezwłocznego po wypadku i pierwszej hospitalizacji, ubiegania się o rehabilitacje w warunkach stacjonarnych pobytów w sanatoriach, czy tego typu placówkach .Już będąc w szpitalu korzystała z rehabilitacji, następnie kilkakrotnie udawała się do sanatorium , przy czym koszt pobytów tam, leczenia i rehabilitacji pokrywała z własnych środków, czerpiąc z odszkodowania wypłaconego jej bezpośrednio przez pozwanego.

Powódka w dniach 28.03.-27.04. 2012 roku przebywała na pełnopłatnym leczeniu w (...) z opiekunem płacąc za pobyt kwotę 6.100 zł, przy czym koszty jej pobytu i leczenia zamykają się kwotą 4.350 zł. Tę ostatnią zażądała do zwrotu przez pozwanego. Jak wynika z akt szkodowych pozwanego, nie uznał on roszczenia powódki w tym zakresie, jakkolwiek przyznał jej odszkodowanie za zakup przyrządów rehabilitacyjnych, kosztów transportu, przejazdów mających związek z wypadkiem ,zakupu leków, aczkolwiek i tu przyjmując przyczynienie się powódki do wypadku.

Powyższe Sąd ustalił w oparciu o wyrok karny skazujący sprawcę wypadku, dokumentację medyczną powódki, opinię biegłego – niekwestionowana przez strony, fakturę wystawioną powódce przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. za jej leczenie pełnopłatne i rehabilitację (k.134), zeznania powódki – niezaprzeczone przez pozwanego oraz akta szkodowe pozwanego ubezpieczyciela sprawcy wypadku , w tym pismo z dnia 10.09.2012 roku (...).

Sąd zważył co następuje :

Wyrokiem z dnia 15 października 2013 roku Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powódki od pozwanego Zakładu (...) kwotę 74.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania, niezależnie od wypłaconej w toku postępowania szkodowego kwoty 56.000 zł, tytułem zadośćuczynienia za skutki wypadku komunikacyjnego, któremu powódka uległa w dniu 25 października 2011 roku z winy kierowcy samochodu osobowego ubezpieczonego u pozwanego od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, kwotę 4.350 zł z odsetkami od dnia 12 lipca 2012 roku tj. po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody w tym zakresie tytułem odszkodowania – zwrotu kosztów pobytu powódki na turnusie leczniczo – rehabilitacyjnym, na którym przebywała z opiekunem ponosząc w pełni odpłatność z oboje (żądanie dotyczyło kosztów związanych bezpośrednio tylko z pobytem powódki ), oddalił powództwo o zasądzenie odsetek za wcześniejszy okres ,obciążył pozwanego kosztami postępowania.

Sąd ustalił , że w wyniku wypadku komunikacyjnego, za skutki którego odpowiedzialność cywilną ponosi pozwany Zakład (...) powódka doznała poważnych i nieodwracalnych w skutkach obrażeń ,była wielokrotnie hospitalizowana i rehabilitowana. Wymaga ona dalszego leczenia i stałej rehabilitacji. Jest niezdolna do samoobsługi, samodzielnego opuszczenia mieszkania , załatwiania poza nim codziennych spraw. Niezbędna jest jej stała pomoc ze strony osób trzecich. Utrzymuje się ze świadczeń emerytalno – rentowych w kwocie około 2.700 -2.800 zł. wypłacanych przez ZUS.

Przy ocenie wysokości należnego powódce zadośćuczynienia Sąd Okręgowy miał na uwadze, że pozwany wypłacił już powódce odszkodowanie w kwocie 56.000 zł, w toku procesu nie powtórzył wyrażanego uprzednio zarzutu przyczynienia się powódki do powstania wypadku i jego skutków, że przed wypadkiem była ona osobą sprawną jak na swój wiek , samodzielną, prowadziła aktywny tryb życia, posiadała grono znajomych, z którymi się spotykała, do których wychodziła, u których mogła bywać, a doznany wypadek diametralnie zmienił jej życie we wszystkich sferach. W wyniku wypadku została kaleką ze stwierdzonym trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 85 % ,i mimo wielomiesięcznego bolesnego leczenia i rehabilitacji ,jej stan zdrowia nie uległ znaczącej poprawie, jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, nie potrafi wykonać najprostszych czynności, wymaga pomocy osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. Odzyskanie przez nią pełnej sprawności jest niemożliwe .Okoliczności te świadczą o ogromie cierpień fizycznych i psychicznych, towarzyszących ciągłemu leczeniu i rehabilitacji oraz przekreślają perspektywy życiowe kobiety, gdyż została wyłączona z normalnego życia. Ponadto leczy się psychiatrycznie, a rokowania co do jej powrotu do poprzedniej sprawności , aktywności , są negatywne. Jakkolwiek już wcześniej leczyła się psychiatrycznie wobec reakcji na nagłą śmierć męża, to wypadek , którego doznała w tak późnym wieku, w takim stanie psychiki ,z opisanymi wyżej skutkami, znacząco ograniczający jej normalne, dotychczasowe życie , z pewnością poczynił dalsze spustoszenie w psychice powódki.

W toku procesu, poza lapidarnymi stwierdzeniami i zarzutami zgłoszonymi w odpowiedzi na pozew, pozwany nie zanegował zeznań powódki i jej twierdzeń co do okoliczności objętych materią sporu.

W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę rozmiar doznanej krzywdy, stosowną kwotą zadośćuczynienia dla powódki jest kwota 130.000 zł, a ponieważ pozwany wypłacił jej przed wniesieniem powództwa kwotę 56.000 zł, zasądzeniu na podstawie art. 445 § 1 k.c. podlega kwota 74.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od wyrokowania. na zasadzie art. 481 § 1 k.c.

W art. 445 §1 k.c. ustawodawca wskazał jedynie, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia; nie sprecyzował natomiast zasad ustalania jej wysokości. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje rozmiar doznanej krzywdy; zadośćuczynienie ma bowiem na celu naprawienie szkody niemajątkowej, wyrażającej się doznaną krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Niedający się ściśle wymierzyć charakter krzywdy sprawia, że ustalenie jej rozmiaru, a tym samym i wysokości zadośćuczynienia, zależy od oceny sądu. Ocena ta powinna opierać się na całokształcie okoliczności sprawy, a przy ustalaniu rozmiaru doznanych cierpień powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, odniesione jednak do indywidualnych okoliczności danego wypadku. W orzecznictwie oraz w nauce prawa zgodnie przyjmuje się, że zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną; przyznana suma pieniężna ma stanowić bowiem przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej. Powinna ona wynagrodzić doznane cierpienia fizyczne i psychiczne oraz ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, aby w ten sposób przynajmniej częściowo przywrócona została równowaga zachwiana na skutek popełnienia czynu niedozwolonego. O. charakter kryteriów wyznaczających wysokość odpowiedniej sumy, o której mowa w art. 445 § 1 k.c., sprawił, że Sąd z daleko idącą rozwagą odniósł się do stanowisk stron, przy czym powódka logicznie i konsekwentnie wykazywała przesłanki dla zasądzenia na jej rzecz odszkodowania, podczas, gdy pozwany w toku postępowania nie kwestionował jej twierdzeń i argumentów .Sąd zastosował się do tych kryteriów i przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia miał na uwadze wszystkie okoliczności mające wpływ na jego wysokość. Wymaga podkreślenia, że zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia, czy innymi słowy, utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, ma uzupełniający charakter w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej.

Zarówno w orzecznictwie, jak i w reprezentatywnym piśmiennictwie przyjmuje się, że potrzeba utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia i że jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, przy uwzględnieniu skali i zakresu następstw uszkodzenia ciała i sytuacji życiowej poszkodowanego. Zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia nie może bowiem oznaczać przyzwolenia na lekceważenie takich bezcennych wartości, jak zdrowie czy integralność cielesna (por. wyrok SN z dnia 13 grudnia 2007 r., I CSK 384/07 LEX nr 351187 i przytoczone tamże orzecznictwo oraz z dnia 19.01.2012 r., IV CSK 221/11- Biuletyn SN nr 1 z 2013r.).

Sąd przy określaniu wysokości należnego powódce zadośćuczynienia miał na uwadze ogólnie uznawane kryteria jego ustalania, zważając, aby nie dopuścić do wystąpienia dysonansu pomiędzy poprawnie sformułowanymi przesłankami w ujęciu ogólnym, a zindywidualizowanymi przesłankami dotyczącymi pokrzywdzonej, zwłaszcza wobec ujawnienia się w toku procesu dalszych skutków wypadku mających wpływ na ogólny stan zdrowia powódki i konieczność przewartościowania przez nią swojego życia.

Odnośnie daty, od której zasądzone zostały odsetki od zasądzonego zadośćuczynienia, zważyć należało, że wprawdzie roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia co do zasady nie podlega odrębnym regułom w zakresie terminu spełnienia świadczenia przez dłużnika i nie ulega także wątpliwości, że co do zasady odsetki ustawowe należne są od daty wymagalności roszczenia, a zatem w omawianej sprawie - od upływu terminu wskazanego w art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.), niemniej jednak w świetle utrwalonych w orzecznictwie poglądów, wysokość zadośćuczynienia pieniężnego zależna jest m.in. od tego, jaki miernik przyjmuje się dla określenia tej wysokości oraz jaką chwilę uważa się za odpowiednią do przeprowadzenia wyliczenia. Sąd przychylił się do tego nurtu orzecznictwa, według którego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy (zob. w szczególności wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, i z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010, nr 10, poz. 108). W świetle tego stanowiska terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, także dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania (por. wyrok SN z dn. 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10 - Lex nr 848109 i przytoczone tam orzecznictwo). Dokonane w toku postępowania przez Sąd ustalenia i oceny wskazują na to, że krzywda doznana przez powódkę w rozmiarze odpowiadającym zasądzonemu zadośćuczynieniu mogła być prawidłowo oceniona dopiero po przeprowadzeniu dowodów, w tym opinii biegłego. Dopiero ich przeprowadzenie pozwoliło na dokonanie prawidłowych ustaleń obrazujących skutki wypadku, aktualny stan zdrowia powódki pozostający w związku przyczynowym z doznanymi obrażeniami oraz stopień jej kalectwa, sytuację życiową ,w jakiej się znalazła. Jeśli zatem należną powódce kwotę zadośćuczynienia odnieść do ustaleń co do stanu jej zdrowia i sytuacji życiowej z daty wyrokowania, to staje się ona wymagalna z tą datą, gdyż od tej daty pozwany pozostaje w opóźnieniu uzasadniającym zapłatę odsetek.

Sąd uwzględnił w całości żądanie zasądzenia odszkodowania w kwocie poniesionej przez powódkę na opłacenie turnusu leczniczo – rehabilitacyjnego mając na uwadze przepis art. 444 §1 k.c. , w myśl którego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty. Pozwany podzielił tę zasadę wypłacając powódce koszty przejazdów, czy zakupu leków. Chybiony jest argument wymierzony w powódkę , a zawarty w odpowiedzi na pozew, że obowiązkiem poszkodowanego jest zmniejszanie swojej szkody. Właśnie dla zmniejszania swojej szkody, wyczerpawszy urzędową drogę ubiegania się i korzystania z pobytów leczniczo – rehabilitacyjnych w warunkach pozaszpitalnych

( niezaprzeczone ), powódka kilkakrotnie uczestniczyła w kolejnych leczeniach i rehabilitacji, za które uiszczała odpłatność. W kontekście tego zarzutu pozwanej zwrócić należy uwagę, że powódka nie jest w stanie samodzielnie egzystować, tym bardziej poza miejscem swojego zamieszkania, a mimo to kosztami pobytu na turnusie w U. obciążyła pozwanego tylko w zakresie kosztów dotyczących pobytu jej samej. Sąd uznał, że skoro powódka dochodząc odszkodowania od pozwanego przedłożyła mu także fakturę za pobyt w placówce leczniczo – rehabilitacyjnej, a dokument nie był podważany przez pozwanego, to należało orzec o zwrocie tych kosztów i to z odsetkami w myśl art. 817 §1 k.c.

O kosztach Sąd orzekł jak w pkt.4 wyroku wobec wygrania przez powódkę procesu w całości (art. 98 k.p.c.). Powódka poniosła opłatę od pozwu w kwocie 3.918 zł , uiściła zaliczkę na koszty wydania opinii przez biegłego w kwocie 700 zł i koszty zastępstwa procesowego (minimalna w kwota 3.600zł przewidziana w § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm. plus opłata 17 zł, . Podobnie zaliczkę na koszty opinii w kwocie 700 zł uiścił pozwany, a koszt opinii to kwota 735,40 zł .Sąd wypłacił wynagrodzenie biegłemu wyczerpując w całości zaliczkę uiszczoną przez pozwanego i sięgając do zaliczki wniesionej przez powódkę do kwoty 35,40 zł, którą doliczył do kosztów postępowania zasądzonych powódce od pozwanego ( 3.918 + 3.617+35,40 ).