Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Jerzy Menzel

Protokolant Jowita Sierańska

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014r.

sprawy F. A.

obwinionego z art. 96 § 3 kw

na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 2 czerwca 2014r. sygn. akt VI W 1120/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane koszty sądowe w kwocie 50 złotych za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 30 złotych za II instancję.

Sygn. akt IV Ka 862/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu uznał obwinionego F. A. za winnego tego, że w dniu 2 września 2013 roku o godzinie 20.30 we W. na ul. (...) w siedzibie Straży Miejskiej, będąc właścicielem samochodu marki O. o numerze rejestracyjnym (...) nie wskazał na żądanie uprawnionego organu komu powierzył pojazd, którego kierujący w dniu 23 lipca 2013 roku o godzinie 10.29 we W. na ul. (...) przekroczył dozwoloną prędkość o 24 km/h, to jest wykroczenia z art. 96 § 3 k.w., i za to wymierzył mu karę grzywny w wysokości 200 złotych, a także obciążył obwinionego kosztami sądowymi.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obwiniony, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść (art. 438 pkt 2 k.p.k.), a mianowicie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. w zw. z art. 129b ust. 2 i 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, polegającą na przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie Straż Miejska W. posiada uprawnienia oskarżyciela publicznego, podczas gdy straż miejska uprawniona jest do wykonywania kontroli ruchu drogowego wyłącznie wobec kierującego pojazdem naruszającego określone przepisy ruchu drogowego, natomiast nie posiada uprawnień kontrolnych w stosunku do właściciela pojazdu, jeżeli nie wykazuje się jego sprawstwa w tym zakresie, a zatem przepis art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 Prawa o ruchu drogowym nie obejmuje swoim zasięgiem wykroczenia z art. 96 § 3 k.w.;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść (art. 438 pkt 3 k.p.k.) polegający na dowolnym przyjęciu, że obwiniony wezwany do wskazania kierującego nie zastosował się do tej powinności, podczas gdy w wyjaśnieniach złożonych na. rozprawie w dniu 2 czerwca 2014 roku obwiniony określił zamknięty krąg osób użytkujących w krytycznym czasie jego samochód i jedynie z uwagi na upływ czasu oraz fatalną jakość zdjęcia, nie był w stanie precyzyjnie wskazać konkretnego kierującego, przy czym zaznaczył, że gdyby zdjęcie było wyraźne, to wówczas mógłby

wskazać osobę kierującą, a zatem swobodna ocena zachowania obwinionego uwzględniająca zasady doświadczenia życiowego wskazuje, że nie naruszył on żadnej reguły ostrożności skoro z przyczyn obiektywnych nie miał pewności kto faktycznie prowadził wskazany pojazd;

Na wypadek nie uwzględnienia tych zarzutów obwiniony zarzucił dodatkowo obrazę przepisu prawa materialnego polegającą na błędnej rekonstrukcji znamion określających stronę podmiotową wykroczenia z art. 96 § 3 k.w., a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie wskazanego przepisu przez przyjęcie, że zachowanie obwinionego polegające na niewskazaniu z imienia i nazwiska osoby mu bliskiej było co najmniej nieumyślne i wyczerpało znamiona wykroczenia określonego w zarzucie, podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisu art. 96 § 3 k.w. prowadzi do wniosku, że dla przypisania sprawstwa nieumyślnego czynu zabronionego niezbędne jest wskazanie reguły ostrożności, którą naruszył obwiniony, a od której wskazania Sąd I instancji uchylił się.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o zmianę wyroku i uniewinnienie obwinionego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Niezasadny był zarzut obwinionego sprowadzający się do zakwestionowania uprawnień straży miejskiej do występowania z wnioskami o ukaranie za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w., będące przedmiotem niniejszego postępowania. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że straże miejskie posiadają takie uprawnienie i nie podziela przeciwnego poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w wyrokach III KK 431/13 i HI KK 432/13, na które w apelacji powołał się obwiniony.

Powyższe uprawnienia straży gminnych są konsekwencją kompleksowych zmian w obowiązujących wówczas przepisach wprowadzonych ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 225, poz. 1466 z późn. zm.). Po pierwsze, w art. 129b ust. 3 pkt 7 ustawy - Prawo o ruchu drogowym ustawodawca wprost upoważnił strażników gminnych (miejskich) do żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Po drugie, nadano nowe brzmienie art. 17 § 3 k.p.s.w., zgodnie z którym przyznano strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego, o ile w zakresie swojego działania, w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających, ujawniły wykroczenia i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie.

Pierwsza ze wskazanych zmian doprowadziła do poszerzenia kręgu podmiotów, w stosunku do których strażnicy gminni (miejscy) mogą wykonywać kontrolę ruchu drogowego, co do zasady ograniczonej do kierującego pojazdem: a) niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym, b) naruszającego przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego, a także uczestnika ruchu naruszającego wyszczególnione przepisy ruchu drogowego (art. 129b ust. 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym). Obecnie strażnicy gminni, właśnie dzięki dodaniu punktu 7 w art. 129b ust. 3 ustawy, mogą wykonywać kontrolę ruchu drogowego również wobec właściciela lub posiadacza pojazdu, oczywiście tylko we wskazanym wyżej, określonym w art. 129b ust. 2 pkt 1 lit. a i b, zakresie.

Druga ze zmian, dotycząca art. 17 § 3 k.p.s.w., nadała strażom gminnym (miejskim) status oskarżyciela publicznego wobec właścicieli i posiadaczy pojazdów, którzy w toku postępowania wyjaśniającego nie wskazali na jej żądanie użytkowników tych pojazdów.

Wbrew stanowisku obwinionego, zdaniem Sądu Okręgowego to właśnie pogląd wyrażony w wyrokach Sądu Najwyższego w sprawach o sygn. III KK 431/13 i III KK 432/13 można uznać za incydentalny. Oprócz powoływanego w uzasadnieniu Sądu I instancji wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt V KK 378/13, w orzecznictwie zapadłym w nowym stanie prawnym po wejściu w życie noweli z 29 października 2010 roku kilkukrotnie jednoznacznie sygnalizowano, że uprawnienia straży gminnych (miejskich) zostały z dniem jej wejścia w życie 31 grudnia 2010 roku poszerzone o możliwość występowania z wnioskami o ukaranie za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w. (zob. wyrok SN z dnia 15 marca 2011 r., sygn. akt V KK 39/11, z dnia 17 maja 2011 r., sygn. akt III KK 118/11, z dnia 18 października 2011 r., sygn. akt IV KK 237/11). To stanowisko Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela jednocześnie wskazując, że zyskało ono wyraźną akceptację Sądu Najwyższego, który w dniu 30 września 2014 r. podjął w składzie siedmiu sędziów uchwałę, w której stwierdził, że na podstawie przepisu art. 17 § 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 395 ze zm.), w brzmieniu po nowelizacji ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 225, poz. 1466), straży gminnej (miejskiej) przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń. Rangę uchwały podkreśla nadanie jej przez Sąd Najwyższy mocy zasady prawnej.

Nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut błędnych ustaleń faktycznych. Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, iż Sąd Rejonowy zebrał pełny, wystarczający do wydania wyroku, materiał dowodowy, ocenił go zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami doświadczenia życiowego i wiedzy oraz dokonał ná jego podstawie prawidłowych ustaleń faktycznych. Podnoszona przez skarżącego okoliczność, że podał on na rozprawie krąg osób użytkujących jego samochód, a tylko z uwagi na upływ czasu i złą jakość zdjęcia nie był w stanie jednoznacznie określić, która z tych osób go prowadziła w oznaczonym czasie, nie wyłącza jego odpowiedzialności za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w.

Zgodnie z powołanym przepisem karze grzywny podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Obowiązek, o którym mowa w przepisie, został określony w art. 78 ust. 4 ustawy - Prawo o mchu drogowym. Nie powstaje on jedynie wtedy, gdy pojazd został użyty wbrew woli i wiedzy właściciela (posiadacza) przez nieznaną mu osobę i nie mógł on temu zapobiec, przy czym wszystkie te przesłanki muszą wystąpić łącznie. Właściciel (posiadacz) pojazdu nie będzie więc odpowiadał za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w. tylko w czterech sytuacjach. Po pierwsze, wskaże siebie, jeśli faktycznie prowadził pojazd, czego oczywiście w ramach posługującego mu prawa do obrony nie musi czynić. Po drugie, przedstawi dowód, że nie jest ani właścicielem, ani posiadaczem pojazdu. Po trzecie, przedstawi dowód, że pojazd był użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Po czwarte, jeśli żadne z powyższych nie będzie miało miejsca, może wreszcie uczynić zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 78 ust. 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym i wskazać na żądanie właściwego organu, kto kierował lub używał jego pojazdu. Obwiniony w niniejszej sprawie nie zrobił żadnej z tych rzeczy. Skierowane do niego przez Straż Miejską W. wezwanie o wskazanie w terminie 7 dni osoby, która 23 lipca 2013 roku kierowała jego pojazdem, obwiniony zignorował. Dopiero na rozprawie w dniu 2 czerwca 2014 roku podał, że mógł to być któryś z członków jego rodziny lub narzeczona. Tymczasem wykroczenie było już wówczas dokonane i podanie stosownych informacji w postępowaniu sądowym nie mogło tego obiektywnego stanu zmienić.

Okoliczności podniesione przez obwinionego na rozprawie nie pozwalały również przyjąć, że popełnił on wykroczenie nieumyślnie. Ocena postaci strony podmiotowej, z jaką działał sprawca, powinna być dokonywana na czas popełnienia czynu zabronionego. W niniejszej sprawie czas ten wyznacza ostatni moment, w którym obwiniony mógł odpowiedzieć na wezwanie. Obwiniony w istocie nie wskazał dlaczego w ogóle nie zastosowali się do wezwania Straży Miejskiej. W odpowiedzi na to wezwanie mógł przecież powołać się właśnie na okoliczności podniesione przez niego dopiero w postępowaniu sądowym, w szczególności podać krąg osób bliskich, które mogły używać jego pojazdu w dniu 23 lipca 2013 roku. Wówczas uczyniłby zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 78 ust. 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym i rolą organu prowadzącego postępowanie wyjaśniające byłoby podjęcie dalszych czynności zmierzających do ustalenia sprawcy wykroczenia już z art. 92a k.w. Skoro Sąd I instancji nie ustalił, że wykroczenie zostało popełnione nieumyślnie, nie miał on tym samym obowiązku wskazywania, jaką regułę ostrożności naruszył obwiniony. Niezasadny był zatem również trzeci z zarzutów dotyczący obrazy przepisu art. 96 § 3 k.w.

Wysokość orzeczonej przez Sąd Rejonowy grzywny uwzględnia w ocenie Sądu Okręgowego dyrektywy sędziowskiego wymiaru kary określone w art. 33 § 1-4 k.w. Orzeczonej kary w okolicznościach faktycznych sprawy z pewnością nie można oceniać jako rażąco niewspółmiernej.

Mając na uwadze powyższe i nie znajdując uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

O kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 119 k.p.s.w w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. oraz art. 21 pkt 2 w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych.