Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 maja 2014 roku nr (...)

w sprawie J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 777/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 13 października 2014 r.

Decyzją z dnia 23 maja 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił J. S. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
a jedynie 6 lat, 2 miesiące i 10 dni takiej pracy. W stażu tym organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresów zatrudnienia od 4 sierpnia 1975 r. do 4 sierpnia 1976 r. w (...) w I. (NRD) na stanowisku cieśli, od 17 września 1976 r. do 18 marca
1978 r. w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...) we W. na stanowisku cieśli, od 11 maja 1978 r. do
31 stycznia 1984 r. (z wyłączeniem okresów urlopów dewizowych) w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku cieśli i od 28 lipca
1971 r. do 31 marca 1972 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. również na stanowisku cieśli, ponieważ ubezpieczony nie przedłożył za te okresy zatrudnienia świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś na podstawie dokumentacji archiwalnej nie można określić przynależności resortowej poszczególnych przedsiębiorstw oraz charakteru pracy wnioskodawcy zgodnie z wykazem A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Decyzję tę zaskarżył J. S., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia od 28 lipca 1971 r. do
31 marca 1972 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)
w K., od 4 sierpnia 1975 r. do 4 sierpnia 1976 r. w (...) w I. (NRD), od 17 września 1976 r. do 18 marca 1978 r. w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...) we W. i od 11 maja 1978 r. do 31 stycznia 1984 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K., a ponadto od 23 października 1968 r. do 10 maja 1969 r.
w Przedsiębiorstwie (...) w K..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podał, że roboty ciesielskie nie zostały wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. i nie są uznawane za prace wykonywane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący J. S., urodzony
(...) r., w dniu (...) r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 6 lat, 2 miesięcy i 10 dni.

We wniosku z dnia 3 marca 2014 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 23 maja 2014 r. ZUS Oddział w T. odmówił J. S. przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie jest członkiem OFE.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 23 października 1968 r. do 10 maja 1969 r. odwołujący J. S. pracował
w Przedsiębiorstwie (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze cieśli.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 19.02.1975 r.- cz. I akt ZUS,

Przedsiębiorstwo to prowadziło roboty budowlane i kopalniane. Zajmowało się budową kopalń, remontami i przebudową starych kopalń, a w razie potrzeby również budownictwem mieszkaniowym. Zatrudniało ponad 1000 pracowników, którzy na co dzień wykonywali pracę w brygadach. Były to brygady betoniarskie, murarskie, zbrojarskie, ciesielskie i mieszane. Odwołujący należał do brygady cieśli. W spornym okresie pracował
w przy budowie budynku mieszkalnego przy ul. (...) w K., składającego się
z 11 pięter. Na co dzień, stale i w pełnym wymiarze godzin, wykonywał tylko i wyłącznie prace ciesielskie. W ramach dobowego wymiaru godzin nie realizował żadnych innych czynności. Jako cieśla odwołujący zajmował się pracami szalunkowymi (tzw. deskowaniem), tj. tworzeniem konstrukcji z drewna i płyt drewnianych służących do nadawania kształtu mieszance betonowej lub żelbetonowej. Polegało to na zbijaniu desek z drewna, uzyskiwaniu z nich blatów i wykonywaniu szalunku według rysunku. Następnie, konstrukcja taka była zbrojona przez zbrojarzy, po czym betoniarze wylewali na nią beton. Odwołujący pracował przy fundamentach, stropach i konstrukcjach dachowych. Przy stropie szalował podłogę
i stawiał stemple podtrzymujące strop. Takie same prace realizował na poszczególnych kondygnacjach. Budynki na terenie (...), z uwagi na zagrożenie wstrząsami pochodzącymi z kopalń, stawiane były na żelbetowych słupach. Słupy te, przed zalaniem ich betonem, były szalowane przez brygady ciesielskie. Jeżeli zdarzała się jakaś konstrukcja metalowa, również ona była szalowana przez cieśli, a dopiero potem zalewana betonem.

dowód:

-

zeznania świadka J. B.- 00:24:24-00:43:14,

-

zeznania świadka K. P.- 00:48:19-00:59:02,

-

zeznania odwołującego J. S.- 02:01:58,

Od 28 lipca 1971 r. do 31 marca 1972 r. odwołujący był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku cieśli.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 13.04.1972 r.- cz. II akt ZUS,

-

poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej- cz. II akt ZUS,

Od 4 sierpnia 1975 r. do 4 sierpnia 1976 r. odwołujący pracował w (...)
w I. (NRD) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku cieśli.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 03.08.1976 r.- cz. II akt ZUS,

-

poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej- cz. II akt ZUS,

W tym okresie odwołujący pracował przy budowie fabryki szkła. (...) zatrudniało ponad 1000 pracowników. Oprócz cieśli, byli to murarze, betoniarze, zbrojarze, lastrykarze, stolarze, monterzy i spawacze. Odwołujący należał do brygady cieśli. Brygad takich było około 10-15. Na co dzień stale i w pełnym wymiarze godzin zajmował się wykonywaniem szalunków przy budowie hali w hucie szkła. W ramach dobowego wymiaru czasu pracy nie realizował żadnych innych czynności. Do jego obowiązków należało zbijanie szalunku z desek i drewnianych blatów. W razie potrzeby odwołujący zbijał też z drewna skrzynki, którymi obijano otwory okienne i drzwiowe.

dowód:

-

zeznania świadka W. K.- 01:04:53-01:09:02,

-

zeznania świadka S. K.- 01:40:49,

-

zeznania odwołującego J. S.- 02:01:58,

Od 17 września 1976 r. do 18 marca 1978 r. odwołujący był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...) we W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku cieśli. Od 5 lutego 1977 r. do 5 lutego 1978 r. świadczył pracę na budowie eksportowej w byłej Czechosłowacji, również w charakterze cieśli.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 11.04.1978 r.- cz. II akt ZUS,

-

umowa o pracę na budowie eksportowej z dnia 03.02.1977 r.- cz. II akt ZUS,

-

poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej- cz. II akt ZUS,

Przedsiębiorstwo to świadczyło usługi dla kolei. Budowało hale remontowe,
a w halach kanały. Odwołujący pracował najpierw we W., a następie przez okres roku na terenie byłej Czechosłowacji, wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki cieśli. Na terenie Czechosłowacji odwołujący pracował przy budowie portu przeładunkowego węgla. Na co dzień zajmował się wykonywaniem szalunków z drewna.
W ramach dobowego wymiaru godzin nie realizował żadnych innych prac. W tym czasie był brygadzistą. Najpierw kierował 5- osobową brygadą cieśli, a następnie brygadą liczącą
40-50 cieśli.

dowód:

-

zeznania świadka W. K.- 01:13:49-01:18:25,

-

zeznania świadka S. K.- 01:47:11-01:50:57,

-

zeznania odwołującego J. S.- 02:01:58,

Od 11 maja 1978 r. do 31 stycznia 1984 r. (z wyłączeniem okresów urlopów dewizowych), tj. od 11 maja 1978 r. do 8 lutego 1981 r., od 11 marca 1981 r. do
31 października 1982 r. i od 11 grudnia 1982 r. do 31 stycznia 1984 r., odwołujący pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku cieśli.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 27.01.1984 r.- cz. II akt ZUS,

-

poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej- cz. II akt ZUS,

-

karty wynagrodzeń- cz. II akt ZUS,

-

karta przebiegu zatrudnienia- cz. II akt ZUS,

W przedsiębiorstwie tym odwołujący pracował przy szalowaniu ścian piwnic budynków na C. oraz na starym lotnisku przy szalowaniu ścian kanałów zbiorczych rur. Kanały znajdowały się w ziemi na głębokości około 5 metrów. Prowadzone nimi były rurociągi dostarczające ciepło, prąd i gaz do mieszkań na C.. Przy szalowaniu kanałów pracowało około 8 cieśli, w tym odwołujący. Była to praca poniżej poziomu zerowego. Na co dzień odwołujący zajmował się zbijaniem desek do szalunku i szalowaniem ścian kanałów. W tym czasie był brygadzistą. Odwołujący zajmował się również pracami szalunkowymi przy budowie nowych budynków na C.. Szalował ściany piwnic przy użyciu drewnianych blatów, które wcześniej skręcał z desek.

dowód:

-

zeznania świadka W. K.- 01:22:24-01:34:06,

-

zeznania świadka S. K.- 01:51:40,

-

zeznania odwołującego J. S.- 02:01:58,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadków i odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków J. B., K. P., W. K. i S. K. oraz słuchanego w charakterze strony J. S., którzy złożyli depozycje odnośnie charakteru i rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornych okresach zatrudnienia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż wzajemnie ze sobą korespondowały (co do poszczególnych okresów zatrudnienia), były wewnętrznie spójne, a przy tym przekonujące w świetle zasad logiki
i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych w sposób bezsprzeczny wynika, że w spornych okresach zatrudnienia odwołujący, stale i pełnym wymiarze godzin, pracował jako cieśla, zajmując się na co dzień zbijaniem desek i blatów z drewna, a następnie szalowaniem,
tj. układaniem drewnianych konstrukcji, które zalewane były betonem lub żelbetonem.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka M. K., ponieważ świadek ten nie stawił się na wyznaczony termin rozprawy. Jak wynika z zapisku urzędowego z dnia
10 października 2014 r. (k. 26), w rozmowie telefonicznej z pracownikiem sekretariatu świadek ten poinformował, że nie pojawi się na rozprawie w dniu 13 października 2014 r., ponieważ udaje się wówczas na zabieg chemioterapii do K.. Oddalając dowód z zeznań tego świadka, Sąd miał na uwadze, że okoliczności sporne w sprawie zostały dostatecznie wyjaśnione w oparciu o inne zgromadzone dowody. Wprawdzie świadek M. K. miał być słuchany na okoliczność charakteru zatrudnienia odwołującego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K., jednak, nawet, gdyby świadek ten wskazał, że w tym okresie zatrudnienia, tj. od 28 lipca 1971 r. do 31 marca
1972 r., ubezpieczony pracował w innym charakterze niż cieśla (to zaś potwierdza świadectwo pracy z dnia 13 kwietnia 1972 r.), z punktu widzenia rozstrzygnięcia nie miałoby to większego znaczenia, ponieważ jest to zbyt krótki okres czasu (8 miesięcy i 3 dni)
i doliczenie go- w przypadku uznania, że w tym czasie odwołujący wykonywał pracę
w szczególnych warunkach- do wykazanego przed organem rentowym stażu pracy w takim charakterze w wymiarze 6 lat, 2 miesięcy i 10 dni, i tak nie dawałoby mu co najmniej
15- letniego stażu pracy. W tym miejscu wskazać jedynie należy, że w oparciu o zeznania pozostałych świadków Sąd ustalił, jaki był charakter pracy ubezpieczonego we wszystkich pozostałych spornych okresach zatrudnienia i że w tym czasie w/w pracował wyłącznie jako cieśla.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawniałoby go tzw. wcześniejszej emerytury.

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy odmówił wnioskodawcy uwzględnienia
w stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 4 sierpnia 1975 r. do
4 sierpnia 1976 r. w (...) w I. (NRD) na stanowisku cieśli (1 rok), od
17 września 1976 r. do 18 marca 1978 r. w Przedsiębiorstwie Budowlano- (...) we W. na stanowisku cieśli (1 rok, 6 miesięcy i 1 dzień), od 11 maja 1978 r. do 31 stycznia 1984 r. (z wyłączeniem okresów urlopów dewizowych) w (...) Przedsiębiorstwie (...)
w K. na stanowisku cieśli (5 lat, 6 miesięcy i 8 dni) i od 28 lipca 1971 r. do 31 marca 1972 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. również na stanowisku cieśli (8 miesięcy i 3 dni), ponieważ wnioskodawca nie przedłożył za te okresy zatrudnienia świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś na podstawie dokumentacji archiwalnej organ rentowy nie mógł określić przynależności resortowej poszczególnych pracodawców oraz charakteru pracy ubezpieczonego zgodnie
z wykazem A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W odwołaniu od zaskarżonej decyzji ubezpieczony podał, że we wszystkich wymienionych wyżej okresach wykonywał pracę w szczególnych warunkach, a ponadto pracę w takim charakterze świadczył od 23 października 1968 r. do 10 maja 1969 r. (6 miesięcy
i 17 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w K..

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy
w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych,
o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych
w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, że we wszystkich spornych okresach zatrudnienia odwołujący zajmował stanowisko cieśli. Wskazuje na to treść znajdujących się w aktach organu rentowego świadectw pracy z poszczególnych zakładów,
a ponadto poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej, w której nie wymieniono tylko stanowiska zajmowanego przez odwołującego w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K., zajmowane przez niego w tym okresie zatrudnienia stanowisko cieśli, wymienione zostało również w kartach wynagrodzeń.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia
19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r.,
III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75
i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Aby zatem daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach musi być ona realizowana w pełnym wymiarze czasu pracy, a ponadto musi być ona wymieniona
w wykazach, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

W wykazie A, stanowiącym załącznik do obowiązującego obecnie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie wymieniono prac ciesielskich.

W szczególności prace takie nie zostały wskazane w Dziale V, zatytułowanym:
„W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia. W dziale tym ustawodawca wymienił tylko roboty wodnokanalizacyjne oraz budowę rurociągów w głębokich wykopach (pkt 1), prace zbrojarskie i betoniarskie (pkt 4) oraz prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (pkt 5).

Stanowisko cieśli zostało co prawda wskazane w załączniku Nr 1 do zarządzenia
Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r.
w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace
w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MB z 1983 r. Nr 3, poz. 6)- w Dziale V, zatytułowanym: „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, pod pozycją
1 dotyczącą robót wodnokanalizacyjnych oraz budowy rurociągów w głębokich wykopach w punkcie 4; pod pozycją 2 dotyczącą budowy oraz remontu chłodni kominowych
i kominów przemysłowych w punkcie 3 oraz pod pozycją 5 dotyczącą prac przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości w punkcie 3 (cieśla wykonujący prace na wysokości)- jednak zauważyć należy, że zarządzenia resortowe nie mają obecnie mocy obowiązującej.

Zasadnicze znaczenie z punktu widzenia możliwości nabycia prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym mają tylko wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zamieszczone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, natomiast wykazy zawarte w zarządzeniach resortowych, które nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, mają jedynie znaczenie pomocnicze, gdyż precyzują rodzaje stanowisk, na których świadczona jest praca w szczególnych warunkach, określona w przepisach rozporządzenia (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 18 września 2012 r., III AUa 144/12, LEX nr 1223237). Wykazy resortowe muszą być dostosowane do treści załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w którym zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Gdy zatem określają one tego rodzaju stanowiska pracy niezgodnie z załącznikiem do powołanego rozporządzenia, nie wywołują skutków przewidzianych w art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 9 stycznia 2013 r., III AUa 1221/12,
LEX nr 1264359). Wykonywanie zatem pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS (por. wyroki SN: z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11,
LEX nr 1171002 i z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08, LEX nr 1001292).

Podkreślić przy tym trzeba, że w żadnym ze spornych okresów zatrudnienia wnioskodawca nie wykonywał prac wymienionych w załączniku do zarządzenia resortowego. Nie pracował bowiem przy robotach wodnokanalizacyjnych czy budowie rurociągów
w głębokich wykopach, przy budowie czy remontach chłodni kominowych i kominów albo przy pracach związanych z montażem konstrukcji metalowych na wysokości.

W okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...)
w K. od 11 maja 1978 r. do 31 stycznia 1984 r. (z wyłączeniem okresów urlopów dewizowych) odwołujący pracował wprawdzie w kanałach o głębokości około 5 metrów, którymi prowadzone były rurociągi dostarczające ciepło, prąd i gaz do mieszkań, ale
w kanałach tych na co dzień, w pełnym wymiarze czasu pracy, szalował ściany wykopu,
w którym biegły rury, a wcześniej zbijał deski pod szalunek. Z całą pewnością zatem nie zajmował się robotami wodnokanalizacyjnymi, ani też budową rurociągów. W żadnym ze spornych okresów zatrudnienia wnioskodawca nie pracował też przy budowie oraz remoncie chłodni kominowych czy kominów przemysłowych. W Przedsiębiorstwie (...) w K. zaś odwołujący pracował co prawda przy budowie budynku składającego się z 11 pięter i wykonywał pracę cieśli na wysokości, ale prowadzone prace na tej budowie nie miały nic wspólnego z montażem konstrukcji metalowych na wysokości. W charakterze cieśli zajmującego się pracami szalunkowymi na poszczególnych kondygnacjach jedenastopiętrowego budynku wnioskodawca pracował zresztą przez krótki okres czasu, tj. przez 6 miesięcy i 17 dni.

Skoro więc wykazy A i B, stanowiące załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymieniają pracy cieśli, zatrudnienia wnioskodawcy w spornych okresach nie można było uznać za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

To bowiem, że w spornych okresach odwołujący był tylko i wyłącznie cieślą potwierdzili słuchani w sprawie świadkowie i sam ubezpieczony.

Ze spójnych, logicznych i wzajemnie korespondujących ze sobą zeznań wynika, że we wszystkich spornych okresach wnioskodawca zajmował się pracami szalunkowymi, nawet jeżeli, tak jak w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K., wykonywał je na wysokości. Prace te, zwane potocznie deskowaniem, polegały na zbijaniu desek, a następnie drewnianych płyt i tworzeniu konstrukcji z drewna, które zalewane były betonem lub żelbetonem i służyły do nadawania kształtu tej betonowej mieszance.

Istotne jest to, że konstrukcje takie odwołujący zbijał tylko i wyłącznie z drewna,
a zatem jego pracy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. w żadnym razie nie można uznać za pracę przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości i zakwalifikować według Działu V,
poz. 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. W spornych okresach odwołujący nie wykonywał również prac zbrojarskich
i betoniarskich, wymienionych pod poz. 4 Działu V wykazu A, stanowiącego załącznik do obecnie obowiązującego rozporządzenia, ponieważ te realizowali pracownicy innej brygady
i odwołujący mógł co najwyżej sporadycznie pomagać innym pracowniom w zalewaniu konstrukcji drewnianych betonem. Jak już zostało nadmienione, odwołujący w spornych okresach nie pracował również przy robotach wodnokanalizacyjnych oraz przy budowie rurociągów w głębokich wykopach.

To, że pracy cieśli (prac ciesielskich) nie można uznać za pracę wykonywaną
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze potwierdził Sąd Apelacyjny
w Szczecinie, który w wyroku z dnia 7 marca 2014 r., III AUa 733/13 (LEX nr 1466899) stwierdził, że praca cieśli nie jest pracą w szczególnym charakterze lub szczególnych warunkach, gdyż nie została wymieniona w żadnym miejscu załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Apelacyjny zauważył, że wymienienie takiego stanowiska pracy wyłącznie w akcie resortowym, bez jakiegokolwiek odniesienia do stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ujętych w jednym z działów wykazu A- załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oznacza, że praca ta nie jest pracą, o której mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1983 r. o emeryturach i rentach
z FUS. Innymi słowy, wymienienie pracy cieśli, wyłącznie w akcie niższego rzędu (zarządzeniu Ministra), którego treść wykracza poza upoważnienie i pozostaje bez związku
z jego przepisami, traktowanymi jako „przepisy dotychczasowe”- nie wywołuje skutków przewidzianych w art. 32 ust. 1 ustawy, zastrzeżonych dla rozporządzenia.

Skoro więc we wszystkich spornych okresach zatrudnienia odwołujący pracował
w charakterze cieśli (nawet w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. od 28 lipca 1971 r. do 31 marca 1972 r., co potwierdza treść świadectwa pracy z dnia 13 kwietnia 1972 r.), nie wykazał on na dzień
1 stycznia 1999 r. co najmniej 15- letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołanie ubezpieczonego od zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 23 maja 2014 r. podlegało zatem oddaleniu.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.