Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 13 PAŹDZIERNIKA 2009 R.
SNO 67/09
Przewodniczący: sędzia SN Józef Dołhy.
Sędziowie SN: Antoni Górski, Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem protokolanta
w sprawie sędziego Sądu Rejonowego po rozpoznaniu w dniu 13 października 2009 r.
zażalenia wniesionego przez obrońcę obwinionego na postanowienie Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 25 czerwca 2009 r., sygn. akt (...)
p o s t a n o w i ł : utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2009 r., Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, po rozpoznaniu sprawy w przedmiocie wniosku obwinionego sędziego
Sądu Rejonowego o zawieszenie postępowania dyscyplinarnego na podstawie art. 22 §
1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., nie uwzględnił wspomnianego wniosku.
Z uzasadnienia postanowienia wynika, że dnia 27 maja 2009 r. obwiniony sędzia
wniósł – powołując się na stosowne orzecznictwo – o zawieszenie prowadzonego
przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego [sygn. akt ASD (...)] do czasu
zakończenia sprawy VII K 232/08 Sądu Rejonowego, w której jako oskarżyciel
prywatny zarzucił Genowefie P. popełnienie w dniu 17 stycznia 2007 r. czynu
wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 216 i art. 212 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 1
k.k.
Nawiązując do przytoczonej przez obwinionego uchwały Sądu Najwyższego z
dnia 28 września 2006 r., I KZP 8/06 (OSNKW 2006, nr 10, poz. 87), Sąd Apelacyjny
– Sąd Dyscyplinarny uznał, że do zawieszenia prowadzonego przeciwko obwinionemu
sędziemu postępowania dyscyplinarnego, mimo że znajduje w nim zastosowanie art.
108 § 4 u.s.p., nie ma podstaw.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny podkreślił, że sędziemu Sądu Rejonowego
zarzucono, że w dniu 17 stycznia 2007 r. uchybił godności urzędu zachowaniem
wyczerpującym znamiona wykroczenia z art. 77, 108, 141, 166 k.w. oraz przestępstwa
z art. 190 § 1 i 216 § 1 k.k., tj. dopuścił się przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p. Obwiniony sędzia jako oskarżyciel prywatny zarzucił natomiast Genowefie P.,
że w dniu 17 stycznia 2007 r. dopuściła się ona wobec niego czynu wyczerpującego
znamiona przestępstwa z art. 216 i 212 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. Zdaniem Sądu
oba postępowania dotyczą wprawdzie zdarzenia zaistniałego tego samego dnia,
2
jednakże różny jest ich zakres przedmiotowy i podmiotowy. W obu postępowaniach
jako strony bierne występują różne osoby. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
będzie też musiał, w związku z zarzuconym sędziemu Sądu Rejonowego
przewinieniem dyscyplinarnym, badać zachowanie sędziego wyczerpujące znamiona
czynu opisanego w art. 190 § 1 k.k. Nie zachodzi zatem mająca istotne znaczenie dla
oceny wniosku o zawieszenie postępowania okoliczność – co podkreślił Sąd
Najwyższy w cytowanej uchwale – w postaci przedmiotowo-podmiotowej tożsamości
obu postępowań, przemawiająca za celowością zawieszenia postępowania
dyscyplinarnego.
W zażaleniu na to postanowienie obrońca obwinionego zarzucił obrazę art. 42
ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6 ust. 3 lit. c Europejskiej Konwencji
Praw Człowieka, art. 14 ust. 3 lit. d Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i
Politycznych, art. 6, 7, 96 k.p.c. Powołując się na te zarzuty wniósł o zmianę
zaskarżonego postanowienia i zawieszenie postępowania bądź o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 339 § 3 pkt 5 k.p.k., mającym odpowiednie zastosowanie w
postępowaniu dyscyplinarnym (art. 128 u.s.p.), prezes sądu kieruje sprawę na
posiedzenie także wtedy, gdy zachodzi potrzeba wydania postanowienia o zawieszeniu
postępowania. Regulujący udział stron, obrońców i pełnomocników w posiedzeniu art.
339 § 5 k.p.k. stanowi, że wskazane osoby mogą wziąć udział w posiedzeniach
wymienionych w art. 339 § 1 oraz § 3 pkt 1, 2 i 6 k.p.k., z tym, że udział prokuratora i
obrońcy w posiedzeniach w przedmiocie orzeczenia środka zabezpieczającego
określonego w art. 94 i 95 Kodeksu karnego jest obowiązkowy.
Z przytoczonych unormowań wynika jednoznacznie, że posiedzenie wyznaczone
w celu wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie należy do kategorii
posiedzeń, w których normujące je przepisy przewidują prawo (obowiązek) udziału w
nich stron, obrońców i pełnomocników; wymienione osoby mogą jednak – co
podkreśla się w literaturze przedmiotu – uczestniczyć w tym posiedzeniu, gdy się
stawią, mimo że nie były zawiadomione (art. 96 § 2 k.p.k.). Zarazem jest oczywiste, że
określony w art. 117 k.p.k. obowiązek zawiadomienia przez sąd o czasie i miejscu
dokonania czynności dotyczy tylko tych posiedzeń, w których strony, obrońcy i
pełnomocnicy mają prawo (obowiązek) wziąć udział.
W tej sytuacji podniesiony w zażaleniu zarzut, że Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny wydał zaskarżone postanowienie z naruszeniem art. 42 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6 ust. 3 lit. c Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka, art. 14 ust. 3 lit d Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i
Politycznych, art. 6, 7 i 96 k.p.k., polegającym na rozpoznaniu wniosku o zawieszenie
3
postępowania dyscyplinarnego i wydaniu orzeczenia na posiedzeniu w dniu 25
czerwca 2009 r., mimo że obwiniony sędzia i jego obrońca nie zostali powiadomieni o
jego terminie, musi być uznany za chybiony. Tak samo należy ocenić zarzut obrazy
art. 6 k.p.k., polegającej „na naruszeniu prawa do obrony w sensie formalnym przez
niepowiadomienie o terminie posiedzenia”.
Oceny omówionych zarzutów nie zmienia odwołanie się skarżącego do
stanowiska wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 9 czerwca 2009 r., SNO 36/09, ponieważ dotyczy ono innej sytuacji.
Zaskarżone w tej sprawie postanowienie zostało wydane na posiedzeniu
wyznaczonym w celu umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.
Nie ulega zaś wątpliwości, że w takim posiedzeniu – w przeciwieństwie do
wyznaczonego w celu wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania – strony,
obrońcy i pełnomocnicy mają prawo wziąć udział (art. 339 § 3 pkt 1 i § 5 k.p.k. w zw.
art. 128 u.s.p.).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego zarysowała się
rozbieżność interpretacji art. 22 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., zwłaszcza w sytuacji
określonej w art. 108 § 4 u.s.p., co do dopuszczalności zawieszenia postępowania
dyscyplinarnego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego w
wypadku jednoczesności i podmiotowo-przedmiotowej tożsamości postępowania
karnego i dyscyplinarnego. Rozstrzygając tę rozbieżność, Sąd Najwyższy – Izba
Karna, na wniosek przedstawiony przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na
podstawie art. 60 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U.
Nr 240, poz. 2052 ze zm.), podjął dnia 28 września 2006 r. uchwałę I KZP 8/06
(OSNKW 2006, nr 10, poz. 87), w której orzekł, że: „Postępowanie dyscyplinarne
unormowane w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) toczy się niezależnie od postępowania
karnego, także w wypadku jednoczesności i podmiotowo-przedmiotowej tożsamości
tych postępowań. W takiej sytuacji postępowanie dyscyplinarne należy jednak
zawiesić do czasu ukończenia postępowania karnego, gdy przemawia za tym wzgląd
na ekonomię procesową lub konieczność zastosowania instytucji określonej w art. 108
§ 4 tego Prawa (art. 22 § 1 k.p.k. stosowany odpowiednio), chyba że wystarczające
jest zarządzenie przerwy lub odroczenie rozprawy.”
Nawiązując do przytoczonej uchwały Sądu Najwyższego, Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny trafnie uznał, wbrew zarzutowi skarżącego – że nie ma podstaw do
zawieszenia niniejszego postępowania dyscyplinarnego do czasu zakończenia
postępowania karnego w sprawie VII K 232/08 na podstawie art. 22 § 1 k.p.k. w zw. z
art. 128 u.s.p. Za zawieszeniem postępowania dyscyplinarnego nie przemawia także
stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 1 października
1998 r., II AKa 106/98 (Apel.-Lub. 1999, nr 1, poz. 1). Nie zachodzi bowiem – co
4
trafnie Sąd podkreślił w zaskarżonym postanowieniu – podmiotowo-przedmiotowa
tożsamość postępowania dyscyplinarnego i postępowania karnego. Wprawdzie
postawiony obwinionemu sędziemu zarzut przewinienia dyscyplinarnego obejmuje
także zachowania wyczerpujące znamiona przestępstwa za art. 190 § 1 i 216 § 1 k.k.,
jednakże nie ulega wątpliwości, że przeciwko obwinionemu sędziemu nie toczy się
postępowanie karne, albowiem postanowieniem z dnia 4 września 2007 r. Prokurator
Prokuratury Okręgowej odmówił wszczęcia śledztwa w sprawie o czyn z art. 190 § 1
k.k., wobec braku wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, oraz o
czyn z art. 216 § 1 k.k., wobec stwierdzenia, że czyn ścigany jest z oskarżenia
prywatnego, a brak interesu społecznego w jego ściganiu z urzędu.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
sentencji postanowienia.

SNO 67/09

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia