Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 15/13
POSTANOWIENIE
Dnia 3 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z powództwa Po. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
z udziałem zainteresowanego P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w W.
o zmianę umowy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 3 października 2013 r.,
na skutek skarg kasacyjnych strony pozwanej i zainteresowanego od wyroku Sądu
Apelacyjnego
z dnia 11 października 2012 r.,
odmawia przyjęcia obu skarg kasacyjnych do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 11 października 2012 r., oddalił apelację
Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes Urzędu) oraz apelację P. Sp. z
o.o. z/s w W. (zainteresowany) od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów z dnia 17 stycznia 2011 r.
Prezes Urzędu zaskarżył powyższy wyrok skarga kasacyjną w całości.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Prezes Urzędu powołał się
na przesłankę z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., wskazując trzy następujące zagadnienia
2
prawne. Po pierwsze, czy przedsiębiorca telekomunikacyjny wnoszący na
podstawie art. 206 ust. 2 pkt 5 Prawa telekomunikacyjnego w związku z art. 47958
§
1 k.p.c. odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wydanej w sprawie spornej do Sądu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów, powołując się na uchybienie organu
regulacyjnego polegające na nieprzeprowadzeniu postepowania konsultacyjnego w
rozumieniu art. 15 pkt 1-4 Prawa telekomunikacyjnego w sytuacji objętej
brzmieniem art. 17 Prawa telekomunikacyjnego w związku z art. 7 ust. 6 dyrektywy
2002/21, obowiązany jest wykazywać wpływ tego uchybienia na treść
rozstrzygnięcia, czy też uchybienie takie powinno w każdym przypadku skutkować
uchyleniem decyzji niezależnie od wpływu takiego uchybienia na istotę sprawy? Po
drugie, czy przepis art. 4 ust. 1 dyrektywy 2002/21 w związku z art. 6 i art. 7 ust. 6
dyrektywy 2002/21 w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania zaskarżonej
decyzji oraz w związku z przepisem art. 15 pkt 1-4 i art. 17 Prawa
telekomunikacyjnego należy rozumieć w ten sposób, że w sytuacji gdy krajowy
organ regulacyjny nie ogłosił procedur konsultacyjnych i nie opublikował wyników
postępowania konsultacyjnego, zaś umożliwił odwołującemu się podmiotowi
wypowiedzenie się, Sąd rozpoznający odwołanie od takiej decyzji może zaniechać
rozpoznania meritum sprawy, poprzestając na stwierdzeniu naruszenia obowiązku
procedury konsultacyjnej. Po trzecie, czy niezrealizowanie przez przedsiębiorcę
telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej, w rozumieniu u art. 24 Prawa
telekomunikacyjnego, nałożonych na niego obowiązków regulacyjny wskazanych w
art. 40 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego w postaci niestosowania w umowach o
dostępie telekomunikacyjnym opłat za zakańczanie połączeń ustalonych w oparciu
o ponoszone koszty stanowi, albo może stanowić, wyjątkowy wypadek,
wymagający pilnego działania i uzasadniający wydanie decyzji na okres do 6
miesięcy bez przeprowadzenia uprzednio postępowania konsultacyjnego?
Zainteresowany również zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą
kasacyjną w całości. Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania,
zainteresowany powołał się na przesłankę z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., wskazując
dwa zagadnienia: 1) czy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, rozpatrując
odwołanie od decyzji administracyjnej, która została wydana na podstawie innej
decyzji administracyjnej, uchylonej prawomocnym wyrokiem, po wydaniu tej
3
zaskarżonej decyzji (i zakończeniu jej wykonywania), może zaskarżoną decyzję
uchylić w całości na podstawie art. 47964
§ 2 k.p.c., bez konieczności
merytorycznego rozpoznania sprawy, w tym dokonania weryfikacji zasadności i
celowości wydania zaskarżonej decyzji, chociaż, dla porównania - w myśl art. 145 §
1 pkt 8 k.p.a. stwierdzenie nieważność decyzji, w oparciu o którą została wydanej
decyzja w innej sprawie, stanowi jedynie podstawę wznowienia postępowania, ale
nie uzasadnienie stwierdzenia nieważności tej drugiej decyzji. Wyjaśnienia również
wymaga okoliczność, czy w opisanych wyżej warunkach Sąd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów może uchylić zaskarżoną decyzję z mocą ex nunc, czy też z mocą
wsteczną (ex tunc)? 2) czy brak realizacji przez przedsiębiorcę
telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej nałożonych na niego
obowiązków regulacyjnych w zakresie pobierania opłat za zakańczanie połączeń
ustalonych w oparciu o ponoszone koszty – w relacjach z przedsiębiorcami
telekomunikacyjnymi, na których ciąży tego rodzaju obowiązek – stanowi wyjątkowy
wypadek, wymagający pilnego działania ze względu na bezpośrednie i poważne
zagrożenie konkurencyjności lub interesów użytkowników, który z kolei uzasadnia
wydanie decyzji bez uprzedniego przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego?
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna Prezesa Urzędu nie kwalifikowała się do przyjęcia celem
jej merytorycznego rozpoznania z następujących powodów.
Pierwsze zagadnienie prawne zostało już rozstrzygnięte w orzecznictwie
Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 24 stycznia 2012 r., III SK 23/11 oraz wyrok z
dnia 18 maja 2012 r., III SK 37/11). W rozstrzygnięciach tych przyjęto, że
nieprzeprowadzenie lub wadliwe przeprowadzenie przez Prezesa Urzędu
postępowania konsultacyjnego lub konsolidacyjnego stanowi takie uchybienie
wymogów proceduralnych ciążących na Prezesie Urzędu, które skutkuje
uchyleniem decyzji zaskarżonej odwołaniem, bez konieczności wykazywania przez
skarżącego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, że uchybienie to miało wpływ na
treść kwestionowanej decyzji Prezesa Urzędu.
4
Także drugie z podniesionych przez Prezesa Urzędu zagadnień prawnych
zostało już rozstrzygnięte przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2012 r.,
III SK 37/11. W orzeczeniu tym uznano bowiem, że zapewnienie adresatowi decyzji
możliwości wypowiedzenia się nie zastępuje postępowania konsultacyjnego,
którego celem jest uzyskanie przez regulatora rynku stanowiska także innych
uczestników rynku. W kwestii znaczenia art. 4 dyrektywy 2002/21 Sąd Najwyższy
wypowiedział się zaś wyroku z dnia 24 stycznia 2012 r., III SK 23/11.
Z kolei odpowiedź na trzecie zagadnienie przedstawione we wniosku o
przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej Prezesa Urzędu jest oczywista –
niezrealizowanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji
rynkowej w rozumieniu u art. 24 Prawa telekomunikacyjnego nałożonych na niego
obowiązków regulacyjny wskazanych w art. 40 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego w
postaci niestosowania w umowach o dostępie telekomunikacyjnym opłat za
zakańczanie połączeń ustalonych w oparciu o ponoszone koszty może stanowić
wyjątkowy wypadek, wymagający pilnego działania i uzasadniający wydanie decyzji
na okres do 6 miesięcy bez przeprowadzenia uprzednio postępowania
konsultacyjnego, jeżeli spełnione zostaną przesłanki określone w art. 17 Prawa
telekomunikacyjnego. Nie jest to więc istotne zagadnienie prawne. Ponadto,
problem prawny objęty zakresem trzeciego zagadnienia prawnego był już
rozstrzygany przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2012 r., III SK 37/11.
Odnosząc natomiast treść zagadnienia prawnego do zapatrywań prawnych
wyrażonych przez Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należy
stwierdzić, że podniesiony przez Prezesa Urzędu problem prawny oderwany jest od
wyrażonych w tym orzeczeniu poglądów Sądu drugiej instancji. Orzeczenie Sądu
Apelacyjnego opiera się bowiem na założeniu, zgodnie z którym poczynione w
sprawie ustalenia faktyczne nie uzasadniały zastosowania art. 17 Prawa
telekomunikacyjnego.
Z kolei skarga kasacyjna zainteresowanego nie zasługiwała na przyjęcie jej
do merytorycznego rozpoznania z następujących powodów.
Pierwsze zagadnienie prawne skargi nie jest istotnym zagadnieniem
prawnym sprawy. Po pierwsze, Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym
kontroluje sposób wykładni i stosowania przepisów prawa materialnego i
5
procesowego przez Sąd drugiej instancji, a nie Sąd pierwszej instancji, jakim w
sprawach z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu jest Sąd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów. Po drugie, wyrok Sądu pierwszej instancji, a także w zasadniczej
mierze Sądu drugiej instancji, opiera się na założeniu, zgodnie z którym Prezes
Urzędu nie wykazał, by w okolicznościach niniejszej sprawy spełnione zostały
przesłanki zastosowania art. 17 Prawa telekomunikacyjnego. W rezultacie,
rozstrzygnięcie problemu prawnego dotyczącego orzekania przez Sąd Okręgowy w
sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu wydanej na podstawie innej decyzji
regulatora, która następnie została uchylona w postępowaniu sądowym, nie ma
znaczenia dla ewentualnego merytorycznego rozpoznania zarzutów skargi
zainteresowanego.
Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu
regulacji telekomunikacji dotyczącego wymogów, jakim powinno odpowiadać
istotne zagadnienie prawne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. wynika, że
podstawowym wymaganiem jest sformułowanie problemu prawnego w oparciu o
konkretny przepis (przepisy) prawa, na tle stosowania których dane zagadnienie
może powstać (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 października
2011 r., III SK 25/11; z dnia 11 kwietnia 2012 r., III SK 41/11; z dnia 6 marca
2013 r., III SK 32/12; z dnia 20 marca 2013 r., III SK 35/12; z dnia 12 kwietnia
2013 r., III SK 47/12; z dnia 12 kwietnia 2013 r., III SK 49/12). Drugie z
podniesionych przez zainteresowanego zagadnień prawnych nie zawiera w swej
treści żadnego przepisu prawa. Argumentów za istnieniem wskazanej przesłanki
przesądu należałoby zatem poszukiwać w innych elementach konstrukcyjnych
skargi kasacyjnej, co nie jest zadaniem Sądu Najwyższego na etapie badania
zasadności wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Na etapie
przedsądu Sąd Najwyższy ocenia bowiem jedynie wniosek o przyjęcie skargi do
rozpoznania i jego uzasadnienie. Podstawy skargi kasacyjnej i ich uzasadnienie
oceniane są natomiast dopiero po przyjęciu skargi do rozpoznania, w trakcie jej
merytorycznego rozpoznawania. Oba te elementy muszą być więc przez
skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione, nawet gdy
argumenty leżące u podstaw skargi kasacyjnej oraz wniosku o przyjęcie jej do
rozpoznania są podobne.
6
Mając powyższe na uwadze, z mocy art. 3989
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji.