Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2015 r. w Gdańsku

sprawy J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 grudnia 2014 r., sygn. akt IV U 697/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 290/15

UZASADNIENIE

Skarżący J. D. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 30 czerwca 2014 r., odmawiającej mu prawa do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2013r. poz. 1440 ze zmianami; dalej: ustawa emerytalna).

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Przyznano,
że wnioskodawca pozostawał w ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia po ukończeniu wieku
65 lat, jednakże pobierał zarówno emeryturę wcześniejszą, jak i emeryturę przyznaną
po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2014 r. ubezpieczony wskazał, że emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej domaga się od miesiąca złożenia wniosku z 2014 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 12 grudnia 2014 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy J. D. prawo do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm.) od dnia 1 czerwca 2014 r. oraz stwierdził,
że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (sygn. akt IV U 697/14).

Sąd Okręgowy orzekał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Skarżący urodził się w dniu (...), zatem w dniu (...) ukończył 65 lat.

Wnioskodawcy przyznano emeryturę po raz pierwszy decyzją z dnia 26 sierpnia
1996 r. na podstawie Karty Nauczyciela od dnia 1 września 1996 r. Następnie decyzją z dnia 15 maja 2008 r. przyznano wnioskodawcy od dnia 1 marca 2008 r. prawo do emerytury wcześniej na podstawie art. 32 ustawy emerytalnej. Kolejną decyzją – z dnia 28 kwietnia 2011 r. – na wniosek złożony w dniu 5 kwietnia 2011 r., przyznano wnioskodawcy prawo
do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, określonego w art. 27 ustawy emerytalnej. Wnioskodawca podlegał następnie ubezpieczeniu. W dniu 24 czerwca 2014 r. wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę z zaznaczeniem, że domaga się jej obliczenia
wg nowych zasad. Zaskarżoną decyzją pozwany odmówił wnioskowanego obliczenia.

Emerytura wnioskodawcy obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej
(wg nowych zasad) byłaby wyższa od emerytury obliczonej na podstawie art. 53 tej ustawy (wg starych zasad).

W ocenie Sądu I instancji odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie
z uwagi na błędną wykładnię art. 55 ustawy emerytalnej, której dokonał organ rentowy. Stan faktyczny sprawy był natomiast bezsporny.

Sąd Okręgowy przytoczył, iż w myśl art. 55 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, iż - wbrew stanowisku organu rentowego - z przepisu tego nie wynika w żaden sposób ograniczenie możliwości jego zastosowania tylko do tych ubezpieczonych, którzy dotąd nie pobierali emerytury przyznanej w niższym wieku emerytalnym z jakiejkolwiek podstawy. Przepis określa trzy przesłanki pozytywne możliwości obliczenia emerytury (spełnianie warunku do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, kontynuacja ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpienie z wnioskiem o przyznanie emerytury
po dniu 31 grudnia 2008 r.) oraz nie określa żadnej przesłanki negatywnej. Końcową część przepisu („jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53”) rozumieć należy w ten sposób, że w razie złożenia wniosku o emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, na organie rentowym spoczywa obowiązek obliczenia emerytury również
w oparciu o art. 26 ustawy emerytalnej i porównanie jej z emeryturą obliczoną na podstawie art. 53 tej samej ustawy, a następnie podjęcie wypłaty wyższego świadczenia
(por. K. Antonów – komentarz do art. 55 w bazie Lex). W ocenie Sądu pozwany zaniechał dokonania takiego obliczenia bezpodstawnie. Podobne zapatrywanie wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 lipca 2013 r. w sprawie II UZP 4/13 i w wyrokach z dnia 10 lipca 2013 r. w sprawie II UK 424/12 i z dnia 19 marca 2014 r. w sprawie I UK 345/13 (ten ostatni
w sprawie o niemalże identycznym stanie faktycznym) oraz Sądy Apelacyjne w Rzeszowie
w wyroku z dnia 9 lipca 2013 r. w sprawie III AUa 302/13 i w Gdańsku w wyroku z dnia
18 marca 2014 r. w sprawie III AUa 1223/13, które to ugruntowane już poglądy Sąd Okręgowy w pełni zaakceptował.

Sąd I instancji podkreślił za Sądem Najwyższym, że nietrafny byłby pogląd,
iż osobom wskazanym w art. 55 ustawy emerytalnej i spełniającym przewidziane w tym przepisie warunki może być przyznana kolejna emerytura obliczona w sposób określony
w art. 26 ustawy. Nie chodzi w tym przepisie o złożenie kolejnego wniosku emerytalnego
o przyznanie "emerytury po emeryturze", lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy i przyznanej na wniosek złożony po dniu wskazanym w tym przepisie. Wyraźnie stanowi się w nim o możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26, czyli - wnioskując z treści przepisu - emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 31 grudnia 2008 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. Nie chodzi też o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury. Zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej ma utrzymywanie
przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy). Sąd stwierdził , że zachowują ten status osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.), a tak było w rozpatrywanej sprawie. W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu
31 grudnia 2008 r., powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55
w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie (por. wyrok z dnia
18 września 2014 r. w sprawie I UK 27/14, Lex nr 1537287, wydany w sprawie o bardzo zbliżonym stanie faktycznym).

Powyższe skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji przez przyznanie wnioskodawcy prawa do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej od dnia 1 czerwca 2014 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek o takie obliczenie
(art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej; pkt I wyroku).

Z uwagi na to, że nieustalenie opisanej wyżej ostatniej okoliczności niezbędnej
do wydania decyzji było skutkiem dokonania przez pozwanego wadliwej wykładni prawa, przy tym dokonanej z pominięciem tego, że zapadały już liczne orzeczenia, wskazujące
na właściwy kierunek wykładni i pozwany mógł z tych orzeczeń skorzystać, stwierdzono odpowiedzialność w tej kwestii organu rentowego, do czego podstawę stanowił art. 118
ust. 1a ustawy emerytalnej (pkt II wyroku).

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w całości
i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z zm.), dalej zwanej „ustawą emerytalną", co doprowadziło do ustalenia,
iż wnioskodawca ma prawo do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 w/w ustawy
od 1 czerwca 2014 r. tj. do przeliczenia świadczenia przy uwzględnieniu kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, kwoty zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy oraz dalszego trwania życia,

2. naruszenie przepisów art. 2a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.) w zakresie zasady równego traktowania ubezpieczonych poprzez brak możliwości potrąceń, o których mowa
w art. 25 ust. 1b w związku z art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS.

Wskazując na powyższe zarzuty apelacyjne pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy polegające na oddaleniu odwołania.

W uzasadnieniu apelacji pozwany podniósł, że jak wynika z akt sprawy wnioskodawca, urodzony (...), miał ustalone prawo do emerytury nauczycielskiej
od 01.09.1996 r., do emerytury wcześniejszej na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS - od 01.03.2008 r. oraz do emerytury w związku z ukończonym powszechnym wiekiem emerytalnym na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS - od 01.04.2011 r.

W dniu 24.06.2014 r. skarżący złożył ponownie wniosek o emeryturę. Organ rentowy ustalił, iż wnioskodawca ukończył 65 lat, posiada wymagany 25-letni okres składkowy
i nieskładkowy oraz kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego 65 lat.

W myśl art. 55 powołanej ustawy ubezpieczonemu spełniającemu warunki
do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne
i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił
z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r. może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Wobec tego, że od dnia 01.04.2011 r. przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury zgodnie z art. 27 i ustalono jej wysokość na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej - co było zgodne z wnioskiem skarżącego wyrażonym w piśmie z dnia 05.04.2011 r. oraz podjęto jej wypłatę - brak jest, w ocenie pozwanego, podstaw do zastosowania obecnie art. 55 i ustalenia prawa do emerytury tzw. kapitałowej, o której mowa w art. 26 ustawy.

Możliwość zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej, czyli obliczenia wysokości emerytury na zasadach określonych w art. 26 ustawy, dotyczy wyłącznie tych ubezpieczonych urodzonych przed 1949 r., którzy nie mają ustalonego prawa do świadczenia
na dotychczasowych zasadach. Wykładnia art. 55 winna uwzględnić, iż przepis ten jest przepisem szczególnym, adresowanym do osób, które co do zasady nie zostały objęte reformą emerytalną (dział II, Rozdział II ustawy), a które kontynuują ubezpieczenie i ubiegają się
o ustalenie prawa do emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i jako taki wymaga wykładni ścisłej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 r., sygn. akt III AUa 1689/11 ).

W ocenie organu rentowego, w stosunku do osób, które zrealizowały prawo
do wcześniejszej emerytury (w przypadku wnioskodawcy dwukrotnie) oraz do emerytury
z powszechnego wieku emerytalnego - w przypadku wnioskodawcy od 01.04.2011 r.,
gdzie zgodnie z wnioskiem wysokość emerytury ustalono na podstawie art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej, art. 55 nie ma zastosowania.

Ponadto, zdaniem pozwanego brak jest prawnych zasad ustalania podstawy obliczania wymiaru nowej emerytury, przy pobieranej dotychczas emerytury „El", czy wcześniejszej „E", poprzez pomniejszenie o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. - Karta Nauczyciela, co czyni w ocenie pozwanego skarżącego osobą „uprzywilejowaną" wobec innych świadczeniobiorców.

Jest tak, albowiem zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy - Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki
na ubezpieczenie zdrowotne. Przepis ust. 1b stosuje się również w przypadku,
gdy ubezpieczony pobrał emeryturę górniczą, określoną w art. 34 lub w art. 48 i 49,
w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 r. Kwot zewidencjonowanych
na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nie uwzględnia się przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 184 oraz przy ustalaniu wysokości emerytury zgodnie z art. 183. Przepis ust. 1d stosuje się również w przypadku, gdy ubezpieczony złożył wniosek o okresową emeryturę kapitałową i spełnia warunki ustawowe do ustalenia prawa do tej emerytury.

Przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 24, dla osób, którym wcześniej ustalono prawo do emerytury na podstawie art. 46, art. 50, art. 50a, art. 50e
lub art. 88 ustawy - Karta Nauczyciela, nie uwzględnia się kwot zewidencjonowanych
na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości i przyznanie mu prawa do ustalenia wysokości emerytury w myśl art. 26 w związku z art. 55 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość emerytury wnioskodawcy,
a w szczególności możliwość jej obliczenia na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.; dalej ustawa emerytalna).

Sąd odwoławczy dokonując analizy prawidłowości zaskarżonego przez organ rentowy orzeczenia pod kątem dokonanej przez Sąd Okręgowy wykładni przepisu art. 55 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2015 r., poz. 748) uznał, iż została ona dokonana w sposób prawidłowy, a wydany na podstawie wyprowadzonych przez Sąd I instancji wniosków wyrok odpowiada prawu.

Przypomnieć należy, iż emerytura, o której mowa w art. 27 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS przysługiwała przed 1 stycznia 2013 r. (tj. przed zmianą wynikającą z art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw) ubezpieczonym urodzonym
przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy osiągnęli powszechny, podstawowy wiek emerytalny, wynoszący co najmniej 65 lat dla mężczyzn, i wykazali okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura ta, tak w poprzednim stanie prawnym,
jak i obecnie, obliczana jest według zasady określonej w art. 53 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS, jako procent kwoty bazowej oraz okresów składkowych i nieskładkowych wyliczony według wskaźników wskazanych w art. 53 ust. 1 pkt 2-3, z uwzględnieniem
art. 55. Oznacza to, że dla niektórych osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. przewidziana została możliwość obliczenia emerytury według wartości zgromadzonych składek, na zasadach określonych w art. 25 i 26 ustawy. Dotyczy to tych osób, które
po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego pozostawały w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych, a z wnioskiem o emeryturę wystąpiły po dniu 31 grudnia 2008 r. Warunkiem uwzględnienia takiego wniosku jest ustalenie, że emerytura obliczona
na podstawie art. 26 jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53, co jest możliwe w przypadku osób, które po wejściu w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS podlegały ubezpieczeniom przez odpowiednio długi okres i osiągały wysokie przychody. Zgodnie bowiem z treścią art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Przepis art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony
w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia
na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust. 2). Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2 (ust. 4). Tablice, o których mowa w ust. 4,
są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia
31 marca następnego roku kalendarzowego (ust. 5).

W świetle aktualnego stanowiska sądów powszechnych i Sądu Najwyższego ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r. ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej, także i niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia
4 lipca 2013 r., II ZUP 4/13, LEX nr 1342169; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12, LEX nr 1341674; z dnia 4 września 2013 r., II UK 23/13, LEX
nr 1375193 oraz z dnia 19 marca 2014 r., I UK 345/13, LEX nr 1455228; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 marca 2014 r., III AUa 1223/13, LEX nr 1454446; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 stycznia 2014 r., III AUa 691/13, LEX nr 1409037; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 9 lipca 2013 r., III AUa 302/13, LEX nr 1342368).

Emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną na podstawie dotychczasowych zasad (art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej) nie może być zatem pozbawiony prawa do ustalenia emerytury korzystniejszej - w wyższej wysokości obliczonej według nowych zasad na podstawie art. 26 w związku z art. 55 tej ustawy, jeżeli spełniając warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 kontynuował ubezpieczenia emerytalne
i rentowe oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy wystąpił
po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2008 r. (art. 55 ustawy). Skorzystanie z prawnej możliwości obliczenia wyższej wysokości emerytury nie wymaga przy tym od uprawnionego wskazania „korzystniejszej” metody obliczenia przysługującej mu emerytury w wyższej wysokości (od ustalonej na podstawie dotychczasowych zasad) ani nie pozostaje do uznania dla organu rentowego (nie jest „fakultatywne”) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
7 listopada 2013 r., II UK 143/12, LEX nr 1399861).

„Nabycie prawa do emerytury” przyjęte w ustawie emerytalnej, uwzględniając także treść art. 21 ust. 2 ustawy emerytalnej, uzasadnia twierdzenie, że na emeryturę można „przechodzić” kilka razy. W sytuacji zatem, gdy dopuszczalne jest kilkakrotne „przechodzenie” na emeryturę byłoby niezbędne zaznaczenie w art. 55 ustawy emerytalnej,
że wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym możliwe byłoby tylko wówczas, gdyby był to pierwszy wniosek o emeryturę (nabycie statusu emeryta). Takiego zastrzeżenia nie można jednak z treści tego przepisu wywnioskować, co oznacza,
że ubezpieczony urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r., który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po dniu 31 grudnia 2008 r. może złożyć wniosek o wyliczenie tego świadczenia niezależnie od tego,
czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Przepis art. 55 tej ustawy, umożliwiając ubezpieczonym urodzonym
przed 1 stycznia 1949 r. wyliczenie emerytury w wieku powszechnym według jej art. 26, „zrównuje” w pewnym sensie sytuację tych osób (urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.)
z sytuacją osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które (jeśli nabyły prawo do emerytury
w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej) mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury
w powszechnym wieku emerytalnym wyliczanej według art. 24 ustawy emerytalnej. Jeżeli więc nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego „przechodzenia” na emeryturę,
a w treści art. 55 ustawy brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę
w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), przepis ten (art. 55 ustawy emerytalnej) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury
w powszechnym wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu przejścia przez te osoby na emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym.

Sąd odwoławczy wyjaśnia przy tym – powtarzając za wyrokiem Sądu Najwyższego
z dnia 18 września 2014 r. (I UK 27/14, LEX nr 1537287) – iż w art. 55 chodzi nie
o przyznanie, lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy emerytalnej przyznanej na wniosek złożony po dniu wskazanym w tym przepisie. Wyraźnie stanowi się w nim o możliwości obliczenia emerytury
na podstawie art. 26, czyli - wnioskując z treści przepisu - emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 31 grudnia 2008 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. Nie chodzi zatem o złożenie kolejnego wniosku emerytalnego o przyznanie „emerytury
po emeryturze”. Nie chodzi też o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury. Pogląd o czystym koncie emerytalnym osób zgłaszających wniosek na podstawie art. 55 ustawy został obalony w uchwale z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13. Gdyby zresztą ustawodawca miał uznać taką praktykę przy zastosowaniu art. 55 ustawy za niedopuszczalną, niezbędne byłoby zaznaczenie w tym przepisie, że wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym możliwe jest tylko raz, w związku z pierwszym wnioskiem emerytalnym. Takiego zastrzeżenia nie ma w treści tego przepisu oraz nie można go z niej wywodzić
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 r., I UK 345/13, LEX nr 1455228).

Mając na uwadze powyższe za uprawniony uznać należy pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którym nie jest możliwa utrata uprawnienia do zweryfikowania wysokości długoterminowych świadczeń emerytalnych ustalonych w deklaratoryjnych decyzjach emerytalnych, więc emerytura może być wyliczona równolegle według zasad ustalonych
w art. 53 w związku z art. 27 i według nowych zasad wynikających z art. 26 w związku
z art. 55 (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r., II UK 143/13, LEX
nr 1399861).

Podkreślenia wymaga, iż wątpliwości powstałe na tle stosowania art. 55 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostały rozstrzygnięte
we wspomnianej już powyżej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r. (II UZP 4/13, OSNP 2013 nr 21-22, poz. 257, w której stwierdzono, że ustanawia on uprawnienie
do przeliczenia emerytury ustawowej przez ubezpieczonych urodzonych przed dniem
31 grudnia 1948 r., którzy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowali ubezpieczenie i wystąpili o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od tego,
czy wcześniej złożyli wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Sąd Najwyższy uznał także, że emeryt pobierający emeryturę przyznaną
i obliczoną niezgodnie z wnioskiem emerytalnym (wadliwie) na podstawie dotychczasowych zasad (art. 27 w związku z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach) nie traci prawa
do ustalenia korzystniejszej wysokości emerytury „kapitałowej” (art. 26 w zw. z art. 55 tej ustawy), jeżeli kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz gdy z wnioskiem
o przyznanie tej emerytury wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 r. (por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013 r., II UK 23/13, OSNP 2014 Nr 6, poz. 85). Z motywów tego orzeczenia wynika, że również emeryt, który po ustaleniu i pobraniu emerytury kontynuował obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zachował status ubezpieczonego spełniającego warunki do uzyskania najkorzystniejszego wymiaru należnego mu świadczenia emerytalnego, w tym do jego obliczenia metodą „kapitałową”, jeżeli emerytura obliczona według nowych zasad na podstawie art. 26, jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej, o ile spełnił warunki wymagane w art. 55, w tym złożył wniosek emerytalny po dniu 31 grudnia 2008 r.

W kolejnym wyroku z dnia 7 listopada 2013 r. (II UK 143/13, LEX nr 1399861) Sąd Najwyższy uznał natomiast, że jeżeli istnieje możliwość obliczenia emerytury przysługującej ubezpieczonemu na podstawie art. 27 (urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r.), który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpił po dniu
31 grudnia 2008 r., organ rentowy jest zobowiązany obliczyć należne mu świadczenie emerytalne zarówno według dotychczasowych zasad (art. 27 w zw. z art. 53), jak i według nowych zasad (art. 26 w zw. z art. 55), a następnie przyznać mu emeryturę w wyższej wysokości (art. 55 w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy).

Niezależnie od powyższego Sąd Apelacyjny wskazuje, że ustawą z dnia 5 marca
2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015 r., poz. 552)
w ustawie o emeryturach i rentach z FUS dodano art. 55a, którego ust. 1 stanowi wprost,
iż przepis art. 55 stosuje się również do ubezpieczonego, który miał ustalone prawo
do emerytury przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, o której mowa w art. 27. Przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej prawie na podstawie art. 316 k.p.c., stosownie do którego sąd wyrokuje biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy przypomnieć należy,
iż ubezpieczony urodził się w dniu (...), a zatem 65 lat ukończył w dniu
(...)

Z dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych wnioskodawcy wynika,
iż na wniosek J. D. z dnia 19 lipca 1996 r., decyzją z dnia 26 sierpnia 1996 r. została mu przyznana od dnia 1 września 1996 r. emerytura wcześniejsza na podstawie przepisów Karty Nauczyciela.

Ubezpieczony kontynuował zatrudnienie, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
na podstawie kolejnych wniosków ubezpieczonego o zmianę stażu pracy, dokonywał przeliczenia świadczenia emerytalnego.

Decyzją z dnia 15 maja 2008 r. pozwany przyznał J. D. od dnia
1 marca 2008 r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek, emeryturę na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zawieszając ją jednocześnie do czasu rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego ubezpieczony kontynuował pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Również po wydaniu ww. decyzji ubezpieczony kontynuował zatrudnienie, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie kolejnych wniosków ubezpieczonego o zmianę stażu pracy, dokonywał przeliczenia świadczenia emerytalnego.

W realiach niniejszej sprawy istotne znaczenie ma fakt, że kolejny wniosek
o przeliczenie emerytury w związku z przepracowaniem 30 miesięcy po przyznaniu emerytury i ukończeniu 65 lat J. D. złożył po dniu 31 grudnia 2008 r., a mianowicie w dniu 5 kwietnia 2011 r.

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawcy od dnia 1 kwietnia 2011 r. emeryturę. Pomimo braku powołania w decyzji szczegółowej podstawy prawnej, mając na względzie fakt, iż ubezpieczony wnioskował
o przyznanie emerytury w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego, przyjąć należy, iż świadczenie to zostało przyznane na podstawie art. 27 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS z uwzględnieniem art. 53 ust. 4 ustawy. Taką podstawę prawna przedmiotowej decyzji powołano zresztą w decyzji odmawiającej przeliczenia emerytury z dnia 12 listopada 2013 r.

J. D. kontynuował zatrudnienie i podobnie jak we wcześniejszym okresie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie kolejnych wniosków ubezpieczonego
o zmianę stażu pracy, dokonywał przeliczenia świadczenia emerytalnego.

Na skutek wniosku ubezpieczonego z dnia 4 listopada 2013 r. o przeliczenie emerytury w związku z przepracowaniem 30 miesięcy decyzją z dnia 12 listopada 2013 r. pozwany, powołując się na przepisy art. 27 ust. 1 pkt 1, art. 53 ust. 3 i 4, art. 115 ust. 1 ustawy emerytalnej, odmówił ubezpieczonemu prawa do przeliczenia emerytury. Pozwany wskazał, że decyzją z dnia 28 kwietnia 2011 r. przyznano wnioskodawcy emeryturę
od 1 kwietnia 2011 r. zgodnie z art. 27 z uwzględnieniem art. 53 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i po raz drugi przyznanie i przeliczenie według ww. przepisów nie przysługuje. Sąd Apelacyjny podkreśla, że już ta decyzja ZUS była błędna, jednakże J. D. nie wniósł od niej odwołania.

Wnioskiem z dnia 24 czerwca 2014 r. J. D. domagał się przeliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 30 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy prawa do ustalenia wysokości emerytury w myśli art. 55 ustawy emerytalnej z uwagi na fakt, iż pobierał emeryturę „NE” przyznaną decyzją z dnia 26 sierpnia 1996 r. oraz emeryturę „NE1” przyznaną decyzją z dnia 15 maja 2008 r.

Dysponując wiedzą, że świadczenie obliczone w myśl art. 26 w zw. z art. 55 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS jest wyższe od świadczenia ustalonego wnioskodawcy
przez pozwanego decyzją z dnia 28 kwietnia 2011 r. ( vide: wyliczenie hipotetyczne ZUS
z dnia 4 listopada 2014 r. – k. 30 a.s.), ustalenia wymagało jedynie, czy J. D.,
po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego pozostawał w ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym oraz czy jego wniosek o emeryturę został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. Należy bowiem ponownie podkreślić, że zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy ma utrzymywanie przez osobę w nim określoną statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), przy czym status osoby ubezpieczonej zachowują osoby, które przeszły
na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; Dz. U. z 2015 r. poz. 121). W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55
w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie.

W niniejszej sprawie bezsporne było, iż J. D. kontynuował ubezpieczenie
po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, jak również wystąpił z wnioskiem
o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r. ( vide: emerytura z art. 27 ustawy przyznana decyzją z dnia 28 kwietnia 2011 r. na skutek wniosku ubezpieczonego z dnia
5 kwietnia 2011 r.) , co z kolei oznacza, że skoro skarżący kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego oraz spełniał warunki, o których mowa w art. 55 ustawy, w tym złożył wniosek o przyznanie emerytury
po dniu 31 grudnia 2008 r., to emerytura powinna mu być wyliczona w oparciu o art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 18 września
2014 r., I UK 27/14, LEX nr 1537287). Fakt pobierania przez J. D. emerytury w okresie poprzedzającym wystąpienie z wnioskiem o przeliczenie świadczenia w oparciu
o art. 55 w zw. z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - wbrew twierdzeniom pozwanego - pozostawał w sprawie bez znaczenia, z omówionych już powyżej względów.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny - uznając apelację pozwanego
za niezasadną, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł, jak w sentencji wyroku.