Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 10 kwietnia2015 roku, wydanym w sprawie z wniosku Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w Ł. z udziałem J. K. i D. M. o wpis w przedmiocie skargi uczestniczek na orzeczenie referendarza z dnia 18 grudnia 2014 roku w sprawie sygn. akt LD.XX NS-Rej. KRS (...), Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w punkcie 1 - utrzymał w mocy orzeczenie referendarza z dnia 18 grudnia 2014 roku wydane w sprawie sygn. akt LD.XX Ns-Rej.KRS (...) oraz dokonany na jego podstawie wpis /wpis do Krajowego Rejestru Sądowego Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w Ł./ oraz w punkcie 2 - odmówił wpisu w pozostałym zakresie /dotyczącym sposobu reprezentacji Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w Ł./, sygn. akt LD. XX Ns-Rej. KRS (...) (postanowienie k. 1281, uzasadnienie k.1282 - 1283).

Apelację od powyższego postanowienia wniosły uczestniczki postepowania J. K. i D. M., zaskarżając je w części, tj. w zakresie punktu 1, w którym Sąd Rejonowy utrzymał w mocy orzeczenie referendarza z dnia 18 grudnia 2014 roku wydane w sprawie sygn. akt L.D.XX Ns-Rej.KRS (...) oraz dokonany na jego podstawie wpis.

Skarżące zarzuciły postanowieniu:

I. naruszenia przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy:

1. art. 321 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez zastąpienie nieprawidłowego sposobu reprezentacji Spółdzielni oznaczonego we wniosku o wpis sposobem reprezentacji zgodnym z przepisem prawa pomimo, że wnioskodawca nie zgłaszał w tym zakresie żadnych żądań;

2. art. 350 § 1 w zw. z art. 361 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez sprostowanie postanowienia z dnia 18 grudnia 2014 roku poprzez oznaczenie uczestników postępowania J. K. i D. M., pomimo tego, że brak oznaczenia uczestników postępowania nie może być uznany za oczywistą omyłkę pisarską, która podlega sprostowaniu;

3. art. 386 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy, tj. pominięcie i odniesienie się do zarzutów sformułowanych w skardze na orzeczenie referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 roku;

4. art. 379 pkt 5 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez doręczenie uczestniczkom postępowania pism wnioskodawcy z dnia 13 października 2014 roku i 24 listopada 2014 roku wraz z postanowieniem referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 r., tj. już po wydaniu w sprawie orzeczenia merytorycznego, co uniemożliwiło uczestniczkom postępowania ustosunkowanie się do treści pism oraz podniesionych w nich twierdzeń i w konsekwencji prowadziło do pozbawienia ich możliwości obrony swych praw;

II. naruszenia prawa materialnego:

1. art. 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego niezastosowanie, tj. zarejestrowanie spółdzielni z uprawnieniami do pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, podczas gdy tak określony przedmiot działalności wykracza poza ustawowy cel spółdzielni mieszkaniowych, tj. zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni i ich rodzin;

2. art. 3 ustawy Prawo spółdzielcze poprzez jego niezastosowanie w związku z niezastosowaniem art. 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, co w konsekwencji w zarejestrowanym podmiocie spowodowało zmianę prawa do własności majątku spółdzielni w związku z zapisem art. 3 ustawy Prawo spółdzielcze,

3. art. 8 ³ ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. uznanie, że przepis ten nie obliguje spółdzielni do wyłożenia wszystkich sprawozdań wskazanych w porządku obrad Walnego Zgromadzenia oraz dokumentów związanych z Walnym Zgromadzeniem innych niż projekty uchwał, w terminie co najmniej 21 dni przed terminem walnego zgromadzenia lub w jego pierwszej części, a przynajmniej w terminie, który dawałby członkom spółdzielni rzeczywistą możliwość zapoznania się z nimi przed upływem terminu do złożenia własnych projektów uchwał, co w konsekwencji prowadziło do uznania, że Walne Zgromadzenie zostało zwołane prawidłowo;

4. art. 8 ^{( 3 )}ust. 9 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego niezastosowanie, tj. uznanie, że uchwała Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) nr 19/14 została podjęta pomimo tego, że ani z treści uchwały, ani z innych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy nie wynika by uchwała uzyskała wymaganą większość głosów;

5. art. 32 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze poprzez jego niezastosowanie do dokumentów z Zebrania członków przechodzących do powstałej spółdzielni z dnia 29 sierpnia 2014 roku i uznanie, że Uchwała nr 2/14 została podjęta oraz w następstwie, że została podjęta Uchwała Rady Nadzorczej SM (...)/14;

6. art. 64 w zw. z art. 65 ust.1 ustawy o rachunkowości poprzez zarejestrowanie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) pomimo tego, że sprawozdanie finansowe Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” za rok 2013 stanowiące załącznik do uchwały nr 19/14 zostało sporządzone przez osobę niewykonującą zawodu biegłego rewidenta;

7. art. 23 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym poprzez zaniechanie sprawdzenia poprawności danych wskazanych we wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz załączonych do niego dokumentów.

Na tej podstawie skarżące wniosły o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu wraz z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez uchylenie dokonanego wpisu i oddalenie wniosku o wpis Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do Krajowego Rejestru Sądowego (apelacja k. 1298- 1306).

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie (odpowiedź na apelację k. 1319-1323).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczek postępowania jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy rozpatrzył najdalej idący zarzut naruszenia przepisów postępowania, tj. zarzut nieważności postępowania oparty na art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i uznał go za bezzasadny. Wbrew zarzutowi skarżących nie doszło do określonej w art. 375 pkt 5 k.p.c. nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony swych praw.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą za pozbawienie strony możności obrony swych praw należy rozumieć sytuację, w której z powodu wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego, strona nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (por. wyrok SN z dnia 10 maja 1974 r., II CR 155/74, OSP 1975, z. 3, poz. 66; postanowienie SN z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 5, poz. 41; wyrok SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1057/00, LEX nr 55517). Taka sytuacja nie miała w rozpoznawanej sprawie miejsca. Pomimo doręczenia uczestniczkom postępowania odpisów pism wnioskodawcy z dnia 13 października 2014 roku i 24 listopada 2014 roku wraz z postanowieniem referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 r., tj. już po wydaniu w sprawie orzeczenia merytorycznego, nie zostały one pozbawione możliwości obrony swoich praw i zajęcia stanowiska w sprawie. W tym miejscu należy przede wszystkim zaakcentować specyfikę postępowania nieprocesowego. Z art. 510 k.p.c. wynika, że zainteresowany w sprawie, tj. ten, czyich praw dotyczy wynik postępowania, może wziąć udział w każdym stanie sprawy, aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Uczestniczki J. K. i D. M. od chwili zgłoszenia się do niniejszego postępowania miały możliwość przytaczania twierdzeń i dowodów w toku postępowania, z której korzystały wnosząc pisma przygotowawcze i formułując swoje stanowisko w sprawie. Jako uczestniczki postępowania skarżące skorzystały również z prawa do zaskarżenia orzeczenia referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 roku w przedmiocie wpisu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do Krajowego Rejestru Sądowego, jak również z prawa zaskarżenia orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania skargi, w których to środkach zaskarżenia podniosły zarzuty przeciwko kwestionowanym rozstrzygnięciom Sądu. Nadto zwrócić należy uwagę na to, iż pismo wnioskodawcy z dnia 13 października 2014 roku dotyczyło stanowiska w kwestii zawieszenia postępowania ze względu na inne toczące się przed Sądem Okręgowym postępowanie o sygn. akt XIII Ga 248/14, w ramach którego wnioskodawca w innej sprawie zaskarżył apelacją uprzednie oddalenie wniosku o wpis spółdzielni do rejestru. Z kolei pismo wnioskodawcy z dnia 24 listopada 2014 roku zawierało wniosek o podjęcie postępowania. Sąd Rejonowy podjął zawieszone postępowanie postanowieniem z dnia 4 grudnia 2014 roku wobec umorzenia postępowania apelacyjnego, na skutek cofnięcia apelacji, w sprawie XIII Ga 248/14. Brak jest zatem podstaw do uznania, że niedoręczenie odpisów wymienionych pism uczestniczkom postępowania przed wydaniem orzeczenia referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 roku uniemożliwiło im udział w przedmiotowym postępowaniu. Zwłaszcza, że skorzystały one ze środka zaskarżenia i w skardze na orzeczenie referendarza sformułowały przeciwko orzeczeniu o wpisie zarzuty dotyczące przebiegu postępowania rejestrowego. Jednocześnie zauważyć należy, że uczestniczki nie zakwestionowały prawidłowości rozstrzygnięcia w przedmiocie zawieszenia postępowania z uwagi na inne toczące się postępowanie. W okolicznościach niniejszej sprawy należało zatem uznać, że uczestniczki postępowania miały możliwość realizacji swych praw i je realizowały, czego wyrazem jest choćby podejmowanie przez nie stosownych czynności w sprawie adekwatnie do danego etapu postępowania.

Bezzasadny okazał się również zarzut naruszenia art. art. 321 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez zastąpienie nieprawidłowego sposobu reprezentacji Spółdzielni oznaczonego we wniosku o wpis sposobem reprezentacji zgodnym z przepisem prawem.

We wniosku o wpis wnioskodawca określił, powołując się na statut Spółdzielni, iż oświadczenie woli za spółdzielnię składa prezes zarządu i pełnomocnik albo dwaj pełnomocnicy. Referendarz sądowy w orzeczeniu z dnia 18 grudnia 2014 roku w punkcie II odmówił wpisu w zakresie, w jakim wskazany sposób reprezentacji narusza art. 48 § 1 Prawa spółdzielczego. Jednocześnie referendarz sądowy zgodnie z tym przepisem, wpisał w Krajowym Rejestrze Sądowym, iż prawo reprezentacji spółdzielni przysługuje prezesowi zarządu samodzielnie lub dwóm pełnomocnikom oraz zobowiązał wnioskodawcę do zmiany statutu w tym zakresie. Sąd nie wykroczył zatem poza żądanie zawarte we wniosku o rejestrację podmiotu. Dookreślił jedynie, że prawo reprezentacji zgodnie z art. 48 § 1 Prawa spółdzielczego przysługuje w przypadku jednoosobowego zarządu samodzielnie jedynemu członkowi zarządu, którym jest Prezes Zarządu Spółdzielni i do złożenia oświadczenia woli w imieniu spółdzielni nie jest wymagane wówczas dodatkowo działanie pełnomocnika. Stawianie bowiem takiego wymogu stanowiłoby nieuprawnione ograniczenie prawa reprezentacji Spółdzielni przez zarząd. Dokonując rejestracji spółdzielni w Krajowym Rejestrze Sądowy, Sąd rejestrowy był zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jednolity Dz.U.2015.1142) zobowiązany do zbadania, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa. Sąd stwierdzając, iż sposób reprezentacji określony w statucie Spółdzielni nie odpowiada w pełni wymogom przepisów prawa, był uprawniony do dokonania wpisu w oparciu o bezwzględnie obowiązujące przepisy dotyczące reprezentacji spółdzielni oraz wezwania do usunięcia tej niezgodności w statucie Spółdzielni.

Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 386 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Rejonowy badając skargę na orzeczenie referendarza rozpoznał sprawę co do istoty. Zarzuty skarżących koncentrowały się na naruszeniach prawa mających polegać na nieprawidłowościach w procedurze podjęcia uchwał spółdzielni stanowiących podstawy wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym. Sąd I instancji rozpatrzył podnoszone przez skarżące okoliczności i w konsekwencji uznał, że nie doszło do wskazywanych przez skarżące naruszeń prawa, czemu dał wyraz w uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia. Brak było zatem podstaw do uchylenia postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Bezskuteczny jest zarzut naruszenia art. 350 § 1 w zw. z art. 361 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez sprostowanie postanowieniem z dnia 14 stycznia 2015 roku orzeczenia referendarza sądowego z dnia 18 grudnia 2014 roku polegające na dodaniu w komparycji postanowienia uczestniczek postępowania J. K. i D. M.. Wskazać należy, że postanowienie w przedmiocie sprostowania orzeczenia jest zaskarżalne zażaleniem (por. art. 394 § 1 pkt 8 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.), a zatem chcąc zwalczyć to postanowienie uczestniczki postępowania powinny skorzystać właśnie z tej drogi zaskarżenia. Ponieważ postanowienie w przedmiocie sprostowania nie zostało przez uczestniczki zaskarżone, stało się prawomocne i wyczerpała się możliwość jego zaskarżenia. Postanowienia zaskarżalne zażaleniem, które nie zostały jednak zaskarżone przez strony, nie podlegają kontroli sądu II instancji w trybie art. 380 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługiwały na uwzględnienie pozostałe zarzuty podniesione w apelacji, które koncentrowały się na naruszeniach procedury zwołania Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” w Ł., na którym doszło do uchwalenia uchwały podziałowej nr 19/2014.

Wskazać należy, że z przepisu art. 23 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że kognicją sądu rejestrowego objęte jest nie tylko badanie formy i treści dokumentów załączonych do wniosku rejestracyjnego, ale również procedura w jakiej odbywało się tworzenie dokumentów stanowiących podstawę wniosku. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 stycznia 2010 r. w sprawie III CZP 122/09 wyjaśnił, że Sąd rejestrowy, na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym jest uprawniony do badania wpływu naruszeń procedury podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej na ich treść (OSNC 2010 nr 7-8, poz. 107). Orzeczenie to ma zastosowanie również w sprawie niniejszej.

Zgodnie z treścią art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (jednolity tekst Dz.U.2013.1443), uchwała sprzeczna z prawem dotknięta jest sankcją nieważności ex lege. W orzecznictwie i doktrynie zgodnie podkreśla się, że przewidziana w wymienionym przepisie sprzeczność uchwały z prawem zachodzi zarówno w przypadku naruszenia przy jej wydaniu uregulowań prawa materialnego, jak też w razie uchybienia przepisanym przez prawo wymogom proceduralnym, przy czym te ostatnie mogą skutkować ustaleniem nieważności uchwały organu spółdzielni tylko wówczas, jeżeli miały one wpływ na jej treść (por. Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 8 lipca 2004 r., IV CK 543/03, OSNC 2005 r., nr 7-8, poz. 132; z dnia 7 lipca 2004 r., I CK 78/04, Monitor Prawniczy 2004, nr 15, s. 678; z dnia 16 października 2002 r., IV CKN 1351/00, OSNC 2004 r. nr 3, poz. 40, z dnia 16 czerwca 2010 r., I CSK 476/09, I CSK 476/09, z dnia 14 lipca 2006 r., II CSK 71/06, OSP 2007 r., z. 10, poz. 118; a także Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 19 czerwca 2013 r., I ACa 231/13).

Z powyższego wynika, że członek spółdzielni wytaczający powództwo na podstawie art. 42 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze, może powoływać się w swojej argumentacji zarówno na zarzuty o charakterze merytorycznym (niezgodność treści uchwały z przepisami prawa lub statutu) jak też formalnym (por. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 30 stycznia 1965 r. III CO 75/63 OSNCP 1966 r. z. 9, poz. 141 oraz w uchwale połączonych Izb Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1973 r., III PZP 38/72 OSNCP 1975 r., z. 1, poz. 1). Podobnie w sprawie rejestrowej, która prowadzona jest według przepisów o postępowaniu nieprocesowym, argumenty uczestników domagających się oddalenia wniosku o wpis do rejestru w związku z wadliwością uchwał mogą się opierać na zarzutach merytorycznych, jak również na zarzutach formalnych. Te drugie mogą jednak prowadzić do stwierdzenia nieważności uchwał, skutkującego oddaleniem wniosku rejestracyjnego, tylko jeśli naruszenia procedury miały istotny wpływ na treść podjętych uchwał.

Zadaniem sądu rejestrowego jest oczywiście badanie wpływu naruszeń procedury podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie osoby prawnej na treść uchwał, ale ograniczenia dowodowe postępowania rejestrowego, prowadzonego na posiedzeniu niejawnym, wykluczają bezpośrednie ustalenie tego wpływu, bez jednoznacznej sygnalizacji ze strony uczestników postępowania. Stąd też inna jest rola postępowania rejestrowego, a inna postępowania procesowego o stwierdzenie nieważności uchwał lub o ich uchylenie, wszczętego na podstawie art. 42 § 2 prawa spółdzielczego. Jeszcze inaczej przedstawia się zaś w postępowaniu nieprocesowym kwestia uczestnictwa. O ile bowiem w sprawie nieprocesowej (w tym rejestrowej) uczestniczyć mogą wszystkie osoby, których praw sprawa dotyczy, o tyle apelację od orzeczenia wydanego przez Sąd pierwszej instancji złożyć mogą tylko te osoby, w których interes prawny orzeczenie godzi. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie III CZP 88/13 (OSNC 2014, Nr 11, poz. 108) pokrzywdzenie orzeczeniem (gravamen) jest przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka.

Odnosząc przedstawione wyżej rozważania do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy stwierdzić przede wszystkim należy, że dalece wątpliwy jest gravamen obu skarżących. W swojej apelacji skarżące nie wyjaśniły bowiem, w jaki sposób postanowienie w przedmiocie wpisania Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. do Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru Przedsiębiorców godzi w ich prawa, związane niepodzielnie ze spółdzielczym prawem do lokalu mieszkalnego. Ani uchwała podziałowa, ani statut nowej spółdzielni nie ograniczają tego prawa. O ile więc interes prawny skarżących uprawniał ich do uczestniczenia w postępowaniu rejestrowym nawet na etapie postępowania odwoławczego, o tyle brak interesu prawnego w uchyleniu zaskarżonego postanowienia, tym bardziej, przemawiał za oddaleniem ich apelacji.

Po drugie wskazać trzeba, że podniesiony przez skarżące zarzut naruszenia art. 23 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym w przeważającej części oparty został na twierdzeniu, że Sąd pierwszej instancji nie zwrócił uwagi na naruszenie procedury zwołania Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” w Ł., podczas którego doszło do uchwalenia uchwały podziałowej nr 19/2014. Skarżące nie wyjaśniły jednak, w jaki sposób zarzucane naruszenia procedury miały wpływ na treść uchwały podjętej na Zgromadzeniu Spółdzielni.

Sąd Okręgowy podzielając argumentacją przedstawioną przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 maja 2015 r. w sprawie II CSK 512/14 w przedmiocie wykładni art. 8 ³ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (jednolity tekst Dz.U.2013.1222) podkreśla jednak, że skarżące ani nie wyjaśniły, ani też nie wykazały jaki wpływ miało wyłożenie materiałów dotyczących Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)”, a w szczególności wyłożenie sprawozdań na 17, a nie na 21 jeden dni, przed terminem obradowania na podjęcie uchwały nr 19/2014 i jej treść.

Przepis art. 8 ³ ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stanowi, że o czasie, miejscu i porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków na piśmie co najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zawiadomienie powinno zawierać czas, miejsce, porządek obrad oraz informację o miejscu wyłożenia wszystkich sprawozdań i projektów uchwał, które będą przedmiotem obrad oraz informację o prawie członka do zapoznania się z tymi dokumentami. Z kolei z przepisu art. 8 ³ ust 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że członkowie mają prawo zgłaszać projekty uchwał i żądania, o których mowa w ust. 10, w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Projekt uchwały zgłaszanej przez członków spółdzielni musi być poparty przez co najmniej 10 członków. Zgodnie z interpretacją przedstawioną przez Sąd Najwyższy w sprawie II CSK 512/14, zachowanie terminu 21 dni na wyłożenie dokumentów (sprawozdań) ma takie znaczenie, że umożliwia członkom spółdzielni przygotowanie projektów uchwał w terminie określonym w art. 8 ³ ust 11 u.s.m.. Tymczasem skarżące nie usiłowały nawet wykazać, że one lub inni członkowie chcieli przygotować jakikolwiek projekt uchwały na Walne Zgromadzenie Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” i tylko brak 4 dni do zachowania terminu złożenia dokumentów przez spółdzielnię uniemożliwiło im tę inicjatywę.

Ponadto za oddaleniem apelacji uczestniczek, a w konsekwencji utrzymaniem wpisu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w Ł. w Krajowym Rejestrze Sądowym przemawiają zasady współżycia społecznego. W ocenie Sądu Okręgowego, nawet w przypadku uznania zasadności powyższych zarzutów, żądanie przez skarżące uchylenia zaskarżonego postanowienia należy traktować w kategoriach nadużycia prawa podmiotowego, które nie korzysta z ochrony w myśl przepisu art. 5 k.c. Należało bowiem uwzględnić, iż naruszenie procedury zwołania Zgromadzenia Spółdzielni i niezachowanie 21 – dniowego terminu na złożenie związanych z nim materiałów nie miało wpływu na podjęcie uchwały nr 19/14, a także nie godziło w interesy uczestniczek w sposób skonkretyzowany. Jednocześnie należało zważyć na rozległe konsekwencje uchylenia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.. W ocenie Sądu odwoławczego negatywne skutki unicestwienia już funkcjonującej Spółdzielni Mieszkaniowej (...)
w Ł., zrzeszającej około 3000 członków byłyby niewspółmierne do nieskonkretyzowanego interesu skarżących w uchyleniu skutków podjętej uchwały o powstaniu Spółdzielni i stanowiłoby rażącą dysproporcję. Podkreślić należy, że Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł. od dnia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, tj. od dnia 18 grudnia 2014 roku funkcjonuje w obrocie prawnym i podejmuje na szeroką skalę działania w interesie i na rzecz swoich członków. Przedmiotowe, zaskarżone postanowienie, mimo że nieprawomocne, korzystało bowiem z przymiotu natychmiastowej skuteczności (por. art. 694 ⁵ § 1 i 2 k.p.c.). Wskutek podziału Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” na powstałą przez wydzielenie Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w Ł., z chwilą zarejestrowania tej ostatnio wymienionej, przeszły na nią wynikające z planu podziału składniki majątkowe oraz prawa i zobowiązania. W sytuacji powstania nowej spółdzielni, do której przeszli członkowie dotychczasowej, niezbędna jest ciągłość działania oraz aktywne uczestnictwo w szeroko pojętym obrocie prawnym, które wiąże się z realizacją celu, dla którego spółdzielnia została powołana wolą członków, a więc polegającego przede wszystkim na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. W tym kontekście uwzględnienie apelacji dwóch niezadowolonych członków Spółdzielni mogłoby spowodować nie tylko niepewność stanu prawnego, ale i również wywołać niekorzystne skutki faktyczne i prawne dla Spółdzielni oraz jej wszystkich członków posiadających prawa do lokali w zasobach Spółdzielni, a także dla osób trzecich, z którymi Spółdzielnia pozostaje w stosunkach zobowiązaniowych.

Nadto oceniając wagę stwierdzonego naruszenia proceduralnego należało zwrócić również uwagę na wątpliwości interpretacyjne, z którymi można było zetknąć się przy stosowaniu terminu złożenia dokumentów przez spółdzielnię ze względu na brzmienie przepisu art. 8 ³ ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na które wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanego orzeczenia sygn. akt II CSK 512/14. Sąd Najwyższy podkreślił istnienie wątpliwości, czy zdania przepisu art. 8 ³ ust. 6 należy uznać za odnoszące się do różnych kwestii czy też są one powiązane na tyle, że termin wskazany w zdaniu pierwszym expressis verbis odnośnie obowiązku podania czasu, miejsca i porządku obrad dotyczy także w tym samym zawiadomieniu informacji, nie tylko o miejscu wyłożenia wszystkich sprawozdań i projektów uchwał, ale także o czasie wyłożenia sprawozdań. Wątpliwość ta wynikała z braku w u.s.m. wskazania innego terminu dla wyłożenia sprawozdań, podczas gdy odnośnie do projektów uchwał przygotowanych przez zarząd i radę nadzorczą jest termin co najmniej 14- dniowy przed datą walnego zgromadzenia, podany w art. 8 ³ ust. 10 zdanie drugie u.s.m., a dla projektów uchwał członków spółdzielni termin ten - według art. 8 ³ ust. 11 u.s.m. - wynosi do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia. Do tego dodane jest jeszcze uprawnienie dla spółdzielców do zgłaszania poprawek do projektów uchwał "nie później niż na 3 dni przed posiedzeniem walnego zgromadzenia (w każdym wypadku z dodaniem "lub jego pierwszej części"). Sąd Najwyższy podkreślił, iż dopiero posłużenie się różnymi metodami wykładni prawa pozwoliło rozwikłać skomplikowaną regulację prawną zamieszczoną w art. 8 ³ ust. 6 u.s.m. Przy czym spośród skonstruowanych trzech możliwości interpretacyjnych przepisu, Sąd Najwyższy ostatecznie opowiedział się za przyjętym wariantem, który uznał za najbardziej racjonalny z uwzględnieniem tego, że poszerzenie dostępu do informacji o działalności spółdzielni mieszkaniowych stanowiło główne ratio legis wprowadzania w 2007 roku analizowanych przepisów do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. A zatem dopiero sformułowanie jednoznacznego stanowiska przez Sąd Najwyższy pozwoliło wyjaśnić istniejące wokół treści przepisu art. 8 ³ ust. 6 u.s.m. wątpliwości interpretacyjne. W tym miejscu wskazać należy, że stosując się do wytycznych zawartych w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 2015 roku sygn. akt II CSK 512/, Spółdzielnia Mieszkaniowa „(...)” w Ł. oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł. obecnie bezwzględnie przestrzegają terminu 21 dni na wyłożenie dokumentów związanych z zebraniami Spółdzielni, o czym świadczą załączone do sprawy zawiadomienia sporządzone po 27 maja 2015 roku.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 8 ³ ust. 9 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczący wadliwości głosowania nad uchwałą podziałową nr 19/14, w szczególności niewykazania, iż uchwała zapadła wymaganą większością głosów. Jak wynika z załączonego do akt sprawy protokołu Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)” z dnia 27 czerwca 2014 roku oraz uchwały podziałowej nr 19/14 została ona podjęta większością głosów: za przyjęciem uchwały było 120 osób, zaś przeciwko 60 osób, przy czym w zgromadzeniu brało udział 280 członków. Nie ma zatem podstaw, aby uznać, że nie spełnione zostały wymogi art. 8 ³ ust. 9 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zgodnie bowiem z tym przepisem uchwałę uważa się za podjętą, jeżeli była poddana pod głosowanie wszystkich części walnego zgromadzenia, a za uchwałą opowiedziała się wymagana w ustawie lub statucie większość ogólnej liczby członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Przy czym z ust. 8 przepisu wynika, że walne zgromadzenie jest ważne niezależnie od liczby obecnych na nim członków. Tym samym uzyskana większość była wystarczająca do podjęcia uchwały.

Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 64 w zw. z art. 65 ust.1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (jednolity tekst Dz.U.2013.330 ). Skarżące nie wykazały, aby raport i opinia z badania sprawozdania finansowego zostały sporządzone przez osobę nieuprawnioną. Fakt, że (...) figuruje na stronie Krajowej Izby Biegłych Rewidentów podważa to twierdzenie. W świetle przepisów ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz.U. 2009, Nr 77, poz. 649) niewykonywanie zawodu nie powoduje utraty uprawnień biegłego rewidenta. Zważyć też wypada, że zgodnie z treścią art. 47 pkt 4 wymienionej ustawy podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych może być wyłącznie jednostka, w której czynności rewizji finansowej wykonują biegli rewidenci, wpisana na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych i prowadząca działalność w jednej z form w tym w formie spółki kapitałowej. Tymczasem w przedmiotowej sprawie raport i badanie sprawozdania finansowego dokonane zostały przez U – (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a skarżące nie wykazały, że spółka ta nie spełnia przesłanek, o których mowa w art. 47 pkt 4 ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut naruszenia art. 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i art. 3 ustawy Prawo spółdzielcze oraz art. 32 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze. Przede wszystkim wskazać należy, że podniesiona kwestia ewentualnej niezgodności treści statutu z obowiązującymi przepisami prawa nie mogła wpłynąć na treść rozstrzygnięcia. Oczywiście Sąd rejestrowy na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o KRS powinien poddać statut analizie pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami i uzależnić rejestrację od usunięcia ewentualnych niezgodności, ale ze względu na te nieprawidłowości nie jest uprawnione żądanie uchylenia zaskarżonego postanowienia. Pamiętać bowiem należy, że statut jest rodzajem umowy zawartej między spółdzielcami, a więc podlega interpretacji przez pryzmat art. 58 § 1 i 3 k.c. Zgodnie z paragrafem pierwszym art. 58 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Paragraf trzeci powołanego przepisu stanowi zaś, że jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. A zatem, nawet w przypadku ewentualnych nieważnych postanowień statutu, będą miały zastosowanie przepisy Prawa spółdzielczego, a Spółdzielnia będzie miała obowiązek dostosować statut do obowiązujących przepisów.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.