Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2013 roku numer 400/D/l (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. K. jako pracownik u płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 10 marca 2011 roku.

Decyzja została wydana na podstawie art.83 ust.l punkt 1 oraz art.38 ust.l w zw. z art.6 ust.l punkt 1, art. 11 ust.l, art. 12 ust.l, art.66 ust.4, art.68 ust.l punkt la i art.91 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku, nr 205, poz.1585 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, że działania polegające na zgłoszeniu J. K. do ubezpieczeń społecznych miały na celu jedynie skorzystanie przez niego ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Umowa o pracę została zawarta dla pozoru i jest nieważna.

W odwołaniu od powyższej decyzji płatnik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wniosła o jej zmianę i uznanie, że J. K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym,

chorobowemu, wypadkowemu od dnia 10 marca 2011 roku i zasądzenie kosztów procesu.

Zdaniem skarżącego umowa o pracę zawarta z J. K. nie jest pozorna. Ubezpieczony świadczył pracę, także po zakończeniu zwolnienia lekarskiego. Wykonywał te same czynności co przed powstaniem niezdolności do pracy. Ubezpieczony składał regularnie raporty dotyczące wykonanej pracy, miał do dyspozycji samochód służbowy. Ubezpieczony w imieniu pracodawcy składał zamówienia na zakup materiałów biurowych, artykułów spożywczych. Na wniosek pracodawcy przygotował ofertę na ubezpieczenie ryzyk budowlanych, ofertę wynajmu nieruchomości, rozliczał faktury, rachunki, dbał o terminową zapłatę, uczestniczył w odczycie licznika wody w sierpniu 2011 roku. Zarząd spółki powierzył ubezpieczonemu prowadzenie znacznej części przedsiębiorstwa, pozostawiając sobie podpisywanie dokumentów, których to czynności nie mógł wykonać ubezpieczony.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył również ubezpieczony J. K.. Wniósł o zmianę decyzji i uznanie, że podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 10 marca 2011 roku i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał na błędne stanowisko organu rentowego, że umowa o pracę jest pozorna, podnosząc te same zarzuty co płatnik składek.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2013 roku (k. 145 akt VIII U 3001/13) obie sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Postanowieniem z dnia 28 maja 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIV Wydział Gospodarczy do spraw Upadłościowych i Naprawczych ogłosił (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., (odpis z KRS - k. 185-191)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka (...) została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 22 listopada 2006 roku. Jedynym wspólnikiem spółki była spółka komandytowa (...), (odpis z KRS - k. 17-27 akt ZUS)

Prezesem zarządu spółki był S. J., (odpis z KRS - k. 17-27 akt

ZUS)

Ubezpieczony J. K. urodził się (...). Ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest mechanikiem maszyn i urządzeń. Ubezpieczony pracował jako ślusarz-spawacz, konserwator. Do 31 grudnia 2007 roku ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych, (kwestionariusz - k. 103 akt ZUS, decyzja - k.67, zaświadczenie - k.69 akt ZUS)

W okresie od 2 lipca 2007 roku do 17 kwietnia 2011 roku ubezpieczony był zatrudniony przez S. J. w firmie (...) S. J. jako kierownik transportu i sprzętu. W okresie od 2 lipca 2007 roku do 9 marca 2011 roku ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, a od 10 marca do 17 kwietnia 2011 roku w wymiarze ^¼ etatu. Umowa została rozwiązana za porozumieniem stron, (świadectwo pracy - k.71 akt ZUS)

W dniu 10 marca 2011 roku pomiędzy ubezpieczonym a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony. Ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku koordynatora do spraw nieruchomości w wymiarze ^½ etatu za wynagrodzeniem 10.000 zł. Miejscem pracy ubezpieczonego było województwo (...) i (...), (umowa - k.73 akt ZUS)

Ubezpieczony uzyskał zaświadczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy, odbył szkolenie bhp - ogólne i stanowiskowe, (karta szkolenia - k.91 akt ZUS, zaświadczenie - k.75 akt ZUS)

Pracodawca zgłosił ubezpieczonego do ubezpieczeń społecznych w dniu 10 marca 2011 roku. (zgłoszenie - k.l 1 akt ZUS)

Ubezpieczony podlegał bezpośrednio prezesowi spółki. Do jego obowiązków zgodnie z ich zakresem należało rozliczanie najemców nieruchomości, fakturowanie, dostarczanie faktur najemcom, prowadzenie rejestru umów, weryfikacja i rozliczanie umów, dbanie o porządek na terenie nieruchomości, przyjmowanie informacji o najemcach, prezentowanie nieruchomości potencjalnym najemcom i inwestorom, przygotowanie ofert i ich przedstawianie, nadzór nad ochroną, zabezpieczenie obiektu, przechowywanie kluczy, pozostawanie do dyspozycji w sprawach awaryjnych związanych z nieruchomością poza godzinami pracy oraz wykonywanie innych czynności zleconych przez prezesa, (zakres obowiązków - k.77-79 akt ZUS)

W okresie od 30 sierpnia 2011 roku do 29 lutego 2012 roku ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby i pobierał zasiłek chorobowy, a w okresie od 1 marca 2012 roku do 24 września 2012 roku świadczenie rehabilitacyjne, (karta zasiłkowa -k.l 11-113 akt ZUS)

Ani przed zatrudnieniem ubezpieczonego ani w okresie jego niezdolności do pracy spółka nie zatrudniała innej osoby jako koordynatora nieruchomości, (zeznania ubezpieczonego - k.144 odwrót w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Od 25 września do 6 listopada 2012 roku ubezpieczony był nieobecny w pracy. Za ten okres nie otrzymał ani wynagrodzenia ani zasiłku, (wykaz przerw w pracy - k. 113)

W okresie do 7 listopada 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku ubezpieczony korzystał z urlopu, (wniosek - k.l09 akt ZUS)

Od 2 stycznia 2013 roku do 29 kwietnia 2013 roku ubezpieczony był ponownie niezdolny do pracy, (zeznania ubezpieczonego - k.l44 w zw. z min.00:02:30 protokół z

16.03.2016  r.)

W dniu 30 kwietnia 2013 roku spółka wypowiedziała ubezpieczonemu umowę o pracę. Umowa została rozwiązana w dniu 31 maja 2013 roku. (zeznania ubezpieczonego

–

k.144 w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Ubezpieczony był również równolegle zatrudniony w okresie od 10 marca 2011 roku w wymiarze ½ etatu w spółce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej jako dyrektor firmy za wynagrodzeniem 10.000 zł. (zeznania ubezpieczonego - k.144 w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Ubezpieczony jest teściem S. J., (zeznania ubezpieczonego - k.144 odwrót w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

W ramach umowy ubezpieczony miał zajmować się nieruchomościami: przy ul. (...) oraz ochroną obiektu przy ul. (...).

Ubezpieczony miał zająć się zabezpieczeniem nieruchomości przy ul. (...), kontrolować pracę ochrony, dbać o porządek, sprzątać śmieci, zajmować się usuwaniem skutków awarii spowodowanych opadami deszczu, (zeznania ubezpieczonego

–

k.144 odwrót-145 w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Ubezpieczony nie zajmował się sprawami finansowymi, (zeznania ubezpieczonego - k.144 odwrót-145 w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Ubezpieczony nie wystawiał faktur, (zeznania ubezpieczonego - k.144 w zw. z min.00:02:30 protokół z 16.03.2016 r.)

Ubezpieczony nie miał ustalonych godzin pracy. Na budowie przy ul. (...) był w różnych godzinach, (zeznania ubezpieczonego min.00:02:30-00:14:09 protokół z

16.03.2016  r.)

Ubezpieczony mieszkał wspólnie ze S. J. w Ł. przy ul. (...). Właścicielem mieszkania przy ul. (...) jest ubezpieczony. Mieszkanie to ubezpieczony kupił za środki otrzymane od spółki w ramach zwrotu w dniu 18 kwietnia 2011 roku pożyczki w wysokości 320.000 zł. Mieszkanie zostało kupione od spółki (...), której udziałowcem był S. J., (zeznania ubezpieczonego min.00:14:09, min.00:49:06 protokół z 16.03.2016 r., zestawienie - k.271)

W dniu 5 kwietnia 2011 roku spółka zawarła umowę z T. K. na podstawie której powierzyła mu pośrednictwo zmierzające do sprzedaży, najmu, dzierżawy nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...). T. K. został zobowiązany do udzielania informacji zainteresowanym klientom, przedstawianiu

klientów spółce, gromadzenia dokumentów potrzebnych do przeprowadzenia transakcji, (umowa - k. 177 akt ZUS)

W dniu 7 kwietnia 2011 roku spółka zawarła umowę zlecenia z R. S. na podstawie której R. S. została zobowiązana do prowadzenia negocjacji handlowych, konsultacji i doradztwa w zakresie sprzedaży nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...). (umowa - k.l85 akt ZUS)

W dniu 20 kwietnia 2011 roku spółka zawarła umowę ze S. G. na podstawie której powierzyła mu pośrednictwo zmierzające do sprzedaży, najmu, dzierżawy nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...). (umowa - k. 183 akt ZUS)

W dniu 25 lipca 2011 roku spółka zawarła umowę z Ochrona (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. dotyczącą ochrony obiektu przy ul. (...) w Ł.. Upoważnionym do powiadamiania w przypadku alarmu i odwołania alarmów byli S. J., J. N. i ubezpieczony, (umowa i załącznik - k.219-223 akt ZUS)

Ubezpieczony zajmował się organizacją pracy, zabezpieczeniem materiałów, rozliczaniem pracowników, prowadził rozmowy z podwykonawcami, (zeznania świadka J. N. - k. 161)

Ubezpieczony był pracownikiem ochrony, konserwatorem, sprawował całodobowy nadzór nad obiektem. Zakres zadań ubezpieczonego przekraczał 4 godziny dziennie. Zdarzało się, że ubezpieczony wykonywał swoje obowiązki także w niedziele, (zeznania świadka S. J. - k.245 odwrót, J. N. - k.l61) Ubezpieczony korzystał ze swojego samochodu, (zeznania świadka S. J. - k.246)

Spółka przekazywała wynagrodzenie ubezpieczonego na rachunek bankowy. Otrzymanie wynagrodzenia za listopad i grudzień 2012 roku ubezpieczony potwierdził na liście płac. (lista płac - k.l39, 141, wyciąg z rachunku - k 260-264)

Z rachunku ubezpieczonego tego korzystała córka ubezpieczonego M. J., z rachunku było płacone ubezpieczenie S. J.. Dokonywano również płatności w K. w okresie gdy ubezpieczony miał świadczyć pracę, (wyciąg - k.261 -261 odwrót)

Ubezpieczony słabo nie posługuje się komputerem, (zeznania ubezpieczonego min.l:08:39 protokół z 16.03.2016 r.)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie ww. dowodów z dokumentów, zeznań ubezpieczonego oraz świadków S. J., M. S. (1), G. K., J. N. i M. P.. Sąd uznał zeznania świadków J. N., S. J., M. S. (2) za wiarygodne tylko w części dotyczącej zaangażowania ubezpieczonego w pracę na rzecz spółki (...) i czasu wykonywania zadań. Z zeznań tych wynika, iż ubezpieczony zajmował się nieruchomością przy ul. (...), że jego czas pracy był nieograniczony, że przyjeżdżał także w niedziele. Ubezpieczony potwierdził te zeznania wskazując, iż swobodnie dysponował czasem pracy. Z zeznań świadka S. J. wynika, iż niefortunnie wskazał w umowie, że ubezpieczony jest zatrudniony w ½ wymiarze czasu pracy, ponieważ musiałby napisać, że praca jest całodobowa. Z zeznań świadka S. J. wynika, iż ubezpieczony miał większy zakres zadań niż odpowiadający połowie etatu.

Natomiast poza twierdzeniami świadków i zeznaniami ubezpieczonego w ocenie Sądu nie ma żadnych wiarygodnych i obiektywnych dowodów z których wynikałoby jakie prace wykonywał ubezpieczony, że wykonywał pracę pod kierownictwem pracodawcy. Dowodu na potwierdzenie tych okoliczności nie stanowią sprawozdania z wykonania zadań czy pisemne polecenia służbowe wydawane przez S. J.. Analiza tych dokumentów prowadzi do wniosku, że zostały przygotowane na potrzeby niniejszego postępowania. Dokumenty te nie zostały złożone w toku postępowania przed organem rentowym. W postępowaniu tym S. J. wyjaśnił, że ubezpieczony nie podpisywał dokumentów, zaś złożone sprawozdania zawierają nie tylko podpis ubezpieczonego ale także pieczątkę. Jeśliby ubezpieczony rzeczywiście podpisywał dokumenty i sprawozdania w okresie zatrudnienia to S. J. powinien mieść taką wiedzę, tym bardziej iż dokumenty te były kierowane do niego.

Nadto dokumentacja złożona przez ubezpieczonego w postaci sprawozdań dla zarządu, zamówień jest niespójna, co świadczy o tym, że została sporządzona wyłączne w celu uwiarygodnienia wykonywania przez ubezpieczonego pracy. Z podpisanych przez ubezpieczonego zamówień wynika, iż w maju, w czerwcu i w sierpniu 2011 roku ubezpieczony zamówił materiały, czynność ta nie została wymieniona w sprawozdaniu za te

miesiące 2011 roku, choć zamówienia materiałów były wykazywane w sprawozdaniu za kwiecień 2011 roku. W marcu 2011 roku ubezpieczony miałby otrzymać polecenie wykonania oferty obiektu hotelowego i opisu technicznego. W ramach wykonania tego polecenia ubezpieczony jak wynika ze sprawozdania zlecił tylko kolorowy wydruk. Nie ma informacji, że przygotował ofertę ani że wykonał opis techniczny. Również nie ma informacji w sprawozdaniu, że ubezpieczony wykonał ofertę wynajmu obiektu przy ul. (...) zgodnie z poleceniem z kwietnia 2011 roku.

Ubezpieczony nie wykazał również, że wykonał zakup i montaż domofonu przy ul. (...) zgodnie z poleceniem z czerwca 2011 roku.

Skoro ubezpieczony tak skrupulatnie informował pracodawcę o wykonanych pracach, składając comiesięczne sprawozdania a pracodawca wydawał polecenia na piśmie, wątpliwość budzi brak umieszczenia wszystkich wykonanych prac w sprawozdaniu, szczególnie tych, których polecenie wykonania było w formie pisemnej.

Przedstawienie oferty zestawienia powierzchni, nie są opatrzone datą zatem nie można ustalić kiedy zostały sporządzone.

Okoliczność, iż dokumenty były sporządzane na potrzeby postępowania potwierdzają zeznania świadka S. J., z których wynika, iż ubezpieczony korzystał z własnego samochodu, że nie mógł jeździć samochodem przekazanym mu w umowie jako samochód służbowy, bowiem była to wersja sportowa oraz że pracownicy nie mieli samochodów służbowych. Nie jest zatem jasne w jakim celu sporządzona została umowa o używanie samochodu służbowego przez ubezpieczonego. Świadek nie pamięta czy ubezpieczony podpisywał faktury w imieniu spółki, a takie faktury zostały załączone do akt.

Zeznania świadka M. S. (2), że ubezpieczony kontrolował pracę ochrony są sprzeczne z dowodami z dokumentów, z których wynika, iż umowa na ochronę obiektu została podpisana w lipcu 2011 roku, a zatem w okresie gdy świadek nie pracowała dla spółki (...). Świadek pracowała w spółce (...) od kwietnia do maja 2011 roku. Mogła zatem współpracować z ubezpieczonym tylko w tym okresie. Okoliczność, że ubezpieczony uczestniczył w spotkaniach z inwestorami w których udział brał także prezes zarządu S. J. nie świadczy, że wykonywał pracę. Ubezpieczony był zatrudniony równolegle w spółce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w Ł., której prezesem zarządu od 1 kwietnia 2011 roku był S.

J.. Spotkania z inwestorami mogły zatem dotyczyć również spraw spółki (...).

Ze złożonych umów pośrednictwa z K. J. nie wynika, aby zostały przygotowane przez ubezpieczonego. Umowy te nie zostały opatrzone datą, a strona skarżąca nie wykazała kiedy umowy zostały zawarte.

Adresatem przedłożonych w toku postępowania przed organem rentowych dokumentów w postaci karty właściciela, wezwania do zapłaty, uchwał wspólnoty mieszkaniowej, informacji o opłatach, noty księgowej nie jest spółka (...) a S. J.. Nadto z dokumentów tych nie wynika, aby były analizowane czy sprawdzane przez ubezpieczonego i na jakiej podstawie, skoro nie dotyczą spółki.

Pisma kierowane do dyrektora Oddziału (...) SA w Ł. z dnia 10 sierpnia 2011 roku, z dnia 12 lipca 2011 roku, 29 lipca 2011 roku nie zostały podpisane przez ubezpieczonego. Nadto z dokumentów tych nie wynika, aby zostały doręczone adresatowi. Pismo, którego adresatem byli K. Ż. (1) i K. Ż. (2) zostało podpisane przez prezesa zarządu spółki, a nie przez ubezpieczonego. Dokumenty te nie potwierdzają zatem wykonywania przez ubezpieczonego pracy.

Również brak jest jakichkolwiek dowodów, że ubezpieczony sporządził oferty sprzedaży. Oferty te nie został opatrzone datą. Nadto z zeznań ubezpieczonego wynika, iż nie posługuje się sprawnie komputerem, że pisma sporządzała inna osoba. Jedna z ofert zawiera nie tylko tekst, który wymagał znajomości edytora, ale również mapę, której zamieszczenie w tekście przekraczało umiejętności podstawowej obsługi edytora.

Adnotacje ubezpieczonego na fakturach stanowią powtórzenie nazwy towaru lub usługi, nie są opatrzone datą. Nie wiadomo zatem kiedy zostały sporządzone.

M. S. (2) podpisywała przyjęcie faktur spółki (...), także w okresie, w którym nie była zatrudniona w spółce (w lipcu i w sierpniu 2011 roku). Z zeznań świadka nie wynika, aby na polecenie ubezpieczonego pisała pisma czy sporządzała dokumenty. M. C. nie potwierdziła, aby sporządzała sprawozdania dla ubezpieczonego, który słabo posługuje się komputerem.

Zeznania świadka M. P., że był wyzwany do awarii przy ul. (...) nawet kilka razy w tygodniu są niewiarygodne. Świadek nie przedstawił żadnych dokumentów na potwierdzenie wykonania prac, a okoliczność, że była potrzeba

wypompowania wody została wskazana tylko w sprawozdaniu za marzec i kwiecień 2011 roku.

Niewiarygodne są zeznania ubezpieczonego, że kontro wał pracę ochrony nieruchomości przy ul. (...), bowiem spółka zawarła umowę na ochronę nieruchomości przy ul. (...).

Również niewiarygodne są zeznania ubezpieczonego, że zabezpieczał na zimę wodę w budynku przy ul. (...). Ubezpieczony podpisał umowę o pracę w dniu 10 marca 2011 roku, na przełomie 2011 i 2012 roku nie wykonywał pracy (korzystał z urlopu, a następnie był niezdolny do pracy z powodu choroby) nie mógł zatem wykonać tych prac.

Zeznania świadka J. T. nie zasługująca wiarę. Z zeznań tych wynika, iż w połowie grudnia 2011 roku przejmował ochronę nieruchomości przy ul. (...) i przy ul. (...). Firma świadka wykonywała ochronę obiektów do sierpnia 2012 roku. Świadek zeznał, iż w sprawach ochrony kontaktował się z J. K.. Ubezpieczony J. K. od sierpnia 2011 roku do września 2012 roku był niezdolny do pracy, w grudniu 2011 roku korzystał z urlopu nie mógł zatem wykonywać jakichkolwiek czynności na rzecz pracodawcy - przyjeżdżać do pracy w różnych godzinach, także w porze nocnej.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne i podlegają oddaleniu.

Zgodnie z treścią art.6 ust.l punkt 1, art.8 ust.l i art.l 1 ust.l i art.12 ust.l ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.121 ze zm.) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.l ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.l ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanego przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§l k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod

jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i najego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu jest uwarunkowane nie tyle samym faktem zawarcia umowy o pracę i opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Sam bowiem fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna. Jeżeli strony umowy o pracę przy składaniu oświadczeń woli mają świadomość tego, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik pracy świadczyć nie będzie, a osoba

10

wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, i do podjęcia i wykonywania pracy nie doszło a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to taką umowę uważa się za zawartą dla pozoru - art. 83 §1 k.c. Umowa ta nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2008 roku II UK 148/07, Lex nr 846577; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku II UK 321/04, OSNP 2006/11-12/190; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2001 roku II UKN 244/00, OSNP 2002/20/496; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 roku II UK 204/09, Lex nr 590241).

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235) oraz w wyroku z dnia 2 lipca 2008 roku (II UK 334/07, Lex nr 531865), w których stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§l k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia - innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może bowiem wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§l k.p.).

Zgodnie z art.83§ 1 k.c. w zw. z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozomości. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie przez strony na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści

została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozomości oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art.58§l k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O pozomości umowy o pracę wnioskować należy z całokształtu okoliczności dotyczących momentu zawarcia umowy, jak i przez pryzmat zdarzeń późniejszych.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony J. K. faktycznie świadczył pracę na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., czy też strony zawarły kwestionowaną umowę o pracę dla pozoru, wyłącznie w celu wyłudzenia świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ewentualnie czy czynność ta nie zmierzała do obejścia prawa i nie była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

W toku postępowania ubezpieczony nie wykazał, iż świadczył pracę na rzecz płatnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. w okresie od 10 marca 2011 roku do 31 maja 2013 roku w warunkach określonych w art.22 k.p.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż pracodawca zatrudniając ubezpieczonego wiedział, że zakres zadań i obowiązków będzie przekraczał określony w umowie wymiar czasu pracy i rodzaj pracy. Ubezpieczony wykonywał czynności w różnych godzinach, był do dyspozycji pracodawcy przez całą dobę, także w niedziele. Pracodawca nie kontrolował ani nie nadzorował na bieżąco pracy ubezpieczonego, nie oceniał efektów pracy. Ubezpieczony przekraczał obowiązujący go wymiar czasu pracy, a spółka nie płaciła wynagrodzenia przekroczenie czasu pracy. Ubezpieczony miał pełną swobodę w wykonywaniu swoich zadań koordynatora do spraw nieruchomości. Takie ukształtowanie zakresu zadań, czasu pracy ubezpieczonego nie pozwala na stwierdzenie, że praca była wykonywana w ramach reżimu art.22 k.p.

Nadto należy wskazać, iż ani w okresie przed zatrudnieniem ubezpieczonego ani w okresie jej niezdolności do pracy spółka nie zatrudniała koordynatora do spraw nieruchomości, co oznacza, iż spółka nie miała potrzeby zatrudnienia pracownika. Spółka nie płaciła zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia ubezpieczonego ani składek na ubezpieczenia społeczne. Spółka nie miała zatem środków na zatrudnienie

pracownika, a wypłacanie stałego wynagrodzenia generowało dodatkowe koszty dla spółki. Zdaniem Sądu nie istniał żaden cel gospodarczy zatrudnienia ubezpieczonego.

O zatrudnieniu ubezpieczonego zdecydowały powiązania rodzinne z prezesem zarządu spółki S. J. - zięciem ubezpieczonego. Z rachunku bankowego na który wpływało wynagrodzenie ubezpieczonego korzystał zarówno S. J. jak i jego żona (córka ubezpieczonego) M. J.. S. J. jako osoba, która ogłosiła upadłość nie mógł ani posiadać własnego rachunku bankowego ani dysponować wynagrodzeniem. Kwoty jakie spółka wpłaciła na rachunek ubezpieczonego służyły utrzymaniu rodziny ubezpieczonego i rodziny S. J.. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, iż za środki przekazane do spółki (...) w wysokości 320.000 zł ubezpieczony kupił apartament od spółki (...) (powiązanej kapitałowo i osobowo ze S. J.). W apartamencie tym mieszkają wspólnie ubezpieczony z żoną, córka ubezpieczonego z mężem S. J. i nastoletnim synem.

Te powiązania rodzinne i finansowe pomiędzy ubezpieczonym a S. J. wskazują iż celem stron zawierających umowę o pracę nie była faktyczna potrzeba świadczenia pracy przez ubezpieczonego. Następstwem zawarcia umowy było nie tylko przekazywanie wynagrodzenia, ale także otrzymanie przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego. Spółka wypłacała ubezpieczonemu wynagrodzenie do 29 sierpnia 2011 roku oraz wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy do 12 września 2011 roku. Od 30 sierpnia 2011 roku ubezpieczony był niezdolny do pracy i nie wykonywał pracy do dnia rozwiązania umowy - do maja 2013 roku, korzystając ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego (z wyłącznie okresu urlopu i niepłatnego okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy od 25 września do 6 listopada 2012 roku).

Reasumując z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zawarta umowa o pracę była pozorna. Zawierając z ubezpieczonym umowę o pracę spółka (...), której prezesem zarządu był S. J. wiedziała, że praca nie będzie wykonywana w reżimie kodeksu pracy, że zarówno zakres zadań i obowiązków ubezpieczonego będzie przekraczał ustalony w umowie wymiar czasu pracy, że ubezpieczony będzie miał pełną swobodę w wykonywaniu pracy. Zawarcie umowy o pracę dało ubezpieczonemu tytułu do ubezpieczeń społecznych i prawo od świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ryzyka związanego z chorobą. Stronom zależało

na uzyskaniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały konstruowanie określonej sytuacji prawnej - umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie realizacji tego celu.

Przedstawione wyżej rozważania jednoznacznie wskazują, iż zawarta umowa o pracę i sposób jej realizacji nie odpowiada treści art.22 k.p.

Sporna umowa o pracę jest zatem nieważna przede wszystkim z uwagi na jej pozorność (art.83§l k.c.).

Jeżeli ubezpieczony wykonywał jakiekolwiek czynności na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to działo się to jednak w reżimie innym niż pracowniczy.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w okresie wskazanym w decyzji odpowiada prawu i na podstawie art.477 §1 k.p.c. oddalił odwołania.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od ubezpieczonego i płatnika na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwotę po 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku, poz.1805). Zgodnie z treścią §21 ww. rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należy zatem ustalić na podstawie §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013.490), przy uwzględnieniu treści §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2015 roku, poz.1078)