Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 60/15
POSTANOWIENIE
Dnia 26 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. sp. z o.o. w W.
przeciwko R. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 czerwca 2015 r.,
zażalenia pozwanego
na wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 12 listopada 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
A. Spółka Akcyjna, a po zmianach kapitałowych „B.” sp. z o.o., wniosła o
zasądzenie od pozwanego kwoty 25 000 zł tytułem wynagrodzenia za
wybudowanie garażu na jego posesji. Podała, że do zawarcia umowy doszło przez
fakty dokonane, potwierdzone przez pozwanego także protokołem odbioru.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podniósł szereg zarzutów
dotyczących nieuzgodnienia ceny, niewłaściwego wykonania robót, wykonania
fundamentów przez inny podmiot, zgodził się na rozliczenie kosztów według
robocizny i materiałów.
Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z dnia 29 listopada 2013 r. oddalił
powództwo. Ustalone zostało, że A.Spółka Akcyjna wybudowała dla pozwanego
segment mieszkalny. Następnie J. L. w imieniu A. sp. z o.o. prowadził z pozwanym
rozmowy dotyczące wybudowania przy tym segmencie garażu. Nie doszło do
ustalenia ceny, ale garaż został wybudowany przez tę Spółkę. Fundamenty wzniósł
K. K. w okresie października i listopada 2007 r. W dniu 7 września
2010 r. sporządzony został protokół odbioru garażu, który podpisał pozwany i J. L.
jako wykonawca. Wezwanie do zapłaty ceny za wybudowanie garażu w wysokości
25 000 zł skierował do pozwanego w dniu 18 maja 2011 r. R. W., działający w
imieniu A. S.A. W odpowiedzi na nie pozwany zażądał, pismem z dnia 30 maja
2011 r. wydania mu dokumentacji związanej z
przeprowadzoną budową segmentu i garażu. Okazało się jednak, że nie posiada jej
ani A. S.A. ani Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w W. Pozwany
korzysta z garażu. Sąd Rejonowy stwierdził, że powódka nie wykazała, że ma
legitymację czynną, a powództwo nie zostało udowodnione. W sprawie występują
trzy podmioty A. S.A., A. sp. z o.o. i B. S.A., ale kwestia kto wybudował garaż, a
więc kto był stroną umowy, której przedmiotem było wybudowanie garażu i jaka
była jej treść, pozostała sporna. W ocenie Sądu budowę zrealizowała A. sp. z o.o.,
ale nie wykazała, że jest następcą prawnym A. S.A.
Po rozpoznaniu apelacji powódki Sąd Okręgowy zaskarżonym wyrokiem
uchylił wyrok Sądu Rejonowego i przekazał sprawę temu Sądowi do
3
ponownego rozpoznania. Stwierdził, że dokonane ustalenia nie mogły prowadzić do
wniosku, że A. S.A. nie jest następcą prawnym A. sp. z o.o., skoro z odpisu z KRS
wynika, że doszło do połączenia spółek A. sp. z o.o. z A.S.A. i B. S.A. Powódka jest
bezpośrednim następcą A. sp. z o.o. Nie było zatem podstaw do oddalenia
powództwa z przyczyny braku legitymacji czynnej powódki. Właściwej oceny
wymaga także materialnoprawna podstawa powództwa, treść i charakter umowy
łączącej strony oraz rozstrzygnięcie o zgłoszonym roszczeniu. Z uwagi na to wyrok
podlegał uchyleniu na podstawie art. 386 § 4 k.p.c.
Pozwany w zażaleniu powołał się na naruszenie art. 368 § 4 k.p.c. przez
wydanie orzeczenia kasatoryjnego zamiast oddalenia apelacji oraz art. 378 § 1
w związku z art. 382, art. 391 § 1 i art. 328 § 2 k.p.c., przez przyjęcie,
że apelacja dawała podstawy do jej uwzględnienia. Podniósł także naruszenie
prawa materialnego przez niezastosowanie art. 646 k.c. i pominięcie
podniesionego zarzutu przedawnienia roszczenia. Zaznaczył, że należało zbadać,
czy powódkę reprezentował właściwie umocowany pełnomocnik, celem wyjaśnienia,
czy nie doszło do nieważności postępowania przewidzianej w art. 379 pkt 2
lub pkt 5 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W postępowaniu wywołanym wniesieniem zażalenia, przewidzianego w art.
3941
§ 11
k.p.c., Sąd Najwyższy bada jedynie, czy sąd drugiej instancji prawidłowo
przyjął, że zachodzi jedna z przyczyn uzasadniająca uchylenie wyroku sądu
pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, objętych
art. 386 § 2 i 4 k.p.c. Zażalenie nie zmierza do oceny zasadności żądania pozwu,
ani także apelacji i nie polega na merytorycznym badaniu stanowiska prawnego
sądu drugiej instancji. Prawidłowość stanowiska prawnego sądu drugiej instancji
pozostaje poza zakresem kontroli zażaleniowej. Dokonywana kontrola ma
charakter formalny.
Jeżeli przyczyną uchylenia wyroku było nierozpoznanie przez sąd pierwszej
instancji istoty sprawy, to kontrola Sądu Najwyższego ogranicza się
do oceny prawidłowości zastosowania art. 386 § 4 k.p.c., a więc trafności
zakwalifikowania przez sąd drugiej instancji stanu sprawy jako
4
występowania w niej tej podstawy, nie obejmuje natomiast ewentualnych wad
postępowania wyjaśniającego. Wszelkie nieprawidłowości dotyczące naruszeń
prawa materialnego, czy też procesowego, poza wskazanymi w art. 386 § 2 k.p.c.
i w art. 386 § 4 in fine k.p.c., powinny być, w systemie apelacji pełnej, załatwione
bezpośrednio w postępowaniu apelacyjnym (por. uchwałę składu siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008, nr 6,
poz. 55).
W nauce prawa i w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęte zostało, że do
nierozpoznania istoty sprawy, o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c., dochodzi wtedy,
gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było
przedmiotem sprawy, ponieważ sąd ten zaniechał zbadania materialnej podstawy
żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując,
iż istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 1936 r., C 1839/36, Zb. Orz.
1936, poz. 315; z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, OSP 2003, nr 3 poz. 36;
z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK
140/07, OSNP 2009, nr 1-2, poz. 2; z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10,
niepubl.; z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 274/11, niepubl.) Do takiej sytuacji
dochodzi między innymi, gdy sąd odmówił dalszego prowadzenia sprawy,
przyjmując brak legitymacji procesowej stron, skuteczność twierdzenia lub zarzutu
wygaśnięcia bądź umorzenia zobowiązania, upływ terminów zawitych, terminu
przedawnienia, przedwczesność powództwa, czy też nie rozpoznał żądań
w aspekcie wszystkich twierdzeń powoda lub zarzutów pozwanego, bezpodstawnie
przyjmując, że nie zostały one zgłoszone lub zostały zgłoszone, ale są objęte
prekluzją procesową (por.m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12; z dnia 15 lutego 2013 r., I CZ 186/12, z dnia
12 września 2013 r., IV CZ 52/13, z dnia 7 listopada 2013 r., V CZ 52/13, z dnia
z dnia 6 grudnia 2013 r., I CZ 90/13, z dnia 30 stycznia 2014 r., III CZ 69/13,
z dnia 13 marca 2014 r., I CSK 274/13, z dnia 27 czerwca 2014 r., V CZ 41/14;
z dnia 21 stycznia 2015 r., II CZ 85/14, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie zaistniała przyczyna nierozpoznania jej istoty
polegająca na oddaleniu powództwa z powodu braku legitymacji czynnej powódki,
5
a zatem zastosowanie przez Sąd Okręgowy art. 386 § 4 k.p.c. było prawidłowe.
Uchwała w przedmiocie połączenia spółek podjęta została w dniu 28 grudnia
2012 r., co zostało już objęte wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu
4 marca 2013 r., czego jednak Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił. Stwierdzenie
zaś przez sąd braku legitymacji czynnej, czyniło bezprzedmiotowym wypowiadanie
się w kwestii udowodnienia powództwa.
Podniesione przez pozwanego wątpliwości dotyczące kwestii ważności
postępowania apelacyjnego, z uwagi na umocowanie adwokata P. S. przez A. S.A.,
nie mogły prowadzić do przyjęcia, że doszło do nieważności postępowania.
Chociaż z odpisu KRS dotyczącego B. sp. z o.o., według stanu na dzień 17
kwietnia 2013 r. wynika, że doszło do połączenia spółek, także A. S.A. z powódką,
to jednak nie zostały poddane analizie przez Sądy obu instancji skutki tej
czynności prawnej, w kontekście art. 494 k.s.h. określającego
zasadę uniwersalnego następstwa prawnego spółki przejmującej, w odniesieniu do
wszelkich praw i obowiązków, spółki połączonej, w tym także procesowych. Nie ma
podstaw do uznania, że powódka jako spółka przejmująca dokonała
wypowiedzenia pełnomocnictwa pełnomocnikowi ustanowionemu przez A. S.A.
Nie zostało objęte zakresem kognicji Sądu Najwyższego rozpoznawanie
zarzutów naruszenia prawa materialnego.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie
art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13