Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 listopada 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych – I Oddział w Ł. stwierdził, że A. S. jako pracownik płatnika składek W. Z. nie podlega od 24 marca 2014 roku obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. W uzasadnieniu organ powołał się na wyniki przeprowadzonego postępowania kontrolnego, które – jego zdaniem – wykazały, że umowa o pracę zawarta między wnioskodawczynią a W. Z. miała charakter fikcyjny. Organ rentowy wskazał także na brak dowodów potwierdzających rzeczywiste wykonywanie czynności w ramach zawartej umowy, co potwierdza tezę, że zgłoszenie wnioskodawczyni do ubezpieczeń miało na celu jedynie uzyskanie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby przysługujących osobie mającej status pracownika w krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. (decyzja k 53-55 akt ZUS załączonych do akt sprawy).

W dniu 17 grudnia 2014 roku wnioskodawczyni odwołała się od powyższej decyzji do sądu, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że jest objęta ubezpieczeniem od dnia 24 marca 2014 roku jako pracownik W. Z.. W uzasadnieniu wskazała, że w ramach zawartej umowy faktycznie świadczyła pracę – stworzyła bazę danych klientów, którą przekazała pracodawcy. (odwołanie k. 2-6)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 15 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 28-29)

Płatnik składek W. Z. w toku postępowania sądowego nie zajął żadnego stanowiska w sprawie. (niesporne)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. w 1996 roku ukończyła Policealną Szkołę Menedżerską zdobywając wykształcenie w zawodzie ekonomisty o specjalności ekonomiki i organizacji przedsiębiorstw z tytułem specjalisty ds. marketingu. (dyplomy – załączniki do pisma z dnia 12.10.2014 r. – w aktach ZUS)

Od 2004 roku wnioskodawczyni pozostaje pod opieką psychiatry z powodu leczonych od 28. roku życia zaburzeń lękowych. (kserokopia dokumentacji lekarskiej k 8-26)

W dniu 1 października 2006 roku wnioskodawczyni otworzyła działalność gospodarczą, która w przeważającej części polegała na sprzedaży hurtowej odzieży i obuwia. Jako miejsce głównego wykonywania działalności określono Ł., ul. (...). (wypis (...) k 7)

Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawczyni zawsze obejmowało minimalną podstawę wymiaru składek. (przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:05:40 – płyta CD k 94)

Zainteresowany W. Z. od 26 sierpnia 2002 roku prowadzi działalność gospodarczą, której przeważającym celem jest doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. (wypis (...) k 21 akt ZUS)

W 2013 roku wnioskodawczyni współpracowała z zainteresowanym. Prowadziła wówczas franczyzową placówkę bankową (...) BANK w Ł. przy ul. (...). Zleciła zainteresowanemu akcję reklamowo – promocyjną tej placówki. (niesporne)

W grudniu 2013 roku A. S. rozwiązała umowę z (...) BANK i przestała prowadzić palcówkę bankową. (niesporne)

Skarżąca wyrejestrowała prowadzoną przez siebie działalność z dniem 1 marca 2014 roku. (wypis (...) k 7)

W dniu 20 marca 2014 roku wnioskodawczyni zawarła z zainteresowanym W. Z. umowę, na mocy której miała być zatrudniona od dnia 24 marca 2014 roku na czas określony do dnia 24 marca 2015 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku doradcy ekonomicznego za wynagrodzeniem 9.900 złotych miesięcznie. Strony tej umowy postanowiły, ze wnioskodawczyni będzie wykonywać czynności określone w aneksie do umowy w miejscu swego zamieszkania – Ł., ul. (...) oraz mobilnie (dojazdy do klientów). (umowa w części B akt osobowych – koperta k 60)

Do zakresu czynności wnioskodawczyni miało należeć:

1. stworzenie bazy danych starannie wyselekcjonowanych potencjalnych klientów (...), którzy sprzedają swój towar i/lub usługi na termin płatności innym podmiotom gospodarczym; baza tych danych miała obejmować 3000 podmiotów gospodarczych;

2. codzienne raportowanie – osobiste okazywanie wyników pracy pracodawcy o godzinie 17.00 w miejscu zamieszkania pracodawcy w dniach, w których pracownik pracuje stacjonarnie w swoim miejscu zamieszkania;

3. pozyskiwanie nowych klientów ze stworzonej bazy danych, tj. nawiązywanie kontaktu z potencjalnymi klientami, przedstawienie im oferty z zakresu usług windykacyjnych, promocyjnych i reklamowych;

4. rozpoznanie indywidualnych potrzeb klientów i przygotowanie dla nich indywidualnych rozwiązań z zakresu windykacji;

5. rozpoznanie indywidualnych potrzeb klientów i przygotowanie dla nich indywidualnych rozwiązań z zakresu promocji i reklamy, mających na celu wzmocnienie ich pozycji ekonomicznej na rynku;

6. przygotowywanie indywidualnych umów wg potrzeb klientów;

7. posprzedażowa obsługa klientów;

8. dojazdy do klientów własnym środkiem transportu;

9. mailowe raportowanie wyników swojej pracy pracodawcy z bieżącego, w którym pracownik pracuje mobilnie (dojeżdża do klientów) najpóźniej do godziny 10.00 kolejnego dnia roboczego następującego po tym dniu;

10. informowanie pracodawcy o zaobserwowanej sytuacji rynkowej, w tym w szczególności spostrzeżeniach i uwagach klientów, szansach na nawiązanie i kontynuację współpracy.

(zakres czynności - w części B akt osobowych – koperta k 60)

W okresie od 24 marca 2014 roku do 29 maja 2014 roku wnioskodawczyni sporządziła dla zainteresowanego wykaz 811 potencjalnych klientów, wskazując w nim dane firm, kontakt do nich, zakres działalności oraz zakres możliwości nawiązania współpracy. (wykaz k 66-86)

Bazę tę wnioskodawczyni tworzyła u siebie w domu, korzystając ze swojego komputera i telefonu, pokrywając wszelkie koszty tych urządzeń. Wyszukiwała firmy w internecie, telefonowała do tych podmiotów i wpisywała do komputera dane wyselekcjonowanych – rokujących współpracę klientów.

Przy wykonywaniu tych zadań miała pełną samodzielność i dowolność w sposobie wyszukiwania danych. Zainteresowany nie narzucał jej tego sposobu ani stylu pracy, wymagał tylko przedstawienia wyników tej pracy codziennie w godzinach popołudniowych u siebie w domu.

(przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:05:40 – płyta CD k 94 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – protokół rozprawy z 15 marca 2016 roku – zapis nagrania 00:03:09 – 00:33:00 - płyta CD k 54)

A. S. przychodziła każdego wieczoru do mieszkania zainteresowanego i razem przeglądali dokumenty. (zeznania świadka M. Z. - protokół rozprawy z 15 marca 2016 roku – zapis nagrania 00:37:25 – 00:41:06 - płyta CD k 54)

Wnioskodawczyni nie kontaktowała się z klientami W. Z.. (przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:12:38 – płyta CD k 94)

Zainteresowany rozliczał się z wnioskodawczynią gotówką. Wnioskodawczyni miała w tym okresie konto bankowe. (przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:05:40 – płyta CD k 94 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – protokół rozprawy z 15 marca 2016 roku – zapis nagrania 00:03:09 – 00:30:22 - płyta CD k 54)

Przed 24 marca 2014 roku W. Z. nie zatrudniał nikogo na stanowisku doradcy ekonomicznego. (niesporne – oświadczenie z dnia 5.11.2014 w aktach ZUS)

Od 30 maja 2014 roku wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby – nerwicy lękowej, którą leczy od 28. roku życia. Okres tej niezdolności wynosił pół roku. Wcześniej – w okresie prowadzenia działalności gospodarczej, mimo tej samej choroby, nie brała zwolnień lekarskich. Miała odpowiednio ustawione leki. (przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:05:40 – płyta CD k 94 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – protokół rozprawy z 15 marca 2016 roku – zapis nagrania 00:03:09 – 00:30:22 - płyta CD k 54)

W okresie nieobecności wnioskodawczyni czynności wynikające z umowy wykonywał zainteresowany oraz jego pracownik – D. M.. Nikt na miejsce wnioskodawczyni nie został zatrudniony. (niesporne – oświadczenie z dnia 5.11.2014 w aktach ZUS)

Po okresie niezdolności do pracy wnioskodawczyni nie wykonywała już na rzecz W. Z. żadnych czynności. Otrzymała od niego świadectwo pracy stwierdzające rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron z dniem 28 października 2014 roku. (świadectwo pracy – w części C akt osobowych wnioskodawczyni – kopertak 60, przesłuchanie wnioskodawczyni – protokół rozprawy z 7 czerwca 2016 roku – zapis nagrania 00:05:40 – płyta CD k 94 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – protokół rozprawy z 15 marca 2016 roku – zapis nagrania 00:03:09 – 00:30:22 - płyta CD k 54)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art.12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zmianami) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

O tym zaś czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Definicja ustawowa stosunku pracy zawarta jest w art. 22 k.p. i zakłada wykonywanie pracy osobiście, odpłatnie, w ramach podporządkowania pracowniczego, w sposób powtarzalny i bez ponoszenia przez pracownika ryzyka prowadzenia podmiotu zatrudniającego. (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 6 lutego 2013 roku, sygn. akt III AUa 804/12, LEX 1312046)

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą więc osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...))

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu jest uwarunkowane nie tyle samym faktem zawarcia umowy o pracę i opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Sam bowiem fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art. 22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna. Jeżeli bowiem strony umowy o pracę przy składaniu oświadczeń woli mają świadomość tego, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik pracy świadczyć nie będzie, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, i do podjęcia i wykonywania pracy nie doszło a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to umowę taką uważa się za zawartą dla pozoru - art. 83 § 1 kc. Umowa taka nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2008 r. sygn. II UK 148/07, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. sygn. II UK 321/04, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2006, Nr 11-12, poz. 190, str. 503; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2001 r. sygn. II UKN 244/00, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2002, Nr 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. II UK 204/09, LEX nr 590241).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę z dnia 20 marca 2014 roku zawarta między A. S. a W. Z. miała charakter pozorny.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności.

Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu czynnością i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji, gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to aby stworzyć dowody jej świadczenia.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż spór sprowadza się do ustalenia, czy A. S. faktycznie świadczyła pracę na rzecz i pod nadzorem zainteresowanego, czy też strony zawarły kwestionowaną umowę o pracę wyłącznie w celu wyłudzenia świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc dla pozoru.

Jakkolwiek analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że wnioskodawczyni w spornym okresie wykonywała pewne czynności na rzecz zainteresowanego, to jednak nie był to – w ocenie Sądu - stosunek pracy.

Elementem charakterystycznym umowy o pracę, którego analizowany stosunek prawny na pewno nie zawierał, jest wykonywanie pracy w ramach podporządkowania pracowniczego i pod kierownictwem pracodawcy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby W. Z. kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywał na konkretne bieżące zadania do realizacji, związane z powierzonym stanowiskiem, które by modyfikował biorąc pod uwagę ilość i wyniki pracy dotychczas wykonanej. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Nie bez znaczenia w tym zakresie jest określona między wnioskodawczynią a zainteresowanym umownie (w zakresie jej obowiązków) wielkość powierzonej do stworzenia bazy (3.000 podmiotów gospodarczych), a więc rezultat.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby zainteresowany wydawał wnioskodawczyni polecenia co do bieżącego wykonywania pracy.

Poczynione stwierdzenie jest ważne, gdy założy się, że praca pod kierownictwem
w myśl art. 22 § 1 k.p., jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

Jasne przy tym jest, że cechy podporządkowania pracowniczego mogą być
w określonym zakresie charakterystyczne również dla zobowiązań cywilnoprawnych, a nadto, że mogą występować z różnym nasileniem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r., I PK 466/02 Pr. Pracy 2004, nr 3, s. 35).

Dlatego zasadne jest rozważenie reguły umożliwiającej rozróżnienie, czy dany stan faktyczny charakteryzuje się podporządkowaniem pracowniczym, czy też więź łącząca strony nosi znamiona innej zależności (zbliżonej do kierownictwa pracodawcy). Ma to znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że umowa mająca za przedmiot świadczenie pracy nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004, nr 2, poz.23. Z. K., Rodzaje kontraktów menedżerskich, (...) 1999, nr 7, s. 12).

Sprawia to, że kwalifikacji prawnej umów o świadczenie pracy (usług) można dokonywać jedynie metodą typologiczną, to jest przez rozpoznanie i wskazanie cech przeważających (dominujących).

Nie można przy tym pominąć, że decydujące znaczenie w procesie rozróżniania charakteru stosunku prawnego łączącego strony ma sposób wykonywania umowy,
a w szczególności realizowanie przez kontrahentów – nawet wbrew postanowieniom umownym – tych cech, które charakteryzują umowę o pracę (T. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2000, s.101, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 209/08, Lex nr 737398).

Z. ta jest powszechnie uznawana i akceptowana w doktrynie oraz praktyce
i w konsekwencji dla oceny zobowiązania pracowniczego drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Zważywszy, że ustawodawca nie zdecydował się na wskazanie dla stosunku pracy elementów przedmiotowo istotnych, zrozumiałe jest, że klasyfikacja doniosłości cech charakterystycznych zobowiązania pracowniczego jest problematyczna. Mimo to za prawidłowy należy uznać pogląd podkreślający konieczność występowania kierownictwa pracodawcy w stosunkach pracy. Więź tą cechuje praca pod kierownictwem, która stanowi element sine qua non każdego zatrudnienia pracowniczego. Formułując tą tezę nie można pomijać, że kierownictwo pracodawcy w procesie rozróżniania reżimów umownych ma niewątpliwie pierwszoplanowe znaczenie. Jest tak dlatego, że nie występuje ono przy umowach cywilnoprawnych. Słuszne jest zatem stanowisko, zgodnie z którym kierownictwo pracodawcy jest jedyną cechą rzeczywiście odróżniającą stosunek pracy od umów cywilnoprawnych (Z. Hajn, glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1998 r., II UKN 394/98, OSP 2000, nr 12, poz. 177).

Przenosząc wskazane zapatrywanie do stanu faktycznego sprawy, należy przyjąć,
że określenie zadań pracownika jedynie poprzez zadaniowe wskazanie zakresu obowiązków, jak również niestosowanie żadnego sposobu weryfikacji i rozliczania wyników pracy wnioskodawczyni pozwalają na uznanie, że sporny stosunek prawny nie nosił cechy pracowniczego podporządkowania, a z drugiej strony kierownictwa pracodawcy nad pracą wykonywaną przez skarżącą. Za takie kierownictwo nie można uznać w analizowanej sprawie rozliczania się przez A. S. w mieszkaniu zainteresowanego z efektów wykonanych czynności. Było ono bowiem w istocie przekazywaniem w częściach przedmiotu umowy. Konkluzja ta oznacza również, że stron nie łączyła umowa o pracę.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę zawarcie w dniu 20 marca 2014 roku umowy o pracę było zatem czynnością pozorną. Strony tej umowy – wnioskodawczyni oraz zainteresowany zgodnie działali bez zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu czynnością i treścią złożonego oświadczenia. Była to z góry założona, świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron tego stosunku, czyli upozorowanie na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana.

Za taką tezą przemawia szereg ważkich argumentów.

Po pierwsze, brak było gospodarczej konieczności utworzenia przez zainteresowanego nowego stanowiska pracy i zatrudnienia na nim osoby na podstawie stosunku pracy. W sprawie niesporne pozostaje, że przed nawiązaniem współpracy z wnioskodawczynią W. Z. nie zatrudniał żadnego pracownika na stanowisku doradcy ekonomicznego, w czasie nieobecności wnioskodawczyni spowodowanej chorobą i po rozwiązaniu z nią umowy – nikt na jej miejsce nie został zatrudniony – czynności wykonywane przez A. S. wykonywał sam zainteresowany i jego inny pracownik.

Po drugie, budzi zdziwienie fakt podjęcia przez zainteresowanego decyzji o utworzeniu tak wysokopłatnego stanowiska, którego nie miałby – przy braku wykazanych przychodów firmy – żadnych szans się utrzymać.

Po trzecie, gdyby istotnie zachodziła potrzeba stworzenia przez wnioskodawczynię bazy danych wyselekcjonowanych z rynku przedsiębiorców, rokujących współpracę klientów – przy określonym umownie sposobie tworzenia tej bazy (w miejscu zamieszkania wnioskodawczyni, z wykorzystaniem jej urządzeń ku temu służących, bez nadzoru i kierownictwa zainteresowanego nad czasem i sposobem wykonywania tych czynności) racjonalnym dla przedsiębiorcy, zwłaszcza zajmującego się doradztwem w zakresie zarządzania, było powierzenie tych czynności na postawie umowy cywilnoprawnej, generującej znacznie niższe koszty. Nie bez znaczenia w tym zakresie jest też określona między wnioskodawczynią a zainteresowanym umownie (w zakresie obowiązków) wielkość powierzonej do stworzenia bazy (3.000 podmiotów gospodarczych), a więc rezultat.

W przekonaniu Sądu wyżej opisane okoliczności przesądzają, że celem powyżej poczynionych przez wnioskodawczynię czynności było jedynie uwiarygodnienie świadczenia pracy, mające umożliwić jej korzystanie ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w zwiększonym wymiarze.

Dlatego też Sąd uznał, że umowa o pracę z dnia 20 marca 2014 roku została zawarta dla pozoru, a zatem jest nieważna.

W rezultacie Sąd uznał, że wykonywane przez wnioskodawczynię na rzecz zainteresowanego czynności nie odbywały się w reżimie charakterystycznym dla stosunku pracy, tj. zgodnie z dyspozycją art. 22 § 1 k.p.

Dodać należy, że swoboda kontraktowa stron nie jest wartością absolutną. Strony mogą łączyć się dowolną więzią prawną, w tym umową o pracę, ale wybierając ten model zatrudnienia zobowiązane są przestrzegać jego cech charakterystycznych. O wykreowaniu stosunku pracy nie decyduje wyłącznie wola stron. Jest ona nieodzowna przy nawiązaniu zatrudnienia pracowniczego, jednak w sytuacji, gdy strony realizują więź prawną
w oderwaniu od jej konstrukcyjnych cech, możliwe i konieczne jest zweryfikowanie charakteru prawnego zobowiązania. Zapatrywanie to wynika z przyjęcia założenia,
że o rodzaju umowy decydują w pierwszej kolejności przepisy prawa.

Czynność prawna – jaką jest w realiach niniejszej sprawy umowa o pracę zawarta przez strony - jest sprzeczna z ustawą tzn. przepisem art. 22 § 1 k.p. w tym znaczeniu, że strony zawarły i realizowały w istocie inne zobowiązanie, którego przedmiotem było wykonywanie pewnych czynności na rzecz W. Z., prowadzącego działalność gospodarczą, ale nie w reżimie stosunku pracy.

Przedstawione konkluzje znalazły potwierdzenie również w innych okolicznościach sprawy, a zwłaszcza znaczenie miała kwestia rozmiaru rzeczywiście świadczonej pracy, elastycznego czasu, w jakim miała być wykonywana, miejsca jej wykonywania, braku wytycznych co do sposobu realizacji konkretnych zadań i braku kontroli nad sposobem i czasem wykonywania pracy.

Dodać należy, że pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r. I UK 120/06, OSNP 2007/19-20/294, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 r. II UK 20/11, OSNP 2012/11-12/145).

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że strony nie były związane umową
o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nie nosił konstytutywnej cechy umowy o pracę, wynikającej z art. 22 § 1 k.p., jaką jest pracownicze podporządkowanie.

Kwalifikacja ta ma znaczenie z dwóch powodów:

- po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, prowadzi do uznania,
że A. S. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik
u zainteresowanego płatnika,

- po drugie, stanowisko to, zważywszy na treść zaskarżonej decyzji uniemożliwia wypowiedzenie się co do podlegania ubezpieczeniu społecznemu wnioskodawczyni na innej podstawie prawnej.

Sąd Okręgowy nie może w tym postępowaniu tej kwestii przesądzać, gdyż przedmiotem zaskarżonej decyzji jest wyłącznie kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd obciążył wnioskodawczynię obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez stronę pozwaną przez radcę prawnego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t.Dz.U. z 2013 roku, poz.490)