Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Marcin Łochowski (spr.)

Sędzia SA– Teresa Mróz

Sędzia SO del. – Grzegorz Tyliński

Protokolant: – sekr.sądowy Paulina Czajka

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2016 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa J. N. (1) i S. N.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem zainteresowanych (...) S.A. z siedzibą w L., (...) S.A. z siedzibą w R.

o zawarcie umowy

na skutek apelacji powoda J. N. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 24 listopada 2014 r.

sygn. akt XVII AmE 131/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. N. (1) na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 453/15

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 25 września 2013 r., (...) na podstawie art. 105 § 1 w zw. z art. 104 k.p.a. w zw. z art. 8 ust. 1 oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 ze zm. – dalej, jako: „p.e.”) postanowił umorzyć postępowanie administracyjne wszczęte w dniu 28 marca 2013 r. na wniosek wspólników spółki cywilnej (...) z siedzibą w S., w sprawie rozstrzygnięcia przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, w trybie art. 8 ust. 1 p.e., sporu dotyczącego odmowy zawarcia przez (...) S.A. Oddział z siedzibą w B. umowy kompleksowej sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucyjnych do obiektu Hotelu (...) w S..

Odwołanie od tej decyzji wnieśli powodowie – J. N. (1) i S. N. prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą (...) z siedzibą w S.. Zaskarżonej decyzji powodowie zarzucili:

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i prawnych;

- dowolne ustalenie stanu faktycznego, sprzecznie z zebranym materiałem dowodowym w postaci dokumentów, a w szczególności aktem notarialnym Rep. (...) oraz wypisem z księgi wieczystej Kw (...) i Kw (...);

- naruszenie art. 7 ust. 2 i 8 p.e.;

- uniemożliwienie wykonania ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny z dnia 30 maja 2008 r.;

- uniemożliwienie wykonania art. 66 § 1 p.e. przez uniemożliwienie przekazania urządzeń energetycznych na majątek Zakładu (...);

- działanie na szkodę prywatnego przedsiębiorcy;

- narażenie właściciela nieruchomości na niepowetowane straty majątkowe;

- przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązku służbowego polegającego na ochronie monopolisty Zakładu (...) S.A. od 1997 r. w rozumieniu przepisów – art. 415 k.c., art. 231 k.k., 233 k.k., 272 k.k. w zw. z art. 286 k.k.;

- udzielenie korzyści majątkowej dużej wartości, nie mniejszej niż 400.000 zł (art. 405 k.c. w zw. z art. 272 k.k.).

Wskazując na te zarzuty powodowie wnieśli o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji i zwrot sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów.

Powodowie wskazali, że od 1995 r. prowadzą negocjacje z Zakładem (...) S.A. w sprawie rozliczenia nakładów inwestycyjnych i zapłaty przez Zakład (...) świadczeń z tytułu używania cudzej własności, co rodzi obowiązek zapłaty na podstawie przepisów art. 224 i nast. k.c. w zw. z art. 229 k.p.c. W przekonaniu powodów Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uporczywie odmawia wykonania ustawy ochraniając państwowego monopolistę, przerzucając ciężary i obowiązki na prywatnego właściciela stacji transformatorowej, której przekazanie uniemożliwia skutecznie od 1997 r. dopuszczając się sabotażu Ustaw Rządu III RP, wyroków Trybunału Konstytucyjnego, a w szczególności art. 66 § 1 p.e., ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny art. 49 § 2 z dnia 30 maja 2008 r., wyroku Trybunału Konstytucyjnego – SK 57/03 z dnia 21 lipca 2004 r.

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2014 r. r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie i obciążył powodów kosztami postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że pismem z dnia 14 marca 2013 r. J. N. (1), działając w imieniu powodów, wystąpił do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z wnioskiem m.in. o: „I. wszczęcie postępowania administracyjnego i nakazanie zawarcia umowy na dostarczenie energii elektrycznej do Hotelu (...) w S. ul. (...) w taryfie przynależnej właścicielowi stacji transformatorowej; II. tj. taryfy –(...) zamówiona moc – (...), zabezpieczenie przelicznikowe – (...) przez (...) w L. i (...) S.A. w R.; III. o nakazanie przejęcia urządzeń energetycznych właściciela Hotelu (...), tj.: dwukomorowej stacji transformatorowej (...), linii kablowej (...), linii energetycznej (...) na majątek (...) w. L. i (...) S.A. w R..”

Należący do powodów obiekt, którego dotyczy wniosek z dnia 14 marca 2014 r. – hotel (...), objęty jest umową kompleksową na dostawę energii elektrycznej. zawartą zgodnie z postanowieniem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 13 marca 2000 r. nr (...), zmienioną przez Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia 16 lutego 2005 r. Umowa ta nie została wypowiedziana przez strony ani rozwiązana i stanowi podstawę dostarczania energii elektrycznej do ww. obiektu.

Sąd I instancji nie uwzględnił wniosków dowodowych zgłaszanych przez stronę powodową – prawomocnych orzeczeń sądów, decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, opinii biegłych w innych postępowaniach sądowych – wymienionych w odwołaniu, ponieważ nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie jest bezzasadne. Powodów i zainteresowanego – (...) S.A. z siedzibą w R. łączy kompleksowa umowa sprzedaży energii, na podstawie której należący do powodów hotel (...) zaopatrywany jest w energię elektryczną.

Prezes URE, będąc centralnym organem regulacyjnym, realizuje zadania związane z regulacją rynku energetycznego. Jedynie w sytuacjach wyjątkowych wynikających wprost z ustawy organ ten może w drodze decyzji administracyjnych narzucać stronom stosunków cywilnoprawnych władcze rozstrzygnięcia dotyczących kwestii, które powinny być objęte konsensusem stron. Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 12 p.e. do kompetencji Prezesa URE należy rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1 p.e. Regulacja ta normuje publicznoprawne kompetencje Prezesa URE uzasadnione interesem społecznym. Jej celem nie jest bezpośrednia ochrona praw podmiotowych uczestników rynku energetycznego w ogólności. W związku z tym sprawy dotyczące wykonania już zawartych umów o dostarczanie paliw lub energii należą do kompetencji Prezesa URE jedynie w zakresie wskazanym w art. 8 ust. 1 p.e. Regułą pozostaje natomiast rozpoznawanie sporów z nimi związanych przez sądy powszechne na zasadach ogólnych ( zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2002 r., I CKN 964/00).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 p.e. Prezes URE rozstrzyga spory w sprawach dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, umowy o świadczenie usług transportu gazu ziemnego, umowy o świadczenie usługi magazynowania paliw gazowych, umowy, o której mowa w art. 4c ust. 3 p.e., umowy o świadczenie usługi skraplania gazu ziemnego oraz umowy kompleksowej, a także w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania paliw gazowych lub energii. Zatem obowiązek rozstrzygania sporów dotyczących odmowy zawarcia umów związanych ze sprzedażą energii elektrycznej obejmuje jedynie przypadki, gdy przedsiębiorstwo energetyczne naruszając swój publicznoprawny obowiązek odmawia zawarcia z odbiorcom końcowym umowy, pozbawiając go przy tym możliwości odbioru energii eklektycznej. Nie obejmuje on już natomiast kreowania istniejącego stosunku cywilnoprawnego. Sąd I instancji podzielił wyrażony w orzecznictwie pogląd, iż zakresem regulacji art. 8 ust. 1 p.e. nie są objęte uprawnienia Prezesa URE w sprawach dotyczących umów już zawartych. W trybie przewidzianym w ww. przepisie nie można dochodzić nakazania zmiany takiej umowy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2003 r., I CKN 504/01).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 Prezes URE posiada kompetencję do nakazania określonym podmiotom zawarcie umowy o określonej treści, w sytuacji stwierdzenia, że odbiorca pozbawiony jest możliwości odbioru energii elektrycznej. W przekonaniu Sądu Okręgowego, Prezes URE pozbawiony jest natomiast możliwości ingerowania na podstawie tego przepisu w istniejący pomiędzy danymi podmiotami stosunek cywilnoprawny np. w drodze ustalenia obowiązku zawarcia nowej umowy zawierającej korzystniejsze z punktu widzenia odbiorcy końcowego postanowienia, do czego w istocie zmierzał wniosek powodów. Przyznanie takich uprawnień Prezesowi URE stanowiłoby rozszerzającą interpretację normy art. 8 p.e. w zakresie kompetencji Prezesa URE, odnoszących się do stosunków cywilnoprawnych, która jako regulacja wyjątkowa powinna być wykładane w sposób ścisły.

Wobec tego Sąd I instancji stwierdził, że decyzja pozwanego umarzająca postępowanie administracyjne w sprawie wszczętej wnioskiem powodów nie jest wadliwa i nie może zostać zmieniona, ani uchylona.

Odnosząc się natomiast do zarzutów powodów dotyczących naruszenia art. 7 ust. 2., art. 8 ust. 2 oraz art. 66 ust. 1 p.e., a także art. 49 k.c. Sąd Okręgowy stwierdził, że nie mogły one zostać uwzględnione. Przepisy te nie normują bowiem bezpośrednio obowiązków Prezesa URE w rozpatrywanym zakresie, a więc pozwany nie mógł ich naruszyć w drodze umorzenia postępowania administracyjnego.

Odnosząc się do zarzutów związanych z niewyjaśnieniem przez pozwanego stanu faktycznego i prawnego sprawy Sąd I instancji wskazał, iż brak jest podstaw do ich uwzględnienia. Zarzuty te nie zostały przez powodów poparte jakąkolwiek argumentacją w treści odwołania, ani w toku postępowania sądowego, mimo że powodowie posiadali możliwość wykazania powyższego za pomocą stosownych środków dowodowych. Sąd Okręgowy nie uwzględnił również pozostałych zarzutów, jako że nie mają one związku z przedmiotem rozpoznawanej sprawy.

W konsekwencji, Sąd I instancji oddalił odwołanie na podstawie art.479 ⁵³ § 1 k.p.c. z uwagi na brak podstaw do jego uwzględnienia.

W apelacji powód J. N. (1) zaskarżył wyrok w całości, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

- dowolne ustalenie okoliczności i stanu faktycznego, ponieważ nie jest prawdą, iż dotychczasowa umowa na dostarczanie energii elektrycznej obowiązuje, a którą Urząd Regulacji Energetyki Oddział (...) w L. skutecznie uchylił;

- obrazę przepisów Konstytucji RP, tj. art. 21 w zw. z art. 64 –gwarantującego ochronę własności dopuszczających jej ograniczenie tylko w zakresie, w jakim nie narusza to istoty prawa własności, a możliwość wywłaszczenia dopuszczają tylko na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem, art. 32 – gwarantującego obywatelom równość wobec prawa i zakazującego dyskryminacji w życiu społecznym lub gospodarczym, z jakiejkolwiek przyczyny, art. 45 – gwarantującego każdemu prawa do sprawiedliwego osądu przez bezstronny i niezawisły sąd;

- naruszenie przepisów: Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (art. 1 i 6 ust. I Konwencji), Zbioru Zasad Etyki Zawodowej Sędziów – pkt 1., 3. i 5., który to obliguje sędziów do niezwłocznego naprawienia wyrządzonej szkody;

- naruszenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lipca 2004 r., sygn. akt. SK 57/03;

- odmowę wykonania ustaw o przejęciu urządzeń energetycznych przez Zakład (...) na wniosek właściciela tych urządzeń, tj. art. 66 ust. 1 p.e., art. 49 § 2 k.c.;

- naruszenie zasady bezstronności sędziego, który dopuścił się w/w naruszeń wbrew składanej przysiędze przed Prezydentem RP;

- nadużycie władzy;

- poświadczenia nieprawdy w dokumentach (art. 235 k.k.);

- przekroczenia uprawnień i nadużycia władzy (art. 231 k.k. w zw. z art. 304 k.k.);

- stronniczość i protekcja sędziów w celu ochrony interesów monopolisty Zakładu (...) usiłującego nie dopuścić do zapłaty należności zgodnie z wyrokami sądowymi (sygn. akt. I ACa 295/05 Sądu Apelacyjnego w Warszawie) – sędzia w toczącym się postępowaniu stał się stroną postępowania wyręczając Zakład (...) reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika (art 234 k.p.c. i 232 k.p.c.);

- niedopełnienie obowiązków służbowych wobec dowolnej oceny dowodów w postaci dokumentów;

- ochrona interesów monopolisty i udzielenia nieuzasadnionej korzyści majątkowej znacznej wartości nie mniejszej niż 400.000 zł. (art. 405 i nast. k.c. w zw. z art. 286 k.k.);

- przekroczenie uprawnień, które umożliwia popełnienie przestępstwa oszustwa przez (...) na szkodę swego kontrahenta, (...) s.c. (art. 286 k.k.);

- działanie na szkodę właściciela nieruchomości;

- ochronę fałszywych zeznań Zakładu (...) w trakcie postępowania przed sądem i przekroczenie przepisów (art. 231 k.k., art. 296 k.k. w zw. z art. 415, 417 i 422 k.c. oraz art. 224 i nast. k.c., 405 i nast. k.c. w zw. z art. 286 k.k.);

- naruszenie zasady bezstronności i powagi rzeczy osądzonej (art. 32 w zw. z art. 45 Konstytucji);

- zmuszanie właściciela nieruchomości do określonych zachowań;

- spowodowania niepowetowanych strat finansowych;

- dowolną ocenę prezentowanych dowodów;

- ochronę jednej ze stron procesu – monopolisty Zakładu (...) i uniemożliwianie wyegzekwowania należnej zapłaty za używanie cudzej nieruchomości;

- niedopuszczalny lobbing w celu ochrony interesów monopolisty i udzielenie nieuzasadnionej korzyści majątkowej;

- spowodowanie niepowetowanych strat finansowych znacznej wartości (nie mniejszej niż 400.000 zł, kwota zawarta w ugodzie z dnia 1 czerwca 1999 r.), swoją stronniczością i udzieleniem sądowej protekcji nie pozwolili na wyegzekwowanie tej kwoty do chwili obecnej (art. 231 k.k., 272 k.k. oraz art. 229 k.p.c.);

- dowolne ustalenie stanu faktycznego sprzecznie z prawomocnymi orzeczeniami, prawomocnymi decyzjami oraz opiniami biegłych sądowych.

W konsekwencji powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz stwierdzenie nieważności tego wyroku, a także rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest oczywiście bezzasadna.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego szczegółowo opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i przyjmuje je za własne. Sąd Okręgowy dokonał również trafnej oceny prawnej prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, którą Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje.

Wymaga wyjaśnienia, iż Sąd Apelacyjny nie uwzględnił wniosku powoda o odroczenie rozprawy w dniu 21 lipca 2016 r. Powód wskazał, co prawda, że w tym dniu uczestniczy w pogrzebie. Nie wyjaśnił jednak, o jaki pogrzeb chodzi. Nie sposób zatem było ocenić tej okoliczności, jako nadzwyczajnego wydarzenia, uzasadniającego odroczenie rozprawy na podstawie art. 214 § 1 k.p.c. Istotne jest przy tym to, że spór w niniejszej sprawie ma charakter wyłącznie prawny, a powód miał okazję zająć stanowisko we wcześniej składanych pismach procesowych.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wniesiona w niniejszej sprawie apelacja zawiera tylko pozornie bardzo liczne zarzuty. Te same zarzuty są jednak formułowane przez skarżącego wielokrotnie, w nieco tylko odmienny sposób, a nadto są różnorodnie i w sposób nadmiernie drobiazgowy oraz nieadekwatny do stopnia skomplikowania sprawy uzasadniane. Jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy, w takim wypadku środek odwoławczy robi „wrażenie kompozycji mającej na celu ukrycie słabości argumentów przez mnożenie ich albo jałowe powtarzanie, przez dodawanie im racji, której nie mają, a także przez nienaturalną sublimację poprawności (trafności) jurydycznej, co – paradoksalnie – odsłania bezzasadność” takiego środka oraz zawartych w nim wniosków ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2013 r., III CSK 311/13). W apelacji razi także daleko idąca nieumiejętność zwięzłego (zarówno pod względem argumentacji prawnej, jak i językowym) przedstawienia przez skarżącego zarzutów wobec kwestionowanego wyroku. Należy przypomnieć, że apelacja powinna zawierać „zwięzłe przedstawienie zarzutów” (art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Co więcej, w apelacji mechanicznie i bezrefleksyjnie powielono większość zarzutów sformułowanych w odwołaniu od decyzji Prezesa URE, które były już przedmiotem wnikliwej analizy zarówno Prezesa URE, jak i Sądu Okręgowego. Zbędne jest zatem ponowne przytaczanie całości argumentacji Sądu I instancji.

Odnosząc się jedynie pokrótce do kluczowych w niniejszej sprawie zagadnień, trzeba wskazać, że całkowicie chybione jest zarzut dotyczący „uchylenia” przez Prezesa URE dotychczasowej umowy na dostarczanie energii elektrycznej. Po pierwsze, powód nie przedstawił żadnego dowodu, iż Prezes URE wydał decyzję rozwiązującą łączącą powoda z (...) S.A. z siedzibą w R. umowę sprzedaży energii elektrycznej. Po drugie, przepisy p.e. nie przewidują takiej kompetencji dla strony pozwanej.

Zatem ustalenie przez Sąd Okręgowy, że powoda łączy z zainteresowanym umowa sprzedaży energii elektrycznej jest prawidłowe i nie narusza art. 233 § 1 k.p.c. Ustalenie to jest z kolei kluczowe dla oceny zasadności odwołania.

Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 12 p.e. do kompetencji Prezesa URE należy rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1 p.e. Natomiast, stosownie do treści art. 8 ust. 1 p.e. Prezes URE rozstrzyga m.in. w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, w tym dotyczących zwiększenia mocy przyłączeniowej, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii oraz w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania energii. Zatem Prezes URE może ingerować władczo w sytuacji odmowy zawarcia przez przedsiębiorcę energetycznego umowy, o jakiej mowa w art. 8 ust. 1 p.e. lub w przypadku wstrzymania dostaw energii. Żadna z tych dwóch sytuacji nie ma w niniejszej sprawie miejsca. Tym samym, Prezes URE nie ma kompetencji do wydania decyzji administracyjnej znajdującej oparcie w treści art. 8 ust. 1 p.e.

Nie jest zresztą jasne wydania decyzji o jakiej treści oczekiwałby powód. Żądanie powoda nie zostało bowiem dostatecznie sprecyzowane ani na etapie postępowania administracyjnego, ani w toku postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Uzasadnienie apelacji wskazuje, że spór między powodem a zainteresowanymi ma – jak się wydaje – charakter finansowy na tle wzajemnych rozliczeń w związku z bezumownym korzystaniem z nieruchomości i urządzeń powoda oraz należności za dostarczoną powodowi energię elektryczną. Należy się zgodzić z Sądem Okręgowym, iż rozstrzygnięcie tego rodzaju sporu nie należy do kompetencji Prezesa URE.

W tym kontekście pozostałe zarzuty apelacyjne nie mogą być skuteczne. Liczne przepisy i orzeczenia wskazywane przez skarżącego nie mają bowiem żadnego związku z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego, z którego wynika jedynie, że w świetle treści art. 23 ust. 2 pkt 12 p.e. w zw. z art. 8 ust. 1 p.e. Prezes URE nie jest władny rozstrzygnąć sporu istniejącego między powodem a zainteresowanymi, skoro nie chodzi w nim o odmowę zawarcia umowy, o jakiej mowa w art. 8 ust. 1 p.e. ani o wstrzymanie dostaw energii elektrycznej.

Dlatego też, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda, jako oczywiście bezzasadną.

Nadto, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163 z 2002 r., poz. 1349 ze zm.) zasądził od powoda na rzecz Prezesa URE kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.