Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2016 r. w Gliwicach

sprawy T. G. (G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania T. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 3 listopada 2015r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej prawo do świadczenia przedemerytalnego poczynając od dnia 19 września 2015r.

(-) SSO Joanna Smycz

Sygn. akt VIII U 2264/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 listopada 2015r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonej T. G. prawa do świadczenia przedemerytalnego, uzasadniając, iż nie udowodniła 30 lat okresów składkowych
i nieskładkowych, a jedynie 29 lat, 10 miesięcy i 10 dni takich okresów.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczona domagała się jej zmiany i przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Na uzasadnienie podała, że w jej ocenie organ rentowy bezpodstawnie nie uwzględnił do okresów zatrudnienia wykonywanej przez ubezpieczoną pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w czasie wakacji letnich w okresach od 1.09 1975 do 28.04.1978r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż
okresów podanych w odwołaniu przez ubezpieczoną nie sposób zaliczyć jako okresów wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jeśli wziąć pod uwagę, że odwołująca była wówczas uczennicą Liceum Ekonomicznego w T. i w trakcie nauki korzystała mieszkała w internacie.

Sąd Okręgowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. ustalił ,co następuje:

Ubezpieczona T. G. urodziła się (...)

Ostatnim zatrudnieniem ubezpieczonej była praca w firmie ochroniarskiej obsługującej KWK (...) ( firma (...), przejęta następnie przez Konsorcjum Ochrony Kopalń) w okresie od 10 lutego 2003r. do 28 lutego 2015r.

W świadectwie pracy z dnia 28 lutego 2015r., które ubezpieczona przedłożyła w ZUS, jako przyczynę ustania umowy o prace wskazano art. 30 § 1 pkt. 2 k.p. tj. za wypowiedzeniem przez pracodawcę z przyczyn nie dotyczących pracowników, w związku z likwidacją stanowisk z przyczyn ekonomicznych.

Ubezpieczona jest zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. od 3 marca 2015r. W okresie od 3 marca 2015r. do 1 marca 2016r. pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. W dniu 3 września 2015r. Powiatowy Urząd Pracy w G. wystawił jej zaświadczenie potwierdzające powyższe informacje.

Również w dniu 3 września 2015r. ubezpieczona złożyła w organie rentowym wniosek o ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 listopada 2015r., ZUS O/Z. odmówił ubezpieczonej prawa do świadczenia przedemerytalnego, uzasadniając, iż nie udowodniła 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 29 lat,
10 miesięcy i 10 dni takich okresów.

W odwołaniu ubezpieczona domagała się zaliczenia do stażu pracy okresów jej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresach letnich, tj.:

- od 1 lipca 1976r. do 31 sierpnia 1976r.,

- od 1 lipca 1977r. do 31 sierpnia 1977r.

T. G. urodziła się (...) Mieszkała z rodzicami i dwoma braćmi w W., niedaleko Z.. Rodzice odwołującej posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 7 ha. W dniu 12 września 1973r. skarżąca ukończyła 16 rok życia. W okresie od 1 września 1975r. do 28 kwietnia 1978r. była uczennicą Liceum Ekonomicznego w T.. Ze względu na dużą odległość od domu rodzinnego mieszkała w internacie. Skarżąca od najmłodszych lat pomagała rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Trudniła się m.in. uprawą buraków, ziemniaków, pszenicy, żyta, tytoniu, pracą w ogrodzie, wypasem krów, koni, trzody chlewnej, drobiu, wykopkami, wiązaniem snopków, przynoszeniem wody ze studni. Gospodarstwo nie było zmechanizowane. Ze względu na zły stan zdrowia matki odwołującej, która chorowała na serce i po operacji nie mogła podejmować wysiłku fizycznego obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego przeszły w przeważającej mierze na odwołującą. Po rozpoczęciu nauki w liceum skarżąca wracała do domu rodzinnego w okresie wakacyjnym, tj. od początku lipca do końca sierpnia. Miało to miejsce w latach 1976-1977. Pracowała wówczas codziennie przy prowadzeniu gospodarstwa w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie, przeważnie dłużej – od rana do zmierzchu. W pracach pomagał jej jeden z braci, drugi bowiem nie mieszkał już wówczas w domu rodzinnym, gdyż przeprowadził się do B., gdzie uczęszczał do szkoły. W okresie pracy w gospodarstwie w czasie wakacji odwołująca nie podejmowała żadnej innej pracy.

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny i wynika wprost z akt organu rentowego, zeznań świadków E. K. oraz B. K. oraz zeznań ubezpieczonej. Sąd dał wiarę tym zeznaniom , gdyż były zrozumiałe, spójne, wyczerpujące oraz wzajemnie zgodne.

Sąd uznał przeprowadzone dowody za wystarczające do rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy w Gliwicach zważył:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013r., poz. 170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 170, ze zm.), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, (…).

Natomiast w myśl ust. 3 tego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia
w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Po myśli art. 10 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2016.887 ze zm.), przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była możliwość zaliczenia odwołującej do stażu pracy okresów jej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w trakcie wakacji letnich w okresach spornych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że przesłanką zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jest znaczący dla funkcjonowania tego gospodarstwa wymiar czasu pracy, za który uważa się wymiar co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Zaliczeniu do okresów składkowych podlegają nie okresy jakiejkolwiek pracy rolniczej, a jedynie stała praca o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie, w którym osoba zainteresowana (domownik) zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania w nim prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011r., II UK 305/10, LEX nr 852557, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015r. I UK 292/14, Legalis Numer 1263220).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela również pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014r. I UK 17/14 (LEX nr 1538420) gdzie wskazano, że przesłanka zaliczenia do okresów składkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym w ilości odpowiadającej co najmniej połowie pełnego wymiaru czasu pracy, wiąże się z poglądem, iż praca ta ma mieć charakter ciągły, co oznacza nastawienie ubezpieczonego na stałe świadczenie pracy w gospodarstwie rolnym (gotowość do jej świadczenia, dyspozycyjność) i odpowiadającą temu nastawieniu niezmienną możliwość skorzystania z jego pracy przez rolnika, a negatywną przesłanką staje się doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych czy wykonywanie w gospodarstwie rolnym prac o charakterze dorywczym, okazjonalnie i w wymiarze niższym od połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Prawidłowa wykładnia art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) wymaga zatem gotowości (dyspozycyjności) do wykonywania pracy we wskazanym wyżej rozumieniu. W tym znaczeniu wykonywaniu pracy jedynie w okresach kilku czy nawet kilkunastodniowych przerw w realizacji obowiązków szkolnych z pewnością nie można natomiast przypisać cechy stałości, w związku z czym za pracę w gospodarstwie rolnym, o której mowa w powołanym przepisie, nie może być uznana pomoc o charakterze doraźnym, wykonywana jedynie w okresach krótkich przerw i zwolnień od zajęć szkolnych (vide również wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2015r., III AUa 1104/14, Legalis Numer 1285449).

W kontekście obowiązujących przepisów, a także przytoczonego wyżej stanowiska judykatury argumentację organu rentowego zawartą w uzasadnieniu decyzji oraz w odpowiedzi na odwołanie należy uznać za chybioną.

Po pierwsze, brak w wyżej wskazanych przepisach wymogu, aby praca w gospodarstwie rolnym świadczona była stale i w pełnym wymiarze pracy. Wymóg taki obowiązuje w sprawach o zaliczenie okresów pracy do warunków szczególnych, zaś w niniejszym postępowaniu ubezpieczona ubiegała się o świadczenie przedemerytalne.

Przede wszystkim jednak przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jasno wykazało, iż w okresach spornych, a to w okresach wakacyjnych w latach 1976-1978 (od 1 lipca 1976r. do 31 sierpnia 1976r., od 1 lipca 1977r. do 31 sierpnia 1977r. oraz od 1 maja 1978r. do 15 sierpnia 1978r.) ubezpieczona rzeczywiście pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w W. w sposób ciągły, codziennie w wymiarze ok. 8 godzin dziennie – a często więcej, wykonywała czynności kluczowe dla funkcjonowania gospodarstwa. Taki charakter pracy, potwierdzony wiarygodnymi i zgodnymi zeznaniami świadków, niewątpliwie uznać należy za stałą pracę o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie, w którym osoba zainteresowana zamieszkuje. Na gruncie powyższych wniosków nie ulega wątpliwości, iż odwołująca świadczyła tego rodzaju pracę.

Z tego też względu, w ocenie Sądu, okresy pracy odwołującej w gospodarstwie rolnym rodziców w spornych okresach są okresami składkowymi w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej.

Po doliczeniu do ustalonego w zaskarżonej decyzji przez organ rentowy stażu pracy wynoszącego 29 lat, 10 miesięcy i 10 dni okresów spornych w niniejszej sprawie odwołująca spełnia wymóg posiadania przynajmniej 30 lat stażu pracy o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Reasumując, postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało w sposób jednoznaczny, że odwołująca spełnia wszystkie przesłanki niezbędne do uzyskania świadczenia przedemerytalnego.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji i zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając odwołującej prawo do świadczenia przedemerytalnego. Świadczenie przyznano w związku z art. 7 ust.1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych poczynając od dnia 19 września 2015r., gdyż niezbędne w sprawie dokumenty ubezpieczona złożyła w ZUS w dn. 18.09.2015r.

(-) SSO Joanna Smycz