Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 04 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 maja 2016r. sygn. (...)

oraz z dnia 12 lipca 2016r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 12 maja 2016 roku w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu J. S. (2) prawo do emerytury od dnia 22 kwietnia 2016 roku;

2.  umarza postępowanie w sprawie w zakresie odwołania od decyzji z dnia 12 lipca 2016 roku;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego J. S. (1) kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 559/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 maja 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. S. (1) prawa do emerytury, z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 13 czerwca 2016 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy, wnosząc ojej zmianę, poprzez zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 16 marca 1971 roku do dnia 4 stycznia 1975 roku , od dnia 6 stycznia 1975 roku do dnia 4 kwietnia 1978 roku , o d dnia 2 maja 1978 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku , od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ZUS wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, iż wnioskodawca nie potwierdził spornych okresów świadectwami pracy w warunkach szczególnych, ponadto zgormadzona w sprawie dokumentacja nie potwierdza, aby praca cieśli była wykonywana przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości tj. na stanowisku opisanym w pkt 3 poz. 5 dział V wykaz A zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy podległych Ministrowi Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, a ponadto praca na tym stanowisku nie została wymieniona w załącznikach A i B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Decyzją z dnia 12 lipca 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. S. (1) prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 27 lipca 2016 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy, wnosząc o jej zmianę, poprzez zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 16 marca 1971 roku do dnia 4 stycznia 1975 roku , od dnia 6 stycznia 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1978 roku , o d dnia 2 maja 1978 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku , od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ZUS wniósł o oddalenie i łączne rozpatrzenie sprawy z tego odwołania ze sprawą sygn. akt V U 559/16 z odwołania J. S. (1) od decyzji Oddziału z dnia 12 maja 2016 roku.

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. S. (1) prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Pismem z dnia 5 sierpnia 2016 roku, organ rentowy stwierdził, iż decyzją z dnia 3 sierpnia 2016 roku organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wnioskodawcy od 16 marca 1971 roku do 4 stycznia 1971 roku w (...)-6 S.A. w wymiarze 3 lat, 9 miesięcy i 11 dni.

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2016 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie art. 219 k.p.c. sprawę sygn. akt V U 692/16 połączył ze sprawą sygn. akt V U 559/16 w celu łącznego prowadzenia i rozstrzygnięcia pod sygn. akt V U 559/16.

Sąd Okręgowy ustalił następującystan faktyczny:

wnioskodawca J. S. (1), urodzony w dniu (...), w dniu 22 kwietnia 2016 roku złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 akt emerytalnych).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat, 1 miesiąc i 18 dni. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia od 16 marca 1971 roku do 4 stycznia 1975 roku w (...) – 6 S.A. w wymiarze 3 lat, 9 miesięcy i 11 dni (dowód: decyzja z dnia 3 sierpnia 2016 roku k. 22 akt emerytalnych, pismo k. 14, pismo k. 32 akt sprawy).

Organ rentowy odmówił zaliczenia wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia:

- od 6 stycznia 1975 roku do 30 kwietnia 1978 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...)2” na stanowisku cieśli,

- od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku cieśli,

- od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. na stanowisku cieśli (dowód: odpowiedź na odwołanie k. 15, pismo k. 32 akt sprawy).

Wnioskodawca J. S. (1) w okresie od 16 marca 1971 roku do 4 stycznia 1975 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) S.A. w W. na stanowisku robotnik budowlany, cieśla w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 8 czerwca 2016 roku pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Zaświadczył w nim, że w okresie od 16 marca 1971 roku do 31 sierpnia 1971 roku skarżący wykonywał roboty wodno-kanalizacyjne oraz pracował przy budowie rurociągów w głębokich wykopach, zgodnie z wykazem A dział V poz. 1, na stanowisku robotnik budowalny, które jest równoznaczne ze stanowiskiem robotnik budowlany, wykonujący stale prace pomocnicze lub inne w głębokich wykopach wymienione w wykazie A dziale V poz. 1 pkt 8. W okresie od 1 września 1971 roku do 26 kwietnia 1972 roku oraz od dnia 19 kwietnia 1974 roku do dnia 4 stycznia 1975 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał roboty wodno-kanalizacyjne oraz przy budowie rurociągów w głębokich wykopach określone w wykazie A dziale V poz. 1 na stanowisku cieśla wymienionym w wykazie A dział V poz. 1 pkt 4 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 ministra Budownictwa i przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i przemysłu materiałów budowalnych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (dowód: świadectwo pracy k-11). Od 27 kwietnia 1972 roku do 9 kwietnia 1974 roku odbywał służbę wojskową.

W (...)-6 budowano ujęcie wody w K. oraz oczyszczalnie. Było około 6 brygad. Wnioskodawca pracował jako cieśla. Praca cieśli polegała na budowie szalunków do ścian w wykopach o głębokości 8-10 metrów głębokości. Do wkopu przy pomocy dźwigu zapuszczano blaty metalowe, które oszalowywano. Do montowania tych blatów używano drewna, kantówki 10cm x 10cm. Była to praca w pełnym wymiarze czasu pracy i wnioskodawca innej pracy nie wykonywał (dowód: świadectwo pracy k.5, wyciąg z książeczki wojskowej k. 4 akt kapitału początkowego, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 11 akt sprawy, zeznania świadka Z. S. k. 30v, zaznania świadka K. S. k. 30v akt sprawy).

W okresie od 6 stycznia 1975 roku do 30 kwietnia 1978 roku J. S. (1) był zatrudniony na podstawie umowy o prace w (...)2” w Ł., (...) w B. na stanowisku cieśli w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca pracował jako cieśla wykonując szalunki w głębokich wykopach 10-12 metrów. Było to przedsiębiorstwo budowalne zajmujące się np. ujęciem wody w B.. Wnioskodawca wykonywał szalunki ścian z desek i tzw. „kanciaków”. Prace wykonywał we wkopie, a następnie na wysokości na rusztowaniach (dowód: świadectwo pracy k. 6 akt kapitału początkowego, zeznania świadka Z. S. k. 30v akt sprawy, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 4 stycznia 2017 roku od minuty 2:56 do minuty 6:46).

W okresie od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w B. (poprzednio w Kombinacie (...)) na stanowisku cieśli w pełnym wymiarze czasu pracy, a w okresie od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 2004 roku u następcy prawnego tego Przedsiębiorstwa- w Przedsiębiorstwie (...) S.A. na stanowisku cieśli w pełnym wymiarze czas pracy (dowód: świadectwo pracy k. 7-8 akt emerytalnych, świadectwo pracy k. 7 akt kapitału początkowego). Kombinat (...) oraz jego następcy prawni Przedsiębiorstwo (...) w B. oraz Przedsiębiorstwo (...) S.A.) zajmował się budową elektrowni w B..

Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia we wskazanych przedsiębiorstwach, a więc w okresie od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1999 roku pracował jako cieśla w brygadzie budowlanej, która wykonywała szalunki zarówno w głębokich wykopach, jak i szalunki na wysokości, przy czym w zdecydowanej większości przeważały prace na wysokości. W (...) prace były wykonywane w wykopach do 20 metrów i do wysokości około 100 metrów. Przy budowie Elektrowni (...) wnioskodawca początkowo pracował w głębokich wykopach do głębokości 25 metrów, następnie wykonywano konstrukcje do wysokości np. 80 -120 metrów. Wnioskodawca szalował fundamenty do konstrukcji żelbetonowych i betonowych. Szalowanie polegało na deskowaniu fundamentów, które były zbrojone przez zbrojarza, a następnie zalewane betonem. Wnioskodawca nie wykonywał prac na poziomach zerowych.

Wnioskodawca pracował również na budowach eksportowych przy budowach elektrowni, gdzie wykonywał pracę na wysokości. Po 1990 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w Libii, jako cieśla oraz w RFN. Praca polegała na wykonywaniu szalunków pod budowę fundamentów budynków m.in. hotelu i miała tożsamy charakter jak praca w kraju. Wnioskodawca szalował fundamenty w głębokich wkopach, czyli de facto wykonywał pracę na wysokości (dowód: zeznania świadka K. S. k. 30v-31, zeznania świadka S. W. k. 31 akt sprawy, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 4 stycznia 2017 roku od minuty 8:20 do minuty 12:14).

Wnioskodawca w ramach zatrudnienia w wyżej wymienionych przedsiębiorstwach wykonywał pracę na budowach eksportowych w okresach od dnia:

- od dnia 26 października 1979 roku do 2 lipca 1980 roku budowa eksportowa w Libii przy budowie Elektrowni, stanowisko cieśla,

- od dnia 4 lipca 1980 roku do dnia 14 lipca 1980 roku dni wolne z tytułu odwiedzenia rodziny

- od dnia 15 lipca 1980 roku do dnia 7 sierpnia 1980 roku – urlop dewizowy,

- od dnia 4 maja 1987 roku do dnia 31 maja 1988 roku – budowa eksportowa w NRD na stanowisku cieśla,

- od dnia 1 czerwca 1988 roku do dnia 28 czerwca 1988 roku – urlop dewizowy,

- od dnia 9 września 1991 roku do dnia 29 maja 1993 roku budowa eksportowa,

- od dnia 5 lipca 1993 roku podjął prace po eksporcie,

- od dnia 15 maja 1996 roku do dnia 30 listopada 1996 roku budowa eksportowa,

- od dnia 1 grudnia 1996 roku do dnia 5 stycznia 1997 roku urlop dewizowy,

- od dnia 6 stycznia 1997 roku do dnia 30 września 1997 roku budowa eksportowa,

- od dnia 15 listopada 1997 roku podjął prace po eksporcie.

(dowód: świadectwo pracy k. 7-8 akt emerytalnych, zaświadczenie o wynagrodzeniu i zatrudnieniu k. 10-11 akt kapitału początkowego, zeznania świadka S. W. k. 31akt sprawy).

Wnioskodawcy nie zostało wystawione żadne świadectwo wykonywania pracy
w warunkach szczególnych (okoliczność bezsporna).

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2014 roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb., w sprawie sygn. akt VU 1114/13, przyznał prawo do emerytury K. P., uznając, iż w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. w okresie: 07.05.1976-30.09.1990 oraz 16.04.1991-30.06.1991 na stanowisku cieśli oraz w okresie 01.07.1991 -30.04.2004, będąc zatrudnionym na stanowisku cieli w Przedsiębiorstwie (...) S.A.” w B. wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Apelacja organu rentowego od powyższego wyroku została oddalona mocą wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18.03.2015 roku (dowód: wyrok, uzasadnienie Sądu k-117-134, wyrok i uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi k-172-179-190 akt sprawy VU 1114/13).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl natomiast ust. 2 art. 184 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 roku emerytura przysługiwała pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Od 1 stycznia 2013 roku nastąpiła zmiana wskazanego przepisu, w ten sposób, że został wyeliminowany wymóg rozwiązania stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lata, w dniu 26 lutego 2010 roku ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272). Ponadto jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 20210 roku (sygn. akt II UK 21/10, Lex nr 619638) dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wnioskodawca w odwołaniu wniósł o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych kilku okresów zatrudnienia, a mianowicie:

- od 16 marca 1971 roku do 4 stycznia 1971 roku w (...)-6 S.A. na stanowisku cieśli,

- od 6 stycznia 1975 roku do 30 kwietnia 1978 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...)2” na stanowisku cieśli,

- od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku cieśli,

- od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. na stanowisku cieśli.

Organ rentowy zaliczył do pracy w warunkach szczególnych warunkach wnioskodawcy okres od 16 marca 1971 roku do 4 stycznia 1971 roku w (...)-6 S.A. na skutek załączonego przez wnioskodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych za w/w okres. Wobec czego sporne pozostawały trzy powyższe okresy.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach z żadnego spornego okresu. Okoliczność ta nie przesądza, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał. Skarżący w postępowaniu sądowym może dowodzić wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) a obecnie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239). Brak jednak świadectwa pracy w szczególnych warunkach oznacza, że to na wnioskodawcy w myśl art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania, że pracował w takich warunkach, wobec zakwestionowania tego faktu przez organ rentowy. ZUS nie zaliczył bowiem wnioskodawcy jakiegokolwiek okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca mimo żądania zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach w/w okresów na okoliczność charakteru swojej pracy przedstawił jedynie świadków, którzy pracowali z nim razem w (...)2” w Ł., (...)4 w B. (w okresie od 6 stycznia 1975 roku do 30 kwietnia 1978 roku), Przedsiębiorstwie (...) w B. (w okresie od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku) oraz w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B. (od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku).

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd w pierwszej kolejności odniesie się do zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B., poprzednio w Kombinacie (...). Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym przedsiębiorstwie był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych oraz aktach osobowych.

Z dokumentów w postaci świadectw pracy, a także zaświadczenia o wynagrodzeniu i zatrudnieniu, wynika że na budowach eksportowych wnioskodawca w spornym okresie czasu był zatrudniony na stanowiskach cieśli.

Charakter prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornych okresach: od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków: K. S., S. W. oraz wnioskodawcy. Świadkowie: S. W. oraz K. S. bez mała w całym spornym okresie pracowali, tak samo jak wnioskodawca, w charakterze cieśli w Przedsiębiorstwie (...) w B. oraz w (...) S.A., dysponowali zatem bezpośrednią, a co za tym idzie, szczegółową wiedzą, co do codziennych obowiązków wnioskodawcy. Widzieli go przy pracy, gdyż pracowali w sąsiednich brygadach, a ponadto wykonywali taką samą pracę jak wnioskodawca. Podkreślić przy tym należy, iż świadek S. W. pracował razem a wnioskodawcą na kontrakcie w Libii oraz NRD mógł więc potwierdzić w sposób nie budzący wątpliwości charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy także w tych okresach.

Z wiarygodnych zeznań świadków wynika, że wnioskodawca jako cieśla w całym spornym okresie zarówno pracując w macierzystym Przedsiębiorstwie, jak i na budowach eksportowych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał szalunki na wysokości do 100 metrów, pracował we wkopach np. pod kominy głębokie do 25 metrów. Nie wykonywał prac na poziomach zerowych. Z istoty samej budowy elektrowni wynika jednoznacznie, iż praca cieśli zaczynała się od pracy w głębokich wykopach (fundamenty) i ostatecznie przechodziła w pracę na wysokości (kominów elektrowni).

W ocenie Sądu, praca wnioskodawcy w okresie od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku, łącznie z okresami pracy na budowach eksportowych w Libii, NRD, winna być zakwalifikowana, jako praca w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) dział V (w budownictwie) poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości – do prac tych należy zaliczyć prace wnioskodawcy przy montażu rusztowań oraz przy wykonywaniu szalunków pod ściany i stropy budynków oraz pod kominy elektrowni, które to prace były wykonywane do wysokości 100m.

Dodatkowym argumentem przemawiającym za słusznością zakwalifikowania wykonywanych przez wnioskodawcę prac w charakterze cieśli do prac w szczególnych warunkach jest zarządzenie Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB Nr 3 z 6.12.1983r., poz. 6), gdzie prace cieśli przy budowie rurociągów w głębokich wykopach oraz przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości zostały wprost wymienione, jako prace w szczególnych warunkach, zgodnie z Wykazem A działem V poz. 1, poz. 5. Wprawdzie zarządzenia resortowe nie są już aktami obowiązującymi, nie mniej mogą być pomocne przy dokonywaniu wykładni prac w szczególnych warunkach zawartych w aktualnym wykazie A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. O ile bowiem rozporządzenie kwalifikuje prace rodzajowo, to zarządzenia resortowe czyniły to rodzajowo- stanowiskowo, co niewątpliwie ułatwiało przyporządkowanie danego rodzaju pracy do konkretnego stanowiska, co ewidentnie widać na przykładzie skarżącego.

Praca w przedsiębiorstwie budowy elektrowni, podczas której ubezpieczony wykonuje z drewna rusztowania i konstrukcje budowlane została uznana za pracę w szczególnych warunkach także przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 10 października 2012 roku (sygn. akt III AUa 616/12, lex nr 1236225).Podobne stanowisko co do szczególnych warunków pracy cieśli przy budowie elektrowni zostało wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 września 2013 roku (sygn. akt III AUa 1718/12, lex nr 1366105). Zauważyć przy tym należy, iż praca wnioskodawcy zaczynała się w głębokich wykopach, gdzie ubezpieczony wykonywał podstawy do konstrukcji żelbetonowych i betonowych, a następnie przechodziła w pracę wysokości do 100 metrów, tak, aby powstała ściana lub komin elektrowni. Wykonując wiec prace w wykopie wnioskodawca wykonywał prace na wysokości, albowiem znajdował się na wysokości nawet -20 metrów, co wymagało od robotników zastosowania szczególnych zabezpieczeń.

Reasumując, Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresy zatrudnienia we wskazanym przedsiębiorstwie od 2 maja 1978 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1 lipca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku, wyłączeniem okresów urlopowych, co łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy tj. okresem zatrudnienia w (...) S.A. w okresach: 16.03.1971-31.08.1971, 01.09.1971-26.04.1972-19.04.1974- 04.01.1975 roku, stanowi niewątpliwie okres, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowo Sąd uznał, że wnioskodawca pracował także w szczególnych warunkach w (...)2” w okresie od 6 stycznia 1975 roku do 30 kwietnia 1978 roku na stanowisku cieśli. Jak wynika bowiem z jego zeznań, pracował on również jako cieśla wykonując szalunki w głębokich wykopach 10-12 metrów. Było to przedsiębiorstwo budowalne, zajmujące się np. ujęciem wody w B.. Wnioskodawca wykonywał szalunki ścian z desek i kanciaków. Po ułożeniu zbrojenia przez zbrojarzy zamykał ścianę. Prace wykonywał we wkopie, a następnie na wysokości na rusztowaniach tj. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) dział V (w budownictwie) poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Czynności te odpowiadają pracy zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) dział V (w budownictwie), poz. 9 prace dekarskie – do prac tych należy zaliczyć prace wnioskodawcy przy wykonywaniu szalunków ścian z desek i kanciaków.

W spornym okresie wnioskodawca wykonywał zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie prace w szczególnych warunkach, które miały szkodliwy wpływ na jego zdrowie.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, wykazał ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach, a w dniu 22 kwietnia 2016 roku złożył wniosek o emeryturę, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 12 maja 2016 roku i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 22 kwietnia 2016 roku (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym wnioskodawca złożył wniosek emerytalny) (punkt I wyroku). Z tym bowiem dniem została spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało prawo skarżącego do emerytury.

Zgodnie z treścią art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli wydanie wyroku okazało się zbędne lub niedopuszczalne. W sprawie, w której postępowanie stało się bezprzedmiotowe na skutek umorzenia postępowania organu rentowego, którego dotyczy odwołanie skarżącego, wydanie orzeczenia merytorycznego jest niedopuszczalne (punkt II wyroku).

Mając na uwadze powyższe o kosztach procesu, Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w T. na rzecz J. S. (1) kwotę 360,00 złotych, na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).