Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pismem nr (...). (...). (...).2012. (...) z dnia 23 listopada 2012 roku Prezydent miasta stołecznego W. dokonał aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewidencyjną gruntu nr (...), z obrębu (...) o powierzchni (...) m ², w udziale o wielkości 1/3. Użytkownikami wieczystymi tej nieruchomości są S. C. i W. C.. W. C. otrzymała w/w wypowiedzenie w dniu 5 grudnia 2012 roku. Użytkownicy wieczyści nie zgodzili się z tym rozstrzygnięciem, dlatego w dniu 9 stycznia 2013 roku złożyli do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosek o ustalenie, że powyższa aktualizacja jest nieuzasadniona. Podnieśli, że wycena nieruchomości jest zawyżona ( wniosek do SKO k. 62-63). Wniosek ten w niniejszym postępowaniu zastępuje pozew.

W odpowiedzi na pozew (...) W. wniosło o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł, że wniosek powodów został wniesiony z naruszeniem ustawowego 30-dniowego terminu od dnia otrzymania wypowiedzenia, wobec czego powodów obowiązuje wysokość opłaty wynikająca z wypowiedzenia. Ponadto pozwany wskazał, że aktualizacji opłaty rocznej dokonano zgodnie z obowiązującymi przepisami, w oparciu o operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę ( odpowiedź na pozew k. 81-85).

W piśmie z dnia 27 lutego 2017 roku powodowie podnieśli, że pismo zawierające wypowiedzenie opłaty rocznej nie zostało prawidłowo doręczone S. C., tj. z pogwałceniem przepisów art. 40 i 109 kpa ( wniosek k. 236-239).

Przed zamknięciem rozprawy strony podtrzymywały dotychczasowe stanowiska ( protokół rozprawy k. 302).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. C. i W. C. są współużytkownikami wieczystymi nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewidencyjną gruntu nr (...), z obrębu(...)o powierzchni(...)m ^{( 2)} (drogę wewnętrzną), dla której Sąd Rejonowy dla W. M.w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), w udziale wynoszącym 1/3. Właścicielem tej nieruchomości jest (...) W. ( okoliczność bezsporna, pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu wysokości opłaty k. 13).

Pismem z dnia 23 listopada 2012 roku, zaadresowanym wspólnie do S. C. i W. C., Prezydent (...) W., działając na podstawie art. 77 ust. 1, 2a i 3 oraz art. 78 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wypowiedział użytkownikom wieczystym ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2012 roku wysokość dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości, ustalonej na kwotę 275,92 zł – wobec zmiany wartości nieruchomości gruntowej stanowiącej podstawę do jej ustalenia, oświadczając równocześnie, że od dnia 1 stycznia 2013 roku proponuje opłatę roczną z tytułu jej użytkowania wieczystego w wysokości 741,43 zł, płatną w 2013 roku w kwocie 551,84 zł, w 2014 roku – 646,63 zł, w 2015 roku – 741,43 zł. Pismo to zostało odebrane przez W. C. w dniu 5 grudnia 2012 roku ( stanowisko (...) W. w sprawie k. 12, pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu wysokości opłaty k. 13, potwierdzenie odbioru k. 14).

Podstawę ustalenia nowej wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego stanowiła wycena przedmiotowej nieruchomości, dokonana w dniu 22 października 2012 roku przez rzeczoznawcę majątkowego P. C., który ustalił jej wartość na kwotę 222.430 zł, a więc 1.711 zł za 1 m ² ( operat szacunkowy k. 15-36).

W piśmie złożonym w dniu 9 stycznia 2013 roku do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. S. i W. C. odwołali się od doręczonego im wypowiedzenia ( wniosek do SKO k. 62-63). W dniu 24 sierpnia 2015 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. w sprawie (...) wydało orzeczenie, w którym na podstawie art. 78 ust. 2 w zw. z art. 79 ust. 4 ugn oddaliło wniosek ze względu na uchybienie terminu do jego wniesienia ( orzeczenie SKO z dnia 24 sierpnia 2015 roku k. 9).

W dniu 28 września 2015 roku S. i W. C. wnieśli sprzeciw od powyższego orzeczenia ( sprzeciw k. 2-4). Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. przekazało sprzeciw wraz z aktami sprawy do tut. Sądu ( pismo SKO z dnia 9 grudnia 2015 roku k. 1).

Wartość rynkowa w/w nieruchomości na dzień 1 stycznia 2013 roku wynosiła 147.000 złotych, czyli 1.131 złotych za 1 m ² ( opinia biegłego sądowego G. S. z załącznikami k. 105-156, pisemne opinie uzupełniające k. 182-189, k. 212-218, k. 269-279, ustne opinie uzupełniające k. 190v-191, k. 219v-220).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów i ich kopii, których wiarygodność i autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron procesu. Również Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej i dlatego uznał je za nie budzący wątpliwości, a przez to zasługujący w pełni na wiarę materiał dowodowy.

W toku procesu Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu (...), celem ustalenia wartości nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania wieczystego powodów, dla potrzeb ustalenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste.

Biegła w operacie szacunkowym sporządzonym w dniu 5 października 2016 roku ustaliła wartość rynkową nieruchomości na dzień 1 stycznia 2013 roku na kwotę 147.000 złotych, którą to opinię konsekwentnie podtrzymywała w kolejnych pisemnych i ustnych opiniach uzupełniających.

Zarzuty do opinii strony pozwanej wniosła strona pozwana, kwestionując prawidłowość analizy rynku lokalnego w zakresie doboru nieruchomości pod kątem cech: lokalizacja (brak opisu podziału cechy „lokalizacja”, nieuwzględnienie położenia nieruchomości w dzielnicy M.), możliwości inwestycyjne (brak oceny pod kątem charakteru możliwej zabudowy, dopuszczalnej wysokości zabudowy i dopuszczalnego współczynnika zabudowy) i utrudnienia w zagospodarowaniu terenu (podwójna korekta ceny nieruchomości z uwagi na jej powierzchnię) ( pismo z dnia 10 listopada 2016 roku k. 175-176).

W pisemnej i ustnej opinii uzupełniającej ( k. 182-189, k. 190v-191) biegła uzupełniła opinię o opis poszczególnych stopni cechy „lokalizacja” (dobra, przeciętna i peryferyjna), wyjaśniając przy tym, że kryterium decydującym o przyporządkowaniu danego stopnia gradacji nieruchomościom porównywanym jest dostęp do komunikacji. Ponadto wskazała, że położenie nieruchomości wycenianej na D. uzasadniają wzięcie do porównania nieruchomości położonych w sąsiadujących z nim dzielnicach W. i U., a przez to bardziej do niej zbliżonych niż rejon G.. Kolejno biegła wyjaśniła, że świadomie pominęła różnice pomiędzy nieruchomością szacowaną i porównawczymi pod kątem zabudowy, bowiem ich uwzględnienie nie miałoby żadnego istotnego wpływu na wycenę. Odnosząc się zaś do ostatniego zarzutu, tj. że powierzchnia działki została podwójnie uwzględniona w cesze „utrudnienia w zagospodarowaniu terenu” oraz „powierzchnia gruntu”, biegła wyjaśniła, że w pierwszej z nich powierzchnia gruntu występuje jako element na nią wpływający (z uwagi na wymogi prawa budowlanego), zaś jako samodzielna cecha ma odwrotny wpływ na wartość gruntu (im mniejsza nieruchomość, tym wyższa cena).

W kolejnym piśmie ( k. 196-198) strona pozwana zakwestionowała prawidłowość poprawek kwotowych cechy „utrudnienia w zagospodarowaniu terenu” i zastosowanie przez biegłego ekstrapolacji, a także podniosła, że obliczona różnica między ceną maksymalną a minimalną jest wyższa od ceny minimalnej, co narusza zasady podejścia porównawczego ze względu na niespełnienie warunku podobieństwa nieruchomości porównawczych. Biegła w odpowiedzi ( k. 212-213, k. 219v-220) wyjaśniła, że ekstrapolacja, czyli wyjście poza przedział, było konieczne ze względu na niekorzystne wymiary nieruchomości, eliminujące możliwość jej zabudowy w aspekcie prawa budowlanego. W odniesieniu do drugiego zarzutu biegła wskazała natomiast, że o podobieństwie nieruchomości decydują cechy fizyczne i uwarunkowania planistyczne, o których mowa w ustawie, nie zaś cena nieruchomości porównawczych.

Kolejne zarzuty skierowali do opinii powodowie, wskazując, że biegła nie uwzględniła niekorzystnego dojazdu do działki i mankamentów związanych z jej ukształtowaniem, a także nie wypowiedziała się, czy działka stanowi samodzielną działkę budowalną oraz czy w związku z tym można ją porównywać z działkami o takim przeznaczeniu ( pismo k. 236-239). W opinii uzupełniającej z dnia 19 kwietnia 2017 roku ( k. 269-279) biegła, podtrzymując opinię, wskazała, że wszystkie powyższe uwagi zostały przez nią uwzględnione w operacie szacunkowym przy charakterystyce przedmiotu wyceny oraz przy ustalaniu cech rynkowych mających wpływ na cenę transakcyjną, ich wag oraz zakresów kwotowych poprawek. Podniosła także, że dla potrzeb opinii zbadała rynek nieruchomości niezabudowanych przeznaczonych pod drogi, jak i pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Zachowania na rynku działek przeznaczonych pod drogi nie pozwoliły na prawidłowe wyróżnienie czynników wynikających z cech cenotwórczych samych nieruchomości, cech rynkowych i ich wag, wobec czego biegła przeprowadziła procedurę wyceny w oparciu o transakcje z rynku gruntów pod zabudowę jednorodzinną.

Powyższą opinię uzupełniającą powodowie również zakwestionowali ( pismo przygotowawcze k. 286-289).

W ocenie Sądu operat szacunkowy sporządzony przez biegłego sądowego z zakresu (...) spełnia wszystkie wymagania formalne i merytoryczne, w szczególności przewidziane w przepisach art. 154-156 i art. 175 ugn. Opinia została sporządzona w sposób profesjonalny, przez kompetentną osobę, posiadającą stosowne kwalifikacje zawodowe, zaś przedstawione w tej opinii wnioski są jasne i należycie uzasadnione. Opinia biegłego jest w pełni prawidłowa, rzetelna, wyczerpująca, bezstronna i może stanowić pełnowartościowy dowód w sprawie.

Zdaniem Sądu biegła G. S. w licznych opiniach uzupełniających ustosunkowujących się do zarzutów w sposób wyczerpujący i szczegółowy odniosła się do wszystkich zarzutów strony pozwanej dotyczących do prawidłowości wyceny nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania. Finalnie zaś sam pozwany nie kwestionował operatu szacunkowego.

Jeśli chodzi o zarzuty powodów do omawianej opinii biegłego należy stwierdzić w pierwszej kolejności, że zostały one złożone z naruszeniem zakreślonego stronom terminu na wypowiedzenie się, czy kwestionują opinię, pod rygorem uznania, że jej nie kwestionują ( postanowienie k. 161, zarządzenie k. 171). Dodatkowo, na rozprawie w dniu 19 grudnia 2016 roku powódka oświadczyła, że zgadza się z opinią ( protokół rozprawy k. 190). Zarzuty do opinii zgłosili oni za pośrednictwem pełnomocnika dopiero w piśmie z dnia 27 lutego 2017 roku. Zatem choćby z tego względu, na podstawie art. 207 § 6 kpc twierdzenia te należało pominąć. Uwzględnianie kolejnych zarzutów niewątpliwie spowodowałoby zwłokę w rozpoznaniu niniejszej sprawy, tym bardziej, że biegła dwukrotnie stawiała się na rozprawie i składała pisemne opinie uzupełniające. Strony miały zatem wystarczające możliwości wyjaśnienia wszelkich wątpliwości w zakresie sporządzonego operatu szacunkowego i jego podstaw.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 2147 ze zm., powoływana dalej w skrócie jako ugn) właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości. W wypowiedzeniu należy wskazać sposób obliczenia nowej wysokości opłaty i pouczyć użytkownika wieczystego o sposobie zakwestionowania wypowiedzenia. Do wypowiedzenia dołącza się informację o wartości nieruchomości, o której mowa w art. 77 ust. 3 ugn, tj. określonej przez rzeczoznawcę majątkowego oraz o miejscu, w którym można zapoznać się z operatem szacunkowym. Do doręczenia wypowiedzenia stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Stosownie do art. 78 ust. 2 ugn użytkownik wieczysty może, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

W niniejszej sprawie strona pozwana podniosła, iż powodowie nie dochowali ustawowego terminu do złożenia w/w wniosku, co skutkować winno oddaleniem powództwa. W niniejszej sprawie zarzut ten – z przyczyn omówionych poniżej – finalnie okazał się nieskuteczny.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 40 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2016 roku, poz. 23 ze zm.), pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – temu przedstawicielowi. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, pogląd jakoby doręczenie decyzji jednemu ze współmałżonków, wywierało taki sam skutek jakby doręczono go obojgu, należy uznać za błędny, bo nie znajdujący uzasadnienia w przepisach prawa. Również fakt potwierdzania odbioru pism w sprawie przez współmałżonka – nie przesądza o tym, że odbierający pisma współmałżonek staje się stroną postępowania, co innego jest bowiem wiedzieć o postępowaniu a co innego brać w nim udział w charakterze strony ( vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lutego 2000 roku, I SA/Kr 298/00, Legalis nr 143538). W wyroku z dnia 12 stycznia 1998 roku (sygn. akt I SA/Lu 5/97, LEX nr 34649) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż „decyzja dotycząca obojga małżonków (…) musi być doręczona każdemu z małżonków. Każdy z nich jest stroną postępowania”. W sytuacji gdy w jednej kopercie przesyłany jest dwóm adresatom jeden egzemplarz decyzji brak jest podstaw do stwierdzenia, że domownik odebrał przesyłkę kierowaną do drugiego adresata , bowiem przesyłka ta jest tylko jedna i zostaje doręczona tylko osobie kwitującej jej przyjęcie. Osoba ta nie ma możliwości przekazania przesyłki drugiemu adresatowi, bowiem przesyłka jest jedna. Może ona jedynie umożliwić drugiemu adresatowi zapoznanie się z treścią decyzji. Nie jest to jednak równoznaczne z doręczeniem decyzji . Pamiętać przy tym należy, iż skutki procesowe decyzji związane są z faktem jej doręczenia, a nie zapoznania się z treścią doręczanej decyzji (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 1 lipca 2016 roku, (...) SA/Po 562/15, Legalis nr 1544640).

W niniejszej sprawie pismo (...) W. nr (...). (...). (...),2012. (...) z dnia 23 listopada 2012 roku zawierające wypowiedzenie opłaty rocznej zostało wysłane w jednym egzemplarzu S. C. i W. C.. Na zwrotnym potwierdzeniu odbioru podpisała się jedynie W. C. . Stąd też – w świetle powołanego wyżej stanowiska judykatury – jedynie wobec niej można uznać, iż wystąpił skutek doręczenia wypowiedzenia opłaty rocznej, z którym wiązać można początek biegu terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. Brak jest natomiast podstaw by ustalić, w jakiej dacie wypowiedzenie doręczono S. C., a już na pewno – by przyjąć, że termin ten zaczął biec w tym samym dniu, co W. C. . Ciężar udowodnienia tej okoliczności spoczywał niewątpliwie na stronie pozwanej, ona bowiem wywodziła z niej skutki prawne (art. 6 kc i art. 232 kpc), jednakże obowiązkowi temu nie sprostała.

Z powyższych względów Sąd uznał, że powództwo S. C. podlegało merytorycznemu rozpoznaniu, bowiem powód zachował termin określony w art. 78 ust. 2 ugn na złożenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona. Zgodnie z art. 80 ust. 1 i 2 ugn wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, przy czym wniosek, o którym mowa w art. 78 ust. 2, zastępuje pozew.

Nie ulega natomiast wątpliwości, że W. C. złożyła wniosek zastępujący pozew w niniejszej sprawie z naruszeniem powyższego terminu. W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie prezentowane są rozbieżne poglądy dotyczące charakteru prawnego (materialnego, czy też procesowego) terminu, o którym mowa w art. 78 ust. 2 ugn, co ma znaczenie dla kwestii dopuszczalności przywrócenia terminu do złożenia wniosku do SKO. Stosownie do art. 79 ust. 7 ugn, do postępowania przed kolegium stosuje się odpowiednio m.in. przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o terminach. Przyjmuje się, że odesłanie to obejmuje zatem również przepisy dotyczące przywrócenia terminu. Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 kpa, prośbę (wniosek) o przywrócenie terminu procesowego należy złożyć w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu i jest to termin nieprzywracalny (A. Prusaczyk [w:] J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2015 i powołane tam orzecznictwo). Jak stwierdził natomiast Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 października 2010 roku, VI ACa 199/10 (Apel.-W-wa 2011/1/7, LEX nr 1110235), ustawowy termin 30 dniowy do złożenia przez użytkownika wieczystego, któremu wypowiedziano wysokość opłaty za użytkowanie wieczyste, wniosku do Samorządowego Kolegium Odwoławczego ma charakter zawity i nie podlega przywróceniu. Jego naruszenie nie pozbawia użytkownika wieczystego uprawnienia do złożenia sprzeciwu i żądania rozpoznania sprawy przez sąd, jednak skutkuje związaniem stron ofertą nowej wysokości opłaty rocznej, co prowadzi do oddalenia powództwa.

W niniejszym postępowaniu powódka nie złożyła w postępowaniu przed SKO wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. Nawet więc uznając słuszność poglądu akceptującego dopuszczalność przywrócenia terminu do złożenia przedmiotowego wniosku, byłoby to możliwe jedynie w postępowaniu administracyjnym, nie sądowym. Zatem wszelkie argumenty powódki podnoszone przed Sądem, a odnoszące się do jej sytuacji rodzinnej w chwili doręczenia jej wypowiedzenia opłaty rocznej, nie mogły wywołać żądanego skutku w postaci przywrócenia jej terminu do złożenia wniosku do SKO.

Kontynuując rozważania w sprawie, trzeba stwierdzić, że pomimo uchybienia przez W. C. terminowi do złożenia wniosku zastępującego pozew o ustalenie, jej powództwo również należało uwzględnić. Należy pamiętać, że W. C. i S. C. są współużytkownikami wieczystymi nieruchomości na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. W sytuacji, gdy prawo użytkowania wieczystego przysługuje obojgu małżonkom łącznie (na zasadzie wspólności majątkowej łącznej), wniosek złożony w trybie art. 78 ust. 2 ugn przez jednego małżonka – współużytkownika wieczystego, odnosi skutek wobec drugiego małżonka – współużytkownika wieczystego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2010 roku, IV CSK 43/10, Legalis nr 392585). Powyższy wniosek Sąd Najwyższy wywiódł z art. 36 § 2 kro, zgodnie z którym każdy z małżonków może zarządzać majątkiem wspólnym ze skutkiem dla drugiego małżonka.

Powyższe oznacza równocześnie, że w niniejszej sprawie po stronie powodów zachodzi współuczestnictwo konieczne przewidziane w art. 72 § 2 kpc. Stosownie do powołanego przepisu kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią: 1) prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo materialne); 2) roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie (współuczestnictwo formalne). W myśl § 2 tego przepisu, jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie (współuczestnictwo konieczne), przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się także do osób, których udział w sprawie uzasadniałby jej rozpoznanie w postępowaniu odrębnym. Na zasadzie art. 195 kpc współuczestnictwo to może być również po stronie powodowej.

Współuczestnictwo konieczne wynikać może z istoty stosunku prawnego, wtedy gdy sama istota tego stosunku, będącego przedmiotem procesu, wskazuje na konieczność łącznego występowania uprawnionych lub zobowiązanych podmiotów, czyli – na istnienie łącznej legitymacji procesowej. Biernym współuczestnictwem koniecznym z istoty stosunku prawnego może być np. współuczestnictwo współwłaścicieli w procesie dotyczącym współwłasności lub w sprawach dotyczących praw, do których mają zastosowanie przepisy o współwłasności. Dlatego też, jeżeli spór dotyczy składnika majątkowego współwłasności łącznej (a nie współwłasności w częściach ułamkowych), nie jest możliwe uwzględnienie powództwa tylko względem części jednego ze współuprawnionych małżonków, z tego zaś z kolei wynika, że oboje małżonkowie są uczestnikami koniecznymi postępowania ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1964 roku, I CR 635/63, OSNCP 1965 nr 7-8, poz. 116, str. 40, Legalis nr 12115).

Jak ponadto wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 stycznia 2012 roku, (sygn. akt III CSK 140/11, OSNC 2012/6/79, LEX nr 1129967, podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2002 roku, I CKN 704/00, LEX nr 56885) do przeniesienia użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości (art. 237 kc), a w wyniku przeniesienia udziału w użytkowaniu wieczystym powstaje stan prawny podobny do przeniesienia udziału we własności. Powództwo dotyczące współwłasności może być wytoczone jedynie przeciwko wszystkim współwłaścicielom łącznie, zatem także powództwo dotyczące współużytkowania wieczystego należy wytoczyć przeciwko wszystkim współużytkownikom łącznie.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe argumenty nie ulega zatem wątpliwości, że w niniejszej sprawie uwzględnienie powództwa jednego ze współużytkowników wieczystych, czyli ustalenie nowej wysokości opłaty rocznej, wywołuje skutek również wobec drugiego, dotyczy bowiem prawa będącego we współwłasności łącznej. Z tego względu, choć prima facie byłyby przesłanki do oddalenia powództwa W. C., błędnym byłoby orzeczenie oddalające częściowo powództwo, a uwzględniające jedynie wobec S. C.. W końcu wyrok dotyczy niepodzielnie praw obojga powodów i są oni współuczestnikami koniecznymi. Stąd też, jak już wspomniano wyżej, w konsekwencji Sąd rozpoznał merytorycznie powództwo obojga małżonków.

Przechodząc do meritum przedmiotowej sprawy, należy zwrócić uwagę, że zakres kognicji sądu powszechnego w przypadku sprzeciwu od orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego dotyczącego wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest ograniczony. Sąd powszechny posiada kognicję do ukształtowania wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, przy czym nie sprawuje funkcji kontrolnej ani nadzorczej nad samorządowym kolegium odwoławczym, lecz od początku, od nowa samodzielnie rozstrzyga spór o zasadność dokonanej aktualizacji opłaty rocznej (analogiczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 maja 2014 roku, I ACa 1044/10, LEX nr 1483861; oraz Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 20 marca 2013 roku, I ACa 33/13, LEX nr 1314849). Po przekazaniu sprawy o ustalenie wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste z postępowania administracyjnego Sąd powszechny prowadzi sprawę od początku, tym samym dla rozstrzygnięcia sprawy strony są zobligowane składać stosowne wnioski dowodowe – zgodnie z art. 6 kc i art. 232 kpc.

W myśl art. 72 ust. 1 w zw. z art. 67 ugn opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości ustalonej na podstawie jej wartości. Opinię o wartości nieruchomości w formie operatu szacunkowego sporządza na piśmie rzeczoznawca majątkowy (art. 156 ust. 1 ugn). Zgodnie zaś z art. 72 ust. 3 pkt. 4 i 5 ugn, wysokość stawek procentowych opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana i wynosi: za nieruchomości gruntowe oddane na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej i innych celów publicznych oraz działalność sportową – 1% ceny, a za pozostałe nieruchomości gruntowe – 3% ceny.

Podejmując rozstrzygnięcie zawarte w sentencji wyroku Sąd oparł się na treści opinii biegłego sądowego G. S., która ustaliła wartość określonej w nim nieruchomości dla potrzeb ustalenia wysokości opłaty rocznej z tytułu jej użytkowania wieczystego na kwotę 147.000 złotych. Biegła zastosował w swojej opinii podejście porównawcze, metodę porównywania parami, a więc przyjęty przez nią sposób ustalenia wartości nieruchomości był zgodny z przepisami § 4 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 roku, Nr 207, poz. 2109 ze zm.).

Zgodnie z dalszymi przepisami w/w rozporządzenia, na potrzeby ustalenia ceny nieruchomości gruntowej niezabudowanej oddawanej w użytkowanie wieczyste oraz aktualizacji opłat z tego tytułu określa się jej wartość jako przedmiotu prawa własności, stosując podejście porównawcze (§ 28 ust. 1). Wartość tę określa się według stanu nieruchomości i cen na dzień oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste albo według stanu nieruchomości i cen na dzień aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego, z uwzględnieniem celu, na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste, z zastrzeżeniem art. 73 ust. 2 ugn (§ 28 ust. 5). W ocenie Sądu opinia biegłego spełnia wszystkie wymienione przesłanki i wymagania. Biegła w sposób wyczerpujący odniosła się do wszelkich zastrzeżeń pod adresem sporządzanych opinii, co ostatecznie znalazło odzwierciedlenie w przyjętej przez nią w opinii końcowej wartości nieruchomości. Wobec powyższego, uznając opinię biegłej G. S. za w pełni rzetelną i nie budzącą wątpliwości co do jej prawidłowości, Sąd przyjął ją za podstawę swego rozstrzygnięcia.

Z powyższych względów Sąd uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie i w sentencji wyroku ustalił, iż wysokość opłaty rocznej związanej z należącym do powodów udziałem w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), D. M., oznaczonej numerem geodezyjnym (...), w obrębie (...), o powierzchni (...)m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla W. M.w W. prowadzi księgę wieczystą (...), od dnia 1 stycznia 2013 roku wynosi 490 złotych. Kwota ta została obliczona jako 1% wartości udziału w nieruchomości, pozostającego w użytkowaniu wieczystym powodów, wskazanego w opinii biegłego sądowego (147.000 × 1% × 1/3 = 490).

Ponieważ wypowiedzenie opłaty rocznej w stosunku do powodów nastąpiło zgodnie z treścią oświadczenia o wypowiedzeniu wysokości tej opłaty, z dniem 31 grudnia 2012 roku, zaktualizowana opłata obowiązuje ich od dnia 1 stycznia roku następującego po tym roku, czyli od dnia 1 stycznia 2013 roku. Zgodnie z art. 79 ust. 5 ugn ustalona na skutek prawomocnego orzeczenia kolegium lub w wyniku zawarcia przed kolegium ugody nowa wysokość opłaty rocznej obowiązuje począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym wypowiedziano wysokość dotychczasowej opłaty. Przepis ten stosuje się również na podstawie ust. 8 ww. artykułu w sytuacji, gdy sprawę rozstrzygnięto prawomocnym wyrokiem sądu lub zawarto ugodę sądową, w następstwie wniesienia sprzeciwu.

Orzekając w pkt II sentencji wyroku o kosztach postępowania Sąd uznał, iż zasadnym jest ich stosunkowe rozdzielenie pomiędzy stronami na podstawie art. 100 kpc, wobec częściowego uwzględnienia żądań każdej ze stron. W piśmie zastępującym pozew z dnia 9 stycznia 2013 roku powodowie wnieśli o ustalenie, że wypowiedzenie dotychczasowej wysokości opłaty rocznej jest nieuzasadnione, a zatem, że opłata ta powinna w dalszym ciągu wynosić 275,74 złotych. Mając na uwadze, że opłata roczna zaproponowana przez pozwanego w wypowiedzeniu wysokości opłaty wynosiła 741,43 złotych, zaś Sąd ustalił ją ostatecznie na kwotę 490 złotych, należy przyjąć, iż powodowie wygrali niniejszy proces w 54%, zaś pozwany (...) W. – w 46% (100% = 741,43 – 275,74 = 465,69; 490 – 275,74 = 214,26; 214,26÷465,69×100% ≈ 46%).

Koszty w niniejszej sprawie wyniosły: 60 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego, kwota 60 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powodów (ustalone w oparciu o § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. Ponadto strona pozwana uiściła zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 700 złotych ( potwierdzenia przelewu k. 95v). Łącznie koszty procesu wyniosły więc 837 złotych. Pozwany poniósł koszty w wysokości 760 złotych. Mając na uwadze wynik sprawy powinien ponieść koszty w wysokości 451,98 złotych (tj. 837 x 54%). Z tego względu Sąd zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 308,02 złotych (tj. 760 – 451,98 = 308,02).

Zgodnie z art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.), jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.

W niniejszej sprawie został dopuszczony dowód z opinii biegłego, którego wynagrodzenie w łącznej kwocie 3.271,72 złotych zostało tymczasowo wypłacone z środków Skarbu Państwa. Były to kwoty: 1973,97 złotych ( postanowienie k. 161), 899,35 złotych ( postanowienie k. 231) i 398,40 złotych ( postanowienia k. 313). Ponadto powodowie nie uiścili opłaty od pozwu w wysokości 30 złotych. Łączne koszty poniesione przez Skarb Państwa wyniosły więc 3.301,72 złotych. W związku z tym, na podstawie w/w przepisów, w punkcie III wyroku Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W. od strony powodowej kwotę 1.518,79 złotych (tj. 3.301,72 x 46% ≈ 1.518,79), a w punkcie IV wyroku – od pozwanego (...) W. kwotę 1.782,93 złotych (tj. 3.301,72 x 54% ≈ 1.782,93) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa. Stosunek obciążenia kosztami jest proporcjonalny do poniesionych przez strony kosztów i stopnia uwzględnienia ich żądań.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej okoliczności faktyczne i rozważania prawne, Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie: (...)