Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że J. P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 1 lipca 2007 roku do 10 maja 2015 roku jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą u płatnika składek M. P. oraz określił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne.

Decyzja została wydana na podstawie art.83 ust.1 punkt 1 i 3 , art.6 ust.1 punkt 5, art.12 ust.1, art.18 ust.8 art.20 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.121) oraz art.81 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku poz.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż w toku przeprowadzonej kontroli płatnika składek M. P. ustalono, że J. P. współpracował przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 1 lipca 2007 roku do 10 maja 2015 roku. W tym okresie J. P. był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku kierownika transportu w wymiarze 1/8 etatu. Zakład ustalił, iż małżonkowie nie mają orzeczonej separacji, rozwodu ani unieważnienia małżeństwa. Mają dwójkę małoletnich dzieci. Wspólnie rozliczają się z podatków korzystając z ulgi prorodzinnej. W 2006 roku ubezpieczona w zgłaszając J. P. do ubezpieczenia zdrowotnego wskazała, iż pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Organ rentowy wyjaśnił, iż brak wspólnego miejsca zamieszkania małżonków nie oznacza, że małżonkowie nie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym, bowiem ocena czy dana osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego są udział i wzajemna współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, wspólne załatwianie potrzeb życiowych.

Organ rentowy wskazał również, iż od kwot wskazanych w decyzji stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia płatnik jest zobowiązany naliczyć składki.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. P., wnosząc o jej uchylenie w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie prawa materialnego – art.8 ust.11 poprzez uznanie, że jej mąż J. P. we wskazanym okresie współpracował przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz przepisów o przedawnieniu wymaganych składek które przewidują okres przedawnienia 5 lat – art.24 ust.4.

W uzasadnieniu wskazała, iż J. P. ma inne miejsce zamieszkania. Został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, bowiem posiadał certyfikat kompetencji zawodowych w zakresie transportu. Wyjaśniła, iż do uzyskania licencji na prowadzenie działalności transportowej musiała zatrudnić osobę posiadającą taki certyfikat.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Decyzją z dnia 31 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. określił dla płatnika składek M. P. kwotę należnych składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od lipca 2007 roku do maja 2015 roku.

Decyzja została wydana na podstawie art.83 ust.1 punkt 1 i 3 , art.6 ust.1 punkt 5, art.12 ust.1, art.18 ust.8 art.20 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.121) oraz art.29 ust.1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jednolity Dz.U. z 2014 roku, poz.272 ze zm.).

Zakład wskazał, iż ubezpieczona nie naliczyła i nie zadeklarowała składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za J. P. jako osoby współpracującej z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. P., wnosząc o jej uchylenie w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie prawa materialnego – art.8 ust.11 poprzez uznanie, że jej mąż J. P. we wskazanym okresie współpracował przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz przepisów o przedawnieniu wymaganych składek które przewidują okres przedawnienia 5 lat – art.24 ust.4 w zw. z art.30 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

W uzasadnieniu wskazała, iż J. P. ma inne miejsce zamieszkania. Został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, bowiem posiadał certyfikat kompetencji zawodowych w zakresie transportu. Wyjaśniła, iż do uzyskania licencji na prowadzenie działalności transportowej musiała zatrudnić osobę posiadającą taki certyfikat.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Decyzją z dnia 31 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. określił dla płatnika składek M. P. kwotę należnych składek na Fundusz Pracy za okres od lipca 2007 roku do maja 2015 roku.

Decyzja została wydana na podstawie art.83 ust.1 punkt 1 i 3 , art.6 ust.1 punkt 5, art.12 ust.1, art.18 ust.8 art.20 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.121) oraz art.104 ust.1 punkt C ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.149 ze zm.).

Zakład wskazał, iż ubezpieczona nie naliczyła i nie zadeklarowała składek na Fundusz Pracy za J. P. jako osoby współpracującej z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. P., wnosząc o jej uchylenie w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie prawa materialnego – art.8 ust.11 poprzez uznanie, że jej mąż J. P. we wskazanym okresie współpracował przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz przepisów o przedawnieniu wymaganych składek które przewidują okres przedawnienia 5 lat – art.24 ust.4 w zw. z art.107 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

W uzasadnieniu wskazała, iż J. P. ma inne miejsce zamieszkania. Został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, bowiem posiadał certyfikat kompetencji zawodowych w zakresie transportu. Wyjaśniła, iż do uzyskania licencji na prowadzenie działalności transportowej musiała zatrudnić osobę posiadającą taki certyfikat.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniami z dnia 4 sierpnia 2016 roku odwołania zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. (postanowienia – k.7 akt VIII U 1723/16 i VIII U 1724/16)

Zainteresowany J. P. przyłączył się do odwołań.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. P. prowadzi działalność gospodarczą od sierpnia 1996 roku. Przedmiotem działalności jest handel artykułami dziecięcymi oraz transport krajowy samochodami ciężarowymi.

(zeznania ubezpieczonej min.00: (...)-00:14;23 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min.00:10:37 protokół z 8.03.2017 r.)

Ubezpieczona i zainteresowany J. P. są małżeństwem od 2000 roku. Mają dwoje dzieci. Nie mają orzeczonego rozwodu ani separacji. Małżonkowie nie mają rozdzielności majątkowej.

(zeznania ubezpieczonej min.00: (...)-00:14;23 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min.00:10:37 protokół z 8.03.2017 r.)

Zainteresowany jest zameldowany w P. przy ul. (...), a ubezpieczona w K. przy ul. (...). Ubezpieczona i zainteresowany są zameldowani, każde u swoich rodziców.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 29 czerwca 2007 roku ubezpieczona zawarła z zainteresowanym umowę o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której J. P. został zatrudniony na stanowisku kierownika transportu w wymiarze 1/8 etatu za wynagrodzeniem 117 zł.

W dniu 2 lipca 2007 roku zainteresowany odbył szkolenie BHP, które przeprowadziła ubezpieczona.

(umowa – k.33 akt ZUS, karta szkolenia – k.4 akt osobowych, część B)

Zainteresowany posiada certyfikat kompetencji zawodowych w krajowym transporcie drogowym od dnia 9 grudnia 2003 roku.

(certyfikat – k.2 akt osobowych, część A)

Powodem zatrudnienia zainteresowanego było legitymowanie się przez niego certyfikatem kompetencji zawodowych w krajowym transporcie drogowym, który był niezbędny do uzyskania przez ubezpieczoną licencji na prowadzenie działalności transportowej.

(zeznania ubezpieczonej min.00: (...)-00:14;23 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min.00:10:37 protokół z 8.03.2017 r.)

W dniu 16 września 2010 roku zainteresowany otrzymał orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego – przewóz rzeczy, kategoria C w PHU (...).

16 września 2010 roku zainteresowany otrzymał orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.

(orzeczenia – k.8, k.9 akt osobowych, część B)

Ubezpieczona zatrudniała na stanowisku sprzedawcy w okresie od 1 sierpnia 2008 roku do 30 września 2009 roku D. P., a w okresie od 1 marca 2011 roku I. D.. Ubezpieczona zatrudnia również R. C. na stanowisku spedytora – koordynatora.

Ubezpieczona zatrudniała kierowców od 1 lutego 2008 roku (R. J.). Na stanowisku kierowcy byli również zatrudnieni W. D., M. K., R. M.. J. M., R. R., S. S., P. W. oraz ostatnio do 20 lipca 2015 roku G. W..

(zestawienie – k.28)

Zainteresowany czasem przyjeżdżał do sklepu, korzystał z komputera, czasem przywoził towar. Zdarzyło się że polecił I. D. umycie podłogi w sklepie.

(zeznania świadka I. D. min.00:04:19-00:11:11 protokół z 16.01.2017 r.)

I. D. oddawała utarg ubezpieczonej i z nią się rozliczała. Towar do sklepu był zamawiany telefonicznie i przywożony raczej przez kuriera.

(zeznania świadków: I. D. min.00:04:19-00:11:11 protokół z 16.01.2017 r., D. P. min.00:05:26-00:08:51 protokół z 8.03.2017 r.)

Zainteresowany podpisywał faktury na zakup odzieży do sklepu: w dniu 6 grudnia 2013 roku, 10 grudnia 2013 roku, 19 grudnia 2013 roku, 21 grudnia 2013 roku

(faktury – k.41, k.49, k.55, k.61 akt ZUS,

Zainteresowany podpisywał faktury związane z wykonywaniem usług przewozowych: w dniu 7 grudnia 2013 roku, 9 grudnia 2013 roku, 14 grudnia 2013 roku, 16 grudnia 2013 roku, 20 grudnia 2013 roku, 27 grudnia 2013 roku, 30 grudnia 2013 roku, 31 grudnia 2013 roku,

(faktury – k.43-47, k.51-53, k.57-59, k.63, k.65-69 akt ZUS)

W dniu 3 września 2014 roku zainteresowany wziął udział w licytacji prowadzonej przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Pabianicach i dokonał zakupu samochodu marki R.. Zainteresowany reprezentował PHU (...).

(protokół – k.71 akt ZUS)

Zainteresowany nie szukał zleceń transportowych.

(zeznania ubezpieczonej z min. min.00:15:50-00:20:29 protokół z 8.03.2017 r. zeznania zainteresowanego min.00:20:56-00:27:20 protokół z 8.03.2017 r.)

Ubezpieczona rozlicza się z podatku wspólnie z zainteresowanym.

(zeznania ubezpieczonej min.00: (...)-00:14;23 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min. min.00:10:37 protokół z 8.03.2017 r.)

Ubezpieczona nie księguje wynagrodzeń zainteresowanego w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, jako kosztów uzyskania przychodu.

(księga przychodów i rozchodów – k.17-21, k.73-75, k.77-91 akt (...))

Ubezpieczona w okresie od lipca 2007 roku do sierpnia 2015 roku zadeklarowała składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe za zainteresowanego jak za pracownika.

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 21 stycznia 2009 roku do 3 lutego 2009 roku i od 12 sierpnia 2015 roku do 21 grudnia 2015 roku zainteresowany był niezdolny do pracy.

(świadectwo pracy – akta osobowe, część C)

W dniu 4 stycznia 2016 roku ubezpieczona wystawiła świadectwo pracy z którego wynika, iż umowa o pracę z zainteresowanym została rozwiązana w dniu 21 grudnia 2015 roku za porozumieniem stron.

(świadectwo pracy – akta osobowe, część C)

Ubezpieczona i zainteresowany prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. W okresie objętym sporem mieszkali wspólnie jak i każde z nich mieszkało osobno. Ubezpieczona i zainteresowany utrzymywali się z pracy z działalności, jak i korzystali z pomocy rodziców. Ubezpieczona i zainteresowany mają wspólne pieniądze.

(zeznania ubezpieczonej min.00: (...)-00:14;23 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min. 00:10:37 protokół z 8.03.2017 r., zeznania zainteresowanego min.00:14:23-00:24:53 protokół z 16.11.2016 r. w zw. z min.00:20:56 protokół z 8.03.2017 r.)

15 stycznia 2015 roku ubezpieczona udzieliła pełnomocnictwa zainteresowanemu do występowania w jej imieniu w sprawach związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, zarządzaniem przedsiębiorstwem, podpisywaniem faktur, do udziału w licytacjach i przetargach.

(pełnomocnictwo – k.64)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów oraz zeznań świadków I. D., D. P. i zeznań stron.

Sąd uznał zeznania ubezpieczonej w zakresie czynności jakie wykonywał zainteresowany w spornym okresie za niewiarygodne. Zeznania te są sprzeczne ze złożonymi w toku postępowania przed organem rentowym, nie są również spójne. W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczona zeznała, iż zainteresowany wypisuje dokumenty, których ona nie potrafi wypełnić, chodzi do urzędów, sporządza dokumenty przewozowe. W kolejnych zeznaniach złożonych w dniu 7 grudnia 2015 roku ubezpieczona zeznała, iż zainteresowany zajmował się w jej firmie „papierkową pracą, jest kierownikiem transportu. Nadzoruje pracę I. D. w sklepie z odzieżą P. ul. (...) też w sklepie z odzieżą, w tym samym sklepie. (…) Mąż kupował odzież do sklepu, samochody. (…) W sklepie też wystawiał faktury. Mąż wystawiał większość faktur w ramach mojej działalności”. Ubezpieczona zeznała, że nie nadzorowała pracy męża, że wiedział co ma robić. Natomiast na rozprawie w dniu 16 listopada 2016 roku ubezpieczona wyjaśniła, że mąż nie wykonywał czynności związanych ze sklepem, nie nadzorował sklepu. Wyjaśnienia te zostały potwierdzone przez ubezpieczoną przesłuchaną w charakterze strony na rozprawie w dniu 8 marca 2017 roku. Zeznania te pozostają w sprzeczności także z dowodami z dokumentów w postaci podpisanych faktur oraz zeznaniami świadka I. D. z których wynika, że zdarzało się że zainteresowany przywodził towar, że polecał jej umycie podłogi w sklepie. Natomiast zainteresowany potwierdził, że czasem podpisywał faktury.

Ubezpieczona nie potrafiła wskazać w jakim wymiarze czasu pracy był zatrudniony zainteresowany.

Ubezpieczona zmienia swoje zeznania w zakresie ponoszenia kosztów utrzymania, dochodów rodziny zeznając, że utrzymywali się z dochodów z działalności, a w kolejnych zeznaniach, że dochody z działalności wystarczały na utrzymanie jej i dzieci. Zeznania ubezpieczonej, że utrzymywała się z mężem częściowo z działalności potwierdził zainteresowany wyjaśniając na rozprawie w dniu 16 listopada 2016 roku „ja i żona utrzymywaliśmy się częściowo z działalności”, Zeznania te zostały potwierdzone przez zainteresowanego przesłuchanego w charakterze strony na rozprawie w dniu 8 marca 2017 roku.

Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom zainteresowanego, że nie mógł wykonywać pracy jako kierowca, bo nie miał kursu i badań. W aktach osobowych zainteresowanego znajduje się kserokopia prawa jazdy z którego wynika, że posiada prawo jazdy kategorii C oraz od 16 września 2010 roku orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy kierowcy, wydane na okres 5 lat.

Za niewiarygodnie Sąd uznał również zeznania zainteresowanego, że w firmie żony zajmował się czymś sporadycznie. Zeznania te są sprzeczne z zeznaniami ubezpieczonej, z których wynika, że podpisywał faktury. Ubezpieczony brał również udział w licytacji. Na zlecenie ubezpieczonej wykonał badania lekarskie, z których wynika, że jest zatrudniony w PHU (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

Założenie akt osobowych nie świadczy o zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę. Dokumenty znajdujące się w aktach osobowych – umowa o pracę różni się od tej złożonej w toku postępowania przed organem rentowym, nie tylko co do układu graficznego samej umowy ale także daty jej zawarcia, określenia normy czasu pracy dobowej i tygodniowej. Są to dwa różne dokumenty.

Sąd zważył co następuje:

Odwołania są niezasadne.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie czy zainteresowany J. P. faktycznie podjął i wykonywał powierzone mu obowiązki na podstawie zawartej z ubezpieczoną M. P. umowy o pracę czy był osobą współpracująca z ubezpieczoną przy prowadzonej przez nią działalności gospodarczej pod firmą PHU (...).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż zamiarem zainteresowanego i płatnika składek nie było wykonywanie umowy o pracę, a trwała współpraca przy działalności.

Zgodnie z treścią art. 6 ust 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 roku, poz.884, z późn. zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym – podlegają, z zastrzeżeniem art.8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Ponadto jak stanowi art.11 ust.2 ww. ustawy dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art.6 ust.1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

W myśl art.8 ust.11 ww. ustawy za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art.6 ust.1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Zasady ustalenia podstawy wymiaru składek zostały uregulowane w art.18 ust.8 ww. ustawy. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art.6 ust.1 punkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art.19 ust.10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Zgodnie zaś z art.20 ust.1 ww. ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art.19 ust.10 (ust.3).

W myśl zaś art.36 ust.1 ww. ustawy każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Warunkiem, jaki jest konieczny do uznania danej osoby za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zaliczenie tej osoby do kręgu osób najbliższych dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Za osobę tę może być uznana tylko osoba, którą poza łączącym ją z prowadzącym działalność gospodarczą pokrewieństwem, pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym – które to warunki niewątpliwie w przedmiotowej sprawie były spełnione pomiędzy ubezpieczoną a płatnikiem.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy J. P. współpracowała z żoną M. P. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej oraz ocena charakteru tej współpracy w aspekcie kryteriów określonych w art.8 ust.11 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli zakresu prac małżonka na rzecz działalności gospodarczej żony i ewentualnie ich kwalifikacji w sensie techniczno-prawnym jako „współpracy w prowadzeniu działalności gospodarczej”.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż małżonkowie mają rożne adresy zameldowania, każde u swoich rodziców.

Z zeznań ubezpieczonej i zainteresowanego wynika, że zdarzało się w spornym okresie, że nie mieszkali razem, przy czym nie byli w stanie podać ani okresu ani czasu w którym nie mieszkali razem. Z zeznań ubezpieczonej wynika, iż prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, mają wspólne pieniądze, utrzymywali się z dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej oraz korzystali z pomocy rodziców. Zainteresowany przyczyniał się do utrzymania dzieci. Małżonkowie wspólnie rozliczali się z podatku dochodowego, korzystając z ulgi na dzieci. Powyższe okoliczności jednoznacznie świadczą o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego przez małżonków.

Dokonując oceny pracy zainteresowanego na rzecz przedsiębiorstwa prowadzonego przez M. P. należy wskazać, iż pomimo zawarcia w dniu 29 czerwca 2007 roku umowy o pracę zainteresowany J. P. nie wykonywał pracy na podstawie tej umowy.

Z treści umowy wynika, iż zainteresowany był kierownikiem transportu, wykonywał pracę w wymiarze 1/8 etatu.

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i na jego ryzyko,

5)  odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Z ustaleń Sądu poczynionych w oparciu o zeznania ubezpieczonej i zainteresowanego wynika, iż J. P. nie wykonywał pracy na podstawie umowy o pracę. Przede wszystkim w wykonywaniu umowy nie występuje element podporządkowania pracownika pracodawcy. Ubezpieczona nie kontrolowała czasu pracy zainteresowanego, nie wydawała mu poleceń związanych z pracą na stanowisku kierownika transportu. Z zeznań stron nie wynika jakie czynności wykonywał ubezpieczony na stanowisku kierownika transportu poza podpisywaniem faktur oraz legitymowaniem się certyfikatem kompetencji zawodowych w krajowym transporcie drogowym rzeczy. Zainteresowany nie poszukiwał zleceń transportowych. Strona skarżąca reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika nie przedstawiła żadnych dowodów na potwierdzenie okoliczności, z których wynikałoby że zainteresowany wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę.

W ocenie Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż rozmiar prac zainteresowanego na rzecz prowadzonej przez M. P. działalności gospodarczej, ich rodzaj, zorganizowanie i częstotliwość mają wymiar ekonomiczny i organizacyjny na tyle istotny, by można było uznać go za współpracę w rozumieniu ww. ustawy.

Pojęcie „współpraca gospodarcza” nie zostało zdefiniowane ani w ww. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych ani w ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (jednolity tekst: Dz.U. 2015 roku, poz.584)

W wyroku z dnia 20 maja 2008 roku (II UK 286/07, Lex nr 516822) Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości wszystkich zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia). W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, iż ustawa systemowa nie zawiera legalnej definicji „współpracy przy prowadzeniu działalności”, a przy interpretacji tego sformułowania nie można abstrahować od obowiązków małżonków wynikających w Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także od ratio objęcia współpracowników obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, jakim jest jak najszersze zabezpieczenie obywateli na wypadek wystąpienia ryzyk ubezpieczeniowych, co jednak nie prowadzi do konstatacji, że w każdej sytuacji wykonywania określonego zadania (pracy) przez małżonka osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na rzecz małżonka - przedsiębiorcy, dla celów prowadzonej przez niego działalności musi i może być kwalifikowana jako współpraca przy prowadzeniu tej działalności, wymagająca objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

Warto dodatkowo zaznaczyć, że zwrot „współpraca przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej” jest użyty w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i ta właśnie ustawa, a w szczególności norma prawna zamieszczona w jej art.8 ust.11 w związku z art.6 ust.1 punkt 5 powinna wyznaczać jego znaczenie. Ocena, czy w konkretnej sytuacji pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę stanowiącą podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzednich ustaleń faktycznych co do charakteru i rodzaju tych czynności, stąd przeprowadzone postępowanie dowodowe.

W literaturze przedmiotu wyrażany był pogląd, iż w sformułowaniu o współpracy w prowadzeniu działalności gospodarczej należy upatrywać nie tylko pracy na rzecz tego przedsięwzięcia, ale także współudziału w prowadzeniu tej działalności, włączając nawet w ten udział „zysk” (por. Z. Myszka: Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1994, II UZP 27/94, PiZS 1995 nr 5, s. 74-82). Ów zysk jako wyznacznik współpracy raczej został odrzucony przez naukę (por. M. Skąpski: Zagadnienia stosunku pracy między członkami rodziny, Warszawa 2000, s. 203), co nie wydaje się trafne o tyle, że współpraca osoby bliskiej musi mieć znaczenie ekonomiczne dla prowadzącego działalność. Zgodnie z definicją zamieszczoną w Słowniku języka polskiego „współpraca” oznacza pracę wykonywaną wspólnie z kimś; także: pomoc, udział we wspólnej pracy, działalności (Nowy słownik języka polskiego pod. red. Elżbiety Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002, str.1150). Z wykładni literalnej wynika zatem, iż pojęcie „współpracy przy prowadzeniu działalności” zakłada, że współpracujący ma istotny wpływ na tę działalność. Wartość działania w ramach współpracy musi być także znacząca. Nie bez przyczyny stawiano w literaturze wymaganie, by odnosić ową współpracę i jej wartość do zysku przedsięwzięcia gospodarczego, prowadzonego przez małżonka. Z terminem współpraca wiąże się także cecha stałości, w sensie stabilności ekonomiczno-zawodowej osoby zainteresowanej. Ważne jest istnienie pewnego związania z pracą wykonywaną w ramach współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Zasadne jest też przyjęcie, że wykonywana przez osoby współpracujące działalność powinna charakteryzować się zorganizowaniem i pewną ciągłością. Nie może zatem stanowić w sensie prawnym współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej sporadyczne, podejmowane okazjonalnie, zajmujące nikłą ilość czasu. Taki pogląd wyznacza też wykładnia historyczna. Aczkolwiek de lege lata ustawodawca zrezygnował z wymagania, by osoba objęta ubezpieczeniem z tytułu współpracy pracowała co najmniej w wymiarze ½ etatu, to jednak ta zmiana ustawodawcza wynikała głównie ze zmiany systemu ubezpieczeń społecznych, polegającej na tym, iż każdy tytuł prawny wpisany do ustawy prowadzi do powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego, bez względu na rozmiar przychodu ubezpieczonego. Ustawodawca musiał być świadom, że nie będzie do końca możliwe ustalenie jakie i ile czynności, czy też ile czasu dziennie małżonek jako osoba współpracująca musi poświęcić na sprawy firmy, aby można było ją za taką uznać. W przypadku małżonków nie zawsze da się oddzielić czynności związane z szeroko pojętym obowiązkiem dbania o dobro rodziny od czynności związanych z prowadzeniem firmy.

Rezygnacja z przesłanki pracy w połowie wymiaru czasu pracy nie jest związana z chęcią uniezależnienia omawianego tytułu ubezpieczenia społecznego od rozmiaru zadań wykonywanych przez współpracującego i ich znaczenia ekonomicznego, co niewątpliwie pośrednio może być łączone z ilością czasu poświęcaną przedsięwzięciu gospodarczemu. Dotyczy to szczególnie prac rutynowych, niewymagających twórczego zaangażowania.

Reasumując cechami konstytutywnymi pojęcia „współpraca przy działalności gospodarczej”, o której mowa w art.8 ust.11 ww. ustawy są występujące łącznie:

a)  istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,

b)  bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,

c)  stabilność i zorganizowanie,

d)  znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 roku, II UK 134/0, Lex nr 584969, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 roku, II UK 315/09, Legalis nr 316866).

Ustalenia te wskazują, że ocena, czy pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu art.8 ust.11 ustawy systemowej, stanowiącą w myśl art.6 ust.1 punkt 5 ww. ustawy podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzedniego zbadania stanu faktycznego nie tylko w zakresie charakteru i rodzaju czynności podejmowanych przez członka rodziny, ale także czasu potrzebnego na ich wykonanie, ich wartości i zorganizowania.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego Sąd uznał, że czynności wykonywane przez zainteresowanego mieszczą się w pojęciu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, gdyż rozmiar prac, ich rodzaj, zorganizowanie i częstotliwość miały wymiar ekonomiczny i organizacyjny na tyle istotny, by można było uznać go za współpracę w rozumieniu art.8 ust.11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Bezpośrednią przyczyną z powodu której M. P. zdecydował się współpracować ze swoim mężem było podsianie przez niego certyfikatu kompetencji zawodowych w krajowym transporcie drogowym rzeczy. Certyfikat ten był niezbędny do niezbędnych do podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego (art. 4 pkt 20 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.1907). Wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy wymaga zgodnie z art.5b ust.2 ww. ustawy odpowiedniej licencji. Warunkiem uzyskania licencji jest, stosownie do treści art.5c ust.1 punkt 2 ww. ustawy posiadanie przez przynajmniej jedną z osób zarządzających przedsiębiorstwem lub osobą zarządzająca w przedsiębiorstwie transportem drogowym certyfikatu kompetencji zawodowych. Obowiązek posiadania certyfikatu dotyczy osób zarządzających przedsiębiorstwem (przedsiębiorcy, w przypadku gdy działalność gospodarczą prowadzi osoba fizyczna, członka organu zarządzającego lub wspólnika spółki). Ponadto ustawodawca alternatywnie dopuszcza możliwość legitymowania się certyfikatem kompetencji zawodowych przez osobę zarządzającą w przedsiębiorstwie transportem drogowym. Certyfikatu kompetencji zawodowych nie musi posiadać osobiście przedsiębiorca lub osoba odpowiedzialna za sprawowanie zarządu u przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może zatrudnić osobę legitymującą się certyfikatem kompetencji zawodowych lub z taką osobą i osoba ta zarządza u tego przedsiębiorcy transportem drogowym.

W toku postępowania skarżąca nie wykazała, na czym polegało zarządzanie przez zainteresowanego transportem drogowym. Z ustaleń Sądu wynika, iż zainteresowany w zakresie działalności transportowej umożliwił uzyskanie ubezpieczonej licencji na prowadzenie działalności w tym zakresie, bowiem posiadał stosowny certyfikat, nadto podpisywał faktury i wziął udział w licytacji samochodu. Zainteresowany podpisywał również faktury związane z prowadzeniem sklepu, zdarzało się że przywodził towar do sklepu oraz zwracał uwagę na pracę pracowników sklepu. Wykonywał zatem nie tylko czynności związane z działalnością w zakresie transportu drogowego, ale dotyczące całego przedsiębiorstwa ubezpieczonej.

Dochód z działalności gospodarczej stanowił dochód rodziny. Wykonywane przez zainteresowanego czynności niewątpliwie miały wymierny, ekonomiczny efekt. Dzięki pracy i certyfikatowi zainteresowanego ubezpieczona wykonywała działalność transportową.

Ubezpieczony nie wykonywał pracy na podstawie umowy o pracę, a jego obowiązki odpowiadają współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Dodatkowo należy wskazać, iż wynagrodzenia wypłaconego zainteresowanemu M. P. nie wykazywała jako kosztu podatkowego prowadzonej działalności. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszt podatkowy nie uznaje się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników (art.23 ust.1 punkt 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.2032).

Reasumując w spornym okresie od 1 lipca 2007 roku do 10 maja 2015 roku tytułem do ubezpieczeń społecznych zainteresowanego była współpraca przy prowadzonej działalności gospodarczej. Z tego tytułu w spornym okresie zainteresowany powinien podlegać ubezpieczeniom społecznym stosownie do treści art.6 ust.1 punkt 5 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art.18 ust.8 ww. ustawy w brzmieniu od 27 grudnia 2008 roku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art.6 ust.1 punkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art.19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku, natomiast w brzmieniu do 27 grudnia 2008 roku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art.6 ust.1 punkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale z zastrzeżeniem ust.9 i 10. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3 (art.20 ust.1 ww. ustawy). Stopy procentowe składek zostały określone w art.22 ww. ustawy.

Natomiast w zakresie składki zdrowotnej podstawa wymiary została wskazana w art.79 ust.1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.1793).

Ubezpieczona jako przedsiębiorca prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie art.2 ust.1 ustawy dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.1265) jest obowiązana opłacać składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, której wysokość należy ustalić w oparciu o treść art.29 ust.1 tej ustawy.

Obowiązek opłacania składki na Fundusz pracy wynika z treści art.104 ust.1 punkt „c” ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz.1065 ze zm.).

W toku postępowania ubezpieczona nie kwestionowała wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych określonych w zaskarżonych decyzjach.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§ k.p.c. oddalił odwołania jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98§1 k.p.c.

Wysokość kosztów procesu została ustalona na podstawie §2 punkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie kosztów za czynności radców prawnych (Dz.U. z 206 roku, poz.1804), biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu, określoną na kwotę 15.568,02 zł, którą stanowi wysokość składek, na kwotę 3.600 zł.

Sąd na podstawie art.102 k.p.c. obciążył ubezpieczoną kosztami procesu w wysokości 900 zł. Przepis art.102 k.p.c. jest przepisem wyjątkowym, wymagającym wystąpienia okoliczności szczególnych, jak np. dotyczących stanu majątkowego czy też sytuacji życiowej strony. Przepis ten pozostawia Sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu, gdyby stosowanie zasady odpowiedzialności za wynik sprawy (art.98 k.p.c.) nie dało się pogodzić z zasadami słuszności. Zastosowanie art.102 k.p.c. nie wymaga odrębnego wniosku. Możliwość zastosowania powyższego przepisu powinna być oceniana w całokształcie okoliczności konkretnego przypadku, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 roku, II CZ 223/73, Legalis nr 17661). Sąd nie obciążył ubezpieczonej kosztami procesu w całości sytuację osobistą i majątkową ubezpieczonej.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonej.

3 lipca 2017 roku