Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2017 r. w Krośnie

na rozprawie

sprawy z powództwa G. G.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę kwoty

I.  zasądza od (...) S.A. w W.
na rzecz powoda G. G. PESEL (...) kwotę
17.000 zł (słownie: siedemnaście tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości równej stopie referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, liczonymi od dnia 20 lutego 2016r. do dnia zapłaty,

II.  kosztami postępowania obciąża stronę pozwaną, a szczegółowe wyliczenie kosztów procesu pozostawia referendarzowi sądowemu
po uprawomocnieniu orzeczenia.

Sygn. akt I C 1797/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 października 2017 r.

Powód G. G. złożył do Sądu Rejonowego w Krośnie pozew o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 17.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punków procentowych liczonymi od dnia 20 lutego 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za śmierć brata. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie pozwu powód podał, że w dniu 21 września 2002 r. na ul. (...) w R. G. K., kierując samochodem osobowym marki P., naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, iż będąc w stanie nietrzeźwości nie dostosował prędkości do warunków drogowych, stracił panowanie nad kierowanym przez siebie pojazdem, zjechał na lewy pas ruchu i doprowadził do zderzenia z prawidłowo poruszającym się samochodem marki F. (...)., którym kierował jego brat K. G., w następstwie którego to wypadku jego brat poniósł śmierć. Sprawca wypadku został wyrokiem Sądu Rejonowego w Krośnie uznany winnym popełnienia czynu z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 k.k. i skazany na karę 7-u lat pozbawienia wolności. Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie ubezpieczenia OC pojazdów u strony pozwanej. Powód podał, że zgłosił stronie powodowej roszczenie o zapłatę kwoty 40.000,00 zł z tytułu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią brata. Strona pozwana wypłaciła mu kwotę 8.000,00 zł.

Uzasadniając żądaną kwotę zadośćuczynienia podniósł, że do chwili obecnej odczuwa żal, smutek oraz wielką pustkę niedającą się niczym wypełnić, na co dzień przebywali razem, mieli wspólne zainteresowania.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny w dniu 10 listopada 2016 r. w sprawie I Nc 1370/16 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, na podstawie którego nakazał stronie pozwanej, aby zapłaciła powodowi G. G. kwotę 17.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami zgodnie z żądaniem pozwu oraz kwotę 3.829,50 zł tytułem kosztów procesu.

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw wniosła strona pozwana, żądając oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów procesu. Podniosła, że wypadek miał miejsce ponad 14 lat temu i nie może ulegać wątpliwości, że charakter aktualnych uczuć powoda związanych z tym zdarzeniem jest zasadniczo odmienny od tych sprzed wielu lat. W związku z tym upływ czasu w zupełnie naturalny sposób złagodził oraz osłabił ogół cierpień oraz ujemne doznania po utracie bliskiej osoby. Ponadto podniósł, że od śmierci K. upłynęło blisko tyle samo lat w życiu powoda, ile liczył on sobie w chwili śmierci. Ponadto powód nie został osamotniony, ponieważ wychowywał się w licznej rodzinie z rodzicami, rodzeństwem, co gwarantowało mu spokój i bezpieczny rozwój.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 września 2002 r. na ul. (...) w R., kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości G. K. doprowadził do wypadku drogowego, w następstwie którego na skutek doznanych obrażeń kierujący samochodem osobowym marki F. (...). K. G. poniósł śmierć w sześć dni po wypadku (27 września 2002 r.). Sprawca wypadku został wyrokiem Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 25 marca 2003 r. skazany na karę 7-u lat pozbawienia wolności za czyn z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 k.k. (wyrok Sądu Rejonowego w Krośnie, sygn. akt II 894/02, wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie, sygn. akt II Ka 186/03). Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia był ubezpieczony w zakresie ubezpieczenia OC pojazdów u strony pozwanej.

Powód pismem z dnia 21 stycznia 2016 r. zgłosił stronie pozwanej roszczenie o zapłatę kwoty 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią brata (k. 71-76). Strona pozwana wypłaciła mu z tego tytułu kwotę 8.000,00 zł (k. 90).

Zmarły brat powoda w chwili śmierci miał 18 lat, był kawalerem. Był jednym z dwóch braci powoda. Powód ma jeszcze siostrę A., najmłodszą z rodzeństwa. Był 2 lata młodszy od K.. W chwili zdarzenia miał 16 lat. Do chwili obecnej nie pogodził się ze śmiercią brata. Po wypadku uświadomił sobie, jakie mocne więzi łączyły go z bratem. Rozpamiętywał wspólnie spędzone chwile. Po zdarzeniu nie dopuszczał do swojej świadomości takiej myśli, że K. może odjeść na zawsze. Płakał, ciągle pytał rodziców o stan K. jak ten leżał po zdarzeniu w szpitalu, martwił się o to, co z nim będzie. Najcięższe dla niego były pierwsze tygodnie po śmierci brata. Do chwili obecnej ma w swojej świadomości obraz brata, choć ze względu na upływ czasu inaczej odczuwa tą stratę.

W chwili obecnej nie mieszka z rodzicami, po wyjeździe na studia przyjeżdżał co tydzień do domu rodzinnego i odwiedzał grób brata, co czyni do chwili obecnej. W jego pojęciu w tamtym czasie była potrzebna dla niego pomoc psychologa, ale ze względu na środowisko, w którym żył, dostęp do psychologa był trudny.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: opinii biegłej psycholog, opinia sądowo-psychologiczna z dnia 19 kwietnia 2017 r. – k. 135-138, zeznań powoda – k. 128v.-129, opisu cierpienia powoda z dnia 16 stycznia 2016 r. – k. 19-21, kserokopii wyroku z dnia 25 marca 2003 r., sygn. akt II K 894/02 – k. 25, odpisu opinii z przeprowadzonych badań wypadku drogowego – k. 39-50, zgłoszenia szkody – k. 71-76, decyzji z dnia 22 lutego 2016 r. – k. 90, przesłuchania świadka Z. G. – k. 128.

Zeznania powoda są logiczne, odpowiadające doświadczeniu życiowemu i w związku z tym zasługiwały, aby dać im wiarę w całości, tym bardziej, że pozostają w związku ze zeznaniami świadka Z. G., które to zeznania Sąd potraktował jako zeznania wiarygodne. Dowody z dokumentów co do treści nie budzą żadnych wątpliwości. Opinia biegłego nie została zakwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługuje na uwzględnienie.

Podstawa prawna odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku,
w którym śmierć poniósł brat powoda – K. G., wynika z odpowiedzialności gwarancyjnej za sprawcę zdarzenia, który był ubezpieczony z tytułu ubezpieczenia OC u pozwanego, zaś powód, jako najbliższy członek rodziny zmarłego (młodszy brat), ma prawo domagać się od pozwanego
z tego tytułu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 22 października 2010 r. (III CZP 76/10, LEX nr 604152) Sąd Najwyższy sformułował tezę, że „najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r.”.

Pogląd ten został zaakceptowany w kolejnych judykatach i można uznać, że jest on obecnie ugruntowany (por. m. in. wyrok SN z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, LEX nr 848128; wyrok SN z dnia 25 maja 2011 r., II CSK 537/10, LEX nr 846563; uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10; wyrok SN z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718).

Katalog dóbr osobistych określony w art. 23 k.c. ma charakter otwarty.
W orzecznictwie i w piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę (np. prawo do intymności i prywatności, płeć człowieka, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej). Do tego katalogu zaliczyć można również więzi rodzinne. Więzi te stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 kro). Skoro dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. jest kult pamięci osoby zmarłej, to - a fortiori - może nim być także więź miedzy osobami żyjącymi.

Nie ma zatem przeszkód do uznania, że szczególna więź emocjonalna między członkami rodziny pozostaje pod ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CK 307/09 (nie publ.) uznał, że spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie można zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie (tak SN w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718).

Sąd uznał, że powód dopełnił tego obowiązku. Z przeprowadzonych dowodów (przesłuchania powoda, jego matki i opinii biegłej psycholog) wynika, że powoda łączyła ze starszym o 2 lata bratem silna więź rodzinna, a jego nagłe i nieoczekiwane zerwanie spowodowało u niej ból, cierpienie, poczucie krzywdy i pustki. Powód jest już osobą posiadającą własną rodzinę, jednak nadal odczuwa skutki tego zdarzenia, co dało się naocznie stwierdzić podczas słuchania jego w charakterze strony na sali rozpraw. Sąd dał wiarę powodowi, że śmierć jego starszego brata była dla niego traumatycznym przeżyciem, którego skutki odczuwa do dnia dzisiejszego. K. był dla G. autorytetem. Przez 16 lat przebywali przez cały czas wspólnie, mieli wspólne zainteresowania, wspólnych znajomych.

Zatem zasadne jest przyznanie mu stosownego zadośćuczynienia w takiej wysokości, jaka została określona w pozwie.

Uzasadniając wysokość przyznanego powodowi zadośćuczynienia należy na wstępie zaznaczyć, że żaden przepis nie wskazuje kryteriów, w oparciu o które ustala się odpowiednią sumę zadośćuczynienia.

Szkody niemajątkowej nie da się tak skrupulatnie określić jak szkody majątkowej. Musi ona mieć charakter indywidualny i w każdym przypadku zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Wysokość świadczenia przyznawanego przez Sąd na podstawie art. 448 k.c. ma więc charakter ocenny. Przy ocenie, jaka suma jest, w rozumieniu art. 448 k.c., odpowiednia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych, należy mieć na uwadze rodzaj dobra, które zostało naruszone, jego charakter, stopień nasilenia i czas trwania doznawania przez osobę, której dobro zostało naruszone ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem (krzywda). Dla oceny tej nie jest też bez znaczenia stopień winy osoby naruszającej dobra osobiste (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 marca 2012 r., I ACa 162/12, LEX nr 1164092). W tym miejscu należy zaznaczyć, że sprawca zdarzenia G. K. popełnił czyn z art. 172 § 2 k.k. w zw. z art. 178 k.k. będąc w stanie nietrzeźwości.

Zasądzając zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, Sąd bierze pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności mające wpływ na rozmiar szkody. Do okoliczności tych należy także upływ czasu między zdarzeniem powodującym szkodę a uzyskaniem zadośćuczynienia.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba zauważyć, że śmierć K. G. była dla powoda zdarzeniem traumatycznym. Jego konsekwencje psychiczne utrzymują się do chwili obecnej, powodując u niego poczucie krzywdy. Śmierć brata w sposób drastyczny zakłóciła jego ówczesne i obecne życie. Utratę brata odczuwa jako osobistą krzywdę, nie może pogodzić się z nieodwracalnością zaistniałego zdarzenia, które bezpowrotnie pozbawiło go relacji z osobą wyjątkowo mu bliską, z którą utrzymywał ścisłą i trwałą więź emocjonalną. Wprawdzie powód na skutek śmierci brata nie stał się osobą samotną, to jednak w ocenie Sądu, wsparcie najbliższych mogło jedynie złagodzić, a nie zastąpić szczególnej więzi jaka łączyła rodzeństwo. Wyraźnego podkreślenia wymaga przy tym, że dla zaistnienia krzywdy bez znaczenia jest, czy na skutek śmierci osoby najbliższej poszkodowany dostanie rozstroju zdrowia. Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (wyrok z dnia 10.06.2014 r., I ACa 497/14, LEX nr 1500866), rozstrój zdrowia może być rozważany wyłącznie w kategoriach następstw zwiększających zakres krzywdy, a nie okoliczności przesądzającej o jej powstaniu. Krzywda to bowiem cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej, doznania o naturze emocjonalnej. Okoliczność jej zaistnienia nie wymaga przy tym wiadomości specjalnych i może być ustalona w drodze dowodów z dokumentów, zeznań świadków i stron. W niniejszej sprawie wszelkie okoliczności świadczące o rozmiarze krzywdy powoda zostały ustalone w oparciu o dowody osobowe (zeznania powoda oraz świadka.) oraz w oparciu o opinię biegłego psychologa.

Dlatego Sąd uznał, że zasadne będzie przyznanie powodowi zadośćuczynienia w kwocie 25.000,00 zł., w związku z czym jego powództwo należało uznać w całości i zasądzić żądaną w pozwie kwotę 17.000,00 zł, o czym orzeczono w punkcie I wyroku na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Kończąc rozważania w omawianym zakresie zaznaczyć należy, że na wysokość przyznanego na gruncie niniejszej sprawy zadośćuczynienia nie mogą mieć wpływu wyroki wydawane w innych postępowaniach cywilnych, jako że każde postępowanie cechuje odrębny stan faktyczny, a cierpienia poszczególnych pokrzywdzonych będące skutkiem śmierci osoby bliskiej, bez dogłębnej analizy tego stanu, nie mogą być ze sobą porównywane.

Sąd nie znalazł podstawy do zasądzenia odsetek dopiero od daty orzekania w przedmiocie zadośćuczynienia. Przyjęcie takiej koncepcji w sposób nieusprawiedliwiony promowałoby niezasługujące na aprobatę działanie dłużnika, polegające na zwlekaniu z wypłatą zadośćuczynienia, gdyż eliminowałby podstawową prawną sankcję za niewykonanie tych zobowiązań pieniężnych. Ubezpieczyciel, jako profesjonalista obowiązany jest do ustalenia przesłanek swej odpowiedzialności, czyli samodzielnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, a przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela skierowanego do dłużnika do spełnienia świadczenia. Gdy zobowiązanym jest Zakład (...), termin do spełnienia świadczenia wynosi 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia. W przedmiotowej sprawie żądanie przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę zostało zgłoszone pismem z dnia 21 stycznia 2016 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

Sędzia:

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)