Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Czechowicz (spr.)

Sędziowie: SO Monika Rosłan-Karasińska

SO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Bąk-Rokicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 października 2017 r. w Warszawie

sprawy z powództwa Z. Z.

przeciwko Starostwu Powiatowemu w O.

o odszkodowanie

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. VI P 117/16

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Starostwa Powiatowego w O. na rzecz Z. Z. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

SSO Małgorzata Jarząbek SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Monika Rosłan-Karasińska

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z powództwa Z. Z. przeciwko Starostwu Powiatowemu w O. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie wydał w dniu 11 kwietnia 2017r. wyrok, którym:

1)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.793,29 zł tytułem odszkodowania
za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę;

2)  oddalił powództwo w zakresie przywrócenia do pracy i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy;

3)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4)  nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda tj. do kwoty 3.264,43 zł.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Z. Z., pobierający emeryturę mundurową od 2006 roku,
był zatrudniony od 13 sierpnia 2010r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony
w Starostwie Powiatowym w O. na stanowisku inspektora w (...) Centrum (...) w O. ( (...)). Jednym z zadań powoda było pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego oraz funkcjonowania systemu wykrywania i alarmowania, jak również systemu wczesnego ostrzegania ludności na potrzeby powiatu, województwa i kraju. Dyżur pełniony był w systemie 12-godzinnych zmian.

W dniu 1 kwietnia 2016 r zostało zawarte porozumienie w sprawie zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego oraz podniesienia poziomu bezpieczeństwa powiatu (...) pomiędzy Starostą O., a Komendantem Powiatowym (...) w O.. Dotychczasowa komórka zarządzania kryzysowego z jej zadaniami została włączona do Wydziału Organizacyjnego i Spraw Społecznych, a zadania (...) były wykonywane w godzinach pracy urzędu. W ciągu godzin pracy Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych funkcjonuje jako centrum kryzysowe, poza godzinami pracy zadania centrum kryzysowego na mocy porozumienia przejęła Straż Pożarna.
W wyniku reorganizacji zostało zwolnionych pięć osób: M. K., J. K., J. P. (1), T. L. oraz powód, którego zadania zostały przejęte przez M. D..

W dniu 29 lutego 2016 r. powód odebrał oświadczenie informujące o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem ze skutkiem na dzień 31 maja 2016 r. Jak wskazano
w wypowiedzeniu przyczyną rozwiązania umowy o pracę były zmiany organizacyjne skutkujące likwidacją stanowiska pracy. Konieczność reorganizacji struktury zatrudnienia miała być związana z wejściem w życie nowego Regulaminu Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w O. z dnia 24 lutego 2016 r., zgodnie z którym Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego oraz zadania przez niego realizowane zostały przeniesione do Wydziału Organizacyjnego i Spraw Społecznych. Przed złożeniem oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę nikt nie informował powoda jakie były kryteria doboru pracowników do zwolnienia, a na jego miejsce nie została zatrudniona inna osoba.

W Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego zatrudnieni byli: M. K. na stanowisku Dyrektora Wydziału - Pełnomocnika ds. Ochrony Informacji Niejawnych, K. G. (1) na stanowisku Głównego Specjalisty, a także J. K. i K. S. na stanowisku inspektora oraz Z. Z., M. D.
i J. P. (1) na stanowisku Specjalisty. Po reorganizacji, w Wydziale Organizacyjnym i Spraw Społecznych obecnie są zatrudnieni: K. G. (1) na stanowisku Głównego Specjalisty, M. D. na stanowisku Specjalisty oraz K. S. zatrudniony na stanowisku Inspektora.

Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony oraz zeznań świadków i zeznania powoda przesłuchanego w charakterze strony. Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne dokumenty przedłożone przez strony, albowiem ich treść i autentyczność nie była kwestionowana, a w toku postępowania nie pojawiły się żadne okoliczności rzutujące na ich autentyczność i rzetelność, zaś dowody z zeznań świadków i powoda uznał za wiarygodne w zakresie, w jakim stanowiły podstawę ustalonego stanu faktycznego. Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom świadka K. G. (1) w zakresie, w jakim wskazywał, że wszystkie zadania powoda zostały rozdzielone pomiędzy pracowników pozostających w zatrudnieniu po reorganizacji.

Przechodząc do rozważań nad zasadnością powództwa Sąd Rejonowy wskazał,
że w niniejszej sprawie doszło do wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, a powód wystąpił z roszczeniem wynikającym z art. 45 § 1 k.p., domagając się przywrócenia do pracy. Zgodnie z powyższym w razie ustalenia,
że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo
o odszkodowaniu. Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wymaga zarówno istnienia przyczyny wypowiedzenia, jak i wskazania jej w piśmie pracodawcy
o wypowiedzeniu. W pierwszej kolejności należy zbadać, czy wypowiedzenie jest zgodne
z prawem, czyli czy spełnia wymogi formalne. Dopiero po stwierdzeniu przez sąd pracy poprawności wypowiedzenia od strony formalnej, aktualizuje się konieczność badania tego, czy wypowiedzenie było uzasadnione.

W ocenie Sądu Rejonowego wypowiedzenie umowy o pracę złożone powodowi zachowało wymogi formalne określone w art. 30 § 3-5 k.p. Złożono je w formie pisemnej, zostały w nim również wskazane przyczyny wypowiedzenia umowy, a powód nie podnosił, że przyczyny te były dla niego niezrozumiałe czy niekonkretne. Pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zawierało również pouczenie o przysługującym odwołaniu do sądu pracy. Należy zatem uznać, że pod względem formalnym wypowiedzenie było prawidłowe. Skoro zatem zdaniem Sądu Rejonowego wypowiedzenie okazało się poprawne pod względem formalnym, to należało rozważyć, czy było ono uzasadnione. Skuteczność wypowiedzenia zależy bowiem nie tylko od spełnienia formalnego wymogu wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, lecz również od tego, czy przyczyna
ta jest prawdziwa, rzeczywista i uzasadniona w rozumieniu art. 45 § 1 k.p.

Sąd Rejonowy nie zgodził się ze stanowiskiem powoda w zakresie, w jakim wskazywał on, że likwidacja jego stanowiska pracy była fikcyjna, a sama zmiana organizacyjna ograniczyła się jedynie do przesunięcia zadań wykonywanych przez (...) Centrum (...) z Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego
do Wydziału Organizacyjnego i Spraw Społecznych, gdyż w Powiecie O. zapewnienie całodobowego przepływu informacji jest realizowane na podstawie porozumienia z Komendantem Powiatowej Straży Pożarnej.

Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy podkreślił,
że w kompetencjach Sądu Pracy nie leży badanie zasadności czy konieczności dokonywania zmian organizacyjnych w zakładzie pracy, gdyż zmiany te, zmierzające do zracjonalizowania zatrudnienia, pozostają w wyłącznej strefie kompetencji pracodawcy i w tym zakresie nie podlegają ocenie sądu pracy. Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę jest uzasadnione, jeżeli jest ono podyktowane rzeczywistym, realizowanym w dobrej wierze i znajdującym usprawiedliwienie w konkretnych okolicznościach faktycznych dążeniem pracodawcy
do usprawnienia pracy. Likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych polegających na zmniejszeniu zatrudnienia uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, jednakże w razie podjęcia przez pracodawcę indywidualnej decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych, wybór pracownika
do zwolnienia powinien być dokonany w oparciu o porównanie sytuacji pracowników
w ramach tej samej grupy pracowniczej (osób wykonujących pracę podobną, zajmujących podobne stanowiska), nie zaś z uwzględnieniem sytuacji wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy albo w jego określonej komórce organizacyjnej.
Muszą to być kryteria obiektywne, ale również ze względu na klauzule generalne z art. 8 k.p. (zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) także kryteria niemające bezpośredniego związku ze sferą stosunku pracy. Znaczenie mają tu przede wszystkim kwestie odnoszące się do sytuacji osobistej pracownika. Kryteria doboru pracowników do zwolnienia powinny ponadto być obiektywne i sprawiedliwe, a pracodawca dokonujący wypowiedzenia z przyczyn go dotyczących winien wykazać, iż wziął pod uwagę wszystkich pracowników, których dotyczą przyczyny zmuszające go do rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli ustalone zostały zasady postępowania, a zwłaszcza kryteria doboru pracowników do zwolnienia, powinny być one zastosowane jednakowo do wszystkich pracowników,
a odstępstwa od przyjętych zasad wymagają bardzo przekonującego uzasadnienia.

W ocenie Sądu Rejonowego z materiału dowodowego wynika, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy z powodem nastąpiła z powodu zmian organizacyjnych
w zakładzie pracy polegających na przejęciu części zadań Wydziału Bezpieczeństwa
i Zarządzania Kryzysowego przez Straż Pożarną po godzinie 15:00, czego skutkiem było zwolnienie pracownika pełniącego wcześniej pracę w systemie dyżurowym całodobowym. Zadania (...) są w dalszym ciągu realizowane, ale w godzinach pracy urzędu.
Sąd Rejonowy ustalił, że w związku z tym istniała także konieczność zwolnienia pracowników wykonujących te same zadania. Ponadto z okoliczności faktycznych wynika,
że M. D. zajmowała tożsame z powodem stanowisko pracy w zlikwidowanym Wydziale Bezpieczeństwa i Zarzadzania Kryzysowego Starostwa Powiatowego w O., to jest stanowisko polegające na pełnieniu dyżurów w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego. Pozwany rozwiązał umowę o pracę z powodem jednocześnie przenosząc M. D. z nowym zakresem obowiązków na stanowisko specjalisty w Wydziale Organizacyjnym i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego
w O..

Sąd Rejonowy zaznaczył, że w oświadczeniu woli o rozwiązaniu z powodem umowy
o pracę w ramach tzw. indywidualnego zwolnienia pozwany nie podał kryteriów jakimi kierowała się wybierając powoda do zwolnienia. Wobec powyższego zdaniem Sądu Rejonowego sprawie zaszła potrzeba dokonania oceny, czy pozwany miał obowiązek wskazać powodowi jakimi kryteriami pracodawca kierował się przy podejmowaniu decyzji o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę Sąd Rejonowy badał, czy zajmowane przez M. D. stanowisko specjalisty zostało rzeczywiście zlikwidowane, czy też stanowisko to zostało jedynie przeniesione do Wydziału Organizacyjnego i Spraw Społecznych, a także porównał zakres obowiązków pracowniczych faktycznie wykonywanych przez wyżej wymienioną w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego oraz w Wydziale Organizacyjnym i Spraw Społecznych. W opisie zajmowanego przez M. D. stanowiska pracy w Wydziale Organizacyjnym i Spraw Społecznych wskazano, że do zakresu jej obowiązków należało pełnienie dyżuru oraz funkcjonowania systemu wykrywania i alarmowania, jak również systemu wczesnego ostrzegania ludności na potrzeby powiatu, województwa i kraju, co jest zgodnie z treścią § 5 ust. 2 pkt 1) Regulaminu (...) który stanowi, że zadania (...) realizowane są w godzinach pracy Starostwa przez pracowników (...), odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe. Obejmują wszystkie czynności, a w szczególności: pełnienie dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego. Zgodnie natomiast z treścią zeznań świadka K. G. (1) zadania z zakresu zarządzania kryzysowego realizowane dotychczas przez powoda, w tym również pełnienie dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego, zostały przejęte przez trzech pracowników zatrudnionych w Wydziale Organizacyjnym i Spraw Społecznych, to jest przez Panią M. D., Pana K. S. oraz Pana K. G. (1). Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany nie poinformował powoda o kryteriach doboru do zwolnienia, tj. nie wskazał, dlaczego to właśnie on otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, a nie M. D..

Uznając roszczenie powoda za zasadne Sąd Rejonowy jednocześnie wskazał,
że jego przywrócenie do pracy było niemożliwe z uwagi na częściowo rozdzielenie jego zadań pomiędzy Wydziałem Organizacyjnym i Spraw Społecznych i Strażą Pożarną,
a ponadto nie było to niezgodne z zasadami współżycia społecznego, ponieważ powód jest uprawniony do emerytury i nie pozostaje bez źródła utrzymania. W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 45 § 2 k.p. zasądził od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie, które zgodnie z treścią art. 47 1 k.p. przysługiwało w wysokości wynagrodzenia za okres
do 3 miesięcy. Wobec tego zdaniem Sądu Rejonowego należało zasądzić kwotę odszkodowania w wysokości 9.793,29 zł, stanowiącą trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia powoda (3.264,43 zł), zgodnie z niekwestionowanym zaświadczeniem przedstawionym przez pracodawcę o czym orzeczono w punkt 1 wyroku, oddalając
w punkcie 2 powództwo o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w brzmieniu obwiązującym na dzień wniesienia pozwu. Z kolei o nadaniu wyrokowi w punkcie 1 rygoru natychmiastowej wykonalności co do jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła w dniu 30 maja 2017r. strona pozwana, zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w części, tj. w zakresie punktów 1, 3 i 4. Pozwany zarzucił skarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. naruszenie art. 30 § 4 k.p. poprzez błędną wykładnię tego przepisu dokonaną z pominięciem analizy aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego polegającą na utożsamieniu konieczności uzasadnienia przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę z obowiązkiem wskazania przez pracodawcę
w oświadczeniu o wypowiedzeniu kryteriów doboru zwalnianych pracowników
w sytuacji, gdy wskazane kryterium doboru nie jest konieczne, o ile jest ono oczywiste ze względu na okoliczności sprawy lub jest znane pracownikowi,

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu Rejonowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez bezzasadne przyjęcie przez Sąd Rejonowy,
iż powód nie znał kryterium doboru, którym pracodawca kierował się wybierając powoda do zwolnienia, a w konsekwencji uznanie powództwa, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód miał świadomość, że przyczyną, którą kierował się pracodawca, był fakt posiadania przez powoda zabezpieczenia w postaci świadczenia emerytalnego.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu apelacji strona pozwana zakwestionowała stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie, w jakim Sąd ten uznał, iż pozwany nie informował powoda
o kryteriach doboru do zwolnienia. Takim kryterium było zdaniem pozwanego nabycie uprawnień emerytalnych, co zgodnie z orzecznictwem stanowi prawnie dozwolone
i społecznie uzasadnione kryterium doboru pracownika do zwolnienia. Z tej samej przyczyny do zwolnienia zostali wybrani inni pracownicy, którzy osiągnęli wiek emerytalny. W ocenie pozwanej okoliczności te były powodowi znane, gdyż powód, wraz z innymi pracownikami, którzy pobierali świadczenie emerytalne, uczestniczyli na spotkaniu ze Starostą O. który poinformował ich o konieczności „odmłodzenia kadry”. W spotkaniu tym uczestniczyli wyłącznie pracownicy, którzy wskutek reorganizacji otrzymali wypowiedzenie o pracę. Jednocześnie ww. kryterium nie stanowiło przyczyny wręczenia powodowi wypowiedzenia umowy o pracę, taką zaś była likwidacja stanowiska związana z ograniczeniem całodobowego dyżuru w następstwie przejęcia części (...) przez straż pożarną.

W odpowiedzi na apelację z dnia 4 lipca 2017r. strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji pozwanego w całości oraz zasądzenie od niego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W ocenie powoda podniesione przez pozwanego zarzuty apelacji są bezzasadne,
gdyż w oparciu o zgromadzony w toku postępowania przed Sądem Rejonowym materiał dowodowy nie można zaakceptować tezy, zgodnie z którą powód znał kryterium doboru
do zwolnienia, które zostało przez pozwanego rzekomo przyjęte. Powód zaznaczył,
że nie został poinformowany o wskazanym przez pozwanego kryterium doboru do zwolnienia ani w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 29 lutego 2016r., gdzie wskazano jedynie, że w związku z nowymi zasadami i nowym podziałem zadań likwidacji ulegają niektóre stanowiska pracy, ani też podczas spotkania ze Starostą O. w styczniu 2015 roku, w trakcie którego Starosta nie wspominał o likwidacji stanowisk,
lecz jedynie o „odmłodzeniu kadry” i „zrobieniu miejsca młodym”, czego nie można utożsamiać z zapowiedzią redukcji etatów w Starostwie Powiatowym. W tych okolicznościach w ocenie powoda trudno przypuszczać, aby powód w chwili odebrania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę pamiętał szczegóły spotkania ze Starostą, które miało miejsce 13 miesięcy wcześniej i dotyczyło zupełnie innej kwestii niż wskazywane w ww. oświadczeniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego Starostwa Powiatowego w O. była niezasadna i podlegała oddaleniu.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał analizy materiału dowodowego, poczynił właściwe ustalenia faktycznego, skutkiem czego zaskarżony wyrok zawiera trafne i odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku, nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997r., II UKN 61/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999r., I PKN 521/98). Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07, surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na Sądzie odwoławczym wówczas, gdy odmiennie ustala on stan faktyczny w sprawie niż to uczynił Sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. W takim bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne Sądu I instancji jako własne.

Argumentacja skarżącego skupiła się w całości na zakwestionowaniu przyjętego przez Sąd Rejonowy jako podstawy wyrokowania stanowiska w zakresie uznania, że powód nie został poinformowany przez pozwanego o przyjętym kryterium doboru pracowników do zwolnienia. Pozwany podniósł w tym zakresie zarówno zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów oraz dokonanie błędnej wykładni art. 30 § 4 k.p.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do podniesionego przez pozwanego zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy podkreślić, iż przepis ten narzuca na sądy obowiązek stosowania takiego rozumowania przy analizie materiału dowodowego, który jest zgodny
z wymogami wyznaczonymi przepisami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Sądy są obowiązane rozważyć materiał dowodowy
w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, a także odnosząc je do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., II UKN 685/98). Podniesienie skutecznego zarzutu naruszenia przez sąd swobodnej oceny dowodów wymaga więc udowodnienia, że powyższa okoliczność nie zachodzi, konieczne jest zatem wskazanie nieprawidłowości procesu myślowego przeprowadzonego przez sąd
do których doszło przy przyjęciu kryteriów oceny dowodów lub stosowania kryteriów oceny podczas analizy dowodów. Nieprawidłowości powinny mieć charakter obiektywny,
to jest niezależny od indywidualnych doświadczeń życiowych i poglądów stron.
Nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998r., II CKN 4/98). W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (tak Sąd Najwyższy m.in. w orzeczeniach z dnia: 23 stycznia 2001r., IV CKN 970/00, 12 kwietnia 2001r.,
II CKN 588/99, 10 stycznia 2002r., II CKN 572/99).

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy uznał, że pozwany nie wykazał naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania, a w konsekwencji nie zaistniały podstawy
do stwierdzenia, że dokonana przez ten Sąd ocena materiału dowodowego nie była oceną swobodną w myśl zasady wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Pozwany nie przedstawił argumentów, które w sposób skuteczny poddawałyby w wątpliwość przyjętą przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów, sposób rozumowania, czy też konkluzje co do ustalonych okoliczności stanu faktycznego. Pozwany nie wskazał również dowodów, które Sąd ten miałby błędnie ocenić lub też z których miałby wyprowadzić nieprawidłowe wnioski. Pozwany nie wyjaśnił ponadto na czym miałyby polegać podnoszone przez niego wątpliwości z perspektywy zasad doświadczenia życiowego ani w czym przejawia się brak wszechstronności w dokonanej przez Sąd Rejonowy ocenie materiału dowodowego. Mimo sformułowania zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. pozwany nie odniósł się do tego zarzutu,
a jego argumentacja ograniczyła się właściwie do przedstawienia własnego postrzegania okoliczności poprzedzających wręczenie powodowi oświadczenia o rozwiązaniu umowy
o pracę. Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny sprawy m. in. w oparciu o obszerną dokumentację złożoną przez strony postępowania, a także z uwzględnieniem zeznań przesłuchanych w sprawie świadków. Żaden z wymienionych wyżej, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów nie był kwestionowany przez pozwanego w toku postępowania, a również i Sąd Okręgowy uznał te dowody za przekonywujące.

Ustalony przez Sąd Rejonowy – w sposób prawidłowy – stan faktyczny prowadził
do sformułowania przez ten Sąd kwestionowanej przez pozwanego tezy, zgodnie z którą pozwany nie poinformował powoda kryteriach doboru pracowników do zwolnienia.
Tym samym zdaniem Sądu Okręgowego nie można było również podzielić zarzutu pozwanego w zakresie nieprawidłowego zastosowania art. 30 § 4 k.p. Pozwany zarzucając Sądowi Rejonowemu „pominięcie analizy aktualnego orzecznictwa” zdaje się nie dostrzegać obszernej prezentacji dorobku judykatury Sądu Najwyższego w zakresie obowiązku stosowania przez pracodawcę kryteriów doboru pracowników do zwolnień w kontekście zasadności wypowiedzenia umowy o pracę dokonanej na stronach 11 i 12 uzasadnienia skarżonego rozstrzygnięcia. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej poglądy te nie utraciły
na aktualności; wciąż znajdują one potwierdzenie w linii orzeczniczej Sądu Najwyższego,
o czym świadczy choćby uzasadnienie wyroku tego Sądu z dnia 11 sierpnia 2016r., zapadłego w sprawie o sygn. akt II PK 202/15 (LEX nr 2159110), gdzie usystematyzowano najważniejsze poglądy dotyczące kwestii stanowiącej przedmiot sporu w niniejszej sprawie.
Sąd Najwyższy wskazał między innymi, że pracodawca dokonujący zwolnienia bądź wypowiedzenia zmieniającego z przyczyn niedotyczących pracowników, np. z przyczyn ekonomicznych lub zmian organizacyjnych, powinien dla obrony zasadności tej czynności wskazać, że zastosował obiektywne, sprawiedliwe kryteria doboru pracownika do zwolnienia i wziął przy tym uwagę wszystkich pracowników, których przyczyny zmuszające go do zmiany warunków pracy bądź rozwiązania stosunku pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego
z dnia 8 sierpnia 2006 r., I PK 50/06; z dnia 16 grudnia 2008 r., I PK 86/08). Pracodawca powinien nawiązać do tych kryteriów, wskazując przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2013 r., I PK 172/12). Z tego obowiązku pracodawca jest zwolniony tylko wtedy, gdy przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia
z pracy (kryterium doboru) jest oczywista lub znana pracownikowi z innych źródeł najpóźniej w chwili złożenia mu przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 września 2013 r., I PK 61/13, LEX nr 1427709; z dnia 1 kwietnia 2014 r., I PK 244/13, LEX nr 1498580 i z dnia 30 września 2014 r., I PK 33/14,
LEX nr 1537263). Innymi słowy, kryteria wyboru do zwolnienia - co do zasady - muszą być przedstawione zwalnianemu pracownikowi w piśmie wypowiadającym umowę o pracę
(art. 30 § 4 k.p.), a nie ujawniane lub poznawane dopiero w sądowym postępowaniu odwoławczym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2013 r., II PK 5/13,
LEX nr 1376065). Przedstawiony obowiązek pracodawcy jest wynikiem tego,
że nieujawnienie przez pracodawcę w treści wypowiedzenia kryteriów doboru do zwolnienia, a więc pozbawienie pracownika możliwości oceny, czy zastosowane względem niego kryteria doboru do zwolnienia były słuszne i właściwe, wymuszałoby na pracowniku wszczęcie procesu sądowego w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny, która potencjalnie upoważniała pracodawcę do dokonania wypowiedzenia umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2014 r., III PK 11/14, LEX nr 1652400). Stanowisko judykatury w przedmiocie stosowania przez pracodawców kryteriów doboru do zwolnienia wyłaniające się z cytowanego wyżej orzecznictwa jest zbieżne ze stanowiskiem, do którego
w uzasadnieniu skarżonego wyroku tak obszernie nawiązał Sąd Rejonowy. Na tym tle stwierdzenie przez pozwanego, że Sąd Rejonowy pominął aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego w powyższym zakresie, przy jednoczesnym powołaniu się na poglądy dwóch orzeczeń nie obejmujących swoją tematyką całości zagadnienia należało uznać
za niewystarczające do podniesienia skutecznego zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego.

Przy rozpoznaniu apelacji uwagę Sądu Okręgowego zwrócił również fakt, że pozwany w toku postępowania nie podnosił okoliczności, które choćby pośrednio nawiązywałyby
do kwestii zastosowanych przez niego kryteriów doboru do zwolnienia pracowników
w związku z zastosowaną reorganizacją (...) Centrum (...)
w O.. Argumentacji pozwanego w tym zakresie próżno szukać w odpowiedzi
na pozew, treści pism procesowych składanych w toku postępowania czy też w protokołach przeprowadzonych przez Sąd Rejonowy rozpraw. Do tej kwestii pozwany odniósł się dopiero formułując zarzuty apelacji, z jej zaś treści wysnuć można wniosek, że pozwany opiera swoją argumentację praktycznie w całości na zeznaniach powoda złożonych na ostatniej z rozpraw przeprowadzonej w dniu 11 kwietnia 2017r. Wówczas powód zeznał, że na spotkaniu ze Starostą O., które miało miejsce w styczniu 2015 roku wraz z innymi pracownikami był zachęcany do przejścia na emeryturę „żeby zrobić miejsce młodym”, mówiono również o „odmłodzeniu kadry” (k. 221v a.s.), nie wspominano natomiast o likwidacji stanowisk. Okoliczność ta nie mogła jednak w ocenie Sądu Okręgowego przemawiać za przyjęciem, że powód został poinformowany przez pracodawcę o tym, jakie kryteria zamierza on zastosować przy dokonywaniu zwolnień. Jak wspomniano wyżej, strona pozwana w toku postępowania przed Sądem Rejonowym nie powoływała się na tą okoliczność. Stąd też prawidłowa była konstatacja Sądu Rejonowego który stwierdził, że powodowi, jak również innym pracownikom, tych kryteriów nie przedstawiono. Ponownie wskazać należy, że zgodnie z prezentowanym wyżej orzecznictwem do uznania, że pozwany był zwolniony z przedstawienia powodowi kryteriów przy wskazaniu przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę – co zresztą nie miało miejsca mając na względzie treść oświadczenia umowy o pracę z dnia 29 lutego 2016r. – kryteria te musiały być dla powoda oczywiste lub znane z innych źródeł najpóźniej w chwili złożenia mu oświadczenia o wypowiedzeniu, a ciężar dowodu w zakresie wywiązania się z tego obowiązku w sposób należyty, przemawiającym za uznaniem wypowiedzenia za zasadne, spoczywał na pozwanym. Za słuszny należało uznać argument strony powodowej, która w odpowiedzi na apelację wskazała, iż trudno oczekiwać, aby powód w chwili odebrania oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem w dniu 29 lutym 2016 roku miał pamiętać szczegóły spotkania ze Starostą O. sprzed 13 miesięcy w szczególności, że na spotkaniu tym nie wskazywano w sposób wyraźny i jednoznaczny o tym, że pozwany w nieokreślonym wówczas terminie ma zamiar dokonać reorganizacji działania (...) poprzez redukcję etatów kierując się przy tym kryterium doboru pracowników do zwolnienia w postaci posiadania przez pracowników prawa do świadczeń emerytalnych. Powyższa okoliczność może wskazywać, że stanowisko skarżącego prezentowane w apelacji zostało sformułowane na potrzeby niniejszego postępowania, tym bardziej, że brak zastosowania przez pozwanego kryteriów zdają się również potwierdzać zeznania przesłuchanych świadków, w tym pracowników, z którymi pracodawca nie rozwiązał umów o pracę w związku z prowadzoną reorganizacją. Żaden z przesłuchanych świadków, w tym świadkowie M. D., J. K. czy też K. G. (1) nie wiedzieli, jakie były kryteria doboru do zwolnienia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy uznał, iż skarżone rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego było prawidłowe, gdyż Sąd ten na podstawie materiału dowodowego wyczerpująco i precyzyjnie ustalił okoliczności składające się na stan faktyczny, jak również zasadnie i adekwatnie do ustalonego stanu faktycznego wskazał przepisy prawa stanowiące podstawę rozstrzygnięcia. Zarzuty strony pozwanej podniesione
w apelacji stanowiły natomiast jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego, zaś pozwany nie wykazał zasadności prezentowanych argumentów. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z 9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu aktualnym na dzień złożenia apelacji przez pozwanego (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 1800).zasądzając na rzecz powoda od pozwanego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Jarząbek SSO Włodzimierz Czechowicz SSO Monika Rosłan-Karasińska

Zarządzenie: (...)

(...)

(...)