Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 lutego 2015 roku (decyzja nr (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1, w zw. z art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1442 z późń. zm.) w związku z art. 83 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 2011 r. nr 80, poz. 431 z późn. zm.) w związku z art. 22 i art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. z 1998.21.94, z późń. zm.) stwierdził, że M. A. nie podlega, od 1 stycznia 2013 roku, ubezpieczeniom społecznym, tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu jako pracownik, u płatnika składek, (...) Spółka z o. o.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż przeprowadził postępowanie wyjaśniające w zakresie zgłoszenia M. A. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1 stycznia 2013 roku, na stanowisku specjalisty ds. marketingu i reklamy, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 4.500,00 zł. Ubezpieczona od 3 kwietnia 2013 roku do 5 maja 2013 roku uzyskała wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. Wnioskodawczyni od 6 maja 2013 roku wystąpiła o wypłatę zasiłku chorobowego
z tytułu zatrudnienia, a od 15 lipca 2013 roku wniosła o wypłatę zasiłku macierzyńskiego
w związku z odbytym porodem. Organ rentowy wskazał, że z wyjaśnień płatnika składek wynika, iż powodem zatrudnienia wnioskodawczyni była potrzeba współdziałania z osobą,
która posiada kompetencje niezbędne do nawiązania współpracy z klientami rosyjskojęzycznymi. Do zakresu obowiązków M. A. miało należeć m.in. utrzymywanie kontaktów z klientami, przygotowywanie ofert handlowych oraz tłumaczenie ich na język rosyjski, współpraca z informatykiem w tworzeniu i redagowaniu strony internetowej. Wskazano, że zatrudnienie wnioskodawczyni miało na celu wykorzystanie jej kontaktów w branży budowlanej oraz doskonała znajomość języka rosyjskiego.
Organ rentowy dodał, że w związku z nieobecnością ubezpieczonej nie została zatrudniona żadna inna osoba na jej miejsce. Ponadto, organ rentowy zauważył, że wnioskodawczyni od 1999 roku była zgłaszana do ubezpieczeń jako pracownik trzykrotnie:

- od 24 lutego 1999 roku (brak wyrejestrowania) w firmie (...) (obecnie J. W.). Wnioskodawczyni urodziła dziecko 7 września 1999 roku;

- od 1 grudnia 2005 roku do 31 maja 2007 roku w firmie (...), której prezesem był J. U. (obecnie J. W.). Wnioskodawczyni urodziła dziecko 18 czerwca 2006 roku;

- od 1 stycznia 2013 roku w firmie (...) Spółka z o. o. – umowa o pracę została podpisana przez J. W.. Wnioskodawczyni urodziła dziecko 15 lipca 2013 roku.

W ocenie organu rentowego, powyższe okoliczności wskazują, iż nie było potrzeby gospodarczej zatrudnienia M. A. na podstawie umowę o pracę. Organ rentowy stwierdza również, że można zaobserwować praktykę korzystania ze świadczeń pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa przez ubezpieczoną
w krótkim okresie od dnia zgłoszenia do ubezpieczeń. Powyższe okoliczności przemawiają
za uznaniem umowy o pracę jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.

Wnioskodawczyni odebrała decyzję w dniu 17 lutego 2015 roku.

(decyzja z dnia 13 lutego 2015 roku – akta ZUS)

13 marca 2015 roku (Pocztą) wnioskodawczyni złożyła odwołanie od przedmiotowej decyzji żądając jej zmiany poprzez ustalenie, że od 1 stycznia 2013 roku podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu. W uzasadnieniu ubezpieczona podnosi, iż jej zatrudnienie było w pełni uzasadnione. Wnioskodawczyni zwraca także uwagę, że praca była faktycznie wykonywana, a w konsekwencji przedmiotowa umowa o pracę nie mogła mieć charakteru czynności pozornej.

Odwołanie wpłynęło do Sądu w dniu 18 marca 2015 roku, ale wskazano w nim, że jest złożone za pośrednictwem ZUS, czyli organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Następnie zostało przekazane organowi rentowemu celem nadania prawidłowego biegu.

(odwołanie – k. 2 – 6 i k 144)

W odpowiedzi na odwołanie z 31 marca 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu decyzji z 13 lutego 2015 roku.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8 – 9)

Na rozprawie w dniu 11 lipca 2016 roku pełnomocnik organu rentowego wniósł
o oddalenie odwołania oraz o jego odrzucenie z uwagi na niedochowanie terminu na wniesienie odwołania.

(e – protokół rozprawy z dnia 11 lipca 2016 roku – 00:05:09 – 00:09:31 – k. 141, płyta CD)

W piśmie przygotowawczym wnioskodawczyni, z 18 lipca 2016 roku podniesiono,
iż odwołanie zostało wniesione we właściwym terminie i zostało wysłane do organu rentowego oraz do Sądu Okręgowego.

(pismo przygotowawcze wnioskodawcy z 18 lipca 2016 roku – k. 203 – 205)

Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2017 roku, w sprawie o sygnaturze VIII U 833/15, Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, odrzucił odwołanie M. A. z uwagi na uchybienie terminowi do wniesienia przedmiotowego odwołania
od decyzji organu rentowego.

(postanowienie z dnia 3 kwietnia 2017 roku – k. 286)

Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2017 roku, w sprawie o sygnaturze III AUz 155/17, Sąd Apelacyjny w Łodzi uchylił zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, iż decyzja Sądu pierwszej instancji była przedwczesna i została podjęta bez rozważenia argumentów podnoszonych przez stronę skarżącą. W ocenie Sądu Apelacyjnego,
Sąd Okręgowy nie wziął po uwagę pisma przygotowawczego wnioskodawczyni z dnia
18 lipca 2016 roku oraz wskazanych przyczyn uzasadniających okoliczność, iż odwołanie zostało wniesione w terminie.

(postanowienie z dnia 5 czerwca 2017 roku – k. 338)

Sąd Okręgowy, przed merytorycznym rozpoznaniem sprawy zbadał okoliczności związane z wniesieniem odwołania i uznał, że zostało ono wniesione w terminie. Pełnomocnik ubezpieczonej wykazał powyższą okoliczność, co w konsekwencji zostało również przyznane przez pełnomocnika ZUS. Analiza poszczególnych dokumentów potwierdziła wniesienie odwołania w ustawowym terminie, co zostało już ecześniej szczegółowo opisane przez pełnomocnika wnioskodawczyni w piśmie procesowym z dnia 18 lipca 2016 roku (k 203-205).

(nagranie przebiegu rozprawy z dnia 26.10.2017 roku)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

M. A. urodziła się (...) w M.. Wnioskodawczyni ukończyła Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych s. c. (...) w Ł. w 2001 roku oraz zdała egzamin dojrzałości przed Państwową Komisją Egzaminacyjną przy wyżej wymienionym Liceum Ogólnokształcącym.

(świadectwo dojrzałości – k. 56 - 58)

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...)
od 2008 roku. Przedmiotem działalności jest nadzór budowlany, a od 2015 roku także produkcja filmowa. Wnioskodawczyni zatrudnia na podstawie umowy o pracę trzy osoby.
W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawczyni uzyskała dochód wynoszący:

- 740,08 zł w 2013 roku;

- 141.637,14 zł w 2014 roku;

- 12.665,36, zł w 2015 roku.

(bilans firmy oraz zeznania podatkowe za lata 2013 – 2015 – k. 82, zeznania wnioskodawczyni – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 45 – 47 w zw.
z e – protokołem rozprawy z dnia 28 lutego 2018 roku – 00:03:58 – 00:19:22 – k. 403,
płyta CD)

Wnioskodawczyni od 1999 roku była zgłaszana do ubezpieczeń jako pracownik trzykrotnie:

- od 24 lutego 1999 roku (brak wyrejestrowania) w firmie (...) (obecnie J. W.). Wnioskodawczyni urodziła dziecko 7 września 1999 roku;

- od 1 grudnia 2005 roku do 31 maja 2007 roku w firmie (...), której prezesem był J. U. (obecnie J. W.). Wnioskodawczyni urodziła dziecko 18 czerwca 2006 roku;

- od 1 stycznia 2013 roku w firmie (...) Spółka z o. o. – umowa o pracę została podpisana przez J. W.. Wnioskodawczyni urodziła dziecko 15 lipca 2013 roku.

(decyzja z dnia 13 lutego 2015 roku – akta ZUS, kwestionariusz osobowy dla pracownika – k. 55, karta leczenia szpitalnego – k. 199, zeznania wnioskodawczyni – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 45 – 47 w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia
28 lutego 2018 roku – 00:03:58 – 00:19:22 – k. 403, płyta CD)

(...) Spółka z o. o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym 25 stycznia 2010 roku. Przedmiotem działalności jest m. in. świadczenie usług księgowych i prawnych, a także budownictwo ogólne.

(wypis z KRS – k. 240 – 243, zeznania świadka J. W. – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 46 – 47 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 13 grudnia 2017 roku – k. 385 - 386)

Wnioskodawczyni została zatrudniona w na podstawie umowy na czas nieokreślony od dnia 1 stycznia 2013 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy jako specjalista ds. marketingu i reklamy z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 4.500 zł brutto. W imieniu spółki umowę podpisał J. W.. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano siedzibę pracodawcy, zlokalizowaną przy ulicy (...) w Ł.. Umowa została podpisana 2 lutego 2013 roku.

(umowa o pracę – k. 65)

Stanowisko specjalisty ds. marketingu i reklamy zostało utworzone na potrzeby zatrudnienia M. A.. We wcześniejszym okresie nikt nie był zatrudniony na tożsamym stanowisku pracy. Do zakresu obowiązków wnioskodawczyni miało należeć m. in. utrzymywanie kontaktów handlowych z klientami, przygotowywanie ofert handlowych
i materiałów, tłumaczenie ofert na język rosyjski, aktywne poszukiwanie i pozyskiwanie nowych klientów w Polsce i zagranicą, realizacja planów sprzedażowych, ścisła współpraca przy tworzeniu strony internetowej, budowa pozytywnego wizerunku firmy.

(zakres czynności pracownika – k. 54, zeznania wnioskodawczyni – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 45 –47 w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia 28 lutego 2018 roku – 00:03:58 – 00:19:22 – k. 403, płyta CD, zeznania świadka J. W. – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 46 – 47 w zw. z protokołem rozprawy
z dnia 13 grudnia 2017 roku – k. 385 – 386)

Pracodawca utworzył dla wnioskodawczyni dokumentację pracowniczą, tj. karta szkolenia wstępnego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ewidencja czasu pracy oraz zakres czynności pracownika.

(karta szkolenia wstępnego z zakresu BHP – k. 52, ewidencja czasu pracy – k. 180 – 184, zakres czynności pracownika – k. 54)

Wnioskodawczyni poddała się badaniom lekarskim 30 grudnia 2012 roku. Lekarz nie stwierdził przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku specjalisty
ds. marketingu i reklamy.

(orzeczenie lekarskie – k. 51)

Wnioskodawczyni podejmując pracę w była w ciąży. Pierwsza wizyta ginekologiczna odbyła się 21 stycznia 2013 roku, w 9.5 tygodniu ciąży. Kolejne wizyty ginekologiczne oraz badania diagnostyczne odbywały się kolejno 8 marca 2013 roku, 23 kwietnia 2013 roku,
23 maja 2013 roku. Brak było przeciwwskazań do podjęcia pracy. Ubezpieczona przeszła na zwolnienie chorobowe od dnia 4 kwietnia 2013 roku, które trwało do dnia porodu. Dziecko urodziła 15 lipca 2013 roku.

(karta ciąży – k. 23 – 26, badanie USG – k. 196 – 197, orzeczenie lekarskie – k. 51, decyzja z dnia 13 lutego 2015 roku – akta ZUS, karta leczenia szpitalnego – k. 199)

Wnioskodawczyni przed podjęciem zatrudnienia wiedziała, że jest w ciąży.

(zeznania świadka R. N. – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 47 – 48)

W czasie choroby ubezpieczonej nikt nie został zatrudniony na stanowisku specjalisty ds. marketingu. Podjęto decyzję o niezatrudnianiu innej osoby na zastępstwo, na okres choroby.

(zeznania świadka J. W. – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 46 – 47 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 13 grudnia 2017 roku – k. 385 - 386)

Stosunek pracy został rozwiązany 31 lipca 2015 roku.

(zestawienie nieobecności – k. 73, zestawienie pracowników – k. 72, zeznania wnioskodawczyni – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 45 – 47 w zw.
z e – protokołem rozprawy z dnia 28 lutego 2018 roku – 00:03:58 – 00:19:22 – k. 403,
płyta CD)

(...) Spółka z o. o. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osiągnęła dochód wynoszący:

- 1.714,35 zł w 2012 roku;

- 65.104,80 zł w 2013 roku;

- 14.869,70 w 2014 roku.

(zestawienie przychodów i kosztów – k. 78)

Spółka zatrudniała 9 osób na podstawie umowy o pracę. Wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej miała wynosić 4.500 zł brutto i nie była wypłacana przelewem na rachunek bankowy. Wysokość wynagrodzenia innych pracowników była zdecydowanie niższa, wynosząca od 420 zł do 2.200 zł brutto. W spółce zatrudnieni byli również:

- A. B., na stanowisku księgowej, w pełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.680 zł brutto;

- M. C., na stanowisku kierowcy, w niepełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 420 zł brutto;

- S. L., na stanowisku pomocy biurowej, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.680 zł brutto;

- J. M., na stanowisku księgowego, w pełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 2.200 zł brutto;

- J. W., na stanowisku księgowego, w niepełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 875 zł brutto;

- A. W., na stanowisku specjalisty ds. finansowych, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.680 zł brutto;

- I. W., na stanowisku robotnika budowlanego, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.600 zł brutto;

- D. W. (1), na stanowisku księgowej, w pełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.750 zł brutto;

- D. W. (2), na stanowisku kierowcy, w niepełnym wymiarze czasu pracy
z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 420 zł brutto

(zestawienie pracowników – k. 72, zeznania świadka J. W. – protokół rozprawy z dnia 22 lutego 2016 roku – k. 46 – 47 w zw. z protokołem rozprawy z dnia
13 grudnia 2017 roku – k. 385 - 386)

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni, M. A. oraz świadków J. W., O. K., R. N., M. K., T. A. i K. A.,
w których wskazywali na realność zawartej pomiędzy stronami umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez M. A. w ramach tej umowy. W ocenie Sądu,
w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy na podstawie zawartej umowy faktycznie był realizowany. Przeciwko prawdziwości zeznań stron i świadków przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne. Zeznania świadków w istocie sprowadzają się jedynie do powtórzenia informacji, które zostały im przekazane od samej ubezpieczonej. Brak jest natomiast wiarygodnych źródeł co do rzeczywistego świadczenia pracy przez wnioskodawczynię. Nawet zeznania świadka O. K. nie są, w świetle całokształtu zebranego materiału dowodowego, przekonujące. Świadek ten odnosi się wyłącznie do jednorazowej sytuacji, dotyczącej pomocy w tłumaczeniu krótkiego tekstu. Powyższa okoliczność nie świadczy o nawiązaniu stosunku pracy między M. A. a (...) Spółka z o. o. Stosunek pracy w swej istocie ma charakter ciągły, zatem nawet wykonanie jednorazowej czynność nie przesądza jeszcze o uznaniu rzeczywistego świadczenia pracy. Co więcej, zdziwienie Sądu budzi fakt, że wnioskodawczyni miała być rzekomo zatrudniona z uwagi na znajomość języka rosyjskiego i ukraińskiego, a tymczasem zwracała się do koleżanki, O. K. o pomoc w tłumaczeniu.

Należy również zauważyć, że powołani świadkowie wskazują jedynie, iż zawozili bądź odwozili wnioskodawczynię do siedziby (...) Spółka z o. o. Natomiast sam transport do miejsca pracy nie jest argumentem pozwalającym uznać, iż pracownik rzeczywiście wykonywał powierzone mu obowiązki. W zebranym materiale dowodowym nie znalazły się natomiast zeznania osób, które obiektywnie mogłyby potwierdzić okoliczność świadczenia pracy przez wnioskodawczynię. Wobec braku innych rzetelnych dowodów w zakresie wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy, t.j. zeznania współpracowników, kontrahentów bądź umów zawartych z nowymi klientami, trudno przychylić się do poglądu, że przedmiotowa umowa o pracę nie miała charakteru fikcyjnego.

Jeżeli chodzi o umowę o pracę, zawartą pomiędzy wnioskodawczynią
a (...) Spółka z o. o. bezspornym jest, iż zaoferowane wnioskodawczyni stanowisko specjalisty ds. marketingu i reklamy, było nowoutworzonym, którego nikt wcześniej przed nią nie zajmował, zaś zaproponowane wynagrodzenie rażąco wysokie.
Jak wynika z akt sprawy, spółka dotychczas zatrudniała księgowych, kierowców, pracowników ds. biurowych oraz finansowych i pracownika budowlanego. Wynagrodzenie wnioskodawczyni jest zdecydowanie wygórowane w stosunku do pozostałych zatrudnionych przez spółkę pracowników. Trudno zatem nie mieć wątpliwości, czy
w rzeczywistości wnioskodawczyni pracowała na stanowisku specjalisty ds. marketingu
i reklamy, a spółka wypłacała wynagrodzenie w wysokości 4.500 złotych. Zwłaszcza,
gdy brak jest potwierdzenia dokonywania takich przelewów przez pracodawcę na konto wnioskodawczyni. Ponadto, bezpośrednio po zaprzestaniu świadczenia pracy przez M. A., od kwietnia 2013 roku, płatnik składek nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawczyni. Co dodatkowo przemawia za argumentem, że zatrudnienie wnioskodawczyni było fikcyjne.

Na dowód świadczenia przez wnioskodawczynię pracy w A. (...)
z o. o. do akt sprawy w toku postępowania wyjaśniającego załączone zostały dokumenty
tj. plan kampanii promocyjnej, plan kontrolingu, plan promocji oraz plan marketingowy.
Należy jednak podkreślić, że powyższe dokumenty nie świadczą jeszcze o świadczeniu pracy przez wnioskodawczynię. W przedstawionym stanie faktycznym brak jest dowodów,
iż czynności opisane w wyżej wymienionych dokumentach były w rzeczywistości realizowane, bowiem przedstawiają one w swej treści jedynie plany i założenia. Natomiast dokumentacja kadrowa potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia, a nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. W ocenie Sądu załączona dokumentacja osobowa wnioskodawczyni jest przejawem formalnego zadośćuczynienia obowiązkowi zainteresowanego jako pracodawcy, natomiast nie przesądza o tym, że praca była przez skarżącą faktycznie wykonywana.

Nie może umknąć także uwadze, że wnioskodawczyni, podejmując zatrudnienie prowadziła działalność gospodarczą, która przynosiła dochody. M. A. ponadto zatrudniała kilku pracowników na podstawie umowy o pracę. W tej sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, nie zachodziła potrzeba poszukiwania dodatkowego zatrudnienia. Ponadto, należy zauważyć, że prowadzenie działalności wymaga również nie małego własnego wkładu pracy właściciela. Zatem poszukiwanie dodatkowego zatrudnienia jest tym bardziej wątpliwe, gdy chce się aby działalność ta funkcjonowała sprawnie i była dochodowa.

Istotnym w sprawie jest również fakt, że wnioskodawczyni w chwili podpisania umowy o pracę w dniu 1 stycznia 2013 roku wiedziała prawdopodobnie, że jest w ciąży.
Powyższą okoliczność potwierdzają zeznania świadka R. N.. Świadek powziął taką informację jeszcze w 2012 roku podczas spotkania towarzyskiego w domu wnioskodawczyni i jej męża. Ponadto, podczas badania USG z dnia 21 stycznia 2013 roku lekarz stwierdził, że wnioskodawczyni jest w 9.5 tygodniu ciąży.

Powyższe okoliczności sprawiają, że zeznania świadków O. K., R. N., M. K., T. A. i K. A. nie mogły być uznane za wiarygodne, iż wnioskodawczyni wykonywała pracę na rzecz spółki. Świadkowie nie byli w stanie wskazać, czym dokładnie zajmowała się M. A. oraz jakie były skutki podejmowanych przez nią działań na rzecz (...) Spółka z o. o. Nawiązując do zakresu obowiązków świadkowie ogólnie wskazywali, że były to zadania związane
z pozyskiwaniem klientów oraz rozszerzeniem działalności na rynek wschodni. Wprawdzie świadek J. W. wskazał, że wnioskodawczyni znalazła kontrahenta, jednak powyższej okoliczności nie można fizycznie zweryfikować. Tym samym zeznania te nie mogły stanowić wiarygodnego źródła dowodowego.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu przytoczone okoliczności przemawiają
za uznaniem, iż dla wnioskodawczyni został stworzony sztuczny etat, którego celem było jedynie zagwarantowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, ponieważ przed podjęciem pracy w firmie płatnika składek wnioskodawczyni prowadziła działalność gospodarczą.

Na podkreślenie zasługuje także okoliczność, iż działaniu wnioskodawczyni można przypisać pewną schematyczność, bowiem jak wykazuje organ rentowy w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji (a okoliczność ta nie została zakwestionowana przez M. A.), przy każdej ciąży ubezpieczona podejmowała zatrudnienie na krótko przed przejściem
na zasiłek chorobowy, a następnie zasiłek macierzyński. Ponadto, zatrudnienie było podejmowane w spółkach prowadzonych przez tę samą osobę, tj. J. W.,
po czym stosunek pracy ulegał rozwiązaniu. Trudno w powyższym zachowaniu nie dostrzec przemyślanych i zaplanowanych działań mających na celu jedynie zagwarantowanie wnioskodawczyni świadczeń związanych z ciążą i macierzyństwem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni, w świetle zebranego materiału oraz przedstawionej powyżej oceny dowodów, nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778.) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Na mocy art. 11 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy osoby te podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, a na mocy art. 12 ust. 1 ubezpieczeniu wypadkowemu.

Art. 13 pkt 1 powołanej ustawy przewiduje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Z kolei art. 8 ust. 1 nakazuje za pracownika uważać osobę pozostającą w stosunku pracy.

W świetle powyższego przepisu podstawową przesłanką objęcia zakresem ubezpieczenia społecznego jest posiadanie statusu pracownika. Poza sporem pozostaje,
iż pracownikiem zostaje się przez nawiązanie stosunku pracy.

Art. 22 § 1 k. p. stanowi, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca
do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z powołanego powyżej unormowania wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych,
na podstawie których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązaniowych prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się między innymi osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy,
a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy
w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Przy tym pracownik nie odpowiada za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy.

W przedmiotowej sprawie strony sporządziły pisemną umowę o pracę. Umowa ta przewidywała nieokreślony czas trwania stosunku zobowiązaniowego i wskazywała jako termin rozpoczęcia pracy dzień 1 stycznia 2013 roku. Z tego tytułu wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń. W tym miejscu wskazać należy, iż samo zawarcie umowy o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń nie daje podstawy do podlegania ubezpieczeniom bowiem,
jak wynika z brzmienia przytoczonych przepisów, jedynie rzeczywiste pozostawanie
w stosunku pracy, daje podstawę do podlegania ubezpieczeniom. Pogląd ten nie budzi żadnych wątpliwości i znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lutego 2013 r. (sygn. akt I UK 472/12) zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego z tytułu sporządzenia umowy o pracę bez nawiązania stosunku pracy wiążącego się z wykonywaniem obowiązków pracowniczych nie ma podstawy faktycznej.

Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot, który nie świadczy pracy, nie stanowi przesłanki objęcia ubezpieczeniem społecznym i stania się jego podmiotem. Skutku takiego nie wywołuje zawarcie umowy o pracę, której strony stwarzają pozór realizacji przez ubezpieczonego czynności odpowiadających treści art. 22 k. p., czyli wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, za wynagrodzeniem, odpowiadającym ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k. p.). Tym samym, bycie podmiotem ubezpieczenia związane jest wyłącznie z realizacją podstawowego dla stosunków tego ubezpieczenia warunku wykonywania pracy w ramach stosunku pracy. W świetle tego istotne jest,
czy pracownik zawierający umowę o pracę w rzeczywistości pracę taką wykonywał
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2011 r., sygn. akt II UK 69/11 LEX
nr (...)).

Sąd Najwyższy w wyroku z 12 lipca 2012 r. (sygn. akt II UK 14/12 LEX nr 1216864) podkreślił, że jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw
i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy, to taką umowę należy potraktować jako zawartą dla pozoru i przez to nie mogącą stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że art. 83 § 1 k.c. określa czynność prawną pozorną jako oświadczenie woli złożone drugiej stronie, które musi być złożone tylko dla pozoru, a jego adresat musi mieć tego świadomość (zgadzać się na dokonanie czynności prawnej dla pozoru), przy czym przesłanki te muszą wystąpić łącznie. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Stąd też podstawowe znaczenie w sprawie miało ustalenie, czy istotnie wnioskodawczynie łączył stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k. p., bowiem to jedynie daje prawo do objęcia ubezpieczeniem społecznym z tego tytułu.

W ocenie Sądu Okręgowego sporządzona w dniu 1 stycznia 2013 roku umowa o pracę nosi cechy umowy pozornej, nawiązanej jedynie w celu uzyskania świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu ubezpieczenia społecznego. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie daje bowiem podstaw do przyjęcia, iż odwołująca się M. A. faktycznie świadczyła pracę na rzecz (...) Spółka z o. o. w ramach pracowniczego stosunku pracy.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że w związku z zakwestionowaniem przez organ rentowy wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz (...) Spółka z o. o.,
to na skarżącej w myśl art. 253 zd. 2 k. p. c., spoczywał ciężar wykazania, że faktycznie świadczyła ona pracę. Odwołująca się w ramach stosunku pracy wykonywać miała szereg czynności istotnych dla prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Jednakże w toku niniejszego postępowania wnioskodawczyni nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów uprawdopodobniających świadczenie pracy w ramach przedmiotowej umowy.

Zdaniem Sądu, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, nie ulega wątpliwości,
że umowa sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny. Postępowanie dowodowe wykazało, iż M. A. zainteresowana objęciem jej ubezpieczeniem społecznym, pracy faktycznie nie podjęła i jej nie świadczyła. Sąd uznał bowiem, że okoliczności zawarcia umowy o pracę podane przez wnioskodawczynię oraz świadków są niewiarygodne. Świadczy o tym wiele okoliczności, tj. brak zatrudnienia pracownika na zastępstwo, wygórowane wynagrodzenie w stosunku do pozostałych pracowników, utworzenie nowego stanowiska pracy na potrzeby zatrudnienia wnioskodawczyni, brak dowodów na faktyczne wykonywanie pracy czy prowadzenie przez nią działalności gospodarczej.

Należy zaznaczyć, iż dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie. Mimo istnienia formalnej umowy o pracę, możliwe jest ustalenie,
że w konkretnych okolicznościach faktycznych zawarta ona została dla pozoru (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 września 2015 r., sygn. akt III AUA 622/15). O tym czy strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje zatem formalne podpisanie umowy nazwanej umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy - przede wszystkim świadczenie pracy przez pracownika z zamiarem wykonywania obowiązków pracowniczych, czyli świadczenie pracy podporządkowanej, w charakterze pracownika, w czasie i miejscu oznaczonym przez pracodawcę. Tym samym w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym,
że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych
w art. 22 k. p.

W tym miejscu należy rozważyć, czy zachowanie to nie narusza zasad współżycia społecznego, gdyż zgodnie z art. 58 § 2 k. c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna
z zasadami współżycia społecznego. W wyroku z dnia 18 października 2005 roku (sygn. akt II UK 43/05, opubl. OSN Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2006, Nr 15 – 16, poz. 251) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż cel zawarcia umowy o pracę
w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą,
ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia (np. urodzeniem dziecka i niezdolność do pracy w okresie ciąży) i ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Stosownie do treści art. 58 § 1 k. c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek,
w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Zaś w myśl § 2 wyżej wymienionego przepisu, nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., (II UK 141/04 opublikowanym w OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k. c. w zw. z art. 300 k. p.). Jednakże w przedmiotowej sprawie istnieją uzasadnione okoliczności, pozwalające stwierdzić, iż zawarcie umowy o pracę nastąpiło wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych co było sprzeczne
z zasadami współżycia społecznego. Jak zostało już wskazane w ocenie materiału dowodowego, wnioskodawczyni przy poprzednich ciążach podejmowała, w krótkim okresie przed przejściem na zasiłek chorobowy a następnie na zasiłek macierzyński, zatrudnienie u tej samej osoby. O tym, iż zatrudnienie było podejmowane w celu uzyskania stosowanych świadczeń przemawia fakt, iż stosunek zatrudnienia był następnie rozwiązywany i ponownie nawiązywany przy kolejnej ciąży. Ten schemat został także niejako powielony
w przedmiotowej sprawie co świadczy o tym, iż działanie ubezpieczonej było rozważne
i przemyślane oraz miało zrealizować skonkretyzowany cel. W ocenie Sądu Okręgowego, mając na względzie powyższe, należy dojść do przekonania, iż działanie wnioskodawczyni było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

K. J.