Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

D. G. został oskarżony o to, że w sierpniu 2015 roku urządzał gry na automacie o nazwie H. (...) nr (...) oraz na automacie (...) w lokalu przy ul. (...) w M., wbrew art. 14 ust. 1 i 23 a Ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych (Dz.U. 2015.612.j.t. z późń. zm.) tj. o czyn z art. 107 § 1 k.k.s.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2017 roku w sprawie sygn. akt II K 490/16 oskarżonego D. G. w ramach zarzucanego czynu uznał za winnego tego, że w sierpniu 2015 roku urządzał gry na automacie o nazwie H. (...) nr (...) oraz na automacie (...) w lokalu przy ul. (...) w M., wbrew art. 6 ust. 1 i art. 23 a Ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych, czym wypełnił znamiona art. 107 § 1 kks i za to na podstawie art. 107 § 1 kks wymierzył mu karę grzywny 100 stawek dziennych po 100 złotych każda,

- na podstawie art. 30 § 5 kks orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych opisanych w wykazie numer 01, na karcie 122 akt sprawy, w pozycjach 1,2,3

- zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa tytułem zwrotu wydatków 1 586 złotych, a tytułem opłaty kwotę 1 000 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, która zarzuciła:

- obrazę prawa materialnego, poprzez naruszenie art. 1 § 1 kks w zw. z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych poprzez przyjęcie, że oskarżony popełnił przestępstwo, o którym mowa w art. 107 § 1 kks, mimo, że ustawa o grach hazardowych, w tym jej art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 nie obowiązywały z powodu braku procedury notyfikacji w chwili popełnienia czynu;

- obrazę prawa procesowego, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 17 § 1 pkt 2 kpk w zw. z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej i wynikającej zeń zasady effet utile prawa Unii Europejskiej w zw. z art. 8 ust. 1 dyrektywy 98/34/WE, poprzez wydanie wyroku skazującego w oparciu o treść art. 107 § 1 kks, gdy w niniejszej sprawie, w dniu popełnienia zarzucanego czynu tj. w sierpniu 2015 r., zachodziła negatywna przeszkoda procesowa w postaci bezskuteczności przepisów art. 6 i 14 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (dalej jako (...)) wypełniających blankietowy przepis art. 107 § 1 kks na skutek braku przekazania Komisji Europejskiej przez Rzeczpospolitą Polską projektu przepisów technicznych, w tym art. 6 i 14, (...), podczas gdy obowiązek taki ciążył na Rzeczypospolitej Polskiej w świetle art. 8 ust. 1 dyrektywy 98/34/WE, a w konsekwencji powstaje konieczność natychmiastowej odmowy przez sądy krajowe stosowania norm prawnych, które zostały zawarte w jednostkach redakcyjnych nie notyfikowanych;

- obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 10 § 3 kks poprzez jego niezastosowanie w realiach niniejszej sprawy w sytuacji gdy oskarżony pozostawał w błędnym przekonaniu o okoliczności wyłączającej bezprawność zarzucanego mu czynu w postaci braku znamion czynu zabronionego;

- obrazę przepisów prawa materialnego, poprzez naruszenie zasady nullum crimen sine lege wyrażonej w art. 1 kodeksu karnego w sytuacji, gdy ustawa nie penalizuje zachowania oskarżonego jako niezgodnego z prawem.

W konkluzji skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie podnieść należy, że Sąd Rejonowy nie przypisał oskarżonemu naruszenia art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w związku z czym zarzuty w tej kwestii są bezprzedmiotowe.

Wobec dalszych zarzutów apelacji rozważyć należało kwestię notyfikacji art. 6 ustawy o grach hazardowych i ewentualnego działania w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu o istnieniu okoliczności wyłączającej bezprawność zarzucanego oskarżonemu czynu.

Problem notyfikacji art. 6 ustawy o grach hazardowych został najpierw rozstrzygnięty przez (...) w dniu 13 października 2016 roku, który wydał orzeczenie w sprawie C-305/15 i stwierdził, że przepis taki jak art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie stanowi „przepisu technicznego” w rozumieniu dyrektywy 98/34. W tych okolicznościach nie ma konieczności badania skutków naruszenia obowiązku zgłoszenia przepisów technicznych. Z całości powyższych rozważań wynikało, że na zadane pytanie (...) udzielił odpowiedzi, iż art. 1 dyrektywy 98/34 należy interpretować w ten sposób, że przepis krajowy, taki jak ten będący przedmiotem postępowania głównego nie wchodzi w zakres pojęcia „przepisów technicznych” w rozumieniu tej dyrektywy, podlegających obowiązkowi zgłoszenia na podstawie art. 8 ust. 1 tej samej dyrektywy, którego naruszenie jest poddane sankcji w postaci braku możliwości stosowania takiego przepisu.

Przede wszystkim jednak takie kompleksowe oceny prawne zostały przeprowadzone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017 r., I KZP 17/16 (OSNKW 2017, nr 2, poz. 7). Oceny te odnosiły się zarówno do płaszczyzny przepisów krajowych, jak i prawa unijnego, także w kontekście przepisu art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, w związku z treścią wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13 października 2016 r., C-303/15. Podjęta w składzie siedmiu sędziów uchwała Sądu Najwyższego ujmuje wszystkie te elementy prawne, które były rozważane w sprzecznych - jeśli chodzi o poglądy prawne co do charakteru przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 GryHazardU - orzeczeniach Sądu Najwyższego, przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Pełność jej argumentacji, niepominięcie żadnego obszaru normatywnego „sporu o prawo”, logika wywodu oraz spójność wniosków daje podstawę do przyjęcia, że pogląd prawny w niej wyrażony jest trafny. Dlatego Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania argumentacji tam zawartej. Nie można zatem mówić o złamaniu przez Sąd Rejonowy zasady nullum crimen sine lege skoro z powyższych orzeczeń wynika wprost, że norma blankietowa art. 107 § 1 k.k.s. mogła być uzupełniona o treść art. 6 ust 1. ustawy o grach hazardowych.

Sąd Odwoławczy nie podzielił także zarzutów kwestionujących ustalenia z zakresu strony podmiotowej czynu oraz zmierzających do wykazania działania w warunkach błędu co do okoliczności wyłączającej bezprawność czynu. Z przepisu art. 10 § 3 kks wynika, iż nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność ( art. 10 § 3 kks ). Skarżący, uzasadniając powołanie się na te kontratypy wskazuje, iż świadomość oskarżonego o legalności i niekaralności tego rodzaju zachowań, jak przypisane zaskarżonym wyrokiem, była usprawiedliwiona, bo kształtowały ją – prezentowane także w sprawach, w których oskarżony był stroną – stanowiska rozmaitych organów państwowych, w tym sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, opinie prawne oraz poglądy doktryny, z których miało wynikać, iż brak notyfikacji przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w Komisji Europejskiej powoduje, iż postępowanie pozostające z nimi w sprzeczności nie może wywoływać niekorzystnych konsekwencji – w tym również w zakresie odpowiedzialności karnoskarbowej za występek z art. 107 § 1 kks. Rozumowanie to jest jednak wybiórcze, bo zakłada, jakoby w powyższym zakresie orzecznictwo i doktryna były jednomyślne. Pomija istnienie szeregu innych judykatów, które na skuteczne powoływanie się na takie usprawiedliwione błędne przekonanie lub usprawiedliwioną nieświadomość, nie pozwalają. Problem stosowania art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w kontekście prawa Unii Europejskiej, wywołał bowiem w ciągu ostatnich lat rozbieżności w orzecznictwie, także w zakresie oceny, czy i w jakich warunkach wymienione przepisy mogą uzupełniać normę blankietową z art. 107 § 1 kks. Na taką możliwość wprost wskazywała zwłaszcza dominująca w ramach Sądu Najwyższego linia orzecznicza, by przywołać choćby: postanowienie SN z dnia 28 listopada 2013 r. I KZP 15/13, wyrok SN z dnia 3 grudnia 2013 r., V KK 82/13, wyrok SN z dnia 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13, czy postanowienie SN z dnia 20 sierpnia 2014 r. IV KK 69/14. Dla oskarżonego płynęły stąd dostatecznie czytelne sygnały, które podważały przekonanie o legalności i niekaralności takiego zachowania, jak przypisane niniejszym wyrokiem. Zatem kontynuując tego rodzaju działalność oskarżony musiał brać pod uwagę jego potencjalną sprzeczność z prawem, w tym z prawem karnym skarbowym i wiążące się z tym konsekwencje. Taki stan świadomości nie jest tożsamy z istotą kontratypów, o jakich mowa powyżej. Oskarżony, mając taką świadomość, działał nie w błędzie, tylko w realizacji uświadamianego ryzyka i konsekwencji z tym związanych – także na gruncie prawa karnoskarbowego. Taka kalkulacja wyłącza błąd w każdej jego postaci. Człowiek działający w błędzie nie zdaje sobie sprawy z możliwości pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej, oskarżony zaś taką możliwość zakładał i liczył się z nią. Tym bardziej, że w dacie czynu był już skazany za czyn z art. 107 k.k.s. w innej sprawie.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego 1000 zł opłaty za drugą instancję oraz 403,66 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym, na które złożyły się koszty uzyskania opinii biegłych psychiatrów oraz ryczałt za doręczenia. Ich uiszczenie przez oskarżonego nie będzie dla niego zbyt uciążliwe.