Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2019 roku

Sąd Rejonowy dla W. M. w W., W. C., w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Tomasz Niewiadomski

Protokolant: Ewelina Lasek

po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2019 roku w W.

na rozprawie

sprawy z wniosku P. K. (1) (PESEL (...))

z udziałem T. Ś. (1) (PESEL (...))

o zniesienie współwłasności

postanawia:

I.  ustalić, iż wnioskodawcy P. K. (1) i uczestniczce T. Ś. (1) przysługują wynoszące po ½ udziały w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położnego przy ul. (...) w W., o powierzchni użytkowej (...)m ^{( 2)}, składającego się z 2 pokoi, kuchni połączonej z pokojem, łazienki, wc, przedpokoju, wchodzące do zasobów Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej Klub (...) z siedzibą w W., dla którego Sąd Rejonowy dlaW. M.w W. prowadzi księgę wieczystą (...);

II.  ustalić, że wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wskazanego w pkt. I postanowienia wynosi 584.000 (pięćset osiemdziesiąt cztery tysiące) złotych;

III.  ustalić, iż wnioskodawcy P. K. (1) i uczestniczce T. Ś. (1) przysługują wynoszące po ½ udziały w spółdzielczym własnościowym prawie do miejsca postojowego nr (...) położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W., oznaczonym numerem (...), dla którego Sąd Rejonowy dla W. M. w W. prowadzi księgę wieczystą (...), wchodzące do zasobów Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej Klub (...) z siedzibą w W.;

IV.  ustalić, że wartość spółdzielczego własnościowego prawa do miejsca postojowego wskazanego pkt. III postanowienia wynosi 20.200 (dwadzieścia tysięcy dwieście) złotych;

V.  dokonać zniesienia wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, wskazanego pkt. I postanowienia w ten sposób, że przyznać je na wyłączność uczestniczki T. Ś. (1);

VI.  dokonać zniesienia wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do miejsca postojowego, wskazanego pkt. III postanowienia w ten sposób, że przyznać je na wyłączność uczestniczki T. Ś. (1);

VII.  zasądzić od uczestniczki T. Ś. (1) na rzecz wnioskodawcy P. K. (1) tytułem spłaty kwotę 302.100 (trzysta dwa tysiące sto) złotych, płatną w 3 (trzech) równych ratach w wysokości po 100.700 (sto tysięcy siedemset) złotych każda, pierwsza w terminie 30 dni, a kolejne w terminie 12 miesięcy i 18 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia – z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

VIII.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestniczka ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

IX.  nakazać ściągnąć od wnioskodawcy P. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla W.– M.w W. kwotę 471,65 zł (czterysta siedemdziesiąt jeden złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa;

X.  nakazać ściągnąć od uczestniczki T. Ś. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla W. M. w W. kwotę 971,65 zł (dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ns 325/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca P. K. (1) w dniu 13 czerwca 2014 roku ( data nadania przesyłki poleconej k. 25) wniósł do tut. Sądu o zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), o powierzchni (...) m ^{( 2)}, dla którego Sąd Rejonowy dla W. M. w W.,X. (...)prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wskazano, iż współwłaścicielami w/w lokalu są wnioskodawca P. K. (1) i uczestniczka T. Ś. (1) w częściach po ½ każdy, a jego wartość to 700.000 złotych. Wnioskodawca wniósł o przyznanie tego prawa uczestniczce T. Ś. (1) na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty na jego rzecz kwoty 350.000 złotych w terminie 30 dnia od dnia uprawomocnienia orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności.

Ponadto wnioskodawca wniósł o zniesienie współwłasności spółdzielczego prawa do miejsca postojowego nr 36, położonego w W., w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) o wartości 20.000 złotych, wchodzącego w zasób Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Klub (...) z siedzibą w W., którego współwłaścicielami jest on i uczestniczka T. Ś. (1) w częściach po ½ każdy poprzez przyznanie tego prawa uczestniczce T. Ś. (1) z obowiązkiem spłaty na jego rzecz kwoty 10.000 złotych w terminie 30 dnia od dnia uprawomocnienia orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności. Wnioskodawca wniósł również o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, że wraz z uczestniczką są współwłaścicielami opisanych we wniosku praw, które zostały nabyte na podstawie umowy sprzedaży z dnia 25 marca 2011 roku za cenę łączną 590.000 złotych, z czego cena spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wynosiła 570.000 złotych, a cena spółdzielczego prawa do miejsca postojowego wynosiła 20.000 złotych. Podkreślił on, że nie jest zainteresowany uzyskaniem własności praw objętych wnioskiem z uwagi na jego sytuację finansową, która nie pozwala mu na dokonanie spłaty przysługującego uczestniczce udziału we współwłasności. W ocenie wnioskodawcy zasadnym jest przyznanie przedmiotowych praw rzeczowych uczestniczce, gdyż stale i nieprzerwanie zajmuje wskazany lokal, a prawo do miejsca postojowego służy zwiększeniu użyteczności lokalu mieszkalnego ( wniosek k. 1-4).

W piśmie z dnia 13 lutego 2015 roku uczestniczka wniosła o zniesienie współwłasności prawa do lokalu mieszkalnego wraz z prawem do miejsca postojowego poprzez przyznanie tych praw wnioskodawcy z obowiązkiem spłaty na rzecz T. Ś. (1) kwoty 360.000 złotych w terminie 30 dnia od dnia uprawomocnienia orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności. Uczestniczka wskazała, że nie zamierza zostać w przedmiotowym lokalu, jednak nie dysponuje innym lokalem, ani środkami finansowymi, które mogłaby wydatkować na spłatę wnioskodawcy ( pismo uczestniczki z 13.02.2015 r. k. 42-43).

Podczas rozprawy w dniu 20 października 2015 roku wnioskodawca i uczestniczka zgodnie wnieśli o zawieszenie postępowania w celu przeprowadzenia rozmów zmierzających do zgodnej sprzedaży rzeczy będących przedmiotem postępowania. W związku z wnioskiem uczestników postanowieniem z dnia 20 października 2015 roku na podstawie art. 178 kpc zawieszono postępowanie ( protokół rozprawy z 20.10.2015 r. k. 66, postanowienie k. 67).

Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2017 roku podjęto postępowanie w sprawie ( postanowienie k. 86).

Ostatecznie wnioskodawca wniósł o podział cywilny przedmiotowych praw oraz o obciążenie uczestniczki kosztami postępowania. Uczestniczka ostatecznie stanęła na stanowisku, że nie zgadza się na sprzedaż przedmiotów będących przedmiotem postępowania oraz wniosła o obciążenie jej i wnioskodawcy po połowie kosztami postępowania. Uczestniczka wskazała, że ciężko choruje, ale ma oszczędności. Ponadto może liczyć na pomoc córek, co umożliwi spłatę P. K. (1) w ratach. Wnioskodawca i uczestniczka prowadzili negocjacje ugodowe, ale ostatecznie nie doszły one do skutku ( protokół rozprawy z 4 stycznia 2019 roku k. 226-227v).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W., o powierzchni użytkowej (...) m ^{( 2)}, składającego się z dwóch pokoi, kuchni połączonej z pokojem, łazienki, wc, przedpokoju, wchodzące do zasobów Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Klub (...) z siedzibą w W., dla którego S. M. w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) przysługuje wnioskodawcy P. K. (2) i uczestniczce T. Ś. (2) w udziałach po ½ części ( treść księgi wieczystej (...) k. 18-25, umowa sprzedaży zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...) k. 10-17). Wartość w/w spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W. wynosi 584.000 złotych ( pisemna opinia główna biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 122-152, ustna opinia uzupełniająca biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 207-208).

Spółdzielcze własnościowe prawo do miejsca postojowego nr 36, położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W., oznaczonego numerem (...), dla którego Sąd Rejonowy dla W. M. w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), wchodzące do zasobów Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Klub (...) z siedzibą w W., przysługuje P. K. (1) i T. Ś. (1) w udziałach po ½ części (umowa sprzedaży zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...) k. 10-17).

Wartość w/w spółdzielczego własnościowego prawa do miejsca postojowego nr (...)położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W. wynosi 20.200 złotych ( pisemna opinia główna biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 122-152, ustna opinia uzupełniająca biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 207-208).

T. Ś. (1) w marcu 2018 roku była hospitalizowana z powodu guza okolicy czołowej. Przeszła w dniu 27 marca 2018 roku operację guza dołu przedniego czaszki. W wyniku przebytego zabiegu cierpi ona na nawracające bóle i zawroty głowy. Zdarzają się jej zasłabnięcia na ulicy i ataki padaczki. Ma ona 61 lat. Jest na emeryturze i otrzymuje z tego tytułu około 3.000 złotych, z czego wydaje około 1.000 zł na leki. Ponadto jest wspólnikiem w spółce cywilnej w udziale 1%. Przedmiotem działalności tej spółki jest wynajem pawilonu handlowy. Z tytułu udziału w spółce uczestniczka uzyskuje niewielki dochód.

T. Ś. (1) posiada oszczędności w wysokości około 200.000 złotych, zdeponowane na lokatach terminowych i w funduszach inwestycyjnych. Ma ona dwie córki, które zadeklarowały pomoc matce w ramach swoich możliwości finansowych. Nie posiada ona żadnego innego lokalu mieszkalnego, do którego mogłaby się wyprowadzić. Przedmiotowy lokal jest jej domem i centrum aktywności życiowej od wielu lat ( niezaprzeczone twierdzenia uczestniczki zawarte w piśmie z 16.08.2017 r. k. 115-117, skierowanie do szpitala k. 182, niezaprzeczone twierdzenia uczestniczki zawarte w piśmie z 26.05.2018 r. k. 190-191, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 192-194, zeznania uczestniczki k. 227-227v).

Wnioskodawca posiada prawo do innej nieruchomości w M., w której zamieszkuje obecnie. Nie przebywa on nawet czasowo i nie planuje zamieszkania w W. ( niezaprzeczone twierdzenia uczestniczki zawarte w piśmie z 13.02.2015 roku k. 42-43).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody w postaci powyżej przywołanych dokumentów złożonych do akt. Sąd dał im wiarę w całości, gdyż nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie jakichkolwiek wątpliwości co do ich wiarygodności i mocy dowodowej. Także strony nie kwestionowały ich wiarygodności i rzetelności, zatem stanowiły podstawę dla czynionych w sprawie ustaleń.

Okoliczności dotyczące stanu majątkowego i osobistego, w tym w szczególności jej stanu zdrowia, Sąd ustalił na podstawie przedłożonej przez nią dokumentacji medycznej i jej zeznań. Wnioskodawca wprawdzie negował by uczestniczka posiadała deklarowany przez nią majątek, jednak Sąd nie znalazł przyczyn, dla których mógłby podzielić zastrzeżenia wnioskodawcy.

Dodatkowo ustalając stan faktyczny Sąd uwzględnił zgodne twierdzenia wnioskodawczyni oraz uczestniczki stosownie do treści art. 229 kpc oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie zaprzeczył w trybie art. 230 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

Opinie biegłego sądowego M. B., zarówno główna jak i uzupełniająca, stanowiąca podstawę ustaleń faktycznych w zakresie wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. i spółdzielczego prawa do miejsca postojowego w garażu podziemnym przy ul. (...) w W. zostały przez Sąd uznane za wiarygodne. Opinia główna spełnia wszystkie wymagania formalne i merytoryczne, została sporządzona w sposób profesjonalny, przez kompetentną osobę, posiadającą stosowne kwalifikacje zawodowe. W ocenie Sądu opinia biegłego jest w pełni prawidłowa, rzetelna, wyczerpująca, bezstronna i może stanowić pełnowartościowy dowód w sprawie. Przedstawione w tej opinii wnioski są jasne i należycie uzasadnione, co dodatkowo potwierdziła ustna opinia uzupełniająca. W ocenie Sądu opinia ta spełnia wszelkie kryteria prawne i została sporządzona zgodnie z warunkami wiedzy fachowej. Biegły wyjaśnił w opinii uzupełniającej ustnej, błąd rachunkowy, który się znalazł w opinii głównej. Nie budził on żadnych wątpliwości Sądu. Ponadto w sposób wyczerpujący w opinii uzupełniającej biegły odniósł się do zastrzeżeń uczestniczki odnośnie wartości przedmiotowych praw i wyjaśnił dlaczego obecnie ich wartość jest niższa niż wtedy, kiedy uczestniczy je nabywali. Tym samym Sąd przyjął w/w opinie za podstawę ustaleń faktycznych ( pisemna opinia główna biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k. 122-152, ustna opinia uzupełniająca biegłego rzeczoznawcy majątkowego M. B. k.207-208).

Uczestniczka wnosiła o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. Ś. na okoliczność przyczyn nabycia lokalu, relacji pomiędzy wnioskodawcą a uczestniczką i wskazania, kto aktualnie zamieszkuje ten lokal, czy były próby jego sprzedaży i czy wnioskodawca chciał zamieszkać w spornym lokalu ( pismo uczestniczki z 16.08.2017 r. k. 115-117). Uczestniczka na tym etapie postępowania wnosiła o oddalenie wniosku o zniesienie współwłasności, wskazując, że byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a przywołany dowód miał świadczyć na tę okoliczność. Jednakże na następnej rozprawie uczestniczka zmieniła swoje stanowisko i wyraziła zgodę na przyznanie jej lokalu ( k. 118v). W tych okolicznościach przeprowadzenie dowodu z zeznań M. Ś. było niekonieczne dla ustalenia istotnych dla sprawy okoliczności. Z tego powodu Sąd oddalił wniosek uczestniczki o przeprowadzanie dowodu z zeznań świadka ( k. 118v). Na późniejszym etapie postępowania uczestniczka nie zgłosiła ponownie wniosku o przeprowadzenie tego dowodu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek co do zasady zasługuje na uwzględnienie. W niniejszej sprawie bezspornym było, że wnioskodawcy i uczestniczce przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W. oraz spółdzielcze własnościowe prawo do miejsca postojowego nr 36, położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W.. Wnioskodawca wniósł o zniesienie współwłasności praw opisanych we wniosku w ten sposób by przyznać je w całości uczestniczce z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy. W toku postępowania uczestniczka stwierdziła, że nie jest zainteresowana nabyciem własności przedmiotowych praw, w związku z czym wnioskodawca wniósł o dokonanie ich sprzedaży. Ostatecznie uczestniczka sprzeciwiła się sprzedaży przedmiotowych praw, jednocześnie wskazując na możliwość spłaty wnioskodawcy.

Dla porządku należy jedynie wskazać, iż w/w nieruchomości nie były przedmiotem prawa własności, ale w/w praw spółdzielczych własnościowych. Tym samym możliwe było zniesienie ich wspólności, a nie współwłasności. Zniesienie takich współuprawnień odbywa się jednak na podstawie przepisów o zniesieniu współwłasności, stosowanych per analogiam ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015 roku, I CSK 664/13, OSNC 2016/B/28).

Należy wskazać, iż z zgodnie z art. 210 § 1 kc każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Jest to konsekwencja przyjętej w polskim systemie prawnym zasady, iż współwłasność ma jedynie charakter tymczasowy, przejściowy, a stanem pożądanym jest zapewnienie wyłącznej własności poszczególnym osobom ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 1969 roku, III CRN 202/69, OSNPG 1969/12/81). Tymczasowy charakter i niekorzystne skutki współwłasności powodują, że żaden ze współwłaścicieli nie jest zobowiązany do trwałego pozostawania we współwłasności. Przemawia za tym również samoistność współwłasności ułamkowej jako stosunku prawnego, gdyż współwłaścicieli nie łączą żadne szczególne stosunki osobiste. Dlatego każdemu ze współwłaścicieli, bez względu na wielkość jego udziału oraz wolę pozostałych współwłaścicieli, przysługuje uprawnienie do żądania zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 211 kc każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałoby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosowanie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych lub sprzedana stosownie do przepisów postępowania cywilnego (art. 212 § 2 kc). W granicach uprawnień wynikających z art. 212 kc sąd jest władny, nawet bez zgody uczestników, dokonać samodzielnie wyboru sposobu zniesienia współwłasności stosownego do okoliczności rozpoznawanej sprawy ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 23 lipca 1982 roku, III CRN 161/82, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2000 roku, I CKN 268/00, Legalis). Zakres okoliczności, które powinny być wzięte pod uwagę, ustala sąd (postanowienie Sądu Najwyższego z 3 października 2008 roku, I CSK 82/08, Legalis nr 539722).

Przechodząc do rozważań w przedmiocie dokonanego przez Sąd sposobu podziału przedmiotu współwłasności na wstępie należy wskazać, iż z istoty spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jako ograniczonego prawa rzeczowego, wynika, iż jego podział w naturze jest niemożliwy. Stanowiska uczestników co do pozostałych sposobów zniesienia współwłasności pozostawały ze sobą w sprzeczności bowiem wnioskodawca ostatecznie wnosił o podział cywilny przedmiotów współwłasności, tj. o ich sprzedaż stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego, a uczestniczka oponowała takiemu sposobowi zniesienia współwłasności. W takiej sytuacji, po rozważeniu interesów wnioskodawcy i uczestniczki postępowania, za zasadne Sąd uznał zniesienie wspólności w/w praw poprzez przyznanie ich uczestniczce postępowania z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy.

Należy zaznaczyć, iż zniesienie współwłasności w drodze zarządzenia sprzedaży należy traktować jako ostateczność, gdy nie wchodzą w grę inne sposoby wskazane w kodeksie cywilnym . Jest on zasadniczo najmniej korzystnym sposobem zniesienia współwłasności , gdyż nieruchomość może zostać sprzedana znacznie poniżej jej wartości rynkowej, nawet za kwotę stanowiącą 2/3 tej wartości (art. 983 kpc w zw. z art. 1066 kpc) Ponadto istnieje ryzyko braku chętnych nabywców (licytantów) co skutkuje znacznym wydłużeniem czasu uzyskania przez strony faktycznych korzyści ze zniesienia współwłasności (art. 985 w zw. z art. 1066 kpc).

Poza tym przesłanką podziału cywilnego może być albo zgodny wniosek współwłaścicieli, albo brak zgody któregokolwiek z nich na przyznanie mu rzeczy na własność ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 4 listopada1998 roku, II CKN 347/98, OSNC 1999, Nr 6, poz. 108; zob. także E. Skowrońska-Bocian, M. Warciński, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. I, 2018, s. 621; A. Cisek, K. Górska, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2014, s. 412). W niniejszej sprawie uczestniczka wnosiła o przyznanie jej w/w praw, zatem nie było przesłonek zarządzenia sprzedaży licytacyjnej.

Ponadto należy mieć na uwadze, że wnioskodawca nie był zainteresowany przejęciem przedmiotowych praw oraz posiada on inną nieruchomość, w której zamieszkuje. Jest ona położna w M. w województwie (...), w odległości ponad 300 kilometrów od W..

Zniesienie współwłasności przez przyznanie przedmiotowych praw uczestniczce z obowiązkiem spłaty nie godzi zatem w interesy wnioskodawcy. W takim bowiem przypadku, podobnie jak w przypadku podziału cywilnego tych praw, otrzyma on ekwiwalent swojego prawa w postaci pieniędzy.

Jednocześnie przyznanie przedmiotowych praw uczestniczce chroni jej interesy. T. Ś. (1) nie posiada bowiem żadnego innego lokalu. Ponadto jest ona obecnie osobą schorowaną. Poza tym uczestniczka posiada, według swoich deklaracji, oszczędności, które w znacznej mierze pozwolą jej spłacić wnioskodawcę, a ponadto pomoc w tym zakresie zadeklarowały jej córki. W ocenie Sądu nie istnieje zatem ryzyko by interesy wnioskodawcy nie zostały zaspokojone i by nie otrzymał on od uczestniczki należnych mu spłat.

Wreszcie należy wskazać, że zniesienia współwłasności poprzez sprzedaż przedmiotowych praw, zgodnie z wnioskiem P. K. (1), stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z art. 5 kc, nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania. Przy ustalaniu ich znaczenia można więc odwoływać się do takich znanych pojęć, jak „zasady słuszności”, „zasady uczciwego obrotu”, „zasady uczciwości” czy „lojalności” ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2014 roku, I CSK 735/13, Legalis nr 1187077). Należy stanowczo podkreślić, iż stosowanie art. 5 kc do żądania zniesienia współwłasności nie jest wyłączone ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2017 roku, II CSK 221/16, Legalis nr 1612239).

W niniejszej sprawie zarządzenie podziału przedmiotowych spraw, jak już wspomniano, pociągnęłoby za sobą pozbawienie uczestniczki jej miejsca zamieszkania. Przy niepewności uzyskania w wyniku takiego podziału przedmiotowych praw rynkowej ceny przy sprzedaży jako sposobu zniesienia współwłasności, taki podział byłby krzywdzący dla uczestniczki. Nie można także zapominać o ciężkim stanie zdrowia uczestniczki – co potwierdza złożona do akt dokumentacja medyczna. Przeszła ona w dniu 27 marca 2018 roku operację guza dołu przedniego czaszki. W wyniku przebytego zabiegu cierpi ona na nawracające bóle i zawroty głowy. Zdarzają się jej zasłabnięcia na ulicy i ataki padaczki. Pozbawianie miejsca zamieszania osoby w takim stanie (do czego prowadzić musi zarządzenie sprzedaży licytacyjnej) niewątpliwe byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Z opisanych wyżej powodów Sąd zdecydował by dokonać zniesienia współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W. oraz spółdzielczego prawa do miejsca postojowego nr(...), położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W. poprzez przyznanie ich w całości uczestniczce z obowiązkiem spłat na rzecz wnioskodawcy.

Wobec przyznania uczestniczce praw objętych wnioskiem, konieczne było zasądzenie od niej na rzecz wnioskodawcy stosownych dopłat. Podstawą ustalenia wielkości dopłat była rynkowa wartość praw będących przedmiotem niniejszego postępowania, ustalona na podstawie opinii biegłego. Aktualna wartość rynkową przedmiotowych praw Sąd ustalił na 604.200 złotych, w tym wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W. na kwotę 584.000 złotych oraz wartość spółdzielczego prawa do miejsca postojowego nr 36, położonego w garażu podziemnym zlokalizowanym w budynku przy ul. (...) w W. na kwotę 20.200 złotych. W konsekwencji na podstawie art. 212 § 2 kc Sąd zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy odpowiadającą udziałowi wnioskodawcy w przedmiotowych prawach, wynoszącemu ½ kwotę 302.100 złotych (604.200 zł x ½ = 302.100).

Zgodnie z art. 212 § 3 kc jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. Z uwagi na konstytucyjną zasadę równej dla wszystkich współwłaścicieli ochrony prawnej własności i innych praw majątkowych (art. 64 ust. 2 Konstytucji) przy znoszeniu współwłasności wyłączone jest oznaczenie terminu i sposobu uiszczenia spłaty bez uwzględnienia uzasadnionego interesu dotychczasowego współwłaściciela uprawnionego do tej spłaty ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2001 roku, II CKN 658/00, OSNC 2001 nr 12, poz. 179). Na podstawie tego przepisy Sąd określił termin i sposób uiszczenia spłat przez uczestniczkę, rozkładając należność z tytułu spłat na trzy równe raty po 100.700 złotych każda, z których pierwsza ma być płatna w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia, a kolejne w terminie 12 miesięcy i 18 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia.

Sąd określając ilość i wysokość rat oraz termin ich zapłaty miał na względnie zarówno interes wnioskodawcy, jak i uczestniczki. Uczestniczka, jak zadeklarowała, posiada oszczędności w kwocie około 200.000 złotych, które pozwolą jej spłacić prawie 2/3 należnej wnioskodawcy spłaty. Uczestniczka ponadto wskazała, w czasie toczonych również przed Sądem rozmów w sprawie zawarcia ugody, że jest w stanie uiścić należną wnioskodawcy spłatę w trzech ratach po 100.000 złotych rocznie. Propozycja uczestniczki nie różni się zatem znacznie od orzeczonego sposobu spłaty i w ocenie Sądu uwzględnia ona interesu obu uczestników postępowania.

Ponadto postępowanie w niniejszej sprawie toczyło się od ponad 4 lat i uczestniczka w jego trakcie rozważała zawarcie ugody z wnioskodawcą, na mocy której byłaby zobowiązana do uiszczenia odpowiedniej spłaty na jego rzecz. Uczestniczka miała zatem czas na to, by poczynić konieczne oszczędności. Dłuższy termin spłaty w tych okolicznościach nie był więc zasadny. Zaznaczyć przy tym trzeba, że termin spłaty ustalony przez s\Sąd powinien przypadać na okres po uprawomocnieniu się postanowienia, gdyż postanowienie sądu przyznające wspólną rzecz jednemu z uczestników postępowania, a drugiemu spłaty ma charakter konstytutywny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 roku, II CK 21/02). Z uwagi na powyższe orzeczono jak pkt I-VII sentencji postanowienia.

Jednocześnie ustalone przez Sąd terminy spłaty w żaden sposób nie godzą w prawa wnioskodawcy. Otrzyma on należne mu środki i tak o wiele szybciej niż gdyby Sąd zarządził sprzedaż licytacyjną. Poza tym w przypadku gdyby uczestniczka nie wykonała obowiązku uiszczenia pierwszej raty w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia to po nadaniu orzeczeniu klauzuli wykonalności będzie miał on tytuł wykonawczy. Tym samym będzie mógł wszcząć egzekucję – albo ze środków finansowych uczestniczki, albo właśnie z w/w nieruchomości. Będzie to tytuł wykonawczy uzyskany o wiele wcześniej niż gdyby Sąd zarządził sprzedaż licytacyjną. Zatem przyjęty przez Sąd sposób podziału w o wiele szybszy i w najbardziej optymalny sposób uwzględnia interesy zarówno wnioskodawcy, jak i uczestniczki.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zawartego w punkcie VIII sentencji był art. 520 § 1 kpc zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przepis powyższy określa ogólną zasadę ponoszenia kosztów w postępowaniu nieprocesowym, która może jednak w szczególnych sytuacjach ulec zmodyfikowaniu, świadectwem czego jest treść art. 520 § 2 i 3 kpc. Tym niemniej już nawet gramatyczna wykładnia wskazanych przepisów jednocześnie wskazuje, iż zastosowanie określonych w nich instytucji prawnej i obciążanie poszczególnych uczestników kosztami zależy od samodzielnej oceny i decyzji Sądu. W żadnym wypadku nawet stwierdzenie, że interesy uczestników były rozbieżne, nie powoduje to prawnego obowiązku zasądzania od któregokolwiek nich kosztów postępowania, jak to ma miejsce w procesie. Tego rodzaju interpretacja w/w przepisów jest powszechnie przyjęta i ustalona w orzecznictwie Sądu Najwyższego, co zostało potwierdzone choćby w postanowieniu z dnia 15 lutego 2012 roku (sygn. akt I CZ 1/12, LEX nr 1147731). Dlatego należało podzielić niekwestionowany pogląd, iż w postępowaniu nieprocesowym w zasadzie nie ma podstaw do domagania się przez uczestnika, który poniósł określone koszty, zwrotu ich od pozostałych uczestników. Stanowisko takie uzasadnione jest niezależnością i samodzielnością udziału w tym postępowaniu każdego uczestnika (podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 stycznia 2011 roku, IV CZ 101/10, LEX nr 898272; w postanowieniu z dnia 10 lutego 2012 roku, II CZ 159/11, LEX nr 1162665; Joanna Budnowska, Andrzej Zieliński: Zwrot kosztów postępowania nieprocesowego, Palestra 1995/7-8/58).Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, iż brak podstaw do odstępowania od ogólnych zasad ponoszenia kosztów postępowania nieprocesowego i zasądzania jakichkolwiek koszów postępowania.

O rozstrzygnięciu w punkcie IX i X Sąd orzekł na podstawie art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2018 roku, poz. 300 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem w orzeczeniu kończącym postępowanie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach.

W toku postępowania tymczasowo z sum Skarbu Państwa wydatkowano kwotę 1.943,31 złotych tytułem zwrotu kosztów pisemnej opinii biegłego M. B. ( postanowienie k. 159 - 160). W toku postępowania wnioskodawca uiścił zaliczkę na poczet wydatków w kwocie 500 złotych ( potwierdzenie wpłaty k. 170).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, iż należy wnioskodawcę oraz uczestniczkę obciążyć kosztami sporządzenia opinii M. B. w równych częściach, tj. po 971,65 złotych. Wynik postępowania nie pozwala bowiem na obciążenie tymi kosztami wyłącznie wnioskodawcy bądź uczestniczki. Wnioskodawca uiścił jednak zaliczkę w kwocie 500 złotych, dlatego o tę kwotę należało pomniejszyć jego należność wobec Skarbu Państwa z tytułu tymczasowo poniesionych wydatków.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej okoliczności faktyczne i treść przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie: odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.