Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił T. K., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 1 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 czerwca 2014 roku, umorzenia należności z tytułu składek:

a)  na ubezpieczenia społeczne za okres od lutego 1999 roku do września 2003 roku w łącznej kwocie 56.854,56 zł, w tym z tytułu: składek – 21.062,56 zł, odsetek – 35.792,- zł;

b)  na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lutego 1999 roku do grudnia 2001 roku, od lutego 2002 roku do kwietnia 2003 roku, od czerwca 2003 roku do września 2003 roku w łącznej kwocie 12.631,53 zł, w tym z tytułu: składek – 4.891,53 zł, odsetek – 7.740,- zł;

c)  na Fundusz Pracy za okres od lutego 1999 roku do grudnia 2001 roku, od marca 2002 roku do kwietnia 2003 roku, od czerwca 2003 roku do września 2003 roku w łącznej kwocie 3.949,17 zł, w tym z tytułu: składek – 1.460,17 zł, odsetek – 2.489,- zł.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczona w dniu 12 czerwca 2014 roku złożyła wniosek o umorzenie należności z tytułu składek za sporny okres na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Decyzją z dnia 26 września 2014 roku określono warunki umorzenia, którym była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji wraz z naliczonymi odsetkami. Wnioskodawczyni nie dotrzymała warunków spłaty w ramach układu ratalnego a zatem umowa została zerwana (decyzja k.8 akt ZUS).

Decyzją z dnia 9 czerwca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1, art. 32, ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 1778 ze zm) stwierdził, że T. K. jest dłużnikiem tego organu i posiada zadłużenie na dzień wydania decyzji wraz z odsetkami na łączną kwotę 49.060,66 zł, na którą składają się zadłużenia:

- na ubezpieczenia społeczne za okres od grudnia 2011 roku do kwietnia 2017 roku w kwocie 28.668,60 zł z tytułu składek oraz odsetek w kwocie 5.646,- zł;

- na ubezpieczenie zdrowotne za okres od października 2011 roku do kwietnia 2017 roku w kwocie 11.951,06 zł z tytułu składek oraz odsetek w kwocie 2.795,- zł;

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, iż na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Zgodnie z art. 32 w/w ustawy do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Ł. zawiadomił o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Płatnik składek nie dopełnił jednak obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne (decyzja k.9 akta ZUS).

Odwołanie od powyższych decyzji złożyła wnioskodawczyni w dniu 25 czerwca 2018 roku podnosząc w uzasadnieniu, iż nie jest w stanie udźwignąć obowiązku opłacenia składek. K. korzystała z pożyczek. W tym czasie ciężko zachorowała także jej matka i z tej przyczyny wnioskodawczyni nie mogła zająć się spłatą zaległości (odwołanie k.3-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o odrzucenie z uwagi na fakt, że zostały one złożone po terminie. Merytorycznie organ rentowy wywiódł jak w uzasadnieniu decyzji. Dodatkowo podniesiono, iż decyzja z dnia 10 listopada 2016 roku została wysłana na adres do korespondencji wnioskodawczyni i była dwukrotnie awizowana, zaś decyzja z dnia 20 czerwca 2017 roku została odebrana przez domownika 20 czerwca 2017 roku (odpowiedź na odwołania k. 7-8).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Decyzja z dnia 10 listopada 2016 roku o odmowie umorzenia należności składkowych została wysłana wnioskodawczyni na adres do korespondencji: Ł. ul. (...). Przesyłka była awizowana 17 i 25 listopada 2016 roku. W dniu 2 grudnia 2016 roku przesyłka została (dowód doręczenia k. 37 akt ZUS).

Wcześniejsza korespondencja wysyłana na ten sam adres była doręczana wprost (dowody doręczenia k.21, 24, 31 akt ZUS).

Decyzja z dnia 9 czerwca 2017 roku została odebrana przez domownika J. K. w dniu 20 czerwca 2017 roku (dowód doręczenia k.10 akt ZUS).

Obie decyzje zawierały pouczenie o prawie, sposobie i terminie zaskarżenia (okoliczność bezsporna).

Odwołująca nie odebrała pierwszej decyzji z uwagi na ciężką chorobę matki, którą się w tym czasie opiekowała. Pomagał jej w tym mąż. Adres na ul. (...) był jej adresem korespondencyjnym .Matka ubezpieczonej zmarła 13 października 2017 roku (zeznania wnioskodawczyni T. K. k.19-20).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Odwołanie podlega odrzuceniu jako złożone po terminie.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Odwołanie wniesione po upływie terminu, stosownie do § 3 art. 477 ⁹ k.p.c., sąd odrzuca, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

Z powołanego przepisu wynika jednoznacznie, że miesięczny termin do wniesienia odwołania rozpoczyna swój bieg od dnia doręczenia odpisu decyzji, a odwołanie winno być wniesione do organu, który skarżoną decyzję wydał. W przypadku stwierdzenia opóźnienia Sąd ma dyskrecjonalną możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego. Obydwa te warunki muszą jednak wystąpić łącznie. Niespełnienie choćby jednego z nich przesądza o odrzuceniu odwołania / postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r. sygn. II UK 404/09, LEX nr 611422/.

Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika jednoznacznie, iż decyzja z 10 listopada 2016 roku została do wnioskodawcy wysłana listem poleconym i była dwukrotnie awizowana, zas decyzja z dnia 9 czerwca 2017 roku zostałą doręczona dorosłemu domownikowi.

Na mocy art. 42 § 1 kpa pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.

Zgodnie bowiem z art. 43 kpa w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Natomiast w oparciu o treść art. 44 § 1 kpa w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:

1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę,

2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.

§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

W prawie polskim obowiązuje zasada, iż przesyłka jest doręczona w dacie, w której adresat mógł zapoznać się z jej treścią. Data faktycznego zapoznania jest nieistotna, o tyle, o ile adresat mógł zapoznać się z jej treścią wcześniej, a za opóźnienie nie odpowiada wysyłający lub doręczyciel.

Decyzja z 10 listopada 2016 roku była wysłana na podany adres dokorespondencji i dwukrotnie awizowana. Zważywszy na daty awizacji, przesyłkę należy uznać za doręczoną w dniu 1 grudnia 2016 roku.

Odwołania złożone zostały zatem ze znacznym przekroczeniem terminu miesięcznego, o którym mowa w art. 477 ⁹ § 1 k.p.c.

W kwestii tego jaki okres opóźnienia należy przyjąć za „znaczne przekroczenie terminu” w rozumieniu tegoż artykuły wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 29 września 1999 r., II UKN 490/99, OSNAPiUS 2001, nr 2, poz. 57 i skonstatował, że nadmiernym opóźnieniem jest złożenie odwołania po upływie 18 miesięcy. Teza ta aprobowana jest także przez najnowsze orzecznictwo sądów powszechnych, tj. m. in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2016 r., III AUa 1404/16, LEX nr 2257034; wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 3 listopada 2016 r., IV U 1098/16, LEX nr 2172585; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 września 2016 r., III AUz 178/16, LEX nr 2138338; wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 30 czerwca 2016 r., VII U 246/16, LEX nr 2243096). W przedmiotowej sprawie, wnioskodawczyni złożyła odwołanie, w przypadku decyzji z d10 listopada 2016 roku po ponad 1,5 roku od jej doręczenia a w przypadku decyzji z 9 czerwca 2017 roku po blisko roku od jej wydania, co zbliżone jest do wspomnianego 18-miesięcznego okresu. Dlatego też, w ocenie Sądu omawiany warunek nie został spełniony.

Jest to zatem powód wystarczający do odrzucenia odwołań.

W związku z powyższym nie jest istotne czy opóźnienie w złożeniu odwołań zostało wywołane przyczynami usprawiedliwionymi. Podkreślić należy, iż ciężka choroba osoby najbliższej niewątpliwie usprawiedliwiłaby opóźnienie gdyby nie było ono tak nadmierne jak w niniejszej sprawwie.

Nie sposób pominąć także okoliczności, iż gdyby nawet uznać, iż zachodziały warunki do usprawiedliwienia opóźnienia i przywrócenia terminu w związku z podanymi przez wnioskodawczynię okolicznościami to i tak brak odwołania podlegałyby odrzuceniu bowiem matka w odwołującej zmarła 13 października 2017 roku a zatem w tej dacie ustała przyczyna usprawiedliwiająca opóźnienie. Odwołania złożone zostały zaś dopiero w czerwcu 2018 roku – czyli po upływie 8 miesięcy.

W związku z powyższym nie zachodzą żadne okoliczności pozwalające na merytoryczne rozpoznanie zaskarżonych decyzji.

Takie zachowanie świadczy nie tylko o braku dbałości o swoje interesy, ale o ich całkowitym i bezkrytycznym ignorowaniu. Wnioskodawczyni nie wykazała nie tylko należytej dbałości, ale nie wykazała jakiejkolwiek dbałosci o swoje interesy. Zachowanie takie nie zasługuje zatem na ochronę prawną.

Reasumując odwołania zostało złożone ze znacznym przekroczeniem terminu a nadto nie było podstaw do uznania, że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującej się, a przeciwnie nastąpiło na skutek braku dbałości o własne interesy przez wnioskodawczynię.

Z tych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ⁹ § 3 kpc, orzekł jak w sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć i wnioskodawczyni.

10 I 2019 roku.