Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 68,19 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części, a ponadto zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 651,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd Rejonowy zaznaczył, że pozwany zaskarżył nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym jedynie w części tj. co do kwoty 4319,30 zł podnosząc w tym zakresie zarzut przedawnienia i co do kwot: 268,32 zł oraz 42,16 zł stanowiących, w ocenie pozwanego, nieprawidłowo naliczone odsetki.

Rozważając zarzut przedawnienia Sąd Rejonowy odwołał się do treści art. 117 k.c., zgodnie z którym, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. W myśl art. 118 k.c. - jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. W myśl natomiast art. 123 § 1 pkt 1 i 2 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, a także przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Sąd Rejonowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie bezsporne było, iż roszczenie dochodzone przez powoda z tytułu odsetek wiąże się z prowadzoną działalnością gospodarczą, a więc okres przedawnienia wynosi trzy lata. Kwestię przedawnienia roszczenia o odsetki rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04 (OSNC 2005, Nr 9, poz. 149). Sąd Najwyższy w uchwale tej przyjął, że ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 k.c., przy czym roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. W uzasadnieniu uchwały wskazał na dwa wyjątki od reguły, że roszczenia o odsetki za opóźnienie przedawniają się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. Jeden występuje w przypadkach, w których roszczenie o świadczenie główne wygasło przed upływem terminu przedawnienia, np. na skutek wykonania, a drugi - w przypadkach, w których przed przedawnieniem się roszczenia głównego doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia o odsetki. Stanowisko to znalazło wyraz także w wielu późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego (zob. wyroki z dnia 28 stycznia 2005 r., V CK 380/04, niepubl., z dnia 24 lutego 2005 r., III CK 223/04, niepubl., z dnia 21 kwietnia 2005 r., III CK 307/04, niepubl., z dnia 29 kwietnia 2005 r. 2005 r., V CK 50/05, niepubl., z dnia 19 maja 2005 r., V CK 445/03, niepubl., z dnia 24 maja 2005 r., V CK 655/04, niepubl., z dnia 9 czerwca 2005 r., III CK 619/04, niepubl.) oraz sądów powszechnych (zob. wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 2 czerwca 2005 r., I ACa 1867/04, niepubl. i z dnia 24 stycznia 2006 r., I ACa 795/05, niepubl. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 kwietnia 2011, I ACa 130/11, niepubl.). Można więc stwierdzić istnienie utrwalonej linii orzecznictwa, zgodnej ze stanowiskiem zajętym w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04.

Sąd Rejonowy wskazał, że Sąd Najwyższy podejmując tę uchwałę dokonał - posługując się wieloma metodami wykładni prawa - szerokiej analizy argumentów mogących przemawiać za konkurującymi poglądami w zakresie rozpatrywanego zagadnienia. Zajmując przytoczone stanowisko wskazał w szczególności, że przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne ma charakter ogólniejszy, problem określenia terminu przedawnienia dotyczy bowiem nie tylko roszczeń o odsetki za opóźnienie w zapłacie ceny wynikającej ze sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, ale wszelkich roszczeń o odsetki za opóźnienie w zapłacie świadczenia pieniężnego. Racje uzasadniające trzyletni, znacznie krótszy od dziesięcioletniego termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe: stałość pokrywanego z bieżących dochodów obciążenia grożącego nagromadzeniem się w dłuższym okresie zaległości mogących przedstawiać dla dłużnika ciężar nie do zniesienia, są w jednakowym stopniu aktualne zarówno w odniesieniu do wszystkich czynszów najmu i dzierżawy, jak i wszystkich odsetek, nie wyłączając odsetek ustawowych za opóźnienie. Artykuł 118 k.c. w brzmieniu noweli z dnia 28 lipca 1990 r. nie zastrzega, że ustanowiony w nim termin przedawnienia roszczeń mających związek z prowadzeniem działalności gospodarczej obejmuje także, wykazujące taki związek, roszczenia, które mają ponadto cechy - objętych oddzielnie ustanowionym terminem przedawnienia - roszczeń o świadczenia okresowe. W konsekwencji przewidziany w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe obejmuje wszystkie tego rodzaju roszczenia bez względu na ich związek z prowadzeniem działalności gospodarczej. Szczególny w stosunku do ustanowionego w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe może wynikać tylko z takiego przepisu, którego treść - jak np. art. 125 § 1 k.c. lub art. 70 w związku z art. 48 pkt 2 Prawa wekslowego - wskazuje na to, że przewidziany w nim termin dotyczy takich właśnie roszczeń, w przeciwnym bowiem wypadku niejasny stałby się sens dokonanego w art. 118 k.c. wyodrębnienia roszczeń o świadczenia okresowe i ustanowienia dla nich oddzielnego ogólnego terminu przedawnienia. Artykuł 554 k.c. nie zawiera takiego wskazania, dlatego nie może być uznany za przepis szczególny w stosunku do art. 118 k.c.

Racje, które uzasadniają przedawnienie się wraz z roszczeniem głównym także roszczeń ubocznych - choćby nawet nie upłynął jeszcze termin ich przedawnienia, odpadają jednak w przypadkach w których roszczenie o świadczenie główne wygasło przed upływem przedawnienia. Tutaj na czoło wysuwa się nie upływ terminu przedawnienia roszczenia głównego, ale następujące przed upływem tego terminu zdarzenie powodujące wygaśniecie roszczenia głównego, na przykład uczynienie zadość temu roszczeniu (wykonanie świadczenia głównego). Zdarzenie to potwierdza, że roszczenie główne istniało, i tym samym daje podstawę do uznania, iż pozostałe w mocy roszczenia uboczne uległy z chwilą nastąpienia tego zdarzenia niejako przekształceniu w roszczenia główne. W związku z tym przedawnienie tych roszczeń ubocznych powinno być odtąd rozpatrywane całkowicie samodzielnie.

Reasumując tą część rozważań, Sąd Rejonowy wskazał, że odsetki ustawowe za opóźnienie jako świadczenie uboczne, które odrywa się od świadczenia głównego, ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech.

W niniejszej sprawie mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której roszczenie główne wygasło na skutek zapłaty przez pozwanego dokonanej po terminie, a zatem pozostałe w mocy roszczenia uboczne uległy z chwilą nastąpienia tego zdarzenia tj. zapłaty przekształceniu w roszczenia główne.

Sąd I instancji zauważył, że powód w odpowiedzi na sprzeciw powoływał się na przerwanie biegu przedawnienia co do odsetek za opóźnienie zarówno z uwagi na złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej oraz w momencie zapłaty należności głównej, co stanowiło w jego ocenie uznanie niewłaściwe roszczeń odsetkowych. Zgodnie z art. 123 §1 pkt 1 i 2 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, powziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, a także przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, a także przez wszczęcie mediacji.

Zdaniem Sądu Rejonowego, zapłata przez pozwanego należności głównych nie spowodowała przerwania biegu przedawnienia roszczenia należności odsetkowych. Nie zaistniało bowiem żadne zdarzenie wymienione w art. 123 k.p.c.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy, jednostronnym przyznaniem faktów. W doktrynie wskazuje się, że dla uznania roszczenia wystarczające jest zewnętrzne przeświadczenie o jego istnieniu. Dla uznania roszczenia może dojść nie tylko formalnie czyli niejako wprost, ale również poprzez każde zachowanie dłużnika przyznające obowiązek świadczenia. Uznanie niewłaściwe wywołuje jednak skutek prawny dopiero wtedy gdy jednoznacznie potwierdza istnienie skonkretyzowanego długu.

Podążając za orzecznictwem innych sądów, które badały ten sam problem prawny, Sąd Rejonowy zważył, że zapłata należności głównej nie stanowi jednocześnie, gdy nie towarzyszy jej żadne dodatkowe oświadczenie, np. przyznające istnienie opóźnienia, podstawy traktowania jej jako uznania niewłaściwego co do odsetek przerywające bieg przedawnienia roszczenia odsetkowego (vide wyrok SO w Białymstoku sygn. VII Ga 154/13).

Ponadto uznanie roszczenia nawet niewłaściwe, musi być zindywidualizowane i wywołuje skutek z art. 123 §1 pkt 2 k.c. tylko w jego granicach. Dłużnik może bowiem płacić dług główny w przeświadczeniu, że nie pozostaje w opóźnieniu, a co za tym idzie odsetki, które z chwilą powstania mają charakter samoistnego roszczenia, stają się wymagalne osobno z każdym dniem opóźnienie, nie są równocześnie automatycznie objęte uzewnętrznioną przez zapłatę kwoty głównej wolą dłużnika uznania długu głównego. Zapłata długu głównego nie jest sama przez się równoznaczna z przyznaniem opóźnienia i związanego z nim roszczenia odsetkowego (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 grudnia 2003 r. sygn. I ACa 679/03).

W ocenie Sądu Rejonowego, w przeważającej części nie były także zasadne twierdzenia, iż nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia przez złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie odsetek w wysokości 4 340,18 zł wynikającej z noty odsetkowej numer (...) (k. 17 akt) został złożony do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy I Wydziału Cywilnego w dniu 23 lutego 2017 roku (k. 19 akt I Co 66/17 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy), a zatem w tym dniu mogło nastąpić przerwanie biegu przedawnienia w zakresie odsetek, które nie były jeszcze przedawnione. Nie można bowiem przerwać biegu przedawnienia w zakresie roszczeń już przedawnionych. Jak wynika z noty odsetkowej numer (...) odsetki były naliczane od poszczególnych faktur od dnia 20 września 2013 roku do dnia 27 lutego 2014 roku (ostatnia wpłata). Skoro odsetki stają się wymagalne z każdym dniem, z którym powstają, to przedawniają się również z każdym dniem, w którym upłynęło 3 lata od dnia, od którego powstały – stały się wymagalne.

Wobec powyższego, jedynie w stosunku do odsetek wskazanych w nocie odsetkowej numer (...) (k. 17 akt), które powstały od dnia 23 lutego 2014 roku do dnia 27 lutego 2014 roku nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, gdyż w dniu 23 lutego 2017 roku powód złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej należności wynikającej z tej noty. Doszło tym samym do przerwania biegu terminu przedawnienia wyłącznie w zakresie odsetek liczonych za wskazane powyżej pięć dni. Zawezwanie bowiem do próby ugodowej doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia jedynie w zakresie odsetek, które nie były przedawnione na dzień złożenia tego wniosku.

Stronie powodowej należą się zatem, zdaniem Sądu Rejonowego, odsetki ustawowe liczone od kwot, na które opiewały faktury wskazane w pozycjach od 15 do 24 noty odsetkowej numer (...) (łączna kwota tych należności to 71 185,42 zł), za okres trzech lat wstecz od daty złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej tj. od 23 lutego 2014 r. do 27 lutego 2014 r., co stanowi kwotę 68,19 zł. W pozostałym zakresie, tj. za okres wcześniejszy odsetki stały się tzw. świadczeniem niezupełnym (naturalnym), od których zadośćuczynienia dłużnik mógł się uchylić, co też uczynił.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 118 k.c. Sąd Rejonowy oddalił powództwo co do kwoty 4 271,99 zł wynikającej z noty odsetkowej numer (...) stanowiącej odsetki za okres do 22 lutego 2014 roku, co do której zasadny był zarzut przedawnienia, a na podstawie art. 481 § 1 k.p.c. zasądził skapitalizowane odsetki ustawowe liczone od wskazanych należności głównych od dnia 23 lutego 2014 roku do 27 lutego 2014 roku, czyli kwotę 68,19 zł.

Sąd Rejonowy uznał także za zasadny zarzut pozwanego odnośnie nieprawidłowej wysokości odsetek naliczonych w notach odsetkowych numer: (...) (k.16 akt), tj. co do kwoty 268,34 zł oraz (...) (k. 18 akt), tj. co do w kwoty 42,16 zł.

Odnosząc się do spornej kwestii sposobu wyliczenia przez powoda odsetek ustawowych od transakcji handlowych, Sąd Rejonowy w pełni zgodził się w tym zakresie ze stanowiskiem pozwanego, zawartym w sprzeciwie. Z art. 481 § 1 k.c. wynika, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Art. 8 ust. 1 został znowelizowany ustawą z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Art. 8 ust. 1 w pierwotnym brzmieniu stanowił, iż wierzycielowi przysługują odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu, o którym mowa w art. 6 ust 2 i 3.

Nowelizacja z 9 października 2015 r. weszła w życie 1 stycznia 2016 r.

Przed 1 stycznia 2016 r. wierzyciel, mógł zatem dokonać wyboru i naliczyć odsetki ustawowe lub odsetki podatkowe, o których mówił art. 8 ust.1 ustawy, w przypadku braku odmiennego zastrzeżenia umownego.

Z przepisów przejściowych zawartych w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830), odnoszących się do ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wynika, iż do transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 1, zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe ( art. 55 ust.1). Natomiast art. 55 ust. 2 powołanej ustawy stanowi, że w przypadku transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 1, zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.), wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Jednocześnie w art. 56 ustawodawca wskazał, iż do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się również przepisy dotychczasowe.

W ocenie Sądu Rejonowego, należy przyjąć, iż art. 55 ust. 2 jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 56 powołanej powyżej ustawy, co oznacza, iż reguluje on przypadek szczególny tj. umowy zawarte w trybie zamówień publicznych, w tym także w zakresie odsetek. Stanowi on bowiem jednoznacznie, iż w przypadku transakcji handlowych zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Przepis ten nie wskazuje przy tym, iż dotyczy on wszystkich sytuacji dotyczących transakcji handlowych zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego przed dniem 1 stycznia 2016 roku z zastrzeżeniem art. 56 tej ustawy. Należy zgodzić się z pozwanym, iż tylko taki zapis pozwalałby na przyjęcie, iż również w sytuacji transakcji handlowych zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, co do odsetek należy stosować przepisy art. 56.

Tym samym, w zakresie transakcji handlowych zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego zawartych przed dniem wejścia wskazanej ustawy (obowiązującej przed dniem 1 stycznia 2016 roku), także w zakresie odsetek i ich wysokości należy stosować przepisy wówczas obowiązujące.

W niniejszej sprawie, powód dochodził odsetek od należności głównych, które powstały na podstawie umów łączących go z pozwanym, zawieranych w latach 2013 -2015 na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych. We wszystkich tych umowach, które zostały załączone do pozwu strony postanowiły, iż „w przypadku opóźnienia w płatności ze strony zamawiającego wykonawcy przysługuje prawo naliczenia odsetek za opóźnienie w wysokości ustawowej” (np. § 3 ust. 11 umowy z dnia 20.11.2014 r. ; § 3 ust. 19 umowy z dnia 4.02.2016 r.; § 3 ust. 19 umowy z dnia 17.12.2015r.; § 3 ust. 11 umowy z dnia 21.07.2014r.; § 3 ust. 11 umowy z dnia 12.08.2013 r.).

Zgodnie zaś z art. 481 § 2 k.c., w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejście w życie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Skoro strony uzgodniły, iż w przypadku opóźnienia w płatności ze strony zamawiającego (pozwanego) wykonawcy (powodowi) przysługuje prawo naliczenia odsetek za opóźnienie w wysokości ustawowej, to powód był uprawniony jedynie do naliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie wynikających z ustawy kodeks cywilny. Gdyby bowiem strony chciały ustalić odsetki wynikające z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zdaniem Sądu Rejonowego wyraźnie zastrzegłyby to w umowie, gdyż wówczas były to odsetki za zwłokę określane na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Strony w umowie natomiast wyraźnie zastrzegły, iż będą to odsetki ustawowe, a zatem należało przyjąć, iż miały być to odsetki za opóźnienie ustalone na podstawie kodeksu cywilnego.

Reasumując, w ocenie Sądu I instancji, powód niezasadnie naliczył odsetki w wysokości odsetek w transakcjach handlowych od kwot wskazanych w notach numer (...) (k. 16 akt)i (...) (k. 18 akt), zamiast jedynie w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Tym samym na podstawie art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, art. 481 § 2 k.c. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku i zawartych umów pomiędzy stronami Sąd oddalił powództwo co do kwot 268,34 zł wynikającej z noty odsetkowej numer (...) i 42,16 zł wynikającej z noty odsetkowej numer (...), stanowiących różnicę pomiędzy odsetkami w transakcjach handlowych a odsetkami za opóźnienie.

W ocenie Sądu Rejonowego, nie było także podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od skapitalizowanych odsetek od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty uznając jedynie za zasadne odsetki ustawowe za opóźnienie. Faktem jest, na co wskazywał powód, iż art. 482 k.c. nie reguluje wysokości odsetek od skapitalizowanych odsetek. Stanowi on bowiem w § 1, iż od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Jednakże zarówno art. 7 i 8 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych stanowi, iż w transakcjach handlowych, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione określone warunki. Zatem z przepisów tych wynika, iż odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych przysługują jedynie od należności głównych wynikających z transakcji handlowych. Natomiast dalsze odsetki od skapitalizowanych odsetek liczonych od należności głównej przysługują wyłącznie w wysokości ustawowej za opóźnienie, gdyż są to jedynie odsetki wynikające z ustawy, a nie za opóźnienie w transakcji handlowej. Poza tym, gdyby nawet uznać, iż wysokość odsetek w transakcjach handlowych ma również zastosowanie do dalszych odsetek liczonych od skapitalizowanych odsetek, to w tym przypadku należy mieć na uwadze przepis art. 55 ust. 2 powołanej powyżej ustawy z dnia 9 października 2015 roku i podniesione powyżej argumenty, iż do umów zawartych w trybie zamówień publicznych, w tym także w zakresie odsetek stosuje się przepisy dotychczasowe.

Wobec powyższego Sąd oddalił także powództwo w zakresie żądania przez powoda odsetek ustawowych w transakcjach handlowych od skapitalizowanych odsetek i zasądził wyłącznie odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu orzeczono mając na uwadze przepis art. 100 kpc, przewidujący zasadę kompensaty kosztów procesu. Mając na uwadze art. 108 § 1 zd. 1 Sąd rozliczył w wyroku w całości koszty procesu, w tym także w zakresie niezaskarżonej części. Z uwagi na fakt, iż powód żądał łącznie kwoty 6 556,34 zł, a zasądzono na jego rzecz 1993,73 zł (co do kwoty 1925,54 zł prawomocny jest nakaz zapłaty i kwotę 68,19 zł zasądzono wyrokiem) należało uznać, iż wygrał sprawę w 30 %. Koszty poniesione przez powoda wyniosły 2067 zł i objęły opłatę sądową od pozwu w kwocie 250 zł, opłatę od pełnomocnictwa 17 zł, koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 1800 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły 1817 zł i składały się na nie: opłata od pełnomocnictwa 17 zł oraz koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 1800 zł (§ 2 pkt 4 powyżej powołanego Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości). Biorąc pod uwagę powyższe zwrot kosztów należnych powodowi kształtuje się na poziomie 620,10 zł (30% całkowitych kosztów). W przypadku strony pozwanej, która wygrała sprawę w 70 % należny zwrot wynosi 1271,90 zł (70 % całkowitych kosztów). W tym stanie rzeczy, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 651,80 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami należnymi stronom.

W ocenie Sądu Rejonowego, w sprawie niniejszej nie zachodził szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na odstąpienie od obciążania kosztami procesu strony na podstawie art. 102 k.p.c. Pozwany nie reguluje terminowo swoich zobowiązań. Przeciwko niemu toczy się szereg postępowań sądowych o zapłatę, zatem niniejsza sprawa nie jest wyjątkowa na tle funkcjonowania szpitala. Także charakter prowadzonej przez niego działalności w żaden sposób nie uzasadnia zastosowania wobec pozwanego dyspozycji art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania go kosztami procesu, tym bardziej, że pozwany nie wykonując zobowiązania, niewątpliwie dał powód do wytoczenia powództwa.

Powód w apelacji zaskarżył w/w wyrok w części, tj. w zakresie pkt 1 w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 68,19 zł oraz w całości w zakresie pkt 2 i 3. Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

1/naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

a) art. 233 w zw. z art. 485 w zw. z art. 486 § 1 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie
w wyniku uznania, iż stronie powodowej przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie
w miejsce odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, podczas gdy
prawidłowa ocena materiału dowodowego w konfrontacji z obowiązującymi przepisami prawa
materialnego prowadzi do wniosku, iż powódka miała prawo żądać odsetek ustawowych za
opóźnienie w transakcjach handlowych, co nie było kwestionowane przez Sąd, wskutek wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, a co mogło zostać uczynione, poprzez przekazanie sprawy do rozpoznania w postępowaniu zwykłym i czego nie kwestionował również pozwany, nie zaskarżając nakazu zapłaty w części dotyczącej kwoty 1.926,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, w której to części nakaz stał się prawomocny, tym samym zasądzenie odsetek za opóźnienie w zapłacie wbrew żądaniu pozwu uznać należy za niewłaściwe;

b) art. 233 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż roszczenie odsetkowe uległo przedawnieniu przez co na uwzględnienie zasługuje jedynie żądanie zasądzenia kwoty 68,19 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego wskazuje jednoznacznie, iż roszczenie odsetkowe zgłoszone przez stronę powodową nie uległo przedawnieniu, albowiem zgodnie z przyjętym poglądem orzecznictwa odsetki mogą się przedawniać w dwóch wypadkach później aniżeli roszczenie o świadczenie główne, tj. w wypadku wygaśnięcia roszczenia o świadczenie główne lub przerwania biegu przedawnienia odsetek - co miało miejsce w niniejszej sprawie wobec faktu wykonania przez pozwanego świadczenia głównego - które to wykonanie polegało na zapłacie należności głównej, tj. niewłaściwym uznaniu długu, a co za tym idzie termin przedawnienia roszczenia odsetkowego biegł od momentu dokonania spłaty przez stronę pozwaną i roszczenie powódki nie było przedawnione w chwili skierowania sprawy na drogę sądową;

c) art. 233 w zw. z art. 184 w zw. z art. 185 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż zawezwanie do próby ugodowej złożone przez stronę powodową było spóźnione, bowiem dotyczyło roszczenia odsetkowego już przedawnionego, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego w konfrontacji z zasadami obliczania terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego winna prowadzić Sąd do konstatacji, że wobec dokonania spłaty należności głównej przez pozwanego, bieg terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego uległ przerwaniu, aktualizując jednocześnie bieg trzyletniego okresu przedawnienia dla roszczenia odsetkowego, które jest roszczeniem ubocznym i okresowym, a co za tym idzie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został złożony w terminie i skutecznie przerwał bieg przedawnienia, dlatego zgłoszone w pozwie roszczenie zasługiwało na uwzględnienie w całości jako nieprzedawnione;

d) art. 233 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku przyjęcia przez Sąd, że nie doszło do niewłaściwego uznania długu przez Pozwanego, albowiem by zaistniał takowy rodzaj jego uznania, dłużnik musiałby oprócz dokonania spłaty należności głównej złożyć dodatkowe oświadczenie np. przyznające istnienie opóźnienia, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że dłużnik dokonując zapłaty należności głównych potwierdził istnienie zobowiązania, a także na skutek spłaty zamknął okres odsetkowy, pozwalając tym samym na określenie wartości roszczenia odsetkowego oraz potwierdził jego istnienie, czego zresztą Pozwany w toku procesu nie kwestionował i przyznał, że był w opóźnieniu, a jednocześnie dla niewłaściwego uznania długu nie jest konieczne złożenie żadnego dodatkowego oświadczenia, bowiem uznanie niewłaściwe polega na samym przyznaniu przez dłużnika, że dług istnieje i stanowi to oświadczenie wiedzy a nie woli, tym samym roszczenie strony powodowej nie mogło ulec przedawnieniu, ponieważ jego bieg został skutecznie przerwany najpierw poprzez zapłatę i niewłaściwe uznanie a następnie wskutek zawezwania do próby ugodowej, w konsekwencji czego powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie;

e) art. 98 w. zw. z art. 100 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż koszty w niniejszej sprawie winny być stosunkowo rozdzielone, podczas gdy roszczenie strony powodowej zasługiwało na uwzględnienie w całości, w konsekwencji czego Powódka winna być postrzegana jako strona wygrywająca proces i otrzymać zwrot kosztów postępowania od strony przeciwnej w pełnej wysokości;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności.:

a) art. 481 w zw. z art. 482 k.c. w zw. z art. 8 w zw. z art. 55 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż Pozwany winien zwrócić Powódce odsetki od kwoty 68,19 zł za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, podczas gdy Powódce przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych za okres od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty liczone od skapitalizowanych odsetek stanowiących przedmiot roszczenia, za czym przemawia wykładnia przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz termin wymagalności roszczenia odsetkowego;

b) art. 118 k.c. poprzez niego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż roszczenie odsetkowe zgłoszone przez stronę powodową uległo przedawnieniu niemalże w całości, a wniosek o zawezwanie do próby ugodowej obejmował już częściowo przedawnione kwoty, podczas gdy zgodnie z obowiązującym poglądem orzecznictwa odsetki stanowią roszczenie uboczne okresowe, dla którego termin przedawnienia wynosi trzy lata, liczone od wymagalności roszczenia, przy czym spłata należności głównych, tj. wygaśnięcie roszczenia o świadczenie główne, powoduje przerwanie biegu przedawnienia roszczenia odsetkowego, który biegnie od momentu ich spłaty, a jednocześnie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożony przez Powódkę nie był spóźniony, w następstwie czego roszczenie strony powodowej nie mogło ulec przedawnieniu w tym stanie faktycznym i zasługiwało na uwzględnienie w całości;

c) art. 123 § 1 pkt 1 k.c. poprzez niego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż roszczenie odsetkowe zgłoszone przez stronę powodową uległo przedawnieniu niemalże w całości, podczas gdy bieg terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego został przerwany przez zawezwanie Pozwanego do próby ugodowej, w drodze którego Powódka bezskutecznie dążyła do zawarcia ugody ze stroną pozwaną, a co za tym idzie uwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia przez Sąd było nieprawidłowe; d) art. 123 § 1 pkt 3 k.c. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 8 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez niego nieprawidłowe zastosowanie w wyniku uznania, iż roszczenie odsetkowe zgłoszone przez stronę powodową uległo przedawnieniu niemalże w całości, bowiem Sąd uznał, iż spłata należności głównej przez Pozwanego nie stanowiła niewłaściwego uznania długu, do którego - według Sądu - konieczne oprócz samej spłaty było złożenie dodatkowego oświadczenia, by móc uznać tę czynność za przerywającą bieg przedawnienia, podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisów powinna prowadzić do wniosku, że bieg terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego został przerwany na skutek niewłaściwego uznania długu przez Pozwanego, albowiem z niewłaściwym uznaniem długu mamy do czynienia również w sytuacji, gdy dłużnik nieświadomie dług ten uznaje, potwierdzając jego istnienie i nie składając dodatkowego oświadczenia np. przyznającego istnienie opóźnienia, które stanowiłoby w istocie uznanie właściwe; niewłaściwe uznanie długu stanowi oświadczenie wiedzy a nie woli, przy czym spłata należności głównej po upływie terminów wymagalności zaświadcza istnienie roszczenia odsetkowego nierozerwalnie związanego z roszczeniem o świadczenie główne, a sam zakres i okres roszczenia odsetkowego zakreśla nic innego jak właśnie spłata należności głównej, potwierdzająca jego byt, tym samym uwzględnienie zarzutu przedawnienia roszczenia przez Sąd było nieprawidłowe.

W tych okolicznościach skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 68,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 26 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty; zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. II poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 4.561,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 26 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty; zmianę zaskarżonego wyroku w pkt III poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych; zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ewentualnie: uchylenia zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. I, II i III oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany domagał się jej oddalenia oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, a nadto o nieobciążanie pozwanego na podstawie art. 102 kpc kosztami procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że sprawa niniejsza rozpoznawana jest w trybie uproszczonym. Zgodnie zaś z treścią art. 505 ⁹ § 1 ¹ kpc, apelację można oprzeć na zarzutach: 1) naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

Rozróżnienie polegające na wyraźnym określeniu podstaw apelacji w postępowaniu uproszczonym ma istotne znaczenie, szczególnie w zbiegu z zakazem przytaczania po upływie terminu do wniesienia apelacji dalszych zarzutów, wyrażonym w § 2 komentowanego przepisu. Oznacza ono bowiem, że celem apelacji uproszczonej nie jest ponowne rozpoznanie sprawy, lecz że jest nim wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji. Na pierwszy plan wysuwa się zatem funkcja kontrolna apelacji uproszczonej, a kontrola ta obejmuje wyłącznie zarzuty podniesione przez skarżącego (por. Manowska Małgorzata, Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz i orzecznictwo, wyd. IV Opublikowano: WKP 2017).

W ocenie Sądu Okręgowego, nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 kpc, czego skarżący upatruje w błędnym, jego zdaniem, uznaniu przez Sąd, że roszczenie odsetkowe uległo przedawnieniu, w związku z czym na uwzględnienie zasługiwało jedynie żądanie zasądzenia kwoty 68,19 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Zważyć należy, że w sprawie niniejszej okolicznością bezsporną był fakt, że roszczenie dochodzone przez powoda jest związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a więc okres przedawnienia wynosi trzy lata. Sąd I instancji w swym uzasadnieniu odwołał się do uchwały Sądu Najwyższego podjętej w składzie siedmiu sędziów z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 42/04, gdzie SN wskazał, że ustanowiony w art. 118 kc termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetek za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 kc, przy czym roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. W uzasadnieniu uchwały SN najwyższy wskazał na dwa wyjątki od reguły, że roszczenia o odsetki za opóźnienie przedawniają się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. Jeden występuje w przypadkach, w których roszczenie o świadczenie główne wygasło przed upływem terminu przedawnienia, a drugi – w przypadkach, w których przed przedawnieniem się roszczenia głównego doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia o odsetki.

W sprawie niniejszej miał miejsce przypadek, w którym roszczenie wygasło na skutek zapłaty przez pozwanego dokonanej na rzecz powoda po terminie. W konsekwencji pozostałe w mocy odsetki uległy przekształceniu w roszczenie główne z chwilą nastąpienia zapłaty przez Szpital.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego co do tego, że dokonana przez pozwanego zapłata należności głównej nie spowodowała przerwania biegu przedawnienia, wbrew temu co twierdzi skarżący.

Zgodnie z treścią art. 123 § 1 kc, bieg przedawnienia przerywa się: 1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; 2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje; 3) przez wszczęcie mediacji.

Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie odsetek w wysokości 4340,18 zł wynikającej z noty odsetkowej numer (...) został złożony do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy I Wydziału Cywilnego w dniu 23 lutego 2017 r., a zatem jak słusznie zauważył Sąd I instancji, w tym dniu mogło nastąpić przerwanie biegu przedawnienia w zakresie jeszcze nie przedawnionych odsetek. Z noty odsetkowej numer (...) wynika, że odsetki były naliczane od poszczególnych faktur od dnia 20 września 2013 r. do dnia 27 lutego 2014 r. Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, skoro odsetki stają się wymagalne z każdym dniem, z którym powstają, to przedawniają się również z każdym dniem, w którym upłynęły 3 lata od dnia, od którego stały się wymagalne. W efekcie, w sprawie niniejszej, jedynie w stosunku do odsetek wskazanych w nocie odsetkowej numer (...), które powstały w okresie od dnia 23 lutego 2014 r. do dnia 27 lutego 2014 r. nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, z uwagi na fakt, że powód złożył w dniu 23 lutego 2017 r. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej należności wynikającej z tej noty (art. 123 § 1 pkt. 1 kc). Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął zatem, że do przerwania biegu terminu przedawnienia doszło wyłącznie w zakresie odsetek liczonych za wskazane wyżej pięć dni. W konsekwencji Sąd ten prawidłowo przyjął, że powodowi należą się odsetki ustawowe liczone od kwot, na które opiewały faktury wskazane w pozycjach 15 do 24 noty odsetkowej numer (...) za okres od dnia 23 lutego 2014 r. do dnia 27 lutego 2014 r., tj. kwota 68,19 zł.

Sąd Rejonowy słusznie ponadto podkreślił, że zapłata długu głównego nie jest sama przez się równoznaczna z przyznaniem opóźniania i związanego z nim roszczenia odsetkowego, a w konsekwencji nie stanowi uznania roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt. 2 kc.

Sąd Rejonowy błędnie natomiast, w ocenie Sądu Okręgowego uznał za zasadny zarzut pozwanego dotyczący nieprawidłowej wysokości odsetek naliczonych przez powoda w notach odsetkowych numer (...) oraz numer (...), tj. co do kwot 268,34 zł i 42,16 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego, podzielić należy stanowisko skarżącego co do tego, że ma on prawo domagać się od pozwanego odsetek w wysokości oznaczonej w pozwie. Powyższe stanowisko znajduje poparcie w treści przepisu art. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym transakcją handlową w rozumieniu ustawy jest umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową. Zakresem ustawy objęte są zatem umowy zawierane w związku z wykonywaną przez strony tych umów działalnością gospodarczą lub zawodową, w których obowiązek zapłaty stanowi ekwiwalent świadczenia niepieniężnego w rozumieniu przepisu art. 487 § 2 k.c., którym to świadczeniem niepieniężnym jest dostarczanie towaru lub świadczenie usług. Dodatkowo ustawodawca w art. 2 pkt 1-3 powołanej ustawy sformułował katalog podmiotów, które powinny być wyłącznymi stronami transakcji handlowych, aby do tych transakcji mogły znaleźć zastosowanie postanowienia ustawy (M. Chudzik, Komentarz do ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych).

W świetle powołanego art. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przepisy tej ustawy stosuje się zatem do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są przedsiębiorcy i m.in. podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, a więc m.in. jednostki sektora finansów publicznych. Art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2003 r. o finansach publicznych wskazuje, że są nimi m.in. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (w sprawie niniejszej pozwany).

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że stosunki pomiędzy stronami procesu regulują postanowienia ustawy z dnia z dnia 8 marca 2013 r. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Niewątpliwie strona powodowa jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807), do którego stosuje się ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (art. 3 pkt 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Zdaniem Sądu Okręgowego, powołaną ustawę stosuje się również do strony pozwanej (art. 3 pkt 3 cytowanej ustawy). Strona pozwana, mimo, że zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.) nie jest przedsiębiorcą, to – jak wskazano już wyżej – zaliczana jest do jednostek sektora finansów publicznych i podlega obowiązkowi stosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych. Przepis art. 3 Prawa zamówień publicznych wymienia podmioty udzielające zamówień publicznych, a wśród nich - w ust. 1 pkt 1 - jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Podmiotami zaliczonymi do jednostek sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych są w obecnie obowiązującym stanie prawnym podmioty wymienione w art. 9 ustawy o finansach publicznych, w tym także samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej.

Mając zatem na uwadze, że strony w niniejszej sprawie są podmiotami, które mogą być wyłącznymi stronami transakcji handlowych, w związku z prowadzoną przez siebie działalności, i zawarły umowę, której przedmiotem było odpłatne dostarczenie towaru należało uznać, że w niniejszej sprawie znajdowały zastosowanie przepisy powołanej ustawy.

Ponadto, zgodnie z treścią art. 56 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych ustaw, do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie nowelizacji, stosuje się przepisy dotychczasowe. Z powyższego wynika, że do odsetek należnych za okres rozpoczynający się w dniu wejścia w życie nowelizacji stosować należy przepisy obowiązujące od dnia 1 stycznia 2016 r., tj. w przypadku transakcji handlowych – odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych określone w art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wprawdzie na podstawie art. 55 ust. 2 w przypadku transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 1, zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Zważyć należy jednak, że przepis art. 56 nowelizacji stanowi lex specialis (w zakresie dotyczącym regulacji odsetek) w stosunku do art. 55 nowelizacji.

Nadto, przepisy o transakcjach handlowych stanowią lex specialis wobec przepisów kodeksu cywilnego, zatem wyłączają możliwość naliczania odsetek wynikających z art. 481 § 2 kc (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2014 r., sygn. akt I ACa 287/14). Tak więc, do opóźnień w zapłacie dotyczących wierzytelności wynikających z transakcji handlowych zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji z dnia z dnia 9 października 2015 r., które to opóźnienia powstały po dniu 1 stycznia 2016 r. stosować należy odsetki określone na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Dodatkowo zauważyć trzeba, że należności główne od faktur objętych powództwem zostały spłacone przez pozwanego po upływie terminów wymagalności poszczególnych faktur i w większości wypadków po dacie 1 stycznia 2016 r. Tym samym odsetki stały się wymagalne po wejściu w życie znowelizowanych przepisów. W konsekwencji, powód miał, w ocenie Sądu Okręgowego, w okolicznościach sprawy niniejszej prawo żądania odsetek w wysokości ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc w związku z art. 505 ¹⁰ § 1 kpc, uwzględnił częściowo apelację powoda, uznając ją za uzasadnioną w części, w której powód domagał się zasądzenia od kwoty 68,19 zł odsetek ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 26 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty (zamiast ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty), a ponadto w części, w której powód domagał się zasądzenia kwoty 268,34 zł (wynikającej z noty odsetkowej numer (...)) oraz kwoty 42,16 zł (wynikającej z noty odsetkowej numer (...)).

W pozostałej części apelacja powoda podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona, o czym Sąd Okręgowy postanowił na mocy art. 385 kpc w związku z art. 505 ¹⁰ § 1 kpc.

Zmiana orzeczenia Sądu Rejonowego powodowała konieczność ponownego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji, o czym Sąd postanowił na mocy art. 386 § 1 kpc w związku z art. 505 ¹⁰ § 1 kpc i na podstawie art. 100 kpc i na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Z uwagi na fakt, że powód żądał łącznie zapłaty kwoty 6 556,34 zł, a zasądzono na jego rzecz 2.304,23 zł (co do kwoty 1925,54 zł prawomocny jest nakaz zapłaty i kwotę 378,69 zł zasądzono wyrokami) należało uznać, iż wygrał sprawę w 35 %. Koszty poniesione przez powoda w postępowaniu pierwszoinstancyjnym wyniosły 2067 zł i objęły opłatę sądową od pozwu w kwocie 250 zł, opłatę od pełnomocnictwa 17 zł, koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 1800 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły 1817 zł i składały się na nie: opłata od pełnomocnictwa 17 zł oraz koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 1800 zł (§ 2 pkt 4 powyżej powołanego Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości). Biorąc pod uwagę powyższe zwrot kosztów należnych powodowi kształtuje się na poziomie 723,45 zł (35 % całkowitych kosztów). W przypadku strony pozwanej, która wygrała sprawę w 65 % należny zwrot wynosi 1181,05 zł (65 % całkowitych kosztów). W tym stanie rzeczy, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 457,60 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami należnymi stronom.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 100 kpc i na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Sąd Okręgowy zważył, że powód „wygrał” apelację w ok 7 %, ponosząc przy tym koszty związane z opłatą od apelacji (100 zł) oraz zastępstwem procesowym pełnomocnika (450 zł), łącznie zatem 550 zł. Pozwany natomiast „wygrał” apelację w 93 %, ponosząc przy tym koszty związane z zastępstwem procesowym pełnomocnika (450 zł). Ostatecznie zatem to powód powinien zwrócić pozwanemu kwotę 380 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami należnymi stronom (550 zł x 7 % - 450 zł x 93 %).