Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2019r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2019 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy M. L. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu działalności gospodarczej

na skutek odwołania M. L. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 października 2018r. nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od M. L. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
Z. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 2985/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 17 października 2017r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że M. L. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będącą wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 29 września 2015r. do 29 lutego 2016r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z posiadanej dokumentacji wynika,
że M. L. (1) jest jedynym (...) Sp. z o.o., gdyż posiada 95% udziałów w tej spółce. Drugi wspólnik jest wspólnikiem iluzorycznym.

W odwołaniu od decyzji M. L. (1) domagała się jej uchylenia i umorzenia postępowania. Wniosła również o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołująca zarzuciła, że powołany przez organ rentowy wyrok Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2011r. I UK 8/11 jest nieprzydatny dla niniejszej sprawy, gdyż zachodziły w nim zupełnie inne przesłanki, które dotyczyły podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w charakterze pracownika. Nadto Sąd Najwyższy przyjął iluzoryczność udziałów w sytuacji proporcji udziałów 99/100 do 1/00, co nie zachodzi w niniejszej sprawie, w której proporcja udziałów przedstawia się w następujący sposób 95/100 do 5/100. Odwołująca wskazała, że mniejszościowy udziałowiec – M. L. (2), jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. aktywnie działa na rzecz spółki, a ilość posiadanych udziałów w żadnym stopniu nie wpływa na jej silną pozycję w spółce. Odwołująca zarzuciła także naruszenie art.107 k.p.a. przez przyjęcie błędnej podstawy faktycznej i oparcie się na nie relewantnym wyroku Sądu Najwyższego.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wniósł również o zasądzenie
od odwołującej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

odwołująca M. L. (1) i matka odwołującej - M. L. (2) w lipcu 2015r. nabyły udziały w firmie (...). Potem doszło do zmiany nazwy spółki na (...) Sp. z o.o. Odwołująca od 29 września 2015r. ma 95% udziałów w tej spółce, a jej matka M. L. (2) - 5% udziałów. M. L. (2) pełni funkcję Prezesa Spółki i została powołana w drodze uchwały Zgromadzenia Wspólników, czyli faktycznie przez odwołującą jako posiadającą 95% udziałów.

Z umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynika m.in., że udziały w spółce są równe i niepodzielne i na każdy udział przypada jeden głos. Umowa nie odnosi się do kwestii podejmowania uchwał przez zgromadzenie wspólników.

Odwołująca M. L. (1) w okresie objętym zaskarżoną decyzją posiadała status studenta Wyższej Szkoły (...) w P.. W dniu 26 lutego 2016r. uzyskała tytuł zawodowy inżyniera na kierunku logistyki.

Jednocześnie odwołująca z (...) Sp. z o.o. miała zawarte umowy zlecenia:

- w dniu 1 września 2015r. na okres od 1 września 2015r. do 31 grudnia 2015r. dla prowadzenia czynności administracyjno – biurowych za wynagrodzeniem 3 505 zł,

- w dniu 2 stycznia 2016r. na okres od 2 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2016r. dla wykonywania czynności i za wynagrodzeniem jak wyżej.

Do zadań odwołującej na podstawie umów zlecenia należało zajmowanie się prowadzeniem korespondencji, wystawianiem i odbieraniem faktur. W spółce zatrudniony jest także ojciec odwołującej jako kierowca.

/ dowód z: akt ZUS, umowy spółki, zeznań świadków Z. L., M. L. (2), zeznań odwołującej /.

Sąd zważył, co następuje.

odwołanie M. L. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust.1 pkt 5, art.12 ust.1 i art.13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017r. poz.1778 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania,
z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W myśl art.8 ust.6 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych i wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi z kilku tytułów jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

Zgodnie z art.6 ust.4 ustawy systemowej, osoby określone w ust.1 pkt 4 ( osoby wykonujące pracę m.in. na podstawie umowy zlecenia ) nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych.

W okresie spornym odwołująca M. L. (1) miała zawarte umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. i jednocześnie posiadała status studenta. W takiej sytuacji odwołująca nie mogła podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia - art.6 ust.4 ustawy systemowej. Kwestią sporną pozostawało, czy odwołująca podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Bezspornym przy tym było, że odwołująca w okresie objętym decyzją zaskarżoną była jednym z dwóch wspólników spółki posiadając 95% udziałów, gdy drugi wspólnik – matka odwołującej M. L. (2) miała zaledwie 5% udziałów w spółce.

Stosownie do cytowanego wcześniej art.8 ust.6 pkt 4 ustawy systemowej, jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu wynikającego z art.8 ust.6 pkt 4 – jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą (por. wyroki Sądu Najwyższego z: 11 września 2013r., II UK 36/13, LEX nr 1391783, 3 sierpnia 2011r., I UK 8/11, 9 czerwca 2010r., II UK 33/10, LEX nr 598436). Z treści tego przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej ( art.6 ust.1 pkt 5 ustawy systemowej). Powyższy przepis został wprowadzony od 1 stycznia 2003r. ustawą z 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2074), a jego celem było rozszerzenie obowiązku ubezpieczenia społecznego wobec wspólników jednoosobowych spółek z o.o., aby nie musieli oni, w celu objęcia ubezpieczeniem, zawierać umów z własną spółką. Z uzasadnienia do projektu tej ustawy wynika, że ustawodawca kierował się w tym przypadku zasadą powszechności ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu do wyroku z 15 listopada 2018r. sygn. III AUa 916/18 Sąd Apelacyjny w Katowicach zwrócił uwagę, że stosownie
do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego ubezpieczenie społeczne jest formą zabezpieczenia społecznego opartą na zasadach przymusu, powszechności, wzajemności,
na obowiązku płacenia składek i na roszczeniowym charakterze świadczeń. Prawo
do świadczeń uzależnione jest od spełnienia ustawowych wymagań dotyczących opłacania składek oraz odpowiedniego czasu trwania ubezpieczenia. Samo objęcie danej osoby ubezpieczeniem emerytalnym nie jest efektem swobodnej decyzji jednostki, ale wynika
z rozstrzygnięcia przyjętego przez ustawodawcę. Osoba, która zalicza się do grupy podmiotów wskazanych w art. 6 i art. 8 ustawy systemowej, nie może zatem, kierując
się szeroko rozumianą swobodą decydowania o własnym postępowaniu, zrzec się statusu ubezpieczonego oraz uchylić się od ustawowych obowiązków wynikających z tego faktu. Odnosząc się do norm konstytucyjnych Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że określona w art.22 Konstytucji RP zasada swobody działalności gospodarczej, musi być odczytywana łącznie z normą odwołującą się do solidarności i ważnego interesu publicznego ( art.20 Konstytucji RP). Normy konstytucyjne zawierają gwarancje prawa każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego (art.67 Konstytucji RP), kształtując zasadę powszechności ubezpieczeń społecznych, poprzez objęcie nimi wszystkich grup zawodowo czynnych. I wreszcie art.84 Konstytucji RP wyznacza obowiązek ponoszenia ciężarów składkowych.

W niniejszej sprawie odwołująca M. L. (1) była większościowym wspólnikiem (...) Sp. z o.o. posiadając zdecydowaną większość udziałów w spółce, bo 95 %, a w konsekwencji zdecydowaną większość głosów na zgromadzeniu wspólników. Zatem była wspólnikiem dominującym, a więc faktycznie osobą decyzyjną w spółce.
Jej pozycja jako wspólnika większościowego miała zasadniczy wpływ na działalność spółki, biorąc pod uwagę, że zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych ( art.245 k.s.h.), uchwały dotyczące działalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są podejmowane co do zasady bezwzględną większością głosów. Odwołująca mogła więc przy takim układzie właścicielskim samodzielnie podejmować uchwały dotyczące spółki i tak np. faktycznie samodzielnie zdecydowała o powołaniu na Prezesa Spółki swojej matki M. L. (2). W tym miejscu zaznaczyć należy, że najważniejsze decyzje dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym co do kierunków jej działalności, zmiany umowy spółki, jej rozwiązania, zbycia przedsiębiorstwa itd. wymagają uchwały zgromadzenia wspólników. Udział drugiego wspólnika – M. L. (2), był w istocie iluzoryczny.

Rację ma odwołująca, że powołane przez organ rentowy orzeczenie Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2011r. dotyczy nieco odmiennego stanu faktycznego, a mianowicie zatrudnienia pracowniczego członka zarządu. Niemniej jednak w uzasadnieniu tego wyroku, podobnie jak w innych wyrokach zapadłych na tle analogicznych stanów faktycznych, znajdują się rozważania ogólnej natury odnoszące się do jedynego ( niemal jedynego wspólnika ), które mogą być przydatne dla rozpoznania niniejszej sprawy.

Odnosząc się do zarzutu, że powołany przez organ rentowy wyrok Sądu Najwyższego nie może mieć zastosowania również z tej przyczyny, że przyjmuje on iluzoryczność udziałów w sytuacji, gdy proporcja udziałów kształtuje się jako 99/100 do 1/100, gdy tymczasem w rozpoznawanej sprawie proporcja ta wygląda 95/100 do 5/100, to zarzut ten jest bezzasadny z przyczyn wskazanych powyżej. Nadto zwrócić należy uwagę, że w powołanym wcześniej wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach Sąd ten przyjął, że jedynym ( niemal jedynym ) wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest wspólnik, który posiada 92% udziałów w spółce.

Bez znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonych decyzji są zarzuty odwołującej dotyczące naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Rolą Sądu orzekającego w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest bowiem badanie prawidłowości trybu postępowania przed organem rentowym. Sąd bada prawidłowość zaskarżonej decyzji i jej zgodność z prawem. W wyroku z 9 lutego 2010r. ( I UK 151/09, LEX nr 585708 ) Sąd Najwyższy wskazał, że postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania.

Reasumując Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i stąd na mocy
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. i art.99 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r., poz.265 ).

(-) SSO Grzegorz Tyrka