Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Protokolant: sekretarz sądowy Patrycja Żuk

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2015 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w T.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 18 lipca 2013 roku nr (...)

I.  uchyla pkt III decyzji;

II.  nie obciąża Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kosztami postępowania.

SSO Jolanta de Heij – Kaplińska

Sygn. akt XVII AmA 120/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 lipca 2013 r. (nr (...)), po przeprowadzeniu postępowania ws. stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w T. (dalej: (...), Spółdzielnia), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK, Prezes Urzędu, Prezes, organ):

I.  na podstawie art. 27 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: uokik) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w T., polegającą na stosowaniu we wzorcach umów:

• „Regulamin świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”;

• „Regulamin świadczenia usługi telewizji (...)”;

• „Umowa o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...);

• „Umowa abonamentowa nr...”;

• „Umowa abonamentowa nr... o świadczenie usług telewizji cyfrowej w sieci (...) T.”,

postanowień, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ k.p.c., których treść jest następująca:

1. Wznowienie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych należności wraz z odsetkami ustawowymi i wniesieniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług operatora.

(§ 4 zd. 2 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

2. Ponowne podłączenie nastąpi po uregulowaniu dotychczasowych należności łącznie z naliczeniem odsetek statutowych/ustawowych za każdy dzień opóźnienia w uregulowaniu opłaty abonamentowej i zapłaceniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług.

(§ 5 zd. 2 „Umowy Abonamentowej nr...”);

3. W przypadku rozwiązania Umowy ze względu na zaległości Abonenta, ponowne rozpoczęcie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych opłat wraz z ustawowymi odsetkami i wniesienia opłaty manipulacyjnej zgodnie z Cennikiem Usług.

(§ 19 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...); § 20 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

4. Ponowne uruchomienie usługi będzie wówczas możliwe po uregulowaniu zaległości łącznie z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz zapłaceniu opłaty manipulacyjnej określonej w Cenniku Usług.

(§ 21 pkt 2 zd. 2 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 27 zd. 2 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

5. OPERATOROWI przysługuje prawo do modyfikacji pakietu po uprzednim 30-dniowym powiadomieniu za pośrednictwem przynajmniej 3 krotnej informacji przekazanej w telegazecie oraz programie lokalnym (...) .

(§ 14 pkt 1 „Umowy Abonamentowej nr...”);

6. Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż dwa miesiące upoważnia Operatora do odłączenia sieci telewizji kablowej od gniazda abonenckiego.

(§ 21 pkt 2 zd. 1 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”);

7. Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usługi.

(§ 27 zd.1 „Regulamin świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

8. Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usług określonych w niniejszej Umowie.

(§ 4 zd. 1 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

9. Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez ABONENTA zgodnie z treścią § 2 pkt 4 upoważnia OPERATORA do odłączenia sieci telewizji kablowej od przyłącza abonenckiego.

(§ 5 zd. 1 „Umowy Abonamentowej nr…”);

10. Umowa może być rozwiązana przez Operatora w trybie natychmiastowym w przypadku istotnego naruszenia przez Abonenta postanowień Umowy bądź niniejszego Regulaminu, a w szczególności: (...)

3) Zalegania z opłatą za telewizję kablową ponad dwa miesiące

(§ 18 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”);

11. W przypadku pogorszenia parametrów sygnału Abonent winien o tym fakcie powiadomić Operatora, który jest zobowiązany przywrócić założone parametry w terminie 48 godzin od daty i godziny zgłoszenia. W przypadku przekroczenia tego terminu Abonentowi przysługuje prawo do obniżenia o 1/30 wysokości miesięcznego abonamentu za każdy dzień zwłoki.

(§ 29 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 11 „Umowy Abonamentowej nr...”);

12. Dekoder (...) wraz z kartą dostępu warunkowego przekazany Abonentowi stanowi własność Operatora. W przypadku jego nie zwrócenia w terminie 7 dni od wygaśnięcia Umowy lub zwrócenia w stanie uszkodzonym, Operator ma prawo dochodzić kary umownej w wysokości 500 zł z VAT.

(§ 6 „Umowy o świadczenie usług telewizji cyfrowej w sieci (...));

13. Operator ma prawo dochodzić kary umownej w wysokości 500 zł w przypadku nie zwrócenia modemu po rozwiązaniu Umowy w terminie określonym w Regulaminie Operatora lub zwrócenia go w stanie uszkodzonym.

(§ 6 pkt 1 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

14. Operator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy i zakłócenia w transmisji danych, powstałe poza eksploatowaną siecią telewizji kablowej.

(§ 30 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

15. Operator nie gwarantuje przepustowości transmisji w sieci Internet.

(§ 31 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

16. Operator nie ponosi odpowiedzialności za utraty lub naruszenie danych, plików, oprogramowania, znajdujących się w terminalu abonenckim, do której mogło dojść w trakcie konfigurowania i podłączania terminala do sieci.

(§ 34 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

17. Umowa może być rozwiązana przez Operatora w trybie natychmiastowym w przypadku istotnego naruszenia przez Abonenta postanowień Umowy bądź niniejszego Regulaminu, a w szczególności: (...)

(§ 18 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 19 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

18. OPERATOR nie ponosi odpowiedzialności za treść programów, ich transmisję oraz techniczne zmiany systemów nadawania w wyniku których doszłoby do uniemożliwienia odbioru programu satelitarnego lub zmiany jego zasięgu (np. wprowadzenie kodowania programu, zmiany systemu nadawania, bankructwa stacji nadawczej, uszkodzenia satelity)

(§ 10 „Umowy Abonamentowej nr…”).

co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 uokik i stwierdził zaniechanie stosowania praktyk wskazanych w pkt 1.1, 1.2 oraz w pkt 1.5. z dniem 1 grudnia 2012 r., praktyk wskazanych w pkt 1.3 oraz 1.4. z dniem 1 lutego 2013 r. oraz praktyk określonych w pkt 1.6-1.18 z dniem 20 czerwca 2013 r.

II.  Na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. w związku z art. 83 uokik oraz mając na względzie art. 33 ustawy umorzył postępowanie wszczęte z urzędu przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w T. w części dotyczącej stosowania we wzorcu umownym „Regulamin świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu” postanowienia, które zostało wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ k.p.c., którego treść jest następująca:

Naruszeniem Regulaminu jest w szczególności: (...)

(§ 37 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

co mogło stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 uokik, jako bezprzedmiotowe.

III.  Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik oraz stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy, nałożył na (...) Spółdzielnię Mieszkaniową z siedzibą w T. karę pieniężną w wysokości:

1) 21.884 zł z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 uokik w zakresie opisanym w punkcie I.1.-I.5. sentencji decyzji.

2) 86.146 zł z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 uokik w zakresie opisanym w punkcie pkt I.6-I.18. sentencji niniejszej decyzji.

IV.  Na podstawie art. 77 uokik w związku z art. 80 tejże ustawy, a także na podstawie art. 263 § 1 i art. 264 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik obciążył (...) Spółdzielnię Mieszkaniową z siedzibą w T. kosztami opisanego w pkt I sentencji decyzji postępowania ws. naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w kwocie 28,50 zł i zobowiązał (...) Spółdzielnię Mieszkaniową z siedzibą w T. do ich zwrotu Prezesowi UOKiK w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji.

( decyzja, k. 4-19).

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 1 sierpnia 2013 r. wywiodła (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w T., zaskarżając decyzję w części, a mianowicie w zakresie postanowień zawartych w części III pkt 1 i 2 decyzji i wnosząc o uchylenie decyzji w części III pkt 1 i 2, ewentualnie o zmianę decyzji w tym zakresie przez orzeczenie o obniżeniu kar nałożonych na powódkę. Strona odwołująca wniosła również o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania.

Zakwestionowanemu orzeczeniu zarzucono naruszenie prawa materialnego tj. art. 111 w zw. z art. 106 ust. 1 uokik przez niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie powodowej Spółdzielni kary pieniężnej w wysokości 21.884 zł oraz kary w wysokości 86.146 zł z tytułu naruszenia zakazu zawartego w treści art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 uokik w sytuacji, gdy powódka wnosiła o wydanie decyzji zobowiązującej, a nadto nie uwzględnienie w pełnym zakresie okoliczności łagodzących mogących być podstawą do odstąpienia od nałożenia kary polegających na tym, że powódka rzetelnie współpracowała w toku postępowania przed Prezesem Urzędu, nie odniosła żadnych korzyści majątkowych z tytułu stosowania praktyk wskazanych w cz. I Decyzji, a naruszeń postanowień art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy dopuściła się nieumyślnie, a nadto zaniechała w całości stosowania praktyk wskazanych w cz. I decyzji przed jej wydaniem przez Prezesa Urzędu.

(...) podtrzymała powyższe stanowisko w piśmie procesowym datowanym 9 stycznia 2014 r.

( odwołanie, k. 20-24; pismo procesowe powódki, k. 75-77).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 listopada 2013 r. – uznając, iż wnioski zawarte w petitum odwołania nie zasługują na uwzględnienie, a skarżona decyzja została wydana prawidłowo, w zgodzie z przepisami prawa materialnego i prawa procesowego i w konsekwencji podtrzymując wszystkie twierdzenia w niej zawarte – Prezes UOKiK wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa UOKiK kosztów postępowania według norm przepisanych.

( odpowiedź na odwołanie, k. 62-69).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w T. jest przedsiębiorcą, wpisanym do Rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych pod nr (...), jak również do Rejestru przedsiębiorców KRS pod nr (...). Spółdzielnia ta prowadzi działalność gospodarczą, między innymi, w zakresie prowadzenia spółdzielczej telewizji kablowej.

( dowód: rejestr przedsiębiorców telekomunikacyjnych – (...) zaświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych, k. 33-35 akt admin.; odpis aktualny z Rejestru przedsiębiorców KRS, k. 56-58; § 5 pkt 8 Statutu (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w T., k. 28-50).

W obrocie z udziałem konsumentów (...) zawierała umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przy wykorzystaniu następujących wzorców umownych:



stosowanego od grudnia 2006 r. „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”;



stosowanego od września 2006 r. „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”;



stosowanej od listopada 2002 r. „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...);



stosowanej od 1999 r. „Umowy abonamentowa nr...”;



stosowanej od lipca 2007 r. „Umowy abonamentowa nr... o świadczenie usług telewizji cyfrowej w sieci (...) T.”.

We wskazanych wzorcach zawarto postanowienia o następującej treści:

1)  Wznowienie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych należności wraz z odsetkami ustawowymi i wniesieniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług operatora. (§ 4 zd. 2 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

2)  Ponowne podłączenie nastąpi po uregulowaniu dotychczasowych należności łącznie z naliczeniem odsetek statutowych/ustawowych za każdy dzień opóźnienia w uregulowaniu opłaty abonamentowej i zapłaceniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług. (§ 5 zd. 2 „Umowy Abonamentowej nr...”);

3)  W przypadku rozwiązania Umowy ze względu na zaległości Abonenta, ponowne rozpoczęcie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych opłat wraz z ustawowymi odsetkami i wniesienia opłaty manipulacyjnej zgodnie z Cennikiem Usług. (§ 19 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...); § 20 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

4)  Ponowne uruchomienie usługi będzie wówczas możliwe po uregulowaniu zaległości łącznie z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz zapłaceniu opłaty manipulacyjnej określonej w Cenniku Usług. (§ 21 pkt 2 zd. 2 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 27 zd. 2 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

5)  OPERATOROWI przysługuje prawo do modyfikacji pakietu po uprzednim 30-dniowym powiadomieniu za pośrednictwem przynajmniej 3 krotnej informacji przekazanej w telegazecie oraz programie lokalnym (...) . (§ 14 pkt 1 „Umowy Abonamentowej nr...”);

6)  Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż dwa miesiące upoważnia Operatora do odłączenia sieci telewizji kablowej od gniazda abonenckiego. (§ 21 pkt 2 zd. 1 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”);

7)  Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usługi. (§ 27 zd.1 „Regulamin świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

8)  Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usług określonych w niniejszej Umowie. (§ 4 zd. 1 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

9)  Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez ABONENTA zgodnie z treścią § 2 pkt 4 upoważnia OPERATORA do odłączenia sieci telewizji kablowej od przyłącza abonenckiego. (§ 5 zd. 1 „Umowy Abonamentowej nr…”);

10)  Umowa może być rozwiązana przez Operatora w trybie natychmiastowym w przypadku istotnego naruszenia przez Abonenta postanowień Umowy bądź niniejszego Regulaminu, a w szczególności: (...)

3) Zalegania z opłatą za telewizję kablową ponad dwa miesiące. (§ 18 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”);

11)  W przypadku pogorszenia parametrów sygnału Abonent winien o tym fakcie powiadomić Operatora, który jest zobowiązany przywrócić założone parametry w terminie 48 godzin od daty i godziny zgłoszenia. W przypadku przekroczenia tego terminu Abonentowi przysługuje prawo do obniżenia o 1/30 wysokości miesięcznego abonamentu za każdy dzień zwłoki. (§ 29 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 11 „Umowy Abonamentowej nr...”);

12)  Dekoder (...) wraz z kartą dostępu warunkowego przekazany Abonentowi stanowi własność Operatora. W przypadku jego nie zwrócenia w terminie 7 dni od wygaśnięcia Umowy lub zwrócenia w stanie uszkodzonym, Operator ma prawo dochodzić kary umownej w wysokości 500 zł z VAT. (§ 6 „Umowy o świadczenie usług telewizji cyfrowej w sieci (...));

13)  Operator ma prawo dochodzić kary umownej w wysokości 500 zł w przypadku nie zwrócenia modemu po rozwiązaniu Umowy w terminie określonym w Regulaminie Operatora lub zwrócenia go w stanie uszkodzonym. (§ 6 pkt 1 „Umowy o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do Internetu w sieci (...));

14)  Operator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy i zakłócenia w transmisji danych, powstałe poza eksploatowaną siecią telewizji kablowej. (§ 30 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

15)  Operator nie gwarantuje przepustowości transmisji w sieci Internet. (§ 31 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

16)  Operator nie ponosi odpowiedzialności za utraty lub naruszenie danych, plików, oprogramowania, znajdujących się w terminalu abonenckim, do której mogło dojść w trakcie konfigurowania i podłączania terminala do sieci. (§ 34 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

17)  Umowa może być rozwiązana przez Operatora w trybie natychmiastowym w przypadku istotnego naruszenia przez Abonenta postanowień Umowy bądź niniejszego Regulaminu, a w szczególności: (...) (§ 18 „Regulaminu świadczenia usługi telewizji (...)”; § 19 „Regulaminu świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu”);

18)  OPERATOR nie ponosi odpowiedzialności za treść programów, ich transmisję oraz techniczne zmiany systemów nadawania w wyniku których doszłoby do uniemożliwienia odbioru programu satelitarnego lub zmiany jego zasięgu (np. wprowadzenie kodowania programu, zmiany systemu nadawania, bankructwa stacji nadawczej, uszkodzenia satelity) (§ 10 „Umowy Abonamentowej nr…”).

( dowód: wzorce umowne, k. 15-32 akt admin.).

Do Rejestru postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone wpisano postanowienia o następującej treści:

⚫

pod poz. 2227: „ Do czasu otrzymania płatności Operator zwolniony jest z wykonywania obowiązków zapisanych w umowie i Regulaminie. Ponowne wznowienie świadczenia usługi wymaga uregulowania zaległości oraz wniesienia stosownej zgodnej z cennikiem opłaty i zostanie zrealizowane w terminie 3 dni roboczych od uiszczenia ww. opłaty.”

(wyrok SOKiK z 23.09.2009 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 304/09),

⚫

pod poz. 2905: „ Jeżeli Abonent będzie zalegać z uiszczeniem jakichkolwiek opłat na rzecz Operatora, wówczas Operator może wstrzymać świadczenie usług (przerwać dostarczanie sygnału do końcówki Sieci) do czasu uiszczenia zaległych opłat wraz z odsetkami (...). Jeżeli Abonent zgłosi pisemny wniosek o Ponowną Aktywację sygnału do końcówki Sieci) do czasu uiszczenia zaległych opłat wraz z odsetkami (...). Jeżeli Abonent zgłosi pisemny wniosek o Ponowną Aktywację, wówczas Operator zobowiązany jest w ciągu 3 dni roboczych od dostarczenia przez Abonenta dowodu uiszczenia wszystkich wymienionych opłat, ponownie udostępnić Abonentowi sygnał.”

(wyrok SOKiK z 27.10.2009 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 305/09),

⚫

pod poz. 2906: „ Ponowne udostępnienie sygnału po uprzednim odłączeniu z powodu nieuregulowania należnych Opłat (...) - 73,30 PLN brutto.”

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie 9.09.2009 r., ws. o sygn. akt VI ACa 195/10),

⚫

pod poz. 1334: „ Operator może zmienić zawartość Pakietu programów. O zmianie zawartości Pakietu programów Operator powiadomi Abonenta przez kanał informacyjny (...) z co najmniej czternastodniowym wyprzedzeniem (...)”

(wyrok SOKiK z 24.11.2006 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 163/05),

⚫

pod poz. 674: „ W przypadku przeterminowania płatności na rzecz (...) powyżej 14 dni nastąpi automatyczne wyłączenie dostępu do Internetu. Ponowne włączenie nastąpi po rozliczeniu wszystkich zobowiązań oraz uiszczenia opłaty manipulacyjnej w wysokości 30.00 zł netto.”

(wyrok SOKiK z 5.10.2005 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 73/04),

⚫

pod poz. 1028: „ Opóźnienie uiszczenia należnej wg umowy zapłaty powyżej trzech miesięcy, może powodować rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym z tym, że Użytkownik ma obowiązek niezwłocznego uiszczenia należnej Operatorowi zapłaty liczonej od dnia jej wymagalności. Reaktywacja usługi związana jest z ponownym pobraniem opłaty instalacyjnej.”

(wyrok SOKiK z 21.11.2006 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 138/05),

⚫

pod poz. 1340: „ W przypadku awarii trwającej dłużej niż jeden dzień Abonentowi przysługuje bonifikata w wysokości 1/30 opłaty abonamentowej, za każdy pełny dzień awarii.”

(wyrok SOKiK z 16.05.2007 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 88/07),

⚫

pod poz. 3765: „ Jeżeli przerwy w dostawie sygnału lub pogorszenie jakości sygnału, udokumentowane przez uprawnione służby są spowodowane Awarią w Sieci Operatora i trwają dłużej niż następujące po sobie 48 godzin od daty zgłoszenia przez Abonenta wówczas Opłata okresowa za usługę dotkniętą Awarią za dany Okres rozliczeniowy zostanie obniżona (...) o 1/30 Opłaty okresowej za usługę dotkniętą Awarią za dany Okres rozliczeniowy w przypadku płatności miesięcznej (lub 1/90) w przypadku Opłaty okresowej za usługę dotkniętą Awarią za dany Okres rozliczeniowy uiszczony kwartalnie) za każdy kolejny dzień Awarii, licząc od daty zgłoszenia Awarii.”

(wyrok SOKiK z 5.11.2009 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 307/09),

⚫

pod poz. 1234: „ Uchybienie 7 dniowemu terminowi zwrotu dekodera w razie rozwiązania umowy skutkuje obowiązkiem zapłaty kary umownej w wysokości 1000 zł. Zwrot uszkodzonego dekodera, którego naprawa nie jest możliwa skutkuje zobowiązaniem abonenta do zapłaty kwoty 1000 zł”.

(wyrok SOKiK z 22.06.2005 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 53/04),

⚫

pod poz. 680: (...) nie ponosi odpowiedzialności za zakłócenia w odbiorze programów telewizyjnych i radiowych rozprowadzanych w sieci telewizji kablowej wynikające z przyczyn niezależnych od (...), a w szczególności występujących poza siecią”

(wyrok SOKiK z 23.02.2005 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 3/04),

⚫

pod poz. 3214: „ Operator nie gwarantuje przepustowości transmisji od urządzeń brzegowych do sieci Internet.”

(wyrok SOKiK z 13.01.2012 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 2109/10),

⚫

pod poz. 665: „ Operator nie ponosi odpowiedzialności za szkody mogące powstać przy zakładaniu instalacji (...), w szczególności powstałe na skutek wyboru nietypowego miejsca instalacji.”

(wyrok SOKiK z 9.01.2006 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 86/04),

⚫

pod poz. 819: „ Operator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody poniesione przez Abonenta w wyniku utraty danych lub opóźnienia w otrzymaniu lub przesłaniu transmisji, nieprawidłową lub powolną transmisją, opóźnieniami lub przerwaniami świadczenia Usług, a w szczególności na skutek takich czynności jak (...)”

(wyrok SOKiK z 8.06.2006 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 125/05),

⚫

pod poz. 1164: „ Usługodawca nie odpowiada m. in. za (...) g) szkody poniesione przez Abonenta w związku z korzystaniem lub niemożnością korzystania z usług, h) utratę danych, nie otrzymania danych, zmianę danych, brak dostępu do danych, nie autoryzowanie danych, niewłaściwe działanie sieci (...).”

(wyrok SOKiK z 12.03.2007 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 1/07),

⚫

pod poz. 2049: „ Operator zastrzega sobie prawo do wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych ze skutkiem natychmiastowym lub zawieszenia świadczenia usług telekomunikacyjnych, bez prawa do odszkodowania oraz bez wcześniejszego uprzedzenia Abonenta w przypadkach innego naruszenia przez Abonenta postanowień niniejszego Regulaminu, działania na szkodę (...) lub korzystania z usług telekomunikacyjnych Operatora niezgodnie z prawem lub umową (20 ust 3 pkt 3.6 Regulaminu)”

(wyrok SOKiK z 24.11.2009 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 428/09),

⚫

pod poz. 1337: „ Operator nie ponosi odpowiedzialności za szkody i awarie powstałe w wyniku zdarzeń losowych (...) pozostających poza wpływem i kontrolą Operatora (np. wyładowania atmosferyczne, awarie urządzeń nadawczych nadawców itp.”

(wyrok SOKiK z 24.11.2006 r., ws. o sygn. akt XVII AmC 163/05).

( dowód: (...) ).

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2013 r. Prezes UOKiK wszczął z urzędu postępowanie ws. stosowania przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową z siedzibą w T. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, polegające na stosowaniu we wzorcach umów postanowień, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ k.p.c.

( dowód: postanowienie Nr (...), k. 4-11 akt admin.).

W piśmie datowanym na dzień 6 lutego 2013 r. (...) wniosła o wydanie przez Prezesa UOKiK, na podstawie art. 28 ust. 1 uokik, decyzji zobowiązaniowej nakładającej na Spółdzielnię obowiązek wykonania zobowiązań wskazanych w przedmiotowym piśmie, polegających na zaniechaniu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów poprzez zmianę treści regulaminów oraz wzorców umów. Natomiast w piśmie z 27 lutego 2013 r. (...) przedstawiła propozycje dotyczące sposób wyeliminowania treści uznanych przez Urząd za naruszające zbiorowe interesy konsumentów.

( dowód: pismo (...) z 6.02.2013 r., k. 56-57 akt admin.; pismo (...) z 27.02.2013 r. k. 71-74 akt admin.).

Z dniem 1 grudnia 2012 r. wprowadzono nowy wzorzec „Umowy abonamentowej o świadczenie usług transmisji danych z dostępem do sieci Internet w sieci (...) Szybciej i taniej”. Z tą datą (...) zaniechała wykorzystywania postanowień o treści:

- Wznowienie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych należności wraz z odsetkami ustawowymi i wniesieniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług operatora,

- Ponowne podłączenie nastąpi po uregulowaniu dotychczasowych należności łącznie z naliczeniem odsetek statutowych/ustawowych za każdy dzień opóźnienia w uregulowaniu opłaty abonamentowej i zapłaceniu opłaty manipulacyjnej zgodnie z obowiązującym Cennikiem Usług,

- OPERATOROWI przysługuje prawo do modyfikacji pakietu po uprzednim 30-dniowym powiadomieniu za pośrednictwem przynajmniej 3 krotnej informacji przekazanej w telegazecie oraz programie lokalnym (...) .

Z kolei z dniem 1 lutego 2013 r. (...) wprowadziła nowe regulaminy – „Regulamin świadczenia usług transmisji danych z dostępem do Internetu” oraz „Regulamin świadczenia usług Telewizji (...)”, które zastąpiły dotychczasowe. W dacie tej (...) zaniechała wykorzystywania w obrocie konsumenckim klauzul:

- W przypadku rozwiązania Umowy ze względu na zaległości Abonenta, ponowne rozpoczęcie świadczenia usług może nastąpić po uregulowaniu zaległych opłat wraz z ustawowymi odsetkami i wniesienia opłaty manipulacyjnej zgodnie z Cennikiem Usług,

- Ponowne uruchomienie usługi będzie wówczas możliwe po uregulowaniu zaległości łącznie z naliczonymi odsetkami ustawowymi oraz zapłaceniu opłaty manipulacyjnej określonej w Cenniku Usług.

Dnia 20 czerwca 2013 r. (...) wprowadziła zmiany do „Regulaminu świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową – Operatora (...) T. z siedzibą przy ul. (...) w T.”, w następstwie których zaniechała stosowania w obrocie konsumenckim następujących zapisów:

- Zaniechanie unoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż dwa miesiące upoważnia Operatora do odłączenia sieci telewizji kablowej od gniazda abonenckiego,

- Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usługi,

- Zaniechanie wnoszenia abonamentu przez Abonenta przez okres dłuższy niż jeden miesiąc upoważnia Operatora do zawieszenia świadczenia usług określonych w niniejszej Umowie.

( dowód: pismo (...) z 6.02.2013 r. wraz z załącznikami – nowymi regulaminami i wzorcami umów, k. 56-63 akt admin.; pismo (...) z 22.05.2013 r., k. 103 akt admin.; pismo (...) z 3.07.2013 r. wraz z załącznikami – zmienionymi wzorcami umownymi, k. 108-116 akt admin.).

Pismem z dnia 25 czerwca 2013 r. Prezes UOKiK zawiadomił (...) Spółdzielnię Mieszkaniową o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz poinformował o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia ws. zebranego materiału dowodowego.

( dowód: zawiadomienie o zakończeniu zbierania materiału dowodowego, k. 105-106 akt admin.).

W roku 2012 (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa osiągnęła przychód w wysokości (...) zł.

( dowód: CIT-8, k. 84-87 akt admin.).

W dniu 18 lipca 2013 r. Prezes UOKiK wydał decyzję w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, która została zaskarżona w niniejszym postępowaniu.

Powyżej opisany stan faktyczny nie był sporny między stronami i został ustalony przez Sąd w oparciu o ww. dowody, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie, choć z innych przyczyn niż zostały wskazane przez Spółdzielnię.

Nałożenie kary jest pozostawione uznaniu Prezesa Urzędu. Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik Prezes może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną, gdy ten choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24.

Literalne brzmienie art. 24 ust.1 i 2 uokik wskazuje, że zbiorowe interesy konsumentów mogą być naruszone przez stosowanie praktyk przedsiębiorców (i) bezprawnych (ii) godzących w te interesy. Przykładem takiej praktyki jest „w szczególności” stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ k.p.c. Użycie typowej techniki ustawodawczej „w szczególności” oznacza, że praktyka polegająca na stosowaniu postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone zawiera w sobie zarówno „godzenie” jak i „bezprawność” działania przedsiębiorcy. W takim kierunku szło dotychczasowe orzecznictwo Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przyjmujące, że o bezprawności takiego działania przesądził sam ustawodawca. Dla wykazania naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 uokik konieczne było dowiedzenie, w przypadku stosowania postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone, tożsamości kwestionowanych klauzul z klauzulami wpisanymi do Rejestru w zakresie dwóch elementów: tożsamości stosunków prawnych oraz treści klauzuli kwestionowanej z treścią klauzuli uznanej za abuzywną.

Zakaz stosowania postanowień wzorców umów dotyczył „przedsiębiorcy”. Ustawa nie konkretyzowała, czy jest to „przedsiębiorca będący stroną” postępowania o uznanie postanowień wzorców umowy za niedozwolone, czy „inny przedsiębiorca” wobec którego nie toczyło się tego typu postępowanie. O tym, że postawienie zarzutu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów było możliwe przedsiębiorcy nie będącemu stroną postępowania, wynikało z art. 479 ⁴³ k.p.c., zgodnie z którym w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone prawomocny wyrok ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ § 2 k.p.c.. Wyrok uwzględniający powództwo o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone mimo, że wydany w określonym układzie procesowym stron oddziaływuje na sferę osób trzecich nie biorących udziału w postępowaniu. Jednym ze skutków wyroków prawomocnych uznających za niedozwolone postanowienia wzorca umowy wpisane do rejestru Prezesa UOKiK jest właśnie postępowanie oparte na art. 24 uokik.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 czerwca 2006r. (sygn. akt III SK 7/06) opowiedział się za poglądem, że „zakazane jest posługiwanie się w obrocie prawnym postanowieniami wzorów umów wpisanych do rejestru jako niedozwolone przez wszystkich i przeciwko wszystkim kontrahentom występującym w stosunkach prawnych określonego rodzaju”. W uzasadnieniu tego orzeczenia podkreślono, iż uznanie określonej klauzuli za niedozwoloną i wpisanie jej do rejestru działa erga omnes, a dalsze posługiwanie się nią jest zakazane w obrocie prawnym nie tylko względem podmiotu, wobec którego to orzeczono, ale również w identycznych lub podobnego rodzaju stosunkach prawnych nawiązanych przez osoby trzecie, bez ograniczenia w jakikolwiek sposób kategorii tych podmiotów. Stanowisko to poparł również Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 13 lipca 2006r. (sygn. akt III SZP 3/06) oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w m. in. wyrokach z dnia 2 grudnia 2005r. (sygn. akt VI ACa 760/05), z dnia 16 listopada 2005r. (sygn. akt VI ACa 473/05), czy z dnia 3 grudnia 2012r. (sygn. akt VI ACa 934/12).

Odmienny pogląd, co do rozumienia skutków rozszerzonej prawomocności materialnej przewidzianej w art. 479 ⁴³ k.p.c., wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 października 2008r. (sygn. akt III CZP 80/08). Mianowicie Sąd Najwyższy przyjął, że prawomocność ta nie wyłącza możliwości wytoczenia powództwa przez tego samego lub innego powoda przeciwko innemu przedsiębiorcy, niebiorącemu udziału w postępowaniu, w którym zapadł wyrok, stosującemu takie same lub podobne postanowienia wzorca, jak wpisane do rejestru klauzul uznanych za niedozwolone. Tym samym, Sąd Najwyższy opowiedział się za przyjęciem na gruncie art. 479 ⁴³ k.p.c., jednostronnie rozszerzonej prawomocności materialnej orzeczenia, tj. tylko „na rzecz” wszelkich osób, a nie „przeciw” wszelkim osobom.

Taka interpretacja rozszerzonej prawomocności była również zaprezentowana przez Sąd Najwyższy w uchwale z 13 grudnia 2013 r., III CZP 73/13, Biul. SN 2013/12/15. W tym kierunku poszło kolejne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 30 maja 2014 r. III CSK 204/13 (LEX 1466608), gdzie Sąd wskazał „skutek związania wynikający z art. 479 ⁴³ k.p.c. dotyczy spraw odnoszących się do postanowienia wzorca umowy, co do którego uprzednio prawomocnym wyrokiem sądu został on uznany za niedozwolony i nie obejmuje postanowienia umowy o zbliżonym brzmieniu, którym posłużył się w relacjach z konsumentami inny przedsiębiorca”.

Przełożenie tych zasad na postępowanie w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów uwypuklił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2014 r., III SK 18/13, Lex nr 1448753) odwołującego się do wyroku TSUE z dnia 26 kwietnia 2012 r. w sprawie C-472/10 N. H. przeciwko I. Z..

TSUE dokonał wykładni przepisów art. 6 ust. 1 związku z art. 7 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. L 95, s. 29) uznając, że powołane przepisy nie stoją na przeszkodzie, aby stwierdzenie nieważności nieuczciwego postanowienia umownego zawartego we wzorcu umowy konsumenckiej, wywierało, zgodnie z tymi przepisami, skutki wobec ogółu konsumentów, którzy zawarli z zainteresowanym przedsiębiorcą umowę, do której stosuje się ten sam wzorzec umowy, w tym wobec konsumentów, którzy nie byli stroną postępowania o zaniechanie naruszeń. W wypadku stwierdzenia nieuczciwego charakteru postanowienia wzorca umowy w ramach takiego postępowania sądy krajowe są zobowiązane, także na przyszłość, wyciągać z urzędu wszelkie konsekwencje wynikające z prawa krajowego, tak aby wspomniane postanowienie nie wiązało konsumentów, którzy zawarli z zainteresowanym przedsiębiorcą umowę, do której stosuje się ten sam wzorzec umowy ( (...)

Wydany wyrok potwierdza trafność powołanej drugiej uchwały Sądu Najwyższego i przekreśla możliwość uznania za bezprawne działanie przedsiębiorcy, który nie był stroną postępowania o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone a stosującego postanowienia wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone. Wprost wynika to z opinii Rzecznika Generalnego V. T. przedstawionej w dniu 6 grudnia 2011 r. w sprawie C‑472/10 pkt 60 „ trudno byłoby pogodzić skutek erga omnes na niekorzyść niebiorących udziału w postępowaniu przedsiębiorców z zasadą uczciwego postępowania sądowego, tym bardziej że zostałaby im odebrana możliwość zajęcia stanowiska przed wydaniem odnoszącego się do nich wyroku dotyczącego zarzutu stosowania nieuczciwych postanowień umownych w obrocie. Prawo do bycia wysłuchanym, będące emanacją zasady państwa prawnego i należące do uznanych w orzecznictwie ogólnych zasad prawa Unii, nie byłoby zapewnione w wystarczający sposób w przypadku skutku erga omnes odnoszącego się bez wyjątku do osób niebiorących udziału w postępowaniu, a środek ten nie byłby adekwatny w rozumieniu art. 7 dyrektywy. Należy w związku z tym podkreślić, że kwestia zgodności z zawartymi w prawie Unii prawami podstawowymi powstaje jedynie o tyle, o ile skutek erga omnes wyroków krajowych zostaje wprowadzony w przepisach objętych zakresem zastosowania dyrektywy 93/13. Przeciwko skutkowi erga omnes na korzyść osób niebiorących udziału w postępowaniu nie przemawiają natomiast żadne względy. Ponieważ nie zachodzi naruszenie praw podstawowych odnoszących się do postępowania, w każdym razie nie można tego stwierdzić na podstawie akt sprawy przekazanych Trybunałowi, należy w konsekwencji uznać, że kryterium adekwatności jest również spełnione”.

Z uwagi na zasady ustalania niedozwolonego charakteru postanowienia wzorca umowy nie jest możliwe traktowanie jako praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k. zachowania innego przedsiębiorcy, polegającego na stosowaniu postanowień wpisanych do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone i nakładanie kar pieniężnych z tego tytułu.

W uzasadnieniu wyroków z 14 kwietnia 2010 r., III SK 1/10 oraz z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że w sprawach z odwołania od decyzji nakładającej karę pieniężną na przedsiębiorcę zachodzi potrzeba weryfikacji takich decyzji z zachowaniem wymagań analogicznych do tych, jakie obowiązują sąd orzekający w sprawie karnej (por. też zawarte w tych wyrokach wyjaśnienia dotyczące orzecznictwa (...) wyrok z 24 września 1997 r. w sprawie 18996/91 G. A. przeciwko Grecji, LEX nr 79585; decyzja (...) z 23 marca 2000 r. w sprawie 36706/97 I. H., Y. (...) Ltd. przeciwko Grecji, LEX nr 520369). Wykorzystanie przez organ regulacyjny jego kompetencji do nałożenia kary pieniężnej musi poprzedzać wykazanie, że zachodzą przewidziane w ustawie przesłanki kary. Tylko wtedy, gdy działanie przedsiębiorcy jest bezprawne i narusza zbiorowe interesy konsumentów przez stosowanie postanowień wpisanych do rejestru może skutkować nałożeniem kary.

Bezprawność oznacza sprzeczność z porządkiem prawnym jako całość. Przez „porządek prawny" rozumie się nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej, ale również nakazy i zakazy wynikające z norm moralnych i obyczajowych, czyli zasad współżycia społecznego (dobrych obyczajów). Z kolei przepisy prawa obejmują konstytucyjnie rozumiane źródła prawa: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Bezprawnym zachowaniem się będzie więc takie, które stanowi obiektywne złamanie określonych reguł postępowania. Prezes Urzędu odwoływał się do definicji bezprawności i uznał, że jest bezprawne działanie przedsiębiorcy polegające na stosowaniu postanowień wzorca umowy wpisanego do rejestru niedozwolonych postanowień umownych ze względu na takie zdefiniowanie w art. 24 uokik i rozszerzoną skuteczność wyroku w sprawie o uznanie postanowień umownych co wynika z art. 479 ⁴³ k.p.c. (strona 10 i 11 decyzji). Samo odwołanie się do bezprawności jako jednego z przypadków wymienionych w art. 24 ust. 2 uokik – gdy ten przypadek nie polega na sprzeczności z ogólnie przyjętym porządkiem prawnym (jak pkt 2 i 3) tylko na sprzeczności z postanowieniami uznanymi za niedozwolone w konkretnym układzie procesowym stron i w konkretnym wzorcu – nie stanowi wykazania przesłanki bezprawności. W związku z tym, że nie zostały wskazane normy, czy to prawne czy moralne, którym działanie przedsiębiorcy uchybiło, Sąd rozpoznający sprawę uznał, że nie może oprzeć się na ustaleniach w zakresie bezprawności działania przedsiębiorcy. Skoro jako bezprawne nie może być uznane działanie przedsiębiorcy stosującego postanowienia wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, ale nie będącego stroną postępowania, w wyniku którego te postanowienia zostały wpisane do rejestru, to nie zachodzi bezprawność działania. Istniały więc przesłanki do uchylenia decyzji w całości, ale wobec zaskarżenia jedynie pkt III w zakresie kary Sąd uchylił zaskarżoną część. Nałożenie kary za naruszenie zakazu z art. 24 uokik przy uznaniu „bezprawności” działania, które nie może być uznane za bezprawne wobec odwołującego narusza art. 7 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Czynem zagrożonym karą jest bowiem czyn, który wypełnia znamiona opisane przez ustawę. Brak jest podstaw do przyjęcia, że poza zakresem regulacji powołanego przepisu pozostają czyny nie będące w świetle prawa krajowego poszczególnych państw przestępstwami, jeżeli odpowiedzialność za nie ma w istocie charakter penalny. W rachubę wchodzą tu na przykład wykroczenia (np. Francja, Niemcy, Polska), delikty prawa administracyjnego, czy delikty dyscyplinarne (por. L. Garlicki, P. Hofmański, A. Wróbel, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 1–18. Tom I. Komentarz. Warszawa 2010, (...)).

Europejska Konwencja Praw Człowieka jest elementem polskiego systemu prawnego. Konwencja stanowi źródło powszechnie obowiązującego prawa, przysługuje jej przymiot bezpośredniego stosowania oraz pierwszeństwo przed ustawami zwykłymi i pozostałymi aktami normatywnymi niższego rzędu (art. 89 i 91 w zw. z art. 241 ust. 1 Konstytucji RP). Konwencja musi natomiast - w każdym razie z perspektywy prawa konstytucyjnego - pozostawać w zgodzie z Konstytucją RP (art. 188 pkt 1 Konstytucji RP) (op.cit.). Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka powinno być zatem uwzględniane przy interpretacji przepisów prawa polskiego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 1995 r., III ARN 75/94, OSNAPiUS 1995 nr 9, poz. 106). Trybunał podkreślił, że przestępstwa i kary muszą być jasno zdefiniowane przez prawo, co oznacza, że jednostka musi z treści przepisu zorientować się jakie działania prowadzą do odpowiedzialności karnej. Zachowaniu odwołującemu nie można przypisać bezprawności, co oznacza, że nie ma podstaw do nałożenia kary. Bezprawność przypisana przez Prezesa UOKik dla ustalenia praktyki z art. 24 uokik nie znajdowała uzasadnienia w prawie materialnym i nie jest wiążąca dla Sądu orzekającego w zakresie kary.

Sąd na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c. uchylił decyzję w zaskarżonym zakresie tj. pkt III. Uznając, że niniejsza sprawa kwalifikuje się do uznania za wypadek szczególnie uzasadniony, Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył Prezesa Urzędu kosztami postępowania, albowiem dotychczasowa praktyka orzecznicza dawała organowi uzasadnione przekonanie o trafnym stosowaniu prawa i działaniu w interesie publicznym, a nowy kierunek orzekania nie jest jeszcze ugruntowany (pytanie prawne Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 16.02.2015 r., BSA I-4110-1/15).

SSO Jolanta de Heij-Kaplińska