Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 listopada 2019 r. w Warszawie

sprawy M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o wysokość podstawy wymiaru składek

z udziałem (...) Sp.z o.o. Sp.K. z siedzibą w W. – płatnika składek

na skutek odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 24 października 2018 r. nr (...)-ORZ-D

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 24 października 2018 r. nr (...)-ORZ-D w ten sposób, że stwierdza, iż podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe odwołującej M. C. od dnia 1 kwietnia 2018 r. stanowi kwota 5.645,41zł miesięcznie zgodnie z aneksem do umowy o pracę z dnia 30 marca 2018 r.;

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. na rzecz odwołującej M. C. kwotę 1.800,00 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 28/19

UZASADNIENIE

W dniu 27 listopada 2018 r. M. C. , złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, (...)Oddział w W., z dnia 24.10.2018 r., nr (...)-ORZ-D, na mocy której organ rentowy stwierdził, że podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe Pani M. C. od dnia 01.04.2018 r. stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy tj. kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym - 2100,00 zł brutto miesięcznie. Zaskarżonej decyzji odwołująca zarzuciła naruszenie:

- art. 18 ust 1 i 2 w zw. z art 13 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 353 ¹ k.c. i art 13 k.p. przez ich niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że wynagrodzenie M. C. na stanowisku concierge ustalone na podstawie aneksu z dnia 30 marca 2018r., do umowy o pracę z dnia 1 czerwca 2018 r. w kwocie 5.645,41 zł (brutto) 4000 zł jest zawyżone w sytuacji gdy wynagrodzenie M. C. ustalone aneksem z dnia 30 marca 2018 r., jest godziwe i odpowiada przeciętnemu wynagrodzeniu na stanowisku concierge na (...) rynku pracy i jest należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe oraz zachowujące cechy ekwiwalentności do świadczonej przez odwołującą pracy i obowiązków wobec pracodawcy;

- art. 58 § 1 i 2 k.c. w zw. z: art. 353 ¹ k.c. , art 13 k.p., art 300 k.p. i art 6 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, że aneks z dnia 30 marca 2018r., do umowy o pracę z dnia 1 czerwca 2018r., jest nieważny i nie wywołuje skutków z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w sytuacji gdy wynagrodzenie M. C. ustalone aneksem z dnia 30 marca 2018r., w kwocie 5.645,41 zł (brutto) 4000 zł jest godziwe i odpowiada przeciętnemu wynagrodzeniu na stanowisku concierge na (...) rynku pracy i jest należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe oraz zachowujące cechy ekwiwalentności do świadczonej przez odwołującą pracy i obowiązków wobec pracodawcy.

- art. 81 ust 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2014 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art 58 § 1 i 2 k.c. w zw. z art 300 k.p. przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym ustaleniu, że podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe odwołującej, od dnia 1 kwietnia 2018r., stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy tj. kwota 2100 zł (brutto) miesięcznie a nie kwota ustalona aneksem z dnia 30 marca 2018 r., w wysokości 5.645,41zł (brutto) miesięcznie. Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy przez ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę od 1 czerwca 2016 r. zmienionej aneksem z dnia 30 marca 2018 r. kwocie 5.645,41zł miesięcznie brutto, ewentualnie o uchylenie w całości, przez Sąd Okręgowy zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji odwołująca wskazywała, że ocena, czy ustalone przez strony umowy o pracę wynagrodzenie może być uznane za właściwe, uwzględniające przesłankę ekwiwalentności zarobków do rodzaju i charakteru świadczonej pracy oraz posiadanego przez pracownika doświadczenia i kwalifikacji zawodowych, nie powinna być oparta o subiektywną ocenę charakteru pracy wykonywanej przez pracownika na danym stanowisku pracy, ale powinna być dokonana w oparciu o obiektywne wzorce. Jednocześnie odwołująca wskazywała, że zgodnie z badaniami firmy doradczej C. & W. wynagrodzenie concierge na terenie P. , G. i W. kształtuje się w przedziale od 6000 zł do 9000zł.

Odwołująca podnosiła, iż zgodnie z umową o pracę i aneksem do umowy miała zajmować się kontaktami z klientem, rezerwacją miejsc w klubie, budowaniem i utrzymywaniem relacji z gośćmi, tworzeniem ofert dla grup zorganizowanych, nadzorowaniem pracowników czynnym udziale w promowaniu eventów, przygotowaniem materiałów promocyjnych stałą współpracą z hotelami. Ponadto po zwiększeniu etatu odwołująca była w istocie współorganizatorem eventów oraz razem z managerami klubu oraz współpracowała z dyrektorem artystycznym przy organizacji imprez artystycznych. Stąd też z uwagi na zbliżoną pracę jaką wykonywali managerowie klubu i dyrektor artystyczny oraz w związku z wykonywaniem pracy w pełnym wymiarze czasu pracy aneksem z dnia 30 marca 2018 r., odwołującej podniesiono wynagrodzenie do kwoty jaka jest należna, właściwa i sprawiedliwa oraz ekwiwalentna do świadczonej przez odwołującą pracy i obowiązków wobec pracodawcy a wysokość wynagrodzenia odpowiada przeciętnemu wynagrodzeniu na stanowisku concierge na (...) rynku pracy.

Odwołująca końcowo podkreśliła, że jej wynagrodzenie ustalone aneksem z dnia 30 marca 2018r., w kwocie 5.645,41 zł (brutto) 4000 zł jest godziwe i odpowiada przeciętnemu wynagrodzeniu na stanowisku concierge na (...) rynku pracy i jest należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe oraz zachowujące cechy ekwiwalentności do świadczonej przez odwołującą pracy i obowiązków wobec pracodawcy. Brak jest więc podstaw do jego kwestionowania (odwołanie k. 3 – 7 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 3 stycznia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że zaskarżoną decyzją ZUS (...) Oddział w W. obniżył odwołującej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. Sp. k. do kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym – 2.100,00 zł brutto miesięcznie. Zakład podnosił, że w toku prowadzonego postępowania płatnik nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdziłyby, że po zwiększeniu zakresu godzin M. C. realizowała nowe plany biznesowe płatnika. Organ rentowy podkreślił, że zwiększenie wymiaru godzin nastąpiło na niecałe dwa miesiące przed powstaniem długotrwałej niezdolności do pracy M. C.. Do akt sprawy jako dowody na świadczenie pracy z uwagi na jej charakter przedstawiono tylko korespondencję mailową oraz ulotkę promocyjną.

Organ rentowy podniósł, że zgodnie z badaniami firmy doradczej C. & W. wynagrodzenie na stanowisku concierge kształtuje się w przedziale 6000-9000 zł. Jednakże zgodnie z pierwotną umową o pracę ww. pracowała na 1/2 etatu i otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 925 zł w związku z czym samoczynnie nasuwa się stwierdzenie, że od 01.03-2016 r. do 28.02.2018 r. zarówno spółka jak i ubezpieczona nie widzieli potrzeby ustalenia wynagrodzenia dla odwołującej w kwocie choćby zbliżonej do tej w badaniach firmy doradczej. Potrzeba tak wysokiego wynagrodzenia 5 645,41 zł brutto miesięcznie pojawiła się dopiero w momencie, gdy ubezpieczona chciała skorzystać ze świadczeń wypłacanych z FUS. Ponadto jak wynika z załączonej kopii artykułu tak wysokie wynagrodzenie na stanowisku concierge kształtuje się w odniesieniu do hoteli 4-5 gwiazdkowych a nie jak w przypadku odwołującej - pracowników restauracji i klubu. Organ rentowy podniósł, że zwiększenie wymiaru godzin nastąpiło na niecałe dwa miesiące przed powstaniem długotrwałej niezdolności do pracy M. C.. Ponadto, płatnik nie zatrudnił nikogo na zastępstwo zaś część obowiązków została przejęta przez szefa S.- N. P. (1), której jak wynika z analizy konta płatnika pomimo zwiększonego zakresu obowiązków nie zwiększono wynagrodzenia.

W ocenie Oddziału ustalenie wynagrodzenia w wysokości ponad dwukrotnie wyższej od wynagrodzenia pobieranego przed zmianą warunków płacowych było bezpodstawne i nieuczciwe wobec innych ubezpieczonych. Dlatego tez Zakład uznał, że w tej konkretnej sprawie ustalenie wynagrodzenia na tak wysokim poziomie można jedynie tłumaczyć chęcią otrzymania wysokich świadczeń finansowanych z zasobów opłacanych przez wszystkich ubezpieczonych (odpowiedź na odwołanie k. 13-14)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. Sp. K powstała w dniu 16 marca 2015 r. Spółka prowadzi nocny klub muzyczny a od maja 2018 r. również restaurację. Zysk spółki w roku 2016 r. wyniósł 1.031.538,63 zł zaś w roku 2017 – 1.509.902,85 zł (okoliczność bezsporna, rachunek zysków i strat – nieoznaczone karty akt rentowych).

M. C. urodzona (...) ukończyła z tytułem licencjata (...) M. S. w L. na Wydziale Nauk o Ziemi i (...) Przestrzennej. M. C. zawarła umowę o pracę z (...) Sp. z o. Sp. K. na okres próbny od dnia 21 maja 2016 r. na stanowisku C. w ½ wymiaru czasu pracy z wynagrodzeniem 925 zł brutto miesięcznie. W dniu 1 czerwca 2016 r. umowa została zawarta na czas nieokreślony. Pozostałe warunki pozostały bez zmian.

W związku z rozwojem firmy, planowanym otwarciem restauracji w maju 2018 r. oraz zmianą menagera zachodziła potrzeba rozszerzenia zakresu obowiązków odwołującej. Odwołująca przejęła część obowiązków nowego menagera z uwagi na fakt, iż miała duże – 2 letnie doświadczenie. Odwołująca zaczęła być obarczana coraz to nowymi obowiązkami. Współpracowała ściśle z menagerem G. K. (1) oraz dyrektorem artystycznym – S. T., którzy w coraz większym zakresie cedowali na nią swoje obowiązki. Zajmowała się m.in. organizowaniem dużych imprez tj. S., a następnie ich rozliczaniem.

Aneksem z dnia 30 marca 2018 r. strony ustaliły wymiar czasu pracy na cały etat, oraz wynagrodzenie brutto w kwocie 5.645,41 zł brutto. Pozostałe warunki umowy pozostały bez zmian. Na stanowisku pracy C. do obowiązków odwołującej należało: bycie pierwszym kontaktem gościa z klubem - „wizytówką” klubu, budowanie i utrzymywanie relacji z gośćmi kluby, przyjmowanie rezerwacji, obsługa korespondencji e-mail oraz telefonu służbowego, tworzenie ofert dla grup zorganizowanych i biznesowych, przygotowywanie listy gości, rezerwacji, promotorów, odprawa pracowników, obsługa gości podczas imprez weekendowych, drobne prace biurowe, koordynowanie biura rzeczy znalezionych podczas nieobecności głównej koordynatorki, wizje lokalne, czynny udział w promowaniu wszystkich eventów, kreowanie i dbanie o dobry wizerunek klubu, przygotowywanie materiałów niezbędnych do promocji, stała współpraca z hotelami oraz innymi instytucjami typu concierge w celu zwiększenia frekwencji oraz zainteresowania klubem, czynne zapraszanie gości do klubu za pomocą social media, tworzenie zestawień kasowych dużych eventów typu S. (bilety wstępu, wynajem lóż).

Od 1 kwietnia 2018 r. rozszerzono obowiązki odwołującej o promowanie wśród gości nowych restauracji utworzonych przez Pracodawcę P. C., MeαYou, zwiększenie obowiązków w związku z poczynionymi inwestycjami z nadchodzącym sezonem letnim. Odwołująca się zajmowała się także wraz z menagerem G. K. (1) rozliczaniem imprez, obrotu i współpracą z główną księgową.

(zeznania odwołującej k. 42 – 42, 68 – 69, zeznania G. K. (1) k. 43 – 45, zeznania S. T. k. 45 – 46, N. P. (2) k. 46 – 47, K. K. k. 47 – 49, K. G. (1) k. 67 – 68).

Od 30 maja 2018 r. do porodu w grudniu 2018 r. odwołująca przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim Po odejściu odwołującej na zwolnienie lekarskie została zatrudniona nowa osoba, która jednak nie podołała powierzonym jej obowiązkom. Następną zatrudnioną osobą na zastępstwo była B. E.. Z uwagi na rozwój firmy, obecnie zatrudnione są dwie osoby, wykonujące obowiązki odwołujące, jedna w klubie zaś druga w restauracji. Wynagrodzenie tych osób jest porównywalna z wynagrodzeniem odwołującej (k. 67 – 68 zeznania K. G. (2)).

Pismem z dnia 28 sierpnia 2018 r. organ rentowy zawiadomił odwołującą i zainteresowaną spółkę o wszczęciu postępowania wyjaśniającego na okoliczność zasadności zgłoszenia odwołującej do ubezpieczeń społecznych na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem (...) Sp. z o.o. Sp. Komandytowa, jednocześnie wzywając do nadesłanie stosownych dokumentów i ustosunkowania się do pytań znajdujących się w załączonym formularzu. Pismem z dnia 19 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował odwołującą i zainteresowaną (...) Sp. z o.o. Sp. komandytowa, iż zakończył postepowanie administracyjne w sprawie ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych informując jednocześnie o możliwości zapoznania się ze zgromadzoną dokumentacją ( nieoznaczone karty a.r.).

W dniu 24 października 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał decyzję nr (...)-ORZ-D, którą na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 18 ust. 1,2 art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, ze. zm.) oraz art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2016 r. poz. 1793 j.t.) a także na podstawie art. 58 § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego (Dz.U.2018 r. poz. 155 j.t.) w związku z art. 300 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108 j.t.) stwierdził, że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe Pani M. C. od dnia 01.04.2018 r. stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy tj. kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym kwota 2100,00 zł brutto miesięcznie (decyzja z dnia 24 października 2018 r. nieoznaczone karty a.r.).

Od powyższej decyzji M. C. odwołała się do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, inicjując niniejsze postępowania (odwołanie k. 3 – 7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dowodów z zeznań oraz z dokumentów. Dowody te – w zakresie wymienionym powyżej – nie były kwestionowane przez strony postępowania, a ponadto strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego. Sąd uznał za wiarygodne wymienione wyżej dokumenty znajdujące się w aktach rentowych i aktach sprawy. Dokumenty te zawierały istotne informacje co do kwalifikacji odwołującej oraz wykonywanych przez nią obowiązków, ilości zatrudnianych pracowników w spółce i wysokości ich wynagrodzeń.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w sprawie osób: odwołującej się M. C., a także obecnym i byłym pracownikom zainteresowanej spółki w zakresie, w jakim osoby te przedstawiły okoliczności związane rozszerzeniem zakresu obowiązków oraz podniesieniem wymiaru czasu pracy odwołującej, rodzaju, ilości i natężenia obowiązków w związku z aneksem do umowy o pracę. W ocenie Sądu zeznania ww. osób w powyższym zakresie były wiarygodne jako wzajemnie zbieżne oraz korespondujące z przedłożonymi do akt rentowych i akt sprawy dowodami z dokumentów.

O zwiększonym zakresie obowiązków świadczą zeznania jej bezpośrednich przełożonych G. K. (1) oraz S. T., którzy wskazywali, iż sukcesywnie zwiększali zakres obowiązków odwołującej, co związane było z rozwojem firmy, poszerzeniem działalności o otwarcie nowej restauracji. Również zeznania N. P. (2) oraz byłego pracownika zainteresowanej spółki menagera – K. K., a także księgowej K. G. (1) wskazują, iż na odwołującą były sukcesywnie nakładane nowe obwiązki co związane było z rozwojem firmy. Świadkowie ci potwierdzili także, iż odwołująca zaczęła pracować w większym wymiarze czasu pracy. Dodatkowo K. G. (1) wskazała, iż obecnie w dwóch lokalizacjach zatrudnione są dwie osoby wykonujące obowiązki odwołującej, z uwagi na rozwój firmy, zaś kwota wynagrodzenia tych osób jest porównywalna z wynagrodzeniem odwołującej.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrane dowody za wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. z dnia 24.10.2018 r., nr (...)-ORZ-D było zasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył wysokości podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenie M. C. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek zainteresowanej (...) Sp. z o.o. Sp. k. Na podstawie skarżonej decyzji ZUS(...)Oddział w W. zakwestionował wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej, które na podstawie aneksu do umowy z dnia 30 marca 2018 r. wyniosło 5.645,41 zł i przyjął za podstawę wymiaru składek kwotę minimalnego wynagrodzenia, wskazując, że wynagrodzenie zainteresowanej było zawyżone i zostało ustalone w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Zaskarżając powyższą decyzję odwołująca zakwestionowała stanowisko organu rentowego wskazując, że przewidziane w aneksie wynagrodzenie było adekwatne do powierzonego odwołującej stanowiska oraz zakresu obowiązków oraz zachowujące cechy ekwiwalentności do świadczonej przez odwołującą pracy i porównywalne z wynagrodzeniem na takim stanowisku pracy.

Zaznaczenia wymaga, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie kwestionował samego faktu wykonywania pracy przez M. C., ani też ważności umowy o pracę, skutkiem czego Sąd nie miał podstaw do tego, aby kwestie te badać. Zakres rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy jest bowiem ograniczony treścią kwestionowanej decyzji oraz wniesionego od niej odwołania. Fakt wykonywania przez ubezpieczoną pracy w ramach umowy o pracę został przez organ rentowy zaaprobowany i kwestia ta nie stanowiła przedmiotu analizy w niniejszym postępowaniu. Przedmiotem ustaleń Sądu było jedynie to, czy wysokość wynagrodzenia określonego w tej umowie została ustalona w sposób prawidłowy, gdyż to właśnie wysokość wynagrodzenia (podstawy wymiaru składek) kwestionował Zakład.

Na wstępie wskazać należy, że stosunek pracy stanowi jeden z tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8
i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami.
Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a
(art. 8 ust. 1 ustawy). Osoby te na podstawie art. 11 i art. 12 ust. 1 ustawy podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu. Podleganie ubezpieczeniom społecznych z tytułu stosunku pracy jest ściśle związane z obowiązkiem uiszczania składek. Ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oparte jest na zasadzie wyrażonej art. 20 ust. 1 i art. 4 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl tych przepisów podstawą składki jest przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie
za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została ustalona z góry, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Wskazać należy, że organ rentowy rozstrzygając o przyjęciu niższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanej skorzystał z prawa kontrolowania wysokości wynagrodzenia w zakresie zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego. Przedmiotem takiej kontroli może być prawidłowość i rzetelność obliczenia, potrącenia i płacenia składek. Zakład ma przy tym prawo badać zarówno tytuł zawarcia umowy, jak i ważność jej poszczególnych postanowień. Nie jest ograniczony do kwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia we wskazanej kwocie, lecz może też ustalić stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach. Potwierdził to wyraźnie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 kwietnia 2005 r. (II UZP 2/05), w której stwierdził, że w ramach art. 41 ust. 12 i 13 u.s.u.s Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek
na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone
na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.). Nadmierne podwyższenie wynagrodzenia pracownika w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych może być bowiem ocenione jako dokonane z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń. Wynika to z tego, że nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach
art. 353 ¹ k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać - w okolicznościach konkretnego wypadku - zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia albowiem alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 września 2012 r.,
III AUa 420/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 października 2013 r.,
III AUa 294/13). W związku z powyższym ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne z mocy art. 58 § 3 k.c.
w związku z art. 300 k.p. jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego.
W konsekwencji nieważnością mogą być dotknięte jedynie uzgodnienia stron umowy dotyczące wynagrodzenia za pracę, przy zachowaniu ważności pozostałych postanowień umownych, ponieważ zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba,
że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 16/05; z dnia 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05; z dnia 6 lutego 2006 r., III UK 156/05 oraz z dnia 5 czerwca 2009 r., I UK 19/09).

W przedmiotowej sprawie, gdzie tylko wynagrodzenie ustalone w umowie o pracę zostało zakwestionowane przez organ rentowy, rolą Sądu była ocena postanowień umownych dokonywana z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego. Godziwość wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych musi być bowiem interpretowana przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych (tak m.in. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 listopada 2014 r.,
III AUa 172/14).

Nie budzi wątpliwości, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień, jednocześnie zaznaczenia wymaga, że wolność kontraktowa jest możliwa do realizacji w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 k.p., umówienie się o wyższe od najniższego wynagrodzenia jest dopuszczalne, gdyż semiimperatywne normy prawa pracy swobodę
tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego,
lecz także wzgląd na interes publiczny (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05). Sam cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń
z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń
z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia i ustalenia wysokiego wynagrodzenia
w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna w części ustalającej wygórowane, nieusprawiedliwione rzeczywistymi warunkami świadczenia pracy wynagrodzenie jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2005 r. II UK 43/05, z 12 lutego 2009 r.,
III UK 70/08). Zgodnie bowiem z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość pracy.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że do oceny ekwiwalentności wynagrodzenia należy stosować wzorzec, który w najbardziej obiektywny sposób pozwoli ustalić poziom wynagrodzenia za pracę o zbliżonym lub takim samym charakterze, który będzie uwzględniał również warunki obrotu i życia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2014 r. I UK 302/13). Ocena godziwości wynagrodzenia wymaga uwzględnienia każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z 26 listopada 1996 r. U 6/96, wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r. I PKN 456/99).

Kierując się powyższymi wytycznymi Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał analizy zgromadzonego w jego toku materiału dowodowego, której skutkiem było uznanie, że przewidziane w aneksie z dnia 30 marca 2018 r. wynagrodzenie przysługujące M. C. z tytuł zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Sp. k. w W. nie nosiło cech wynagrodzenia zawyżonego, nieadekwatnego do powierzonych jej obowiązków, a przez to ustalonego z naruszeniem zasad współżycia społecznego.

Rozważając powyższą kwestię Sąd Okręgowy miał przede wszystkim na względzie sytuację spółki, która w przedmiotowym okresie znacznie się rozwijała. Jak wynika z zeznań świadków w maju 2018 r. Spółka otwierała restaurację, co wiązało się ze znacznym zwiększeniem obowiązków odwołującej. Nadto w tym też okresie zmieniał się jeden z przełożonych odwołującej. K. K., która była menagerem odchodziła z firmy a jej obowiązki formalnie przejął G. K. (2). Jak wynika z zeznań tego ostatniego świadka, z uwagi na duże zaufanie do odwołującej powierzył on jej część swoich obowiązków, co również wiązało się z koniecznością zmiany wymiaru wysokości etatu jak i zmianą wysokości uposażenia. Powyższe okoliczności miały ten skutek, że po stronie odwołującej się doszło do nagromadzenia obowiązków, które musiała wykonywać w zwiększonym wymiarze czasu pracy. W tych okolicznościach zdaniem Sądu podniesienie wysokości uposażania doświadczonemu pracownikowi było uzasadnione biorąc pod uwagę zaufanie jakim cieszyła się u przełożonych oraz i zakres powierzonych jej obowiązków.

Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych co do nadmiernego charakteru przewidzianego w aneksie wynagrodzenia odwołującej. Zdaniem Sądu kwota 5645,41 zł brutto miesięcznej w obecnych realiach rynkowych nie stanowi kwoty wygórowanej. Kwota ta nie odbiegała przy tym również w sposób znaczący od wynagrodzenia innych pracowników, co wynika wprost z zeznań księgowej, która wskazywała, że na miejsce odwołującej zostały zatrudnione 2 osoby z porównywalnym wynagrodzeniem. Nie bez znaczenia była przy tym okoliczność, że odwołująca się spółka dobrą sytuację finansową, co znajduje potwierdzenie w przedłożonych do akt rentowych rachunku zysku i strat wskazujących , iż zysk spółki w roku 2016 r. wyniósł 1.031.538,63 zł zaś w roku 2017 – 1.509.902,85 zł

Sąd nie podzielił argumentu organu rentowego, mającego świadczyć o pozorności podniesienia wynagrodzenia, w związku z tym że zwiększenie wymiaru godzin nastąpiło na niecałe dwa miesiące przed powstaniem długotrwałej niezdolności do pracy M. C.. Wskazać bowiem należy, iż odwołująca, w momencie podpisywania aneksu do umowy nie mogła mieć świadomości, iż jest w ciąży, mogła co najwyżej takiej okoliczności nie wykluczać. Jak wynika z karty ciąży ostatnia miesiączka wystąpiła bowiem w dniu 14 marca 2018 r., zatem 16 dni przed podpisaniem aneksu (karta ciąży k. 62 – 63).

W tych okolicznościach wysokość wynagrodzenia przewidzianego dla M. C. w aneksie z dnia 30 marca 2018 r. nie budziła zastrzeżeń Sądu. Biorąc pod uwagę przebieg zatrudnienia odwołującej, zwiększony zakres obowiązków, oraz pozycję w strukturze organizacyjnym odwołującej się spółki nie ma zdaniem Sądu podstaw aby stwierdzić, aby ustalone przez strony wynagrodzenie w wysokości 5645,41 zł brutto było nieadekwatne do wykonywanej przez nią pracy. W konsekwencji powyższego Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że powoływane przez organ rentowy okoliczności przemawiały za obniżeniem wysokości podstawy wymiaru składek do kwoty wskazanej w treści skarżonej decyzji. W szczególności zdaniem Sądu nie były one wystarczające do obiektywnego stwierdzenia, że ustalone przez strony umowy o pracę wynagrodzenie naruszało zasady współżycia społecznego w kontekście interesu uczestników systemu ubezpieczeń społecznych.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku, uwzględniając odwołanie w całości.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c., ustalając ich wysokość w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu aktualnym na dzień wniesienia odwołania (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

Zarządzenie: (...)

KM