Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 maja 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. stwierdził, że A. W. nie podlega od dnia 1 lutego 2019 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik zatrudniony u płatnika składek – E. S. (1) podnosząc pozorność zawartej umowy o pracę mającej na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz skorzystanie ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z ciążą, a nie w celu rzeczywistego świadczenia pracy. Organ rentowy podkreślił, że w toku postępowania nie zostały przedłożone żadne dowody na wykonywanie pracy, pomimo iż ubezpieczona wskazała, że była upoważniona do podpisywania dokumentów firmowych i je podpisywała podczas zastępstwa, a nadto przed zgłoszeniem w charakterze pracownika A. W. była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorca i podstawa wymiaru składek wykazywana z tego tytułu była wielokrotnie niższa od podstawy wymiaru wykazanej z tytułu pracowniczego. (decyzja k. 33 verte - 35 akt ZUS)

W dniu 5 lipca 2019 r. A. W. reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu złożyła odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej uchylenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniosła, że wbrew twierdzeniom organu rentowego faktycznie świadczyła pracę w charakterze pomocnika magazynu, a do jej obowiązków należała praca magazynowa a w szczególności przygotowanie towaru do dalszej odsprzedaży oraz pakowanie i nanoszenie etykiet. Wskazała, że praca była świadczona w magazynie kontrahenta w P. w godzinach 8.00-16.00, jej bezpośrednim przełożonym był pracownik – A. K., a nadto zakres obowiązków pokrywał się z przedmiotem działalności pracodawcy. Podniosła dodatkowo, że praca przez nią świadczona stanowiła proste czynności, niewymagające szczególnych kompetencji i we wcześniejszym okresie pracowała ona już w takim samym charakterze. Odwołująca podkreśliła też, że płatnik wskazał, iż powodem jej zatrudnienia było zwiększenie zapotrzebowania na wykonywane usługi. (odwołanie k. 3 -5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 7 – 8 verte)

Na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni działający z urzędu poparł odwołanie i wniósł o ustalenie, że wnioskodawczyni podlegała w spornym okresie ubezpieczeniu społecznemu. Nadto wniósł o przyznanie zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w kwocie 150% stawki minimalnej i jednocześnie oświadczył, że koszty te nie zostały opłacone ani w części ani w całości. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w stawce ryczałtowej od wnioskodawczyni i od płatnika. (e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. oświadczenie pełnomocnika wnioskodawczyni 00:01:36, 00:34:52 , oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:02:42, 00:35:57 płyta CD k. 213)

Płatnik – E. S. (1) nie zajęła żadnego stanowiska w sprawie. (bezsporne)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan fatyczny:

A. W. urodziła się w dniu (...), legitymuje się podstawowym wykształceniem, posiada umiejętności z podstawowej obsługi sprzętu komputerowego. (bezsporne, a nadto ankieta osobowa k. 22 – 23 akt ZUS, w załączonych aktach osobowych k. 188)

E. S. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest prowadzenie restauracji i innych placówek gastronomicznych. Nadto jest ona także właścicielem (...) spółki z o.o. w Ł.. (bezsporne, a nadto wydruk z (...) k. 204, e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 płyta CD k. 213, zeznania świadka Ł. W. 00:17:00 – 00:21:17 płyta CD k. 213)

W 2017 r. ubezpieczona poszukiwała pracy za pośrednictwem internetu. We wrześniu 2017 r. spotkała się z przedstawicielką firmy (...) spółki z o.o. w Ł. - A. L.. Po odbytej rozmowie kwalifikacyjnej wnioskodawczyni podjęła pracę w tej spółce na podstawie umowy zlecenia. (e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 płyta CD k. 213)

W okresie od 27 września 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. w spółce tej ubezpieczona wykonywała czynności jako pomoc magazynu. Z tytułu przedmiotowej umowy była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. (zaświadczenie w aktach osobowych k. 188, e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 płyta CD k. 213, zeznania świadka Ł. W. 00:17:00 – 00:21:17 płyta CD k. 213)

W 2018 r. osoby wykonujące dotychczas czynności na podstawie umowy zlecenia udały się do E. S. (1) z żądaniem zawarcia z nimi umów o pracę ze względu na faktyczny charakter ich zatrudnienia. W wyniku powyższej rozmowy umowy zlecenia uległy przekształceniu w umowy o pracę, m.in. na umowę o pracę zatrudniono M. G. i E. S. (2). ( e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 płyta CD k. 213, zeznania świadka Ł. W. 00:17:00 – 00:21:17 płyta CD k. 213, wykaz umów cywilnoprawnych k. 186 - 187)

W dniu 31 stycznia 2019 r. A. W. zawarła z E. S. (1) jako właścicielką firmy (...) w Ł. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 lutego 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r., na mocy której została zatrudniona na stanowisku pomocy magazynu w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 2.250 zł brutto. Umowa została podpisana w siedzibie firmy w P. przy ul. (...). (umowa o pracę w załączonych aktach osobowych k. 188, e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r. zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 płyta CD k. 213)

A. W. przedłożyła zaświadczenie podpisane przez lekarza do badań profilaktycznych o jej zdolności do pracy na stanowisku pomocy magazynu z dnia 11.12.2018 r. (zaświadczenie lekarskie w załączonych aktach osobowych k. 188 )

Wnioskodawczyni przed przystąpieniem do pracy odbyła wstępne szkolenie BHP, a w kwietniu 2019 r. - szkolenie okresowe. (karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, zaświadczenie o ukończeniu szkolenia BHP w załączonych aktach osobowych k. 188)

Płatnik składek dokonał zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego oraz zdrowotnego z tytułu zawartej umowy o pracę od dnia 1 lutego 2019 r. (formularz (...) w załączonych aktach osobowych k. 188)

A. W. i E. S. (1) są osobami dla siebie obcymi. (bezsporne)

Wnioskodawczyni faktycznie kontynuowała zatrudnienie w firmie płatnika od dnia 1 lutego 2019 r. zgodnie z treścią zawartej umowy o pracę. Pracowała – tak jak dotychczas - w magazynie przy ul.(...) w P.. Od lutego 2019 r. świadczona przez ubezpieczoną praca nie różniła się od tej wykonywanej wcześniej na podstawie umowy zlecenia. Wnioskodawczyni nadal pracowała przy metkowaniu i sortowaniu alkoholu w magazynie. Pracę tę wykonywała w pełnym wymiarze czasu pracy, po 8 godzin dziennie w stałych godzinach - od 8.00 do 16.00. Polecenia służbowe, analogicznie jak w przypadku wykonywania wcześniejszej umowy zlecenia, wydawał jej A. K., który zarządzał jej pracą i rozliczał ją z wyników. A. K. kierował także wszystkim innymi pracownikami, gdyż E. S. (1) rzadko była obecna na terenie firmy. Wynagrodzenie za wykonaną pracę wypłacał ubezpieczonej na rachunek bankowy kierownik A. K., z pieniędzy przekazanych przez E. S. (1). Pracodawca ewidencjonował czas pracy wnioskodawczyni. Po 1 lutego 2019 r. nie zmieniła się wysokość jej wynagrodzenia ani pozostałe warunki pracy. ( e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r., zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 – 00:11:56 płyta CD k. 213, zeznania świadka Ł. W. 00:17:00 – 00:21:17 płyta CD k. 213, oświadczenie o zgodzie na przekazywanie wynagrodzenia na konto w załączonych aktach osobowych k. 188, zestawienie czasu pracy k. 12 akt ZUS)

Wnioskodawczyni świadczyła pracę na podstawie spornej umowy od 1 lutego 2019 r. do 11 marca 2019 roku kiedy to otrzymała zwolnienie lekarskie z związku z ciążą. (zaświadczenie lekarskie k. 11, 16 akt ZUS)

Pierwsze badanie położnicze wnioskodawczyni odbyła w dniu 6 listopada 2018 r. i wówczas dowiedziała się o ciąży. Od dnia 11 marca 2019 r. A. W. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Dziecko urodziła w dniu 21 czerwca 2019 r. będąc w 38 tygodniu ciąży i od tej daty przebywała na urlopie macierzyńskim. (karta ciąży k. 42, 44 – 45, k. 178 historia choroby ginekologiczna k. 57 – 58, wykaz przebiegu hospitalizacji k. 59 60, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 60 -61, karta przebiegu porodu k. 68 – 69, karta indywidualnej opieki położniczej k. 71 – 76, historia choroby (...) w P. k. 89 – 92, historia choroby z (...) w P. k. 95 -127, e-protokół rozprawy z dnia 16.06.2020 r., zeznania wnioskodawczyni 00:33:34 w zw. z 00:03:23 – 00:11:56 płyta CD k. 213)

Na dzień 30 czerwca 2019 r. w firmie (...) E. S. (1) na umowę o pracę zatrudniano poza wnioskodawczynią następujące osoby:

- B. K. od 2 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pomoc magazynu z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- M. G. od 2 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pomoc magazynu z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- E. S. (2) od 2 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pomoc magazynu z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- P. J. od 7 marca 2019 r. do 12 lipca 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pracownika biurowego z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- K. P. od 1 kwietnia 2019 r. do 30 czerwca 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pomoc magazynu z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- D. P. od 1 czerwca 2019 r. do 31 sierpnia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako asystenta działu finansowego z wynagrodzeniem miesięcznym -2775,00 zł;

- K. L. od 5 czerwca 2019 r. do 4 lipca 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako magazyniera z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł;

- M. S. od 5 czerwca 2019 r. do 10 sierpnia 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako magazyniera z wynagrodzeniem miesięcznym -2250,00 zł (lista pracowników k. 184)

Firma (...) E. S. (1) w okresie od 1 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2019 r. osiągnęła dochód w wysokości 148.087,99 zł. (bilans firmy (...) E. S. (1) k. 183)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołanie dokumenty zawarte w aktach sprawy oraz na podstawie zeznań świadka Ł. W. i przesłuchania wnioskodawczyni.

Wskazać trzeba, że na uzasadnienie swojej wersji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie przedstawił w toku procesu żadnych dowodów oraz nie podważył zasadnie załączonych do akt dokumentów i zeznań świadka, korelujących z przesłuchaniem wnioskodawczyni. Organ rentowy jest stroną postępowania, która, jak każda strona procesu, jest zobligowana do wykazania twierdzeń, z których wywodzi skutki prawne (art. 232 k.p.c.). W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477 10 § 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową, w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji. (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 19.11.2013 r., III AUa 2476/12, opubl. LEX nr 1394193)

W tym stanie rzeczy zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę w całości, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał, że jest on wystarczający, aby wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie czy zawarta przez A. W. umowa o pracę nosiła cechy pozorności i czy została zawarta jedynie dla uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia w związku z ciążą i chorobą.

Rozpoznając sprawę Sąd oddalił wnioski dowodowe zmierzające jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, a także jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i 13 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zmianami), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Według art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste (nie może on wyręczyć się w pracy inną osobą) i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Dla stwierdzenia cechy stosunku pracy z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca czasu i sposobu wykonywania pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest faktycznie realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika faktycznie świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie wykazały, że w dniu 31 stycznia 2019 r. A. W. zawarła z E. S. (1) umowę o pracę, która stanowiła stosowną podstawę do przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem umowa o pracę z dnia 31 stycznia 2019 r. nie została zawarta dla pozoru, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c. oraz nie jest ona także sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz nie zmierza do obejścia prawa w świetle art. 58 k.c.

W myśl art. 58 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy; nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze podkreślić należy, iż zawarcie przedmiotowej umowy o pracę nie miało na celu obejścia przepisów ustawy, gdyż osiągnięcie wskazanych przez organ rentowy celów jest zgodne z ustawą. Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z faktycznym wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712).

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, iż wnioskodawczyni pracę podjęła i ją faktycznie świadczyła i to nie tylko od dnia 1 lutego 2019 r., a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie. (por. wyrok SN z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 - 16/251 oraz wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235)

Ustawodawstwo polskie nie ukształtowało zakazu zatrudniania kobiet w ciąży, a przeciwnie, odmowa zatrudnienia kobiety tylko z tej przyczyny, że jest w ciąży, byłaby uznana za dyskryminację ze względu na płeć na podstawie art. 18 3a § 1 i art. 18 3b § 1 pkt 1 KP (por. wyrok SN z 11.1.2006 r., II UK 51/05, (...) Nr (...), s. 34). Trudno uznać także, że dążenie do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym może być zakwalifikowane jako zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu obejście prawa. Przeciwnie, jest to zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia.

Już same okoliczności zawarcia spornej umowy o pracę nie świadczą o jej pozorności, bowiem A. W. miała realny powód do zatrudnienia w firmie płatnika na umowę o pracę. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie wykazał bowiem, że zarówno ona jak i inne osoby we wcześniejszym okresie wykonywały te same co od stycznia (lutego) 2019 roku czynności na rzecz E. S. (1) w ramach umowy zlecenia, które to faktycznie były wykonywane w reżimie charakterystycznym dla stosunku pracy.

W przedmiotowej sprawie ponad wszelką wątpliwość ustalono, że A. W. w spornym okresie od dnia 1 lutego 2019 r. posiadała status pracownika, bowiem faktycznie wykonywała ona osobiście pracę określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod którego kierownictwem pozostawała i którego polecenia służbowe wykonywała, który tą świadczoną przez nią pracę przyjmował. Z tytuły wykonywanej pracy pobrała wynagrodzenie, które było adekwatne do kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej (wykształcenie podstawowe przy jednoczesnym wcześniejszym doświadczeniu na tym samym stanowisku pracy), rodzaju powierzonych jej obowiązków (proste prace) oraz stanowiska pracy (pomoc w magazynie).

O okoliczności, że wnioskodawczyni faktycznie wykonywała swą pracę w granicach powierzonych jej obowiązków świadczą zeznania świadka Ł. W., którym Sąd dał wiarę i które nie zostały w żaden sposób obalone przez stronę przeciwną (art. 6 kc).

Podkreślić należy, że faktycznego świadczenia pracy na podstawie spornej umowy i ważności samej umowy o pracę nie dyskwalifikuje fakt, że strony we wcześniejszym okresie zawarły umowę nazwaną „umową zlecenia”, na mocy której ubezpieczona wykonywała tożsame czynności. Sama nazwa stanowiska pracy określona w umowie o pracę nie przesądza, czy dana umowa jest umową o pracę bądź nie. Nawet kwalifikacja prawna zawieranych w obrocie gospodarczym umów dokonana przez strony nie jest decydująca, gdyż przepisy prawa pracy mają w tym zakresie charakter bezwzględnie obowiązujący i tworzą system prawa ścisłego, zamkniętego i nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Zatem przepisy prawa pracy decydują o zakwalifikowaniu danej umowy do umowy o pracę. W tej sytuacji o charakterze zatrudnienia decyduje nie tylko treść umowy, ale przede wszystkim sposób jej wykonywania. Zatem sama wola stron nie przesądza o kwalifikacji umowy, lecz ustalenia faktyczne. Decydujący jest faktyczny sposób realizacji obowiązków stron. (por. wyrok SN z 19.03.2013 r., I PK 223/12, OSNP 2014 r., nr. 1, poz. 4)

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że wnioskodawczyni faktycznie kontynuowała zatrudnienie w firmie płatnika od dnia 1 lutego 2019 r. zgodnie z treścią zawartej umowy o pracę. A. W. pracowała w magazynie na ul. (...) w P., nadal przy metkowaniu i przy sortowaniu alkoholu w magazynie, w pełnym wymiarze czasu pracy, po 8 godzin dziennie w stałych godzinach od 8.00 do 16.00. Polecenia służbowe, analogicznie jak w przypadku wykonywania wcześniejszej umowy zlecenia, wydawał jej A. K., który zarządzał jej pracą i rozliczał z wyników (podporządkowanie pracownicze). Wynagrodzenie za wykonaną pracę wypłacał ubezpieczonej na rachunek bankowy kierownik A. K., a pieniądze przekazywała zainteresowana E. S. (1). Pracodawca ewidencjonował czas pracy wnioskodawczyni.

Mając na względzie wszystkie wskazane wyżej okoliczności uznać należy, że odwołująca faktycznie świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę.

Charakter zawartej z wnioskodawczynią spornej umowy stanowiły cechy typowe tylko i wyłącznie dla umowy o pracę, takie jak przede wszystkim element podporządkowania (nadrzędny pracodawca podległy pracownik, obowiązek wykonywania poleceń) – tym elementem umowa o pracę różni się od umów cywilno – prawnych (równouprawnienie). W spornej umowie zakreślono też takie podstawowe elementy umowy o pracę jak czas pracy i wynagrodzenie adekwatne do powierzonych czynności.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że A. W. rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz E. S. (1) w ramach umowy o pracę z 31 stycznia 2019 r. Powyższe w ocenie Sądu jest jak najbardziej wiarygodne i zostało w toku postępowania udowodnione.

Wskazać jeszcze w tym miejscu należy, że fakt bezpośredniego podlegania skarżącej pod A. K. – pracownika (...) spółki z o.o., której właścicielem też jest płatnik E. S. (1), nie ma żadnego znaczenia dla ustalenia, że wnioskodawczyni wykonywała swą pracę zgodnie z zawartą umową jako pracownik płatnika, w ramach działalności tej osoby pod firmą (...). Nie ma bowiem żadnych przeszkód, a strony umowy tego w żaden sposób nie zakwestionowały, by pracownik wykonywał pracę w ramach stosunku pracy także w miejscu (siedzibie) działalności innego nawet podmiotu, niepowiązanego z pracodawcą, pod warunkiem, że wykonuje to w ramach kierownictwa pracodawcy, co w przedmiotowej sprawie miało niewątpliwie miejsce.

W tej sytuacji zdaniem Sądu nie można podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

O pozorności można mówić jedynie wówczas, gdy oświadczenie woli złożone jest drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Jak już wyżej wskazano zainteresowana miała realne powody do przekształcenia umowy zlecenia wnioskodawczyni w umowę o pracę co także miało miejsce wobec pozostałych osób zatrudnionych w jej firmach.

Podkreślić należy, że stan zdrowia wnioskodawczyni nie stanowił przeszkody do zawarcia spornej umowy o pracę. W grudniu 2018 r. lekarz do badań profilaktycznych nie znalazł przeciwwskazań do świadczenia pracy przez ubezpieczoną i wystawił zaświadczenie o jej zdolności do pracy na stanowisku pomocy w magazynie. Pierwsze badanie położnicze miało miejsce w dniu 6 listopada 2018 r. Wnioskodawczyni czuła się dobrze i dopiero 11 marca 2019 r. okazało się, że wymaga zwolnienia lekarskiego. Do dnia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą w okresie ciąży, tj. do 11 MARCA 2015 r. ubezpieczona codzienne faktycznie wykonywała swoją pracę i otrzymała za nią wynagrodzenie.

Uwzględniając wszystkie wskazane wyżej okoliczności należy uznać, że niewątpliwie brak było po obydwu stronach zgody na zatrudnienie pozorne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wykazał zasadnie, że między stronami było porozumienie w tym zakresie lub zgoda stron na pozorność zatrudnienia.

Z uwagi na urlop macierzyński i zwolnienie lekarskie wnioskodawczyni płatnik zatrudnił: K. P. jako pomoc magazynu w pełnym wymiarze czasu pracy od 01.04.2019 r., K. L. w pełnym wymiarze czasu pracy jako magazyniera od 05.06.2019 r. oraz M. S. w pełnym wymiarze czasu pracy jako magazyniera od 05.06.2019 r. Wszyscy Ci pracownicy otrzymali wynagrodzenie w tej samej wysokości co wnioskodawczyni analogicznie zresztą do pozostałych pracowników zatrudnionych na tym stanowisku pracy.

Dodatkowo także zasoby finansowe pracodawcy uzasadniały zatrudnienie wnioskodawczyni w spornym okresie na umowę o pracę z umówionym wynagrodzeniem.

Mając na względzie poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach, Sąd Okręgowy przyjął, że w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy przyjmowanego przez pracodawcę za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. ciąży ), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa bądź, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Mając na względzie wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję.

Na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 18) przyznał i nakazał wypłacić z kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokata A. B. kwotę 270 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej wnioskodawczyni przez pełnomocnika z urzędu. Ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawczyni miał na uwadze czynności podjęte w trakcie postępowania, wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy.

K.B

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13