Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 stycznia 2021 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że I. P. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od dnia 1 września 2015 roku do dnia 30 listopada 2015 roku, od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 29 lutego 2016 roku, od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku, od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 12 stycznia 2017 roku.

W uzasadnieniu wskazano, że z wypisu przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ( (...)) wynika, że od 15.08.1990 r. do 12.01.2017 r. ubezpieczona prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą Sklep (...) Artykuły Dziecięce I. P., P. Ł., adres wykonywania działalności gospodarczej ul. (...), (...)-(...) R..

W czasie kiedy wnioskodawczyni wykonywała pozarolniczą działalność gospodarczą była jednocześnie zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę:

-od 1.09.2001 r. do 31.12.2015 r. przez płatnika składek Gminny Zespół ds. (...) ul. (...)-M. 32, (...)-(...) R.,

-od 1.01.2016 r. przez płatnika Szkoła Podstawowa w B. (...), (...)-(...) R..

W czasie zatrudnienia u wskazanych płatników, podstawy wymiaru składek skarżącej na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy za miesiące: od 09.2015 r. do 11.2015 r., od 01.2016 r. do 02.2016 r., od 04.2016 r. do 08.2016 r., 01.2017 r. w przeliczeniu na okres miesiąca były niższe od minimalnego wynagrodzenia.

Wobec powyższego, z tytułu wykonywania działalności gospodarczej, wnioskodawczyni podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 1.09.2015 r. do 30.11.2015 r., od 1.01.2016 r. do 29.02.2016 r„ od 1.04.2016 r. do 31.08.2016 r. , od 1.01.2017 r. do 12.01.2017 r.

(decyzja – k. 71-72 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła I. P. wskazując, iż organ rentowy nie zawiadomił jej o jakichkolwiek nieścisłościach wynikających z winy pracodawcy, co w konsekwencji doprowadziło sytuacji, w której ulegała nieświadomie zadłużeniu. Jednocześnie skarżąca wskazała, że od dnia 13 stycznia 2017 roku nie prowadzi działalności gospodarczej, zatem nie ma jakichkolwiek środków na spłatę zadłużenia. Co więcej po spłacie długów, dysponuje jedynie minimalnymi środkami na przeżycie.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie wskazano, że:

wysokość minimalnego wynagrodzenia w spornych latach wynosiła miesięcznie:

- 2015 r.- 1.750,00 zł.,

- 2016 r.- 1.850,00 zł.,

- 2017 r.-2.000,00 zł.

W czasie zatrudnienia, na podstawie umowy o pracę u płatników składek (Gminny Zespół ds. (...), Szkoła Podstawowa w B.), podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiące: od 09.2015r. do 11.2015r., od 01.2016r. do 02.2016r., od 04.2016r. do 08.2016r., 01.2017r., w przeliczeniu na okres miesiąca, były niższe od minimalnego wynagrodzenia i wynosiły:

1.  09.2015 r. – 1.742,60 zł;

2.  10.2015 r.-1.742,60 zł.,

3.  11.2015 r.- 1.742,60 zł.,

4.  01.2016 r.- 1.684,51 zł.,

5.  02.2016 r.- 1.742,60 zł.,

6.  04.2016 r.- 1.829,79 zł.,

7.  05.2016 r.- 1.792,42 zł.,

8.  06.2016 r.-1.742,60 zł.,

9.  07.2016 r.- 1.742,60 zł.,

10.  08.2016 r.- 1.792,42 zł.,

11.  01.2017 r.- 1.999,96 zł.

Z uwagi na to, iż w okresach: od 09.2015 r. do 11.2015 r., od 01.2016 r. do 02.2016 r., od 04.2016 r. do 08.2016 r. oraz 01.2017 r., wnioskodawczyni nie uzyskała co najmniej minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na okres jednego miesiąca, w okresach tych podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-6)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. P. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą Sklep (...) dziecięce I. P. i P. Ł. w okresie od dnia 15 sierpnia 1990 roku do dnia 12 stycznia 2017 roku. Jako stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej wskazano: ul. kard. S. W. nr 10, 96-200, R. (...).

(wpis (...) k. 48-49 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, ubezpieczona została jednocześnie zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę:

1.  w okresie od dnia 1 września 2001 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku – (płatnik składek) Gminny Zespół ds. (...) w R.;

2.  w okresie od dnia 1 stycznia 2016 roku – (płatnik składek) Szkoła Podstawowa w B..

(umowa o pracę – k. 10-11, k. 16-17, k. 19-20, k. 26, k. 28, k. 32-33, k. 41, k. 56, k. 59, pismo – k. 12-13, k. 15, k. 18, k. 21-25, k. 29-31, k. 38-40, k. 42, k. 57-58 zaświadczenie – k. 14, porozumienie zmieniające – k. 27, karty płacowe – k. 34-37 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W okresie zatrudnienia na podstawie wskazanych wyżej umów o pracę u w/w płatników, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, za miesiące: od września 2015 roku do listopada 2015 roku, od stycznia 2016 roku do lutego 2016 roku, od kwietnia 2016 roku do sierpnia 2016 roku, styczeń 2017 roku w przeliczeniu na okres miesiąca były niższe od minimalnego wynagrodzenia i wynosiły:

1.  wrzesień 2015 roku – 1742,60 złotych;

2.  październik 2015 roku – 1742,60 złotych;

3.  listopad 2015 roku – 1742,60 złotych;

4.  styczeń 2016 roku – 1684,51 złotych;

5.  luty 2016 roku – 1742,60 złotych;

6.  kwiecień 2016 roku – 1829,79 złotych;

7.  maj 2016 roku – 1792,42 złotych;

8.  czerwiec 2016 roku – 1742,60 złotych;

9.  lipiec 2016 roku – 1742,60 złotych;

10.  sierpień 2016 roku – 1792,42 złotych;

11.  styczeń 2017 roku – 1999,96 złotych.

(pismo – k. 57-58, pismo ZUS – k. 63-64, dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek – k. 75-77 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach rentowych. Dokumenty te nie były kwestionowane, w toku postępowania sądowego, przez żadną ze stron, a zatem stanowią wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2021.0.423 t.j.), osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Z przepisu art. 9 ust. 1 powołanej ustawy, wynika, że osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 7b, 10, 20 i 21 spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, otrzymywania stypendium doktoranckiego, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Przepis art. 9 ust. 1a w/w ustawy stanowi, że ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

Kluczową dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu pozostaje zatem kwestia wykładni użytego w powołanym przepisie pojęcia podstawy wymiaru składek. Prawdą jest, że zgodnie z art. 18 ust. 1 w/w ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, rozumiany według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, między innymi, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności , i taka jest też podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie ( art. 20 ust. 1 ustawy systemowej).

Przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2021.0.1119 t.j.) są więc otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ( art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Przychodem, od którego wymierzana jest w myśl art. 18 ustawy systemowej składka na ubezpieczenia społeczne, są zatem wszystkie otrzymane lub postawione do dyspozycji należności przysługujące pracownikowi, wymienione w katalogu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, chyba że zostały wyłączone z podstawy ustalania składek, a także należności z innych tytułów, jeżeli zostały włączone do podstawy wymiaru składki.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 8 stycznia 2007 r., I UZP 5/06 (OSNP 2007 nr 9-10, poz. 139) Sąd Najwyższy stwierdził, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika jest wypłacone mu w danym miesiącu kalendarzowym wynagrodzenie wraz z tymi składnikami i świadczeniami, które z mocy § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.) nie są wyłączone z podstawy wymiaru składek. Wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę z opóźnieniem wykazywane jest w raporcie za ten miesiąc, w którym zostało wypłacone i wówczas staje się podstawą wymiaru składek. Podobnie w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 10 września 2009 r., I UZP 5/09 (OSNP 2010 nr 5–6, poz. 71) Sąd Najwyższy zauważył, że przychód z tytułu wynagrodzenia za pracę - zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - powstaje z chwilą jego otrzymania lub postawienia do dyspozycji. Stąd też wynagrodzenie będzie dla pracownika przychodem tego roku podatkowego, w którym zostało otrzymane, choćby nawet dotyczyło ono roku poprzedniego.

Tak więc definicja zawarta w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia pracowników w takim zakresie, w jakim określa on jako przychód wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy wypłacone pracownikowi.

W konsekwencji, nie są przychodami w rozumieniu zarówno tego przepisu, jak i art. 18 ust. 1 ustawy systemowej, wierzytelności, nawet wymagalne. Nie jest dopuszczalne uwzględnianie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników jakichkolwiek należności, które nie stały się przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód powstaje dopiero w momencie jego rzeczywistego otrzymania lub postawienia do dyspozycji.

Następstwem regulacji zawartej w art. 18 ust. 1 ustawy o systemie jest przepis § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 78, poz. 468), zgodnie z którym dla każdego ubezpieczonego, dla którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym i imiennym raporcie miesięcznym korygującym sporządzonym za tego ubezpieczonego oraz w deklaracji rozliczeniowej i deklaracji rozliczeniowej korygującej uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten rozstrzyga, że w dokumentach rozliczeniowych należność pracownika z tytułu stosunku pracy może być dla celów ubezpieczeniowych uwzględniona w podstawie wymiaru składek dopiero w miesiącu, w którym została wypłacona lub postawiona do dyspozycji pracownika. Jeżeli w danym miesiącu brak było przychodu z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, to brak było również podstawy wymiaru składek. Tym samym składki na ubezpieczenia nie były należne, nie powstała wierzytelność z tytułu składek ani nie może zostać wdrożona procedura związana z ich ściągnięciem (egzekucją).

W kontekście powyższych uchwał oraz późniejszych wyroków Sądu Najwyższego (miedzy innymi z dnia 10 sierpnia 2010 r., I UK 61/10, z dnia 3 listopada 2010 r., I UK 134/10, z dnia 3 lutego 2012 r., I UK 256/11) należy zatem przyjąć, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi wynagrodzenie wypłacone im w danym miesiącu kalendarzowym wraz z tymi składnikami i świadczeniami, które z mocy przepisów szczególnych nie są wyłączone z podstawy wymiaru składek.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lutego 2013 r., I UK 484/12 (OSNP 2013 nr 23-24, poz. 28) stwierdził, że wykładnia systemowa, funkcjonalna i celowościowa art. 9 ust. 1a u.s.u.s. (ze szczególnym uwzględnieniem reguł słuszności, in dubio pro tributario, konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego) prowadzi do wniosku, że pojęcie "podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe" użyte w art. 9 ust. 1a u.s.u.s. należy rozumieć jako wynagrodzenie za pracę wynikające z treści stosunku pracy, a nie - jako przychód zdefiniowany w art. 4 pkt 9 tej ustawy. Jeżeli zatem pracownik podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na podstawie ważnego stosunku pracy (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.), którego elementem jest wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na okres jednego miesiąca i praca ta jest wykonywana, co nakłada na pracodawcę obowiązek wypłaty za nią uzgodnionego wynagrodzenia, to należy uznać, że pracownik ten nie podlega również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów na podstawie art. 9 ust. 1a u.s.u.s. w sytuacji, gdy nie dochodzi do wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę za dany okres, co jest równoznaczne z brakiem przychodu ze stosunku pracy w tym okresie w rozumieniu art. 4 pkt 9 u.s.u.s., mającego znaczenie dla określenia podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 1 u.s.u.s.

Zatem, podstawę wymiaru składek, o której mowa w art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi wynagrodzenie za pracę wynikające z treści stosunku pracy.

Pogląd, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek, o której mowa w art. 9 ust. 1a ustawy systemowej, stanowi wynagrodzenie za pracę wynikające z treści stosunku pracy, został zaaprobowany w kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 18 kwietnia 2018 r., III UK 54/17).

Akceptacja tego poglądu i odniesienie go do realiów niniejszej sprawy prowadzi do konkluzji, że pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, którego wynagrodzenie za pracę określone w umowie o pracę lub innym akcie kreującym stosunek pracy jest niższe od minimalnego wynagrodzenia i który jednocześnie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, z mocy art. 9 ust. 1a ustawy systemowej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Biorąc pod uwagę realia rozpoznawanej sprawy, w tym fakt, iż w czasie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wnioskodawczyni u płatników składek (w okresie od dnia 1 września 2001 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku – Gminny Zespół ds. (...) oraz od dnia 1 stycznia 2016 roku – Szkoła Podstawowa w B.), podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiące od 09.2015 r. do 11.2015 r., od 01.2016 r. do 02.2016 r., od 04.2016 r. do 08.2016 r. oraz 01.2017 r. w przeliczeniu na okres miesiąca były niższe od minimalnego wynagrodzenia i wynosiły: wrzesień 2015 roku – 1742,60 złotych, październik 2015 roku – 1742,60 złotych, listopad 2015 roku – 1742,60 złotych, styczeń 2016 roku – 1684,51 złotych, luty 2016 roku – 1742,60 złotych, kwiecień 2016 roku – 1829,79 złotych, maj 2016 roku – 1792,42 złotych, czerwiec 2016 roku – 1742,60 złotych, lipiec 2016 roku – 1742,60 złotych, sierpień 2016 roku – 1792,42 złotych, styczeń 2017 roku – 1999,96 złotych. Zatem w okresach od 09.2015 r. do 11.2015 r., od 01.2016 r. do 02.2016 r., od 04.2016 r. do 08.2016 r. oraz 01.2017 r., to wnioskodawczyni nie uzyskała co najmniej minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na okres jednego miesiąca i w okresach tych podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Warto także podkreślić, że wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosiła miesięcznie:

1.  w 2015 roku – 1750,00 złotych – zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2014 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015 r. (Dz.U.2014.1220);

2.  w 2016 roku – 1850,00 złotych – zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz.U.2015.1385);

3.  w 2017 roku – 2000,00 złotych – zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. (Dz.U.2016.1456).

Tym samym, mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku, sąd orzekł, iż nie obciąża I. P. kosztami zastępstwa procesowego.

Na podstawie art. 102 k.p.c., Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przepis art. 102 k.p.c. jest zatem przejawem tzw. prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają ku temu podstawy. Jego celem jest zapobieżenie wydaniu orzeczenia o kosztach procesu, które byłoby niesprawiedliwe (por. wyrok SN z dnia 15 marca 2013 r. V CZ 89/12, Legalis nr 736745, postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2012 r., (...), Legalis nr 544001). Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, iż hipoteza przepisu art. 102 KPC, odwołująca się do występowania „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r., II CZ 61/13, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07).

Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione" ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2017 r., I ACa 2389/15, LEX nr 2278167).

Wskazane, w powyższym przepisie, szczególnie uzasadnione wypadki, są związane z przebiegiem postępowania, charakterem dochodzonego roszczenia, jego znaczeniem dla strony oraz subiektywnym przekonaniem o zasadności roszczenia, wspartym na obiektywnych podstawach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 r., III ACa 88/16, LEGALIS nr 1508850). Ocena przeprowadzana jest więc według zasad słuszności z uwzględnieniem przesłanki obiektywnie uzasadnionego przekonania powoda o słuszności jego roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2013 r. V CZ 89/12, Legalis nr 736745, też: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2012 r., (...), Legalis nr 544001).

Tutejszy sąd uznał, iż pomimo przegrania postępowania przez wnioskodawczynię, to w sprawie występuje szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c. Odstępując od obciążania skarżącej kosztami zastępstwa procesowego, Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności, mając na uwadze fakt, że odwołanie wniesiono z subiektywnym przekonaniem o zasadności i słuszności, wskazywanych w nim twierdzeń.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni ( pouczenie nastąpiło w dniu 28.07.2021r. k.44 odwr.)