Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 65/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Okręgowy w Z. G., wyrok z dnia 27 stycznia 2021 r., sygn. akt II Ko 217/20

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.(...). Granice zaskarżenia

0.11.(...).1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.(...).2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt (...) k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. naruszenie przepisów postępowania mogących mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. poprzez:

- uznanie, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni na skutek zatrzymania przez Policję doznała krzywdy uzasadniającej zasądzenie od Skarbu Państwa na jej rzecz zadośćuczynienia w kwocie (...) zł, podczas gdy wobec wnioskodawczyni nie stosowano żadnych środków przymusu bezpośredniego, w tym kajdanek, czas zatrzymania trwał niecałe trzy godziny a wnioskodawczyni sama przyznawała, że spodziewała się przyjazdu Policji w związku z sytuacją na wiecu wyborczym, co powoduje, że nie doznała ona żadnych negatywnych dolegliwości związanych z zatrzymaniem,

- zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni zadośćuczynienia w kwocie (...) zł bez należytego uwzględnienia faktu przyczynienia się przez wnioskodawczynię do doznanej krzywdy, przy założeniu, że do wyrządzenia tej krzywdy w ogóle doszło, podczas gdy wnioskodawczyni jest wystarczająco dorosła, aby aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach politycznych, była świadoma swojego zachowania, zaś okres izolowania jej od społeczeństwa (niecałe (...) godziny) w żaden sposób nie mógł doprowadzić jej do cierpień fizycznych i psychicznych uzasadniających zasądzenie zadośćuczynienia.

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a wynikający z naruszenia dyrektyw art. 7 k.p.k., które miały wpływ na treść orzeczenia w zakresie orzeczenia wobec wnioskodawczyni zadośćuczynienia, polegający na:

a) uznaniu, bez należytego uwzględnienia faktu przyczynienia się przez wnioskodawczynię do doznanej krzywdy przy założeniu, że do wyrządzenia tej krzywdy w ogóle doszło, że stres, którego doznała wnioskodawczyni podczas zatrzymania przy uwzględnieniu jej wieku i braku doświadczenia życiowego naraził ją na dolegliwość, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać a co doprowadziło Sąd do zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni zadośćuczynienia w kwocie (...) zł, podczas gdy zgodnie z zasadą prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego osoba w wieku wnioskodawczyni 20 lat, uczestnicząca aktywnie w wydarzeniach politycznych, powinna być wystarczająco świadoma, że zachowanie jakiego się dopuściła na wiecu może wywołać negatywne konsekwencje społeczne i prawne,

- wyciągnięciu z materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadą prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez słuszne uznanie przez Sąd, że brak jest związku przyczynowego pomiędzy hejtem jaki dotknął wnioskodawczynię i następnie jej leczeniem psychologicznym a faktem zatrzymania, skoro hejt związany był z rozpowszechnieniem jej wizerunku i wypowiadanych na wiecu słów a nie zatrzymaniem w dniu (...) r. (trwającym niecałe (...) godziny) a następnie stwierdzenie, że stopień dolegliwości doznanych przez wnioskodawczynię uzasadnia zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości (...) zł.

(...). rażąca niewspółmierność zasądzonego zadośćuczynienia, przy ustalaniu którego Sąd nie wziął pod uwagę, że wobec wnioskodawczyni nie stosowano żadnych środków przymusu bezpośredniego, w tym kajdanek, czas zatrzymania trwał niecałe trzy godziny a wnioskodawczyni sama przyznawała, że spodziewała się przyjazdu Policji w związku z sytuacją na wiecu wyborczym, co powoduje, że nie doznała ona żadnych negatywnych dolegliwości związanych z zatrzymaniem oraz byłą świadoma wagi popełnionego przestępstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przed przystąpieniem do omówienia stanowiska Sądu Apelacyjnego odnośnie zarzutów postawionych w apelacji sporządzonej i podpisanej przez pełnomocnika strony – Skarbu Państwa (reprezentowanego przez Komendanta Powiatowego Policji w N. S.) należy wskazać, co następuje:

W. K., działająca przez swojego pełnomocnika, złożyła do Sądu Okręgowego w Z. G. w dniu (...) r., na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni kwoty (...) zł tytułem zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w sprawie (...) (k. 1-3).

Sąd Okręgowy w Z. G. wyrokiem z dnia (...) r. w sprawie o sygn. akt (...) na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni W. K. kwotę (...) zł tytułem zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu (...) r. przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w N. S., zaś w pozostałym zakresie wniosek ten oddalił.

Na wstępie należy zauważyć, iż Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe oraz dysponował wystarczającym materiałem dowodowym, pozwalającym na dokonanie jednoznacznych ustaleń faktycznych.

Również nie budzi żadnych zastrzeżeń ustalenie Sądu I instancji, iż zatrzymanie, jakie zastosowano w stosunku do W. K. było „niewątpliwie niesłuszne” w rozumieniu art. 552§4 k.p.k. Zatrzymanie to bowiem wprawdzie nastąpiło w związku z przestępstwem, jakiego W. K. miała dopuścić się dzień wcześniej, tj. na wiecu wyborczym w N. S. w dniu (...) r., zorganizowanym w związku z ubieganiem się o reelekcję urzędującego wówczas Prezydenta (...) A. D. poprzez wykrzykiwanie sformułowań mających publicznie znieważać Prezydenta (...), tj. z przestępstwem określonym w art. 135 § 2 k.k., co do którego to czynu toczy się aktualnie postępowanie karne wobec W. K. w sprawie Sądu Okręgowego w Z. G. o sygn. akt (...), w której Sąd ten nieprawomocnym wyrokiem z dnia (...)r. warunkowo umorzył postępowanie na (...) rok próby. Jednak zatrzymanie to było nielegalne i bezzasadne. Jak to bowiem zasadnie ustalił Sąd I instancji, W. K. została przez funkcjonariuszy Policji zidentyfikowana na podstawie ujawnionego w Internecie materiału wideo z tego wiecu wyborczego a tym samym nie zachodziła żadna trudność w ustaleniu jej tożsamości, jak i adresu miejsca zamieszkania i miejsca wykonywanej przez nią pracy. W tych zaś okolicznościach nie zachodziła również z jej strony jakakolwiek obawa niestawienia się przez nią na wezwanie uprawnionych organów (Policji, prokuratora) do wykonania czynności procesowych, w tym przesłuchania jej także w charakterze podejrzanej. Poza tym nie zachodziły w tej sprawie podstawy do przeprowadzenia postępowania w trybie przyspieszonym, jak również nie zachodziła jakakolwiek obawa nie tylko jej ucieczki czy ukrywania się, ale i zatarcia śladów popełnionego przez nią przestępstwa, skoro Policja dysponowała dowodem w postaci nagrania wideo, na którym wyraźnie słychać okrzyki protestującej na wiecu W. K. i na który to dowód nie mogła mieć ona żadnego wpływu. Okoliczności te wprost wynikają z niekwestionowanych przez apelującego dowodów, do których odwołuje się w pisemnym uzasadnieniu Sąd I instancji. Należy przy tym zauważyć, iż szybkość ustalenia danych osobowych W. K., jako osoby widniejącej na nagraniu i wykrzykującej słowa, mające wedle oskarżenia w sprawie (...) stanowić znamiona przestępstwa znieważenia publicznie Prezydenta (...) określonego w art. 135 § 2 k.k., jak i danych związanych z miejscem jej zamieszkania (pobytu) i pracy w N. S. wynika jasno z zeznań samych funkcjonariuszy Policji, którzy uczestniczyli w czynności zatrzymania, tj. B. S. (k. 46v-47) i D. W. (k. 47-47v). Fakt dysponowania przez Policję tym nagraniem wynika zaś nie tylko z zeznań w/w policjantów, ale i z informacji zawartej w notatce na k. 1 akt (...), z której wynika, iż to rzecznik prasowy Komendy Wojewódzkiej Policji w G. podczas monitoringu mediów ujawnił to nagranie wideo, na którym kobieta wygłaszała wulgaryzmy wobec Prezydenta (...) i fizycznego dysponowania tym nagraniem, co także znajduje odzwierciedlenie w treści w/w akt sprawy, w tym w oględzinach nagrania na T. na k. 8-11.

Oprócz zeznań w/w policjantów i wnioskodawczyni W. K. (k. 48-49) sam fakt zatrzymania wnioskodawczyni w dniu (...) r. o godz. (...) znajduje odbicie w treści protokołu zatrzymania (k. 6 akt (...)), zaś koniec tego zatrzymania nie wynika już z treści tego dokumentu, ale został ustalony na podstawie zakończenia czynności przesłuchania W. K. przez prokuratora w charakterze podejrzanej, która to czynności trwała od (...) (k. 17-19 akt (...)).

Podkreślić należy, że już w toku postępowania przygotowawczego Sąd Rejonowy w N. S. po rozpoznaniu zażalenia obrońcy zatrzymanej na czynność zatrzymania postanowieniem z dnia (...) r., sygn. akt (...) w trybie art. 246 § 1 k.p.k. stwierdził w sposób przekonywujący, iż zatrzymanie dokonane wobec W. K. było nielegalne i niezasadne (k. 42), zaś treść tego orzeczenia znajduje odzwierciedlenie w ustaleniach Sądu I instancji zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w pkt (...).1.5 sekcji (...) formularza (str. 4 uzasadnienia). Zauważyć należy, iż z treści protokołu zatrzymania wynikać ma, iż czynności tej dokonano z tego powodu, iż „ zachodzi obawa zatarcia śladów” (k. 6 akt (...)).

Nie ulega wątpliwości, iż podstawa ta została wymyślona i wpisana do protokołu przez Policję wyłącznie jako pretekst do zatrzymania, a więc pozbawienia wolności W. K. w związku z okolicznościami związanymi z wypowiadaniem przez wnioskodawczynię słyszalnych na nagraniu wideo słów, wyrażających negatywne emocje związane ze sprawowaniem prezydentury przez ówcześnie urzędującego na tym stanowisku A. D.. Trafnie bowiem już Sąd Rejonowy, badając zasadność i legalność na zatrzymanie stwierdził, iż, cyt.: „ obawa zatarcia śladów wskazana w protokole zatrzymania jawi się jako absurdalna w sytuacji, gdy głównym dowodem w sprawie jest nagranie wideo”, słusznie ostatecznie konstatując, iż nie było żadnych racjonalnych podstaw aby pozbawić wolności W. K. (k. 42 akt (...)).

W tych zaś okolicznościach sprawy Sąd I instancji doszedł do słusznego wniosku, iż brak było jakichkolwiek podstaw do zatrzymania W. K., bowiem nie spełniła się żadna z okoliczności, pozwalającej na zatrzymanie osoby podejrzanej o omawiane tu przestępstwo, o której mowa w art. 244 § 1 k.p.k. Trzeba bowiem za Sądem Okręgowym, mając na uwadze absurdalność zarzutów apelacyjnych, próbujących usprawiedliwiać działania Policji (przełożonego wymienionych wyżej świadków wydającego polecenie zatrzymania W. K. – przyp. SA) raz jeszcze przypomnieć, iż tożsamość, miejsce zameldowania, zamieszkania i pracy kobiety widniejącej na nagraniu wideo, mającej popełnić czyn zabroniony, ustalono, i to bez większego trudu, nie istniała z jej strony obawa ucieczki czy ukrycia się, nie zachodziła także obawa zatarcia śladów przestępstwa, jak również nie zachodziły podstawy do przeprowadzenia postępowania w trybie przyspieszonym. Jak to trafnie ujął Sąd I instancji, w stosunku do W. K. „ nie zachodziły także żadne inne okoliczności dające możliwość jej zatrzymania” (sekcja 5 punkt 2 formularza uzasadnienia – str. 7). Takich okoliczności nie sposób się doszukać w przepisach Rozdziału 27 Działu VI Kodeksu postępowania karnego ani żadnych innych ustaw. Nie ulega zaś przecież wątpliwości, iż samo bycie podejrzanym o popełnienie przestępstwa, czy osobą podejrzaną przed ewentualnym uzyskaniem statusu podejrzanego nie może stanowić podstawy pozbawienia wolności takiej osoby, w tym poprzez jej zatrzymanie. Zatrzymanie to, co wynika z powyższego, nastąpiło z oczywistym i jawnym naruszeniem prawa, co czyni je niewątpliwie niesłusznym w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. a to znów otwiera drogę zatrzymanej do dochodzenia zadośćuczynienia za to zatrzymanie, mające miejsce w dniu (...) r. w okresie od godz. (...).

Po tych uwagach należy przystąpić do ustosunkowania się do zarzutów apelacji, przy czym zarzuty te są ściśle ze sobą powiązane, w tym zawierają powtórzenia, mimo podnoszenia obrazy przepisów postępowania i błędów w ustaleniach faktycznych, co wskazuje na konieczność łącznego ustosunkowania się do nich.

Zarzuty ad. 1, 2 i (...).

Przede wszystkim w świetle tego, co wyżej powiedziano, za niezrozumiały czy wręcz za absurdalny należy uznać zarzut podniesienia faktu przyczynienia się wnioskodawczyni do doznanej krzywdy ( zarzut ad. 1 pod lit. a drugi tiret, zarzut ad. 2 lit. a). To, że W. K. uczestniczyła w wiecu wyborczym i jako młoda osoba, mająca określone przekonania polityczne dopuściła się pod wpływem samego wiecu (jego przebiegu, skandowania różnych haseł) a więc znajdując się w określonych emocjach czynu, zarzucanego jej jako znieważenie publicznie Prezydenta (...) nie oznacza, że z tego powodu przyczyniła się ona w jakikolwiek sposób do czynności jej zatrzymania. Trzeba bowiem zauważyć, iż zatrzymanie nastąpiło następnego dnia po zdarzeniu i to w sytuacji, gdy, jak wspomniano wyżej, nie występowały żadne okoliczności uzasadniające zatrzymanie osoby podejrzanej i później posiadającej status podejrzanego. To zaś znów oznacza, iż popełnienie przez taką osobę czynu zabronionego, w tym przestępstwa nie jest wystarczającą podstawą do podjęcia czynności zatrzymania w myśl przepisów Rozdziału 27 Działu VI Kodeksu postępowania karnego, w tym zwłaszcza art. 244 § 1 k.p.k. Samo więc aktywne uczestniczenie wnioskodawczyni w zarzucanym jej czynie przestępczym nie jest wystarczającą przesłanką pozbawienia jej wolności, w tym w postaci zatrzymania a tym samym jakiekolwiek sugerowanie, iż W. K. swoim zachowaniem przyczyniła się do tego zatrzymania, co ma skutkować obrazą wskazanych przez apelującego przepisów prawa procesowego i błędem w ustaleniach faktycznych nie wytrzymuje krytyki w świetle obowiązujących zasad prawnych.

To, że wnioskodawczyni jest osobą dorosłą i świadomą swojego zachowania, jak i fakt izolowania jej od społeczeństwa przez niecałe (...) godziny, jak to podnosi apelujący w zarzutach ad. 1 lit. a tiret drugi i ad. 2 lit. a nie oznacza, iż w wyniku tego zatrzymania nie doznała ona krzywdy psychicznej związanej ze stresem, wynikającym właśnie z sytuacji, w jakiej się znalazła w związku z tym zatrzymaniem. Nie ulega wątpliwości, iż wobec W. K. nie stosowano żadnych środków przymusu bezpośredniego, w tym kajdanek, że czas zatrzymania trwał niecałe (...) godziny, że wnioskodawczyni, jak sama przyznała, spodziewała się przyjazdu Policji w związku z sytuacją na wiecu wyborczym, co podnosi skarżący w zarzucie ad. 1a tiret pierwszy oraz w zarzucie ad. (...) . Na te okoliczności zresztą trafnie wskazał Sąd I instancji, zauważając, iż same czynności policyjne podczas zatrzymania wnioskodawczyni w miejscu jej pracy a następnie podczas jej pobytu w Komendzie Powiatowej Policji w N. S. i podczas pobytu w Prokuraturze Rejonowej w N. S. były, mówiąc kolokwialnie „łagodne”, co jasno wynika z treści uzasadnienia wyroku w pkt (...).1.2. i (...).1.(...). sekcji (...) formularza uzasadnienia wyroku (str. 2-3 uzasadnienia). Rzeczywiście policjanci, którzy przybyli do sklepu, w którym W. K. pracowała, posiadali ubiór cywilny, poruszali się nieoznakowanym radiowozem, którym zawieźli zatrzymaną na K., wobec W. K. nie stosowano żadnych form przymusu bezpośredniego, gdyż nie zachodziła taka konieczność i zatrzymana nie została osadzona w policyjnej izbie zatrzymań. Jednak te „łagodne” okoliczności zatrzymania zostały uwzględnione przez Sąd Okręgowy przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, o czym przekonuje treść uzasadnienia wyroku w sekcji 6 pkt 2 formularza (na str. 12). Trudno przy tym zrozumieć podniesione w zarzucie ad. 2 lit. a tiret pierwszy okoliczności dotyczące hejtu, jaki spotkał pokrzywdzoną po publikacji przez dziennikarza nagrania wideo z jej udziałem na stronach internetowych i związane z tym hejtem przeżycia pokrzywdzonej, skoro Sąd I instancji, co przyznaje apelujący, wyraźnie ustalił, co nie jest w tej sprawie kwestionowane, iż te okoliczności nie mają żadnego związku z faktem jej zatrzymania a tym samym nie wpływają one na ocenę wysokość żądanego zadośćuczynienia, co zresztą spowodowało częściowe oddalenie żądania wnioskodawczyni, która przecież pierwotnie domagała się przed Sądem Okręgowym kwoty (...) zł zadośćuczynienia (sekcja 5 pkt 2 formularza uzasadnienia – str. 11 i 12). Tym samym nie można poprzez brak możliwości uznania tych okoliczności za mających związek z zatrzymaniem uzasadniać niemożność zasądzenia kwoty (...) zł zadośćuczynienia. Tak samo nie można uzasadniać nadmierności zasądzonej kwoty zadośćuczynienia czy wręcz niezasadności zasądzenia zadośćuczynienia okolicznościami związanymi z „łagodnym” przebiegiem zatrzymania W. K. i krótkim czasem tego zatrzymania, co przecież także zostało należycie uwzględnione przez Sąd I instancji. Skarżący natomiast zdaje się nie zauważać bądź nie chce zauważyć istoty sprawy, która doprowadziła do przyznania wnioskodawczyni kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem w wysokości (...) zł.

Nie budzi żadnych zastrzeżeń konieczność posiłkowania się w niniejszym postępowaniu, przy ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia z powodu krzywdy doznanej przez wnioskodawczynię w wyniku stosowanego wobec niej niewątpliwie niesłusznego zatrzymania, normami prawa cywilnego a dokładniej mówiąc, przepisu art. 445 § 1 k.c. (i art. 445 § 2 k.c. – który odsyła do odpowiedniego stosowania paragrafu pierwszego w przypadku m.in. pozbawienia wolności). Stwierdzić więc należy, że zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego i zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i stosowania właściwych instytucji prawa karnego, jak choćby w przypadku przepisu art. 552 § 4 k.p.k., pełni funkcję kompensacyjną. W art. 445 § 1 k.c. ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por. wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2/40, wyrok SN z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). Podnosi się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony rozumiana szeroko, gdyż obejmuje cierpienia fizyczne, jak i psychiczne a tym samym powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725 – także OSP 2010/5/47; wyrok SN z dnia 10 marca 2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175; wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, LEX nr 738354; wyrok Sądu Apel. w W. z dnia 24 maja 2016 r., I ACa 1172/15, LEX nr 2075687; wyrok Sądu Apel. w K. z dnia 23 lutego 2017 r., II AKa 531/16, LEX nr 2278189).

O wysokości zadośćuczynienia powinien decydować rozmiar cierpień jakich doznał pokrzywdzony - tak fizycznych, jak i psychicznych. Rozmiar ten należy każdorazowo określić na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Przyznana suma pieniężna zadośćuczynienia ma stanowić ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej wynagradzający doznane cierpienia oraz mający ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć. Oceniając rozmiar doznanej krzywdy, trzeba zatem wziąć pod uwagę całokształt okoliczności, a więc nie tylko procent uszczerbku, lecz także intensywność cierpień i czas ich trwania oraz nieodwracalność następstw zdarzeń (tu: pozbawienia wolności – przyp. SA), konieczność korzystania z pomocy innych osób oraz inne czynniki podobnej natury (por. wyrok Sądu Apel. w K. z dnia 28 marca 2017 r., I ACa 1481/16, LEX nr 2306324). Dodać przy tym należy, iż ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy, cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami i następstwami, zwłaszcza trwałym lub nieodwracalnym uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia (por. wyrok Sądu Apel. w Ł. z dnia 21 marca 2017 r., I ACa 1437/14, LEX nr 2282412). Nie ulega przy tym żadnych wątpliwości, iż każdy przypadek powinien być indywidualnie badany i oceniony według kryterium obiektywnego z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (por. wyrok SN z dnia (...) lipca 2013 r., V KK 464/12, LEX nr 1341290; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2015 r., I CSK 434/14, LEX nr 1712803; wyrok Sądu Apel. w B. z dnia 28 października 2016 r., I ACa 449/16, LEX nr 2166405).

Nie ulega wątpliwości, iż gdyby wystąpiły te okoliczności, do których odwołuje się apelujący (tj. brutalny sposób zatrzymania wnioskodawczyni, na oczach wielu osób, stosowanie środków przymusu bezpośredniego, długotrwałość tego zatrzymania połączona z osadzeniem w celi izby zatrzymań itd.) to bez wątpienia pokrzywdzona doznałaby wielu cierpień nie tylko psychicznych, ale i fizycznych, co uzasadniałoby zasądzenie znacznie wyższego zadośćuczynienia za cierpienia psychiczne i fizyczne. Jak jednak już nadmieniono, w sprawie niniejszej należy jedynie rozważać zasądzenie stosownego zadośćuczynienia za krzywdę psychiczną związaną z zastosowaniem niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Należy za Sądem I instancji zauważyć, czego apelujący nie kwestionuje, iż wnioskodawczyni była przekonana, po przybyciu do sklepu policjantów, że uda się z nimi na K. w celu wyjaśnienia sprawy (incydentu na wiecu wyborczym z jej udziałem – przyp. SA) w charakterze świadka, do czego także (udania się z policjantami w celu wyjaśnienia sprawy – przyp. SA) zachęcał ją jej ojciec. Zresztą ta okoliczność wynika jasno nie tylko z zeznań W. K. (k. 48), ale i z zeznań policjantów B. S. (k. 46v-47) i D. W. (k. 47-47v). Dopiero zaś po przybyciu na K., na polecenie zastępcy Komendanta tej jednostki, nastąpiło zatrzymanie W. K. na „protokół”, postawienie jej zarzutu popełnienia przestępstwa, najpierw przesłuchanie w tym charakterze przez funkcjonariusza Policji (k. 12-13) a następnie, po przewiezieniu do budynku Prokuratury Rejonowej w N. S. i postawieniu jej ponownie zarzutu popełnienia przestępstwa przez prokuratora (k. 16-19). Nie trzeba nikogo przekonywać, iż w takiej sytuacji, po przewiezieniu wnioskodawczyni na K. i po dowiedzeniu się, że nie zostanie przesłuchana jako świadek, ale że od razu będzie przesłuchana w charakterze podejrzanej a do tego przed tymi przesłuchaniami dowiedziała się, że została zatrzymana a więc de facto pozbawiona wolności, u zatrzymanej, w związku z tą sytuacją pojawił się ogromny stres, w tym związany z obawą, czy nie zostanie zatrzymana na dłuższy okres czasu, mając przy tym świadomość wypowiedzenia na wiecu wyborczym „niecenzuralnych” słów, które odwoływały się do osoby urzędującego Prezydenta (...), mając przy tym przecież świadomość, iż słowa te były wypowiadane wśród grupy osób, skandujących hasła niekoniecznie popierające urzędującego Prezydenta (...), starającego się wówczas o ponowny wybór na ten urząd. W tym właśnie kontekście Sąd I instancji słusznie zauważył, iż wnioskodawczyni, wchodząca przecież w dorosłe życie i manifestująca jawnie swoje sympatie polityczne jednocześnie z racji swojego wieku była osobą niedoświadczoną życiowo, więc w tych realiach, mając na uwadze w trakcie zatrzymania zmianę jej statusu procesowego, jak również sam fakt zatrzymania, który przecież w tych okolicznościach rodził u niej niepewność co do dalszego jej losu w trakcie prowadzenia tego postępowania (miała przecież udać się na K. tylko w celu wyjaśnienia sprawy poprzez jej przesłuchanie w charakterze świadka i nie spodziewała się żadnego procesowego zatrzymania – notabene, jak wskazano wyżej nie mogła się spodziewać, bo nie było ku temu podstaw prawnych) spowodował u niej związane z tym cierpienia psychiczne, które w ogóle nie powinny mieć miejsca. Nie można więc zgodzić się z twierdzeniami apelującego, iż W. K. nie doznała żadnych negatywnych dolegliwości związanych z zatrzymaniem. Wręcz przeciwnie, wskazane wyżej okoliczności związane z tym zatrzymaniem słusznie doprowadziły Sąd Okręgowy do wniosku, iż taki sposób jej potraktowania należy ocenić jako dolegliwy.

Sąd I instancji, należycie więc miarkując wszystkie okoliczności, jakie w tej sprawie należało brać przy ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia doszedł do przekonywującego wniosku, iż w pełni „odpowiednią” kwotą zadośćuczynienia będzie kwota (...) zł, co zresztą Sąd ten, odwołując się do ustalonych prawidłowo okoliczności zatrzymania i obowiązującego stanu prawnego oraz orzecznictwa sądowego należycie umotywował (sekcja 6 pkt 2 formularza uzasadnienia – str. 9-13), co Sąd odwoławczy w pełni akceptuje. W tych zaś okolicznościach za trudną wręcz do skomentowania uznać należy propozycję skarżącego, by ewentualnie zasądzić na rzecz wnioskodawczyni tytułem zadośćuczynienia kwotę 100 (słownie stu) złotych, która to kwota w ocenie apelacji, cyt.: „ nie ma charakteru symbolicznego”. Notabene, apelujący (strona jako Skarb Państwa – Komendant Powiatowy Policji w N. S. – przyp. SA) tą propozycją sam okazuje się wysoką niekonsekwencją, skoro jeszcze na rozprawie przed Sądem I instancji popierał stanowisko prokuratora o zasądzenie kwoty 500 zł tytułem zadośćuczynienia (k. 49) a więc dostrzegał zarówno pokrzywdzenie psychiczne W. K. niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem organu, który na rozprawie reprezentował, jak i pokrzywdzenie to „wyceniał” na kwotę pięciokrotnie wyższą, niż w treści apelacji, w której zresztą alternatywnie wnioskował o oddalenie żądania zadośćuczynienia w całości.

Wniosek

1. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie wniosku w całości.

2. zmiana zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez orzeczenie zadośćuczynienia w wysokości 100 zł oraz oddalenie wniosku w pozostałej części.

(...). uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

UWAGA! Niezasadność dotyczy każdego z wniosków.

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad. 1 i 2

Wnioski niezasadne z powodu nieuwzględnienia podniesionych przez apelującego wszystkich zarzutów apelacyjnych.

Ad. (...) .

Wniosek tyleż niezrozumiały, co i niezasadny w świetle treści art. 437 § 2 k.p.k. Nie występuje bowiem w niniejsze sprawie żadna z okoliczności, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k. i art. 454 k.p.k. ani nie zachodzi konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Utrzymano w mocy zaskarżony wyrok co do istoty sprawy, tj. zasądzenia stosownego zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawczyni za doznaną krzywdę psychiczną za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu (...) r. przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w N. S. (pkt I) i w zakresie obciążenia Skarbu Państwa kosztami sądowymi (pkt III).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku co do punktu I jest wynikiem uznania niezasadności postawionych w apelacji zarzutów i wniosków, co omówiono wyżej w sekcji (...).

Obciążenie Skarbu Państwa kosztami sadowymi znajduje oparcie w treści art. 554 § 4 k.p.k.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.(...). Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.(...).1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

(...).1.

Konieczność umorzenia postępowania

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.(...).2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Obciążono Skarb Państwa kosztami postępowania odwoławczego z uwagi na jednoznaczny przepis art. 554 § 4 zd. 1 k.p.k., gdyż postępowanie niniejsze jest wolne od kosztów sądowych.

7.  PODPIS

I. P. P. G. M. K.