Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód D. B. wnosił o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Pułtusku tytułem odszkodowania kwoty 37000,00 zł.

Postanowieniem z dnia 14 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Ostrołęce przekazał sprawę w trybie art. 44 ² pkt 1 kpc do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ciechanowie.

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2021 r. Sąd zwolnił powoda D. B. od ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata G. O. wskazanego przez Okręgową Radę Adwokacką w P..

Pozwany Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Pułtusku wnosił o odrzucenie pozwu. W przypadku stwierdzenia braku podstaw do odrzucenia pozwu wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz od powoda D. B. zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 18 marca 2022 r. Sąd odmówił odrzucenia pozwu.

Na rozprawie w dniu 26 lipca 2022 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska. Pełnomocnik powoda wnosił ponadto o przyznanie wynagrodzenia za pełnienie obowiązków pełnomocnika z urzędu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem nakazowym z dnia 15 marca 2018 r. wydanym w sprawie II K 5/18 Sąd Rejonowy w Pułtusku uznał D. B. za winnego tego, że w nocy 4/5 czerwca 2017 r. w N. dokonał wspólnie i w porozumieniu z ustalonymi osobami włamania do garażu po uprzednim pokonaniu zabezpieczeń, skąd zabrał w celu przywłaszczenia agregat prądotwórczy, wykaszarkę spalinową marki N., piłę łańcuchową spalinową marki N., radio samochodowe oraz radio (...), kilka elektronarzędzi oraz drobnych narzędzi, czym spowodował straty w wysokości 10000,00 zł na szkodę T. K. tj. czynu z art. 279 § 1 kk i za to wymierzył mu karę jednego roku ograniczenia wolności polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 24 godzin miesięcznie oraz zobowiązał go do naprawienia s. w części przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 1862,50 zł. Powyższy wyrok nakazowy w ustawowym terminie zaskarżyła Prokuratura Rejonowa w Pułtusku. D. B. nie stawił się na żadną z wyznaczonych rozpraw. Wezwanie na rozprawę zostały mu doręczone za pośrednictwem policji; odebrał je osobiście na rozprawę w dniu 20 czerwca 2018 r. - w dniu 19 czerwca 2018 r., zaś na rozprawę w dniu 17 października 2018 r. – w dniu 9 lipca 2018 r. Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 października 2018 r. wydanym w sprawie II K 5/18 Sąd Rejonowy w Pułtusku uznał D. B. za winnego tego, że w nocy z 4 na 5 czerwca 2017 r. w N. działając wspólnie i w porozumieniu z M. W., R. A. i S. R. dokonał kradzieży z włamaniem do garażu w ten sposób, że po uprzednim wyłamaniu zamka w drzwiach dostał się do środka skąd po dokonaniu penetracji zabrał w celu przywłaszczenia agregat prądotwórczy, niwelator terenu, kosę spalinową marki N., piłę łańcuchową spalinową marki N., radio (...) model A. 48, radio (...) model L., radio samochodowe, lutownicę, wibrator do betonu firmy (...) typ BP- (...), wibrator do betonu firmy (...) model (...)25, piłę tarczową (...), szlifierkę G., opalarkę M., wiertarkę udarową (...), szlifierkę oscylacyjną K., wykaszarkę elektryczną, dwie wkrętarki, dwa komplety kluczy i wkrętarkę akumulatorową tj. mienie o łącznej wartości 10000,00 zł na szkodę T. K. tj. czynu art. 279 § 1 kk i za to wymierzył mu karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności oraz zobowiązał go do naprawienia s. w części przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 1862,50 zł ( akta II K 5/18 Sądu Rejonowego w Pułtusku ).

D. B. we wrześniu 2018 r. wyjechał do Szwecji. W Szwecji trzykrotnie przebywał w zakładzie karnym; pierwszy pobyt wynosił jeden tydzień, drugi – 40 dni, a ostatni osiem miesięcy. Był też trzy – czterokrotnie w Polsce. Po odbyciu ostatniej kary został wydalony do Polski. Został zatrzymany na lotnisku w Polsce w dniu 10 sierpnia 2019 r. na podstawie listu gończego z dnia 15 lutego 2019 r. ( akta II K 5/18 Sądu Rejonowego w Pułtusku, zeznania powoda D. B. k. 83 – 85 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy II K 5/18 Sądu Rejonowego w Pułtusku oraz częściowo zeznań powoda D. B. ( k. 83 – 85 ). Sąd nie dał wiary jego zeznaniom, co do faktu, że inne osoby podpisały się jego nazwiskiem na zwrotnych poświadczeniach odbioru wezwań na rozprawy w sprawie II K 5/18; trudno uznać, że korespondencja doręczana za pośrednictwem policji została doręczona innej osobie niż adresat, która potwierdziła doręczenie nazwiskiem powoda. Sąd nie dał również wiary co do faktu prowadzenia przez powoda D. B. działalności gospodarczej na terenie Szwecji, choć okoliczność ta ma charakter irrelewantny dla niniejszej sprawy. Wskazać należy, że powód nie przedstawił żadnych dowodów, że prowadził działalność gospodarczą, jak również, że poniósł z tego tytułu koszty.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda D. B. nie zasługuje na uwzględnienie, a zatem podlega oddaleniu.

Powód D. B. domagał się zapłaty na swoją rzecz od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Pułtusku kwoty 37000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, w tym kwoty 9000,00 zł z tytułu kosztów wyjazdu do Szwecji, kwoty 15000,00 zł z tytułu kosztów organizacji działalności gospodarczej w Szwecji oraz kwoty 13000,00 zł z tytułu zakupu przyczepy i narzędzi do prowadzenia tej działalności, wskazując, że jego zamiarem była sprzedaż i remont przyczep kempingowych. Powód wskazywał, że nie dysponował wiedzą o prawomocnym wyroku Sądu w sprawie II K 5/18 i oczekiwał wykonania kary ograniczenia wolności, a w związku z tym wyjechał do Szwecji w celach zarobkowych aby zapłacić należność na rzecz pokrzywdzonego w sprawie II K 5/18 oraz spłacić zalegle alimenty. Powód podnosił, iż dopiero po zatrzymaniu do odbycia kary pozbawienia wolności uzyskał informację, że podstawą wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego z dnia 15 marca 2018 r. było wymierzenie kary z uchybieniem przepisu art. 37a kk. W związku z tym powód D. B. wywodzi swoje roszczenie z tytułu odpowiedzialności Skarbu Państwa za wydanie wyroku niezgodnego z prawem.

Zgodnie z art. 417 ¹ § 2 zd. pierwsze kc, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Wykładnia językowa § 2 prowadzi do wniosku, że odpowiedzialność odszkodowawczą kreowaną przez tę normę należy wiązać z wydaniem, a nie wykonaniem prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji. Podstawą prawną odpowiedzialności odszkodowawczej pozostającej w związku przyczynowym z wadliwym wykonaniem prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji jest art. 417 kc. Konstrukcja odpowiedzialności odszkodowawczej wynikająca z § 2 powołanego przepisu zakłada, że przesłanką sine qua non odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa jest uzyskanie stosownego prejudykatu potwierdzającego niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia sądu lub ostatecznej decyzji administracyjnej.

W niniejszej sprawie powód D. B. nie może wylegitymować się prejudykatem stwierdzającym niezgodność z prawem kwestionowanego przez niego wyroku nakazowego z dnia 15 marca 2018 r. wobec braku procedury dającej w ogóle możliwość jego uzyskania, co wbrew stanowisku pozwanego nie może jednak skutkować brakiem odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za ewentualnie poniesioną przez powoda na skutek wydania tego orzeczenia szkodę. Podkreślić należy, że wyrok nakazowy został skutecznie zaskarżony sprzeciwem i w związku z tym nie uzyskał prawomocności.

Podstawą prawną takiej odpowiedzialności nie będzie w takiej sytuacji niewątpliwie art. 417 ¹ § 2 kc tylko art. 417 § 1 kc. Powołać należy, w wyroku z dnia 13 czerwca 2013 r. wydanym w sprawie V CSK 348/12 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że jeżeli przepisy nie przewidują procedury prejudycjalnej dla jakiegoś rodzaju prawomocnych orzeczeń to w razie szkody wyrządzonej przez wydanie takich orzeczeń, do odpowiedzialności Skarbu Państwa ma zastosowanie art. 417 kc. Zgodnie z tym przepisem, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa ( § 1 kc ). Podobne stanowisko reprezentują przedstawiciele doktryny podnosząc, że w sytuacji gdy przepisy nie będą przewidywały trybu stwierdzenia niezgodności z prawem danych decyzji lub postanowień - przyjmuje się, że wówczas ową niezgodność winien ustalać sąd odszkodowawczy. Przyjęcie w takich wypadkach, że nie zachodziłaby odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa powodowałoby, iż regulacja o charakterze proceduralnym ograniczałaby prawo przewidziane w art. 77 Konstytucji RP ( Z. B. w Systemie Prawa Prywatnego, Tom 6, str. 891 – 892 ).

Sąd dokonał zatem oceny zasadności roszczenia powoda odnosząc się do treści art. 417 kc. Sąd miał na uwadze, że przesłankami wynikającej z tego przepisu odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego Skarbu Państwa w niniejszym przypadku powinny być: bezprawność polegająca na wydaniu orzeczenia rażąco naruszającego normy prawa polskiego, szkoda wywołana wydaniem orzeczenia oraz adekwatny związek przyczynowi pomiędzy określonym w powyższy sposób zdarzeniem sprawczym a szkodą w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Powyższe przesłanki w sprawie niniejszej nie nastąpiły. Wskazać należy, że powód D. B. swoje roszczenie wywodzi z wydania orzeczenia, a nie wykonania orzeczenia, które nigdy nie uzyskało statusu prawomocności z uwagi na jego skuteczne zaskarżenie przez oskarżyciela publicznego. Przesłanką odpowiedzialności Skarbu Państwa jest bezprawność polegająca na wydaniu orzeczenia rażąco naruszającego przepisy prawa, ale orzeczenia prawomocnego. Powód nie wykazał również wysokości szkody, poprzestając na podaniu kwot, które – w jego ocenie – zostały przez niego przeznaczone na koszty podróży do Szwecji, pobytu w tym kraju i działalności gospodarczej, którą, jak twierdzi, tam prowadził, Nie wykazał również, związku przyczynowego pomiędzy wydaniem wyroku nakazowego, który w wyniku zaskarżenia stracił moc, a poniesioną szkodą.

W związku z tym Sąd powództwo jako niezasadne oddalił.

O kosztów zastępstwa procesowego, Sąd orzekł stosownie do art. 98 § 1 kpc. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu wysokości wskazanej wartości przedmiotu sporu. Wskazać należy, że zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

W pkt III wyroku Sąd przyznał adwokatowi pełniącemu obowiązki pełnomocnika pozwanego D. B. z urzędu kwotę wynagrodzenia w wysokości 2400,00 zł wraz z podatkiem VAT w wysokości 23 % od tej sumy. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu Sąd ustalił na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Przyznane wynagrodzenie Sąd postanowił wypłacić adw. G. O. z sum budżetowych, przejmując powyższe koszty na rachunek Skarbu Państwa.