Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 grudnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił płatnikowi składek Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P.

wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne , Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż zgodnie z art. 217 k.p.a. zaświadczenie jest urzędowym poświadczeniem określonych faktów lub stanu prawnego. Organ administracyjny może odmówić wydania zaświadczenia w sytuacji, gdy wnoszący nie wskaże przepisu prawa lub nie wskaże interesu prawnego albo gdy żąda potwierdzenia okoliczności faktycznych lub stanu prawnego, które nie wynikają z dokumentacji będącej w posiadaniu organu administracyjnego (art. 218 § 1 k.p.a). W dniu 20 grudnia 2021 r. płatnik wystąpił do Zakładu z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. Analiza konta płatnika wykazała niedopłatę na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek za okres: od 02/2015 r. do 06/2015 r., od 09/2015 r. do 12/2015 r. od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 31 753,62 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie, na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego z tytułu składek za okres: od 01/2015 r. do 06/2015 r., i 09/2015 r. do 12/2015 r., od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 9 160,66 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie oraz na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu składek za okres: od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 189,81 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie. Analiza konta wykazała błędy typu BRU i (...) za okres: od listopada 2014 r. do marca 2015 r.

/decyzja w aktach ZUS/

Płatnik składek Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. w dniu 27 stycznia 2022 r. złożył odwołanie od powyższej decyzji. Skarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

- art. 47 w zw. z 41 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń ręcznych w ten sposób, że organ stwierdził, iż płatnik składek zobowiązany do przesłania do organu jakichkolwiek wpłat lub korekt oraz , że zalega z płatnościami składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

- art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego poprzez brak konkretnego wskazania przez organ podstawy prawnej na jakiej została określona zaległość i wymiar składek,

- art.12 §2 k.p.a poprzez brak wnikliwego i szybkiego działania w sprawie organu, który stwierdza ogólnie, że płatnik składek zalega z płatnościami na składki społeczne i zdrowotne za odległe lata, a jednocześnie nie wskazuje na jakiej podstawie to ustalił,

- art. 8 §1 k.p.a poprzez brak prowadzenia postępowanie w sposób budzący zaufanie do władzy publicznej, tj. bez poszanowania zasad proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania m.in. przejawiających się w braku kreślenia przez organ jakich osób miałyby dotyczyć zaległe składki płatnika;

- art. 9 k.p.a. poprzez przekazywanie płatnikowi w sposób nienależyty i niewyczerpujący informacji o okolicznościach faktycznych i prawych, które miały wpływ na ustalenia w zaskarżonej decyzji organu;

- art. 219 k.p.c. poprzez odmowę wydania zaświadczenia o niezaleganiu płatnik z płatnościami składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, kiedy to organ nie miał podstaw do wydania decyzji odmownej, ponieważ nie ma prawomocnych orzeczeń i decyzji, z których wynika obowiązek zapłaty jakiejkolwiek należności z tytułu wskazanych składek.

Poza wskazanymi zarzutami , płatnik podniósł ponadto ,że organ rentowy w decyzji z dnia 27 grudnia 2021 r. wskazał okresy , za które płatnik miałby zalegać z płatnościami , podczas gdy , zdaniem płatnika, obowiązek płatności składek za lata 2014 – 2016 uległ przedawnieniu z uwagi na upływ 5 lat.

Płatnik składek wniósł o:

- uchylenie zaskarżonej decyzji z 27 grudnia 2021 r. w ten sposób i uznanie, że płatnik nie zalega w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne , ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

- ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji z 27 grudnia 2021 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ rentowy;

- zasądzenie kosztów sądowych od organu rentowego na rzecz płatnika.

/odwołanie k.3 – 7/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

/odpowiedź na odwołanie k.16 – 16 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek ,,Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. została zawiązana na podstawie umowy spółki z dnia 26 września 2006 r. (sporządzonej Aktem Notarialnym, Repertorium A numer (...)) i w dniu 17 października 2006 r. została wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej spółka zajmuje się m.in. świadczeniem usług edukacyjnych , usług w zakresie tłumaczeń oraz organizacją szkoleń.

/okoliczność bezsporna/

Na dzień wydania zaskarżonej decyzji płatnik składek posiadał niedopłatę na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek za okres: od 02/2015 r. do 06/2015 r., od 09/2015 r. do 12/2015 r. od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 31 753,62 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie, na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego z tytułu składek za okres: od 01/2015 r. do 06/2015 r., i 09/2015 r. do 12/2015 r., od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 9 160,66 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie oraz na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu składek za okres: od 12/2020 r. do 11/2021 r. w kwocie 189,81 zł plus odsetki naliczone na dzień wpłaty włącznie. Analiza konta wykazała błędy typu BRU i (...) za okres: od listopada 2014 r. do marca 2015 r.

/dokumentacja w aktach ZUS/

W dniu 20 grudnia 2021 r. płatnik składek Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. złożył w ZUS wniosek o wydanie mu zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek. Po rozpatrzeniu wniosku wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek w aktach ZUS , decyzja w aktach ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. Nie ulega nadto wątpliwości ,że stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Twierdzenia co do określonych okoliczności faktycznych muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie o sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997 r., z.6-7, poz. 76). Podobnie, w wyroku z dnia 7 października 1998 r. w sprawie o sygn. akt II UKN 244/98 (OSNAPiUS 1999, Nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od dnia 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Podstawę prawną do zgłoszenia przez płatnika składek Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. żądania wydania mu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek stanowiły przepisy art. 217 § 1 i § 2 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego. Nakazują one organowi administracji publicznej wydać zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o nie, zastrzegając jednak zarazem, iż zaświadczenie takie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się o nie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. W przepisie art. 218 § 1 k.p.a. doprecyzowano przy tym, iż takie zaświadczenie jest wydawane, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Ponadto wymaga podkreślenia, iż sąd ubezpieczeń społecznych jest sądem, do którego uprawnień należy wyłącznie zbadanie prawidłowości wydanej przez ZUS decyzji, i to – zasadniczo - według stanu z daty jej wydania. Sąd ten nie może więc badać całokształtu sytuacji danej strony, ani oceniać zasadności innych jej roszczeń, nawet jeśli miałyby one związek z wydaną decyzją. W niniejszej sprawie ma to istotne znaczenie, gdyż przedmiotem rozstrzygnięcia nie była w niej decyzja deklaratoryjna organu rentowego, która określałaby stan zaległości składkowych skarżącego. Wówczas w sporze o stan zaległości składkowych w postępowaniu sądowym niewątpliwie nie bez znaczenia byłoby ustalenie, czy skarżący kwestionujący taką decyzję faktycznie posiada zaległości składkowe i to w takiej kwocie i z takich tytułów jakie podał organ rentowy. Skoro jednak decyzja dotyczyła wyłącznie odmowy wydania zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami, to rolą sądu było wyłącznie zbadanie czy na odwołującym ciąży jakiś dług wobec ZUS, czy też nie. To, że organ rentowy w uzasadnieniu swojej decyzji określił wysokość zadłużenia Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. nie mogło mieć dla sądu znaczenia, skoro może on w sprawach tego rodzaju jak niniejsza wydać tylko dwa rodzaje rozstrzygnięć. Może bowiem – jeśli uważa odwołanie za zasadne, zmienić decyzję (art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.) lub też – jeśli odwołanie jest niezasadne, oddalić je (art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.). Skoro więc w niniejszej sprawie podlegające rozpoznaniu żądanie płatnika dotyczyło wyłącznie wydania mu zaświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne, organ (a co za tym idzie, także i sąd) mógł rozpoznać je tylko na dwa sposoby: mógł wydać zaświadczenie – gdyby ustalił, że płatnik w dacie składania wniosku i wydawania decyzji nie zalegał z żadnymi płatnościami – lub też odmówić jego wydania – gdyby uznał, że po stronie płatnika istnieje jakieś zadłużenie. Wysokość tego zadłużenia nie miała przy tym jakiegokolwiek znaczenia. Nawet bowiem gdyby płatnik w dacie składania wniosku zalegał z płatnością np. 100 zł z tytułu tylko jednej składki, i tak nie mógłby żądanego zaświadczenia otrzymać. W złożonym wniosku nie określił bowiem, że chodzi mu o wydanie zaświadczenia, że nie zalega z płatnościami składek za konkretny okres (wtedy ocenie podlegałoby to czy zapłacił składki za ten tylko, wskazany przez niego, okres), lecz ogólnie wniósł o wydanie zaświadczenia, że nie zalega z płatnością składek, co należało rozumieć w ten sposób, że chodziło o jakiekolwiek składki na ubezpieczenia społeczne.

W niniejszej sprawie płatnik wskazywał ,że organ rentowy nie przedstawił żadnego sposobu wyliczenia zaległych składek , a w konsekwencji nie może on możliwości ustalenia z czego wynika zaległość. Niemniej jednak , zaświadczenie, a w tym przypadku jego odmowa, odnosiło się jedynie do stanu faktycznego i prawnego, który organ rentowy mógł potwierdzić na podstawie posiadanych danych (dokumentów). Skoro więc w dacie wydania decyzji skarżący miał zaległości składkowe, to organ rentowy nie mógł stwierdzić, że płatnik nie zalega ze składkami. Decyzja o odmowie wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek była więc w tej sytuacji w pełni prawidłowa. Trzeba także jednoznacznie podkreślić, iż byłaby taka również wtedy, gdyby wysokość zadłużenia płatnika była inna, aniżeli organ podał to w decyzji, tj. zarówno wówczas, gdyby wysokość tego zadłużenia była wyższa, jak i niższa. Jak już wcześniej wskazywano, wysokość zadłużenia jest bowiem bez znaczenia; istotne jest wyłącznie jego istnienie lub nieistnienie.

Sąd w niniejszej sprawie nie mógł więc – jak oczekiwał tego odwołujący – badać prawidłowości rozliczenia przez organ rentowy dokonanych przez płatnika wpłat. Nie taka jest bowiem istota postępowania o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami. Prawna formuła instytucji takiego zaświadczenia oparta jest na rozwiązaniu, zgodnie z którym stanowi ono potwierdzenie (pochodną) istniejących faktów lub stanu prawnego. Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom. Zaświadczenie nie rozstrzyga żadnej kwestii (sprawy) co do jej istoty. Nie tworzy, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Postępowanie o wydanie zaświadczenia nie stanowi rozstrzygnięcia sprawy, nie poprzedza go żadne postępowanie, co najwyżej postępowanie wyjaśniające. Równolegle z nim może toczyć się postępowanie w sprawie sensu stricto. W ogóle gdy problematyka, której dotyczy żądanie strony, jest sporna, to wydanie zaświadczenia zgodnie z żądaniem nie jest możliwe. Tam, gdzie jest spór co do prawa, tam nie powinno być w tym zakresie wydane zaświadczenie, gdyż ma ono jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych. Zaświadczenie jest więc przejawem wiedzy, nie zaś woli organu rentowego, innymi słowy, to, że organ rentowy odmówił decyzją wydania skarżącemu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek, oznacza tylko odmowę wydania takiego zaświadczenia ze względu na wiedzę wynikającą z posiadanych danych. W sprawie chodziło tylko o wydanie zaświadczenia jako swoistej fotografii stanu faktycznego lub prawnego na daną chwilę (decyzji), a nie o rozstrzyganie, czy i jaki stan zaległości składkowych zachodził na chwilę orzekania w postępowaniu sądowym.

Odnośnie zaś podnoszonego przez płatnika zarzutu naruszenia przez organ rentowy przepisów kpa to wskazać trzeba, że Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu do postanowienia SN z dnia 11 czerwca 2013 r., II UK 74/13 zgodnie, z którym od momentu wniesienia odwołania od decyzji ZUS do sądu rozpoznawana sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu według zasad właściwych dla tej kategorii. Odwołanie pełni rolę pozwu, a jego zasadność ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Postępowanie sądowe skupia się na wadach wynikających z naruszenia przez organ rentowy prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnej, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego. (vide też uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80, OSNCP 1981 nr 8, poz. 142; z dnia 21 września 1984 r., III CZP 53/84, OSNCP 1985 nr 5-6, poz. 65 i z dnia 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz postanowienia z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNP 1999 nr 16, poz. 529 i z dnia 29 maja 2006 r., I UK 314/05, OSNP 2007 nr 11-12, poz. 173, a nadto wyroki z dnia 28 października 2009 r., I UK 132/09, z dnia 2 grudnia 2009 r., I UK 189/09, i z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09).

W odniesieniu zaś do podniesionej kwestii przedawnienia składek wskazać należy ,że

zarzut przedawnienia może być brany pod uwagę tylko w sprawach z odwołań od decyzji wymierzających wysokość składek, w tym ustalających wysokość zaległości w opłacaniu składek i zobowiązujących do ich zapłacenia. W konsekwencji podniesiony w sprawie zarzut przedawnienia jest bezskuteczny i nie może prowadzić do spodziewanych przez stronę skutków procesowych, ponieważ przedmiotem rozpatrywanego sporu była tylko i wyłącznie kwestia wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek , nie zaś decyzja wymiarowa określająca wysokość zadłużenia z tego tytułu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w punkcie 1 sentencji wyroku oddalił odwołanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. kwotę 180 złotych (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. , poz.265).

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć

Pełnomocnikowi odwołującego za pośrednictwem P.I.

S.B.