Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 lutego 2022 roku, znak: END/1/021308038, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 lutego 2022 roku, przyznał R. Z. emeryturę od dnia 1 lutego 2022 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Jednocześnie, organ rentowy wskazał, iż decyzją z dnia 7 grudnia 2021 roku pouczono wnioskodawcę o braku możliwości uwzględnienia w wysokości świadczenia rekompensaty z tytułu pracy z warunkach szczególnych oraz o powodach odmowy (nieaktualne zarządzenie resortowe niepotwierdzające zajmowanego stanowiska).

/decyzja z dnia 16 lutego 2022 roku – k. 20-22 załączonych akt rentowych/

W dniu 23 marca 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył R. Z. wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie okresu zatrudnienia od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku w (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W., jako pracy w szczególnych warunkach, a tym samym przyznanie wnioskodawcy prawa do rekompensaty.

/odwołanie – k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 1 kwietnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 6-6v/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. Z. urodził się w dniu (...).

/bezsporne/

R. Z. posiada prawo jazdy kategorii A od dnia 3 sierpnia 1973 roku, B od dnia 10 września 1975 roku, C od dnia 11 marca 1978 roku, BE od dnia 11 marca 1978 roku, CE od dnia 11 marca 1978 roku, na traktor od dnia 3 sierpnia 1973 roku, DE i D od dnia 2 sierpnia 1989 roku, D1E, C1E, D1, C1, B1, A1 od dnia 1 lipca 1979 roku i AM, A2 od dnia 19 stycznia 2013 roku.

/bezsporne/

W okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku R. Z. był zatrudniony (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W..

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym w dniu 31 grudnia 2000 roku ww. zakład pracy zaświadczył, iż w okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego wymienionym w wykazie A dziale 8 poz. 3 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach /Dz.U. (...) nr 3 poz.7/.

/świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 grudnia 2000 roku – k. 5 załączonych akt rentowych, załączony oryginał akt osobowych wnioskodawcy R. Z./

W wyżej wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca przez pierwsze trzy lata, aż do zrobienia prawa jazdy kategorii CE, które uprawniało go do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony (a które to uprawnienia posiada od dnia 11 marca 1978 roku) wykonywał pracę mechanika samochodowego. W późniejszym okresie – nie da się określić dokładnie od kiedy, z uwagi na braki akt osobowych - był m.in. kierowcą ciągnika siodłowego. Ciągnik siodłowy posiadał 3 naczepy tj. naczepę towarową, do przewozu koni i cementowóz. Ciągnikiem, który najczęściej obsługiwał R. Z. był S. (...). Zakład pracy dysponował również pojazdami typu J., Ż. i Tarpan, ciągnikami rolniczymi oraz kombajnami i sieczkarniami.

Poza tym od kwietnia do sierpnia 1997 roku odwołujący wykonywał pracę masztalerza. Wtedy najpierw przez trzy miesiące pracował jako stróż w stajni, a potem byłem masztalerzem.

/świadectwo pracy w aktach osobowych wnioskodawcy – załączniki; zeznania wnioskodawcy R. Z. – e – protokół z dnia 30 maja 2023 roku - 00:02:34 - 00:19:24 w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:02:13 i dalej, zeznania świadka P. M. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:30:12 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:40:43 i dalej, zeznania świadka M. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:50:58 i dalej/

Wnioskodawca obsługiwał również inne samochody to jest:

- samochód marki T., którym jeździł po części zamienne na warsztat, przewoził części rolnicze np. lemiesze i łożyska, przemieszczał się również po środki chemiczne, zaopatrzenie (wówczas jeździł do A. albo do K.), rzeczy na stołówkę czy też leki dla zwierząt, zdarzało się również, że Tarpanem woził pracowników do pracy,

- samochód dostawczy L., który nie był ciągnikiem siodłowym ani samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony oraz

- ciągnik kołowy rolniczy, czyli traktor jak była potrzeba pracy w polu - najczęściej był to traktor, do którego była przyczepiana przetrząsaczo - grabiarka do siana (jak ktoś skosił trawę, to żeby schła na siano trzeba było ją przekręcić na drugą stronę) , robiło się to jednego dnia, a potem za tydzień znowu się to powtarzało. Poza tym pracował wykonywał również inne prace przy sianie, trząsł siano i je zwoził, zajmował się bronowaniem.

W okresie żniw skarżący pracował w polu traktorem dwa razy w tygodniu.

W przypadku, kiedy wnioskodawca pracował w polu ciągnikiem, inny kierowca obsługiwał pojazd S. (...). Kierowcą, który oprócz wnioskodawcy obsługiwał Stara był B. J. .

//zeznania wnioskodawcy R. Z. – e – protokół z dnia 30 maja 2023 roku - 00:02:34 - 00:19:24 w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:02:13 i dalej; zeznania świadka P. M. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:30:12 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:40:43 i dalej, zeznania świadka M. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:50:58 i dalej, zeznania świadka A. W. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:59:20 i dalej/

Ciągnikiem S. (...) wnioskodawca poruszał się na terenie Polski, ale i za granicę. R. Z. korzystał ze wszystkich rodzajów naczep. Naczepą towarową przewoził pasze dla koni z Ł. do W., pszenicę do centrali nasiennej, nawóz, zboża siewne z różnych okolic w Polsce (oprócz stadniny koni istniały tereny, które obsiewano zbożami, burakami i kukurydzą), zboża od kombajnu do magazynu luzem, jak również buraki, a nadto materiały budowlane i ryby. Wnioskodawca jeździł również z naczepą cementowozu, przewoził cement z rozsypowni w Ł. do W. (w każdym gospodarstwie podlegającym stadninie był silos, do którego wdmuchiwało się cement, to służyło do prac gospodarczych). W stadninie były 2 sekcje jeździeckie, zaprzęgi, konie skaczące przez przeszkody i wszechstronny konkurs konia wierzchowego. Skarżący transportował różne konie do stadnin oraz miejscowości, które organizowały zawody (zawody odbywały się średnio raz w miesiącu, konie przewożono do P., G., W.). Wnioskodawca woził konie za granicę, głównie zaprzęgi.

/zeznania wnioskodawcy R. Z. – e – protokół z dnia 30 maja 2023 roku - 00:02:34 - 00:19:24 w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:02:13 i dalej; w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:07:53 i dalej, zeznania świadka P. M. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:30:12 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:40:43 i dalej, zeznania świadka M. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:50:58 i dalej, zeznania świadka A. W. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:59:20 i dalej/

Wnioskodawca miał obowiązek wykonywać również inne prace wskazane przez kierownika. Nadto pomagał w warsztacie w przypadku zepsucia się którejś z naczep, czy samochodu. Niejednokrotnie zajmowało to cały dzień. Jako mechanik wnioskodawca to co mógł sam naprawiał, a jak było coś poważniejszego to brygadzista dawał mu z warsztatu mechanika, który pomagał razem z odwołującym dokonać naprawy. Jak było coś bardzo poważnego to oddawano samochód do (...) G..

/zeznania wnioskodawcy R. Z. – e – protokół z dnia 30 maja 2023 roku - 00:02:34 - 00:19:24 w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:02:13 i dalej; w związku z e – protokołem z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:17:19 i dalej, zeznania świadka P. M. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:30:12 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:40:43 i dalej, zeznania świadka M. P. – e – protokół z dnia 10 stycznia 2023 roku – 00:50:58 i dalej/

W dniu 27 września 2021 roku R. Z. złożył wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą.

/wniosek – k. 1-3v załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 7 grudnia 2021 roku, znak: END/1/021308038, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27 września 2021 roku, przyznał R. Z. emeryturę od dnia 22 października 2021 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

W decyzji wskazano, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uznał okresów zatrudnienia od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku, jako okresów pracy w szczególnych warunkach, ponieważ w świadectwie pracy z dnia 31 grudnia 2000 roku zakład pracy powołał się na zarządzenie resortowe, które jest nieaktualne i nie potwierdza zajmowanego stanowiska. Wobec zatem nieudowodnienia 15 lat pracy w szczególnych warunkach, organ rentowy stwierdził brak prawa do wypłaty rekompensaty.

/decyzja z dnia 7 grudnia 2021 roku – k. 10-12 załączonych akt rentowych/

W dniu 7 lutego 2022 roku R. Z. złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem rekompensaty.

/wniosek – k. 13-14 załączonych akt rentowych/

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję z dnia 16 lutego 2022 roku.

/decyzja z dnia 16 lutego 2022 roku – k. 20-22 załączonych akt rentowych/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składały się przede wszystkim dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy (w tym dokumentacja osobowa R. Z. z okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W.), jak również znajdująca się w aktach organu rentowego, a nadto zeznania skarżącego R. Z. oraz świadków P. M., J. P., M. P. oraz A. W..

Odwołujący oraz świadkowie w złożonych zeznaniach przedstawili, na czym polegała praca R. Z. w (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W. w spornym okresie na stanowiskach pracy.

Powyższe zeznania nie pozwoliły jednak na uznanie, iż R. Z. w okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku wykonywał prace wymienione w wykazie A, dziale VIII pkt 2 i 3 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W toku postępowania dowodowego nie ustalono bowiem, iż skarżący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i kierowcy ciągnika. Nadto, z przedłożonej przez Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w Ł. dokumentacji płacowej ze (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W. nie wynikało, by wnioskodawca w spornym okresie otrzymywał dodatek za pracę w szczególnych warunkach.

Podczas dokonywania oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd dostrzegł określoną nieścisłość, która pojawiła się na gruncie zeznań R. Z. oraz świadków. Wnioskodawca początkowo podnosił, iż nie obsługiwał traktorów przeznaczonych do prac polowych, natomiast po zeznaniach świadków P. M., J. P. oraz M. P., którzy potwierdzili, iż skarżący podejmował czynności polowe posługując się w tym celu ciągnikiem kołowym - pracował przy sianie, trząsł siano i je zwoził, zajmował się bronowaniem, skarżący na ostatniej rozprawie przyznał, że jednak prowadził traktor i wykonywał prace polowe. Warto również zwrócić uwagę, iż skarżący początkowo twierdził, że przez cały okres zatrudnienia był kierowcą ciągnika siodłowego, natomiast na ostatniej rozprawie przyznał, że jednak przez pierwsze ponad 3 lata pracy wykonywał czynności mechanika samochodowego, gdyż nie miał jeszcze uprawnień do kierowania samochodami powyżej 3,5 tony. Z kolei po załączeniu do akt sprawy szczątkowych akt osobowych odwołującego się, na pytanie Sądu przyznał również, że przez kilka miesięcy w 1997 roku był stróżem w stajni, a potem masztalerzem. Również na ostatniej rozprawie wnioskodawca zeznał, potwierdzając tym samym zeznania świadków, że jeździł samochodem marki T.. Ostatecznie, Sąd przyjął za wiarygodne zeznania świadków.

Skarżący podkreślał, iż inne prace tj. prace niezwiązane z kierowaniem pojazdem typu S. (...) świadczył sporadycznie np. raz w tygodniu, nie mniej jednak świadkowie nie byli w stanie określić częstotliwości wykonywania przez R. Z. określonych zadań powołując się na niepamięć, co do tych faktów. Trzeba zaznaczyć, iż zeznania świadka J. P. w żadnym stopniu nie sygnalizowały incydentalności prac polowych odwołującego.

W zakresie, w jakim zeznania R. Z. i świadków pokrywały się, a nawet uzupełniały, stanowiły podstawę poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu, jako bezzasadne.

Kwestią do rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu okazało się ustalenie prawa wnioskodawcy R. Z. do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Według art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych /według stanu prawnego obowiązującego na dzień wydania spornej decyzji - t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1924 z późn. zm./, ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2022 r., poz. 504, 1504 i 2461).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 roku i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej /analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109/.

Skoro, jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39, czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015 roku, III AUa 1070/15, Lex nr 1979477/.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 7 ww. ustawy, za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazane odwołanie do art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stosowanie omawianych przepisów łącznie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.).

W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)/.

Stosownie do treści § 2 ust. 2 w/w rozporządzenia, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Regulacja § 2 rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi, niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, LEX 14635; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84, LEX 14625/.

Art. 23 ust. 1 w/w ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym okazał się fakt, iż wnioskodawca nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W przedmiotowym postępowaniu wnioskodawca R. Z. wnosił o uznanie, iż w okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach w (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W.. Należy przy tym podkreślić, iż za powyższy okres ww. zakład pracy wystawił skarżącemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w toku postępowania podnosił jednak, iż w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 grudnia 2000 roku pracodawca powołał się na nieaktualne zarządzenie resortowe, które nie potwierdzało zajmowanego przez skarżącego stanowiska pracy. Dodatkowo, organ rentowy wskazywał, iż nie ma wiedzy na temat tego, jakimi pracami w rzeczywistości skarżący zajmował się podczas zatrudnienia.

Świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie jest dokumentem abstrakcyjnym i musi znajdować oparcie w posiadanej przez zakład pracy dokumentacji, a w konsekwencji może być poprzez te dokumenty weryfikowane /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 listopada 2006 roku, III AUa 466/06, OSA w K. 2007 roku, Nr 3, poz. 8/.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art. 473 §1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art. 246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest, zatem, w żaden sposób, związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika, dokonaną przez pracodawcę, w wystawionym, pracownikowi, świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega, co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej, takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436). Oczywiście brak odpowiedniego świadectwa pracy, lub dysponowanie świadectwem nie spełniającym wszystkich ustawowych wymagań jest uchybieniem formalnym, jednak Sąd bada rzeczywisty stan sprawy. Jeżeli, pracownik nie otrzymał odpowiedniego dokumentu, poświadczającego jego pracę w szczególnych warunkach, może okoliczność tę udowadniać przed Sądem, wykorzystując do tego przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego środki dowodowe.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił zarówno dowody z dokumentów, z zeznań wnioskodawcy, jak i świadków.

Jednocześnie należy też podkreślić, że przy ustalaniu pracy w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, lecz rodzaj pracy powierzony i faktycznie wykonywany przez ubezpieczonego. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (obowiązującym w danym systemie czasu pracy i na danym stanowisku) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ustalenie zatem, jakie prace faktycznie wykonywał wnioskodawca, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 roku, II UK 337/03, OSNP 2004/22/392/.

Biorąc pod uwagę stanowisko prezentowane w niniejszym postępowaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, należy zaznaczyć, iż przy ocenie uprawnień ubezpieczonego do rekompensaty istotne znaczenie ma ustalenie, iż w danym okresie skarżący wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zarządzenia resortowe w procesie dokonywania powyższych ustaleń mają jedynie charakter pomocniczy i uzupełniający, porządkują tj. wymieniają stanowiska pracy, na których praca kwalifikowana jest, jako praca w szczególnych warunkach. Nierzadko zdarza się jednak, iż pracodawcy wymieniają w dokumentacji pracowniczej stanowiska, które nie pokrywają się z tymi, przewidzianymi w wykazach stanowiących załączniki do poszczególnych zarządzeń resortowych. Z tego względu, zawsze, podczas weryfikowania uprawnień odwołującego do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, kluczowe jest, jaką pracę faktycznie pracownik wykonywał w spornym okresie. Wobec powyższego, nawet gdyby zakład pracy błędnie wskazał w treści świadectwa pracy zarządzenie resortowe, które miało wymieniać zajmowane przez pracownika stanowiska pracy, nie miałoby to wpływu na możliwość ustalenia w toku postępowania, iż określony pracownik świadczył pracę w szczególnych warunkach.

Jednak w ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na jednoznaczne ustalenie, że skarżący w spornym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Jako prace w szczególnych warunkach, w wykazie A, dziale VIII (w transporcie i łączności) pkt 2 i 3 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm./ wymienione zostały: prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych.

Z kolei, w wykazie A dziale VIII (w transporcie i łączności) poz. 2 pkt 1 i poz. 3 pkt 1 tj. załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz.U. z 1988 r. nr 2 poz. 4/ wskazano następujące stanowiska pracy: kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i kierowca ciągnika kołowego.

Podnieść należy, iż wnioskodawca – co potwierdzają zeznania świadków - w pewnym zakresie wykonywał również pracę traktorzysty m.in. w trakcie prac polowych skarżący pracował przy sianie, trząsł siano i je zwoził, zajmował się bronowaniem. W czasie, gdy pracował w polu ciągnikiem, inny kierowca obsługiwał pojazd S. (...).

Sąd zważył, że w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia, w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności” pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych” . Sąd miał też na uwadze, że załączniku do zarządzenia 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładzie resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (D.Urz MK Nr 10 poz. 77) w wykazie A w dziale VIII w transporcie i łączności poz. 3 prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych w pkt 1 wymienione jest stanowisko kierowcy ciągnika.

Niemniej jednak nie należy tracić z pola widzenia, że przesłanką nabycia przez skarżącego prawa do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej nie jest każda praca w szkodliwych warunkach, lecz tylko praca wskazana w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. W orzecznictwie podkreśla się, że wykazy resortowe określające stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający i ułatwiający identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach w sytuacji, gdy w wykazie stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia operuje się pojęciem ogólnym. Zarządzenia resortowe nie mają decydującego charakteru, lecz znaczenie jedynie w sferze dowodowej w tym sensie, że z faktu, iż właściwy minister ustalił, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach może wynikać domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie jest wykonywana w takich warunkach i przeciwnie, że brak konkretnego stanowiska w wykazie może stanowić negatywną przesłankę dowodową ocenianą jednak w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych.

Sąd orzekający stoi na stanowisku, iż przypisanie konkretnego stanowiska do danej gałęzi – branży przemysłu ma znaczenie zasadnicze. Oznacza to bowiem, iż cechą szkodliwości charakteryzują się wymienione stanowiska pracy w danej gałęzi przemysłu. W odniesieniu do analogicznie nazwanego stanowiska w innej gałęzi przemysłu, konieczne jest już ustalenie, iż praca nie różniła się od pracy w tej gałęzi, w której stanowisko zaliczone zostało do prac w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca całą pewnością nie pracował w branży transportu i łączności, a zatem zakres jego prac różnił się od tych wymienionych w dziale VIII zatytułowanym w transporcie i łączności w poz. 3 prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 czerwca 2018 roku, w sprawie I UK 168/17, w której stwierdził, iż „Za przyjęciem branżowo-stanowiskowego charakteru wyodrębnienia poszczególnych prac wykonywanych w szczególnych warunkach przemawia to, iż w zależności od działu gospodarki, w którym jest umiejscowione konkretne stanowisko, jest ono narażone na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu mniejszym lub większym. Jeśli więc prawodawca zdecydował o umieszczeniu określonego rodzaju pracy w wykazie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, przypisując go do konkretnego działu gospodarki, to okoliczność ta bez wątpienia świadczy o narażeniu tego rodzaju pracy właśnie w tym dziale gospodarki na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu większym niż w innych działach gospodarki.

Może się zdarzyć, iż konkretny zakład pracy wykonywał zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, a co za tym idzie, szkodliwość prac wykonywanych w ramach realizacji tych zadań w pełni odpowiadała szkodliwości pracy przyporządkowanej do innej branży. Decydujące znaczenie w tym przypadku ma zaś to, czy pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był narażony na działanie tych samych szkodliwych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu gospodarki, w ramach którego takie same prace zaliczane są do prac w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy w pierwszej kolejności podkreślił, że w dotychczasowym orzecznictwie utrwalił się pogląd, iż wyodrębnienie prac w szczególnych warunkach uzasadniających nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym ma zasadniczo charakter branżowo-stanowiskowy. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia i uciążliwości w oddzielnych działach oraz przypisanie poszczególnych stanowisk pracy do odrębnych gałęzi gospodarki nie jest bowiem przypadkowe, gdyż konkretne stanowisko jest narażone na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale gospodarki (branży) jest umiejscowione. Dlatego konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi gospodarki ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 3 czerwca 2008 r., I UK 381/07, LEX nr 494112; z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 20/09, LEX nr 515698; z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX nr 518067; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652).

Sąd Najwyższy zauważył również, że takim właśnie założeniem kierował się skład Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13 (LEX nr 1467147), przyjmując, że nie ma najmniejszych podstaw do uznania, iż prace polowe, polegające na obsługiwaniu ciągnika, mogą być zaliczone do prac w transporcie, przewidzianych w wykazie A, Dziale VIII, pod pozycją 3. Wymienienie w tym wykazie prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że za pracę w szczególnych warunkach powinno być uznane kierowanie tymi pojazdami przy wykonywaniu jakichkolwiek czynności, a nie tylko transportowych. Nieuzasadnione jest zatem stanowisko, zgodnie z którym praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą w transporcie, nawet wówczas, gdy kierujący wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Bezzasadne jest bowiem swobodne lub też dowolne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w rozporządzeniu. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV, zatytułowanym "prace różne".

Sąd Najwyższy zaaprobował pogląd, podobnie jak wcześniej przedstawione poglądy judykatury, w szczególności uznając za przekonujący towarzyszący im wywód, z którego wynika, że za przyjęciem branżowo-stanowiskowego charakteru wyodrębnienia poszczególnych prac wykonywanych w szczególnych warunkach przemawia to, iż w zależności od działu gospodarki (branży), w którym jest umiejscowione konkretne stanowisko (konkretny rodzaj pracy), jest ono narażone na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu mniejszym lub większym. Jeśli więc prawodawca zdecydował o umieszczeniu określonego rodzaju pracy (stanowiska pracy) w wykazie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, przypisując go do konkretnego działu gospodarki (przemysłu, branży), to okoliczność ta bez wątpienia świadczy o narażeniu tego rodzaju pracy właśnie w tym dziale gospodarki na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu większym niż w innych działach gospodarki.”

Mając na uwadze powyższe uwagi, zdaniem Sądu Okręgowego, nie można zatem przyjąć, że praca kierowcy ciągnika wykonywana przy pracach w polu, polegająca na typowych czynnościach traktorzysty była pracą w szczególnych warunkach, uprawniającą odwołującego do emerytury w wieku obniżonym, skoro praca w tej branży nie została ujęta w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. choćby w pracach różnych. Sąd miał na uwadze też, że co prawda w wykazie B do zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 r. Dz. Urz 83 nr 3 poz 7 na stanowiskach pracy występujących w zakładach rolnictwa i przemysłu rolno spożywczego dziale VII w transporcie i Łączności poz. 3 wymienione są prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsienicowych pkt. 1 kierowca cięgnika kołowego, a par. 1 w/w rozporządzenia zawierał, upoważnienie dla właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralnych związków spółdzielczych do ustalania w podległych i nadzorowanych zakładach stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B załącznika do rozporządzenia, jednakże nawet wskazane tam podmioty nie mogły kreować tych stanowisk pracy w sposób dowolny, a zarządzenie resortowe musiało być dostosowane do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., w którym zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Analiza zaś rozporządzenia wskazuje dział X w rolnictwie i przemyśle rolno – spożywczym również nie odnosi się do prac wykonywanych w stadninach koni. Tym samym wskazane zarządzenie resortowe w żaden sposób nie może w tym zakresie rozszerzać wykazów prac w szczególnych warunkach określonych w rozporządzeniu, co świadczy o istnieniu negatywnej przesłanki dowodowej w świetle całokształtu zebranego materiału dowodowego.

Reasumując, jak wynika z poczynionych ustaleń, w okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku R. Z. był zatrudniony (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W.. W wyżej wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca przez pierwsze trzy lata, aż do zrobienia prawa jazdy kategorii CE, które uprawniało go do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony (a które to uprawnienia posiada od dnia 11 marca 1978 roku) wykonywał pracę mechanika samochodowego. W późniejszym okresie – nie da się określić dokładnie od kiedy, z uwagi na braki akt osobowych - był m.in. kierowcą ciągnika siodłowego. Ciągnik siodłowy posiadał 3 naczepy tj. naczepę towarową, do przewozu koni i cementowóz. Ciągnikiem, który najczęściej obsługiwał R. Z. był S. (...). Poza tym od kwietnia do sierpnia 1997 roku odwołujący wykonywał też pracę masztalerza. Wtedy najpierw przez trzy miesiące pracował jako stróż w stajni, a potem byłem masztalerzem.

Nadto wnioskodawca obsługiwał również inne samochody. M.in. samochód marki T., którym jeździł po części zamienne na warsztat, przewoził części rolnicze np. lemiesze i łożyska, przemieszczał się również po środki chemiczne, zaopatrzenie (wówczas jeździł do A. albo do K.), rzeczy na stołówkę czy też leki dla zwierząt, zdarzało się również, że Tarpanem woził pracowników do pracy. Do tego prowadził samochód dostawczy L., który nie był ciągnikiem siodłowym ani samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony, a nadto jeździł ciągnikiem kołowym rolniczym, czyli traktorem jak była potrzeba pracy w polu. Najczęściej był to traktor, do którego była przyczepiana przetrząsaczo - grabiarka do siana (jak ktoś skosił trawę, to żeby schła na siano trzeba było ją przekręcić na drugą stronę) , robiło się to jednego dnia, a potem za tydzień znowu się to powtarzało. Poza tym pracował wykonywał również inne prace przy sianie, trząsł siano i je zwoził, zajmował się bronowaniem. W okresie żniw skarżący pracował w polu traktorem dwa razy w tygodniu. W przypadku, kiedy wnioskodawca pracował w polu ciągnikiem, inny kierowca obsługiwał pojazd S. (...). Kierowcą, który oprócz wnioskodawcy obsługiwał Stara był B. J. .

Poza tym wnioskodawca miał obowiązek wykonywać również inne prace wskazane przez kierownika. Nadto pomagał w warsztacie w przypadku zepsucia się którejś z naczep, czy samochodu. Niejednokrotnie zajmowało to cały dzień. Jako mechanik wnioskodawca to co mógł sam naprawiał, a jak było coś poważniejszego to brygadzista dawał mu z warsztatu mechanika, który pomagał razem z odwołującym dokonać naprawy. Jak było coś bardzo poważnego to oddawano samochód do (...) G..

Ciągnikiem S. (...) wnioskodawca poruszał się na terenie Polski, ale i za granicę. R. Z. korzystał ze wszystkich rodzajów naczep. Naczepą towarową przewoził pasze dla koni z Ł. do W., pszenicę do centrali nasiennej, nawóz, zboża siewne z różnych okolic w Polsce (oprócz stadniny koni istniały tereny, które obsiewano zbożami, burakami i kukurydzą), zboża od kombajnu do magazynu luzem, jak również buraki, a nadto materiały budowlane i ryby. Wnioskodawca jeździł również z naczepą cementowozu, przewoził cement z rozsypowni w Ł. do W. (w każdym gospodarstwie podlegającym stadninie był silos, do którego wdmuchiwało się cement, to służyło do prac gospodarczych). W stadninie były 2 sekcje jeździeckie, zaprzęgi, konie skaczące przez przeszkody i wszechstronny konkurs konia wierzchowego. Skarżący transportował różne konie do stadnin oraz miejscowości, które organizowały zawody (zawody odbywały się średnio raz w miesiącu, konie przewożono do P., G., W.). Wnioskodawca woził konie za granicę, głównie zaprzęgi.

Powyższe ustalenia prowadzą zatem do konkluzji, iż R. Z. w okresie od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych w postaci pracy kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zaś prace kierowcy ciągnika kołowego były realizowane jedynie przy pracach polowych. Wnioskodawca w okresie tym realizował szereg innych zadań, które nie odpowiadały pracom wymienionym w wykazie. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, iż skarżący na bieżąco realizował zadania zlecane przez kierownika, nadto oprócz pojazdu typu S. (...) obsługiwał również Tarpana, samochód dostawczy typu L., realizował określone zadania w warsztacie naprawczym czy też jeździł traktorem wykonując czynności w polu. Żaden ze świadków nie był w stanie określić częstotliwości wykonywania konkretnych obowiązków przez skarżącego, a początkowe twierdzenia R. Z. w tym zakresie okazały się gołosłowne i niepoparte innymi dowodami. Przyjęcie pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, jako pracy w szczególnych warunkach byłoby uzasadnione jedynie wówczas, gdyby wnioskodawca wykazał, iż te określone prace świadczył codziennie w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy w danym systemie czasu pracy.

Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności niniejszej sprawy oraz poczynione rozważania prawne, nie sposób uznać, iż wnioskodawca posiada udowodniony co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, a zatem spełnia wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do rekompensaty. R. Z., z uwagi na brak możliwości uwzględnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia przypadającego od dnia 1 lutego 1975 roku do dnia 31 grudnia 2000 roku w (...) sp. z o.o. Zakład (...) z siedzibą w W., nie legitymuje się wymaganym 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł, jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy przez PI

I.S.