Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant p.o. stażysty Renata Kabzińska

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa G. Ł.

przeciwko (...) Spółka z.o.o. w P.

o zadośćuczynienie i rentę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda G. Ł. tytułem zadośćuczynienia kwotę 48.000 zł. ( czterdzieści osiem tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda G. Ł. tytułem odszkodowania kwotę 10.975,00 zł. ( dziesięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda G. Ł. kwotę 3.894,00 zł. ( trzy tysiące osiemset dziewięćdziesiąt cztery złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt VP 3/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 lutego 2011 roku, powód G. Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. z/s w P.. na jego rzecz kwoty 48.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, ból i cierpienie w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 22.03.2010 roku oraz kwoty 32.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem utraty zdolności zarobkowych i zmniejszenia widoków na przyszłość wobec orzeczenia trwałego inwalidztwa w wyniku wypadku przy pracy z 22.03.2010 roku. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 1 kwietnia 2011 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz podniósł zarzut przyczynienia się poszkodowanego do zaistniałego w dniu 22 marca 2010 roku.

W piśmie procesowym z dnia 1 kwietnia 2011 roku pozwany wniósł o przypozwanie (...) S.A. V. (...) P. G. w T. (k-51).Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2011 roku, Sąd Okręgowy na podstawie art.84&1 k.p.c. zawiadomił o toczącym się procesie (...) S.A. V. (...) P. G. w T., które nie przystąpiło do sprawy (k-63v.).

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 roku, Sąd Okręgowy zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na ogłoszenie upadłości likwidacyjnej pozwanego Zakładu (k-392).

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2014 roku, Sąd Okręgowy podjął postępowanie w sprawie z uwagi na umorzenie postępowania upadłościowego (k-398).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód G. Ł. zatrudniony był w (...) Fabryce (...) od dnia

14 stycznia 2008 roku, ostatnio na stanowisku stolarza maszynowego, na Wydziale Produkcyjnym PI (dowód: świadectwo pracy k-18, zeznania powoda k-410).

W dniu 22 marca 2010 roku pokrzywdzony G. Ł. pracował na

Wydziale P-l, gdzie obsługiwał frezarkę dolnowrzecionową FW-110. W dniu 22 marca 2010 roku na Wydziale Produkcyjnym P-l w (...) S.A. funkcję kierownika pełnił S. S., mistrza Z. S., zaś brygadzistą był A. O.. Pracę na poszczególnych stanowiskach i wyrób konkretnego elementu zlecali: S. S. i A. O., którzy byli w dniu 22 marca 2010 roku bezpośrednimi

przełożonymi powoda (dowód: zeznania G. Ł. – k-410, zeznania świadków: S. B. k-91v.,92; A. O. k-92,92v,; S. S. k-93; dokumentacja fotograficzna - k. 28-29 akt II K ). Pracę na frezarce dolno wrzecionową FW-110 zlecił pokrzywdzonemu A. O., który po rozdzieleniu obowiązków podległym mu pracownikom, wykonywał swoją pracę na Wydziale P-l (dowód: zeznania świadka A. O. k-92).

W dniu 22 marca 2010 roku frezarka dolnowrzecionowa, na której pracował powód, była sprawna technicznie i spełniała wymogi w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikowi. Wyposażona była w dwa ograniczniki, tylny i przedni, nie posiadała żadnych szablonów, ani dodatkowego osprzętu (dowód: świadectwo dopuszczenia maszyny do produkcji - k. 80, deklaracja zgodności- k. 112-128 akt sprawy VII K 1764/10, opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320, protokół oględzin miejsca wypadku- k. 2-3 akt sprawy VII K 1764/10, zeznania świadka S. S. k-93, P. Ś. k-93, 93v. ). G. Ł. posiadał aktualne badania lekarskie, był trzeźwy (dowód: zeznania świadka A. O. k-92). Przebył instruktaż ogólny z zakresu BHP oraz instruktaż stanowiskowy, obejmujący pracę na frezarce (dowód: zeznania G. Ł. – k-410, zeznania świadków: S. B. k-91v., A. O. k-92,92v,; S. S. k-93, karta szkolenia wstępnego – k-52, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k-8,9).

G. Ł. w dniu 22 marca 2010 roku rozpoczął pracę około godziny 6:00.

Jego praca polegała na wycięciu frezem „dziesiątką" na głębokość 16 mm i długości 100 mm

rowków w sklejce. Po położeniu na blacie frezarki oskrzyni, materiał (sklejkę) trzymał za

jeden koniec prawą ręką, opierając w narożniku ogranicznika tylnego, a następnie jej drugi

dociskał lewą ręką w kierunku prowadnicy aż do zetknięcia się jej z płaszczyzną prowadnicy.

W tej pozycji oskrzynia była wyfrezowana na żądaną głębokość. Następnie przesuwał oskrzynię rękami wzdłuż prowadnicy do zetknięcia się jej czoła z czołem przedniego ogranicznika wykonując frezowanie na odpowiednią długość. Na tej maszynie powód pracował po raz pierwszy. Wcześniej pracował na innych frezarkach. W czasie wykonywania jednej z kolejnych oskrzyni nastąpiło wyrwanie sklejki z jego rąk i jej odrzucenie, w wyniku którego oskrzynia pociągnęła mu lewą rękę w kierunku frezu i wówczas lewa ręka weszła pod pracującą maszynę do frezowania (dowód: zeznania G. Ł. – k-410v., zeznania świadka: A. O. k-92v, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k-8,9, protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy - k. 49-51 akt sprawy VII K 1764/10).

G. Ł. frezując oskrzynię nie stosował do niej szablonu. Taki sposób frezowania przedmiotowych oskrzyni był od wielu lat praktykowany w (...) Fabryce (...) (dowód: zeznania świadków: S. B. k-91v.,92; A. O. k-92,92v,; S. S. k-93; P. Ś. k-93). Powód trzymał jedna rękę za ostrzem frezarki (dowód: zeznania G. Ł. – k-410v., opinia biegłego M. C. k-118)

Bezpośrednią przyczyną powstania wypadku przy pracy było wystąpienie zjawiskaodrzutu (wyrwania) frezowanej oskrzyni, wskutek czego doszło kontaktu nieosłoniętej lewej dłoni pokrzywdzonego z obracającym się narzędziem skrawającym - frezem. Zainicjowanie zjawiska odrzutu oskrzyni nastąpiło wskutek chwilowej zmiany prędkości posuwu lub sił docisku. Podstawową przyczyną wypadku było przyczyną wyrwania oskrzyni było zastosowanie niewłaściwej technologii, polegające na zastosowaniu nieodpowiedniego w przypadku posuwu ręcznego narzędzia do frezowania. Frez zastosowany w maszynie powinien być stosowany do frezowania z posuwem mechanicznym, a nie z posuwem ręcznym .

Na przedmiotowej frezarce nie było możliwości zainstalowania odpowiedniego szablonu do mocowania oskrzyni, co zapewniałoby bezpieczne wykonywanie operacji wypadku (dowód: opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k- k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320, opinia biegłego w dziedzinie BHP M. C. (2)- k- 117).

Podczas wycinania rowków w oskrzyni, używanie szablonu do mocowania w nim obrabianej oskrzyni nie jest praktykowane, gdyż szablon taki spowalniałby pracę i ją utrudniał, ze względu na swoje rozmiary i ciężar, przy czym wcale nie koniecznie chroniłby przed odrzutem. Nie są również znane urządzenia przeciwodrzutowe przeznaczone do stosowania na frezarkach dolnowrzecionowych. W celu ochrony przed odrzutem można tym przypadku zastosować jedynie, dostatecznie wysoki i szeroki, solidnie zamocowany (np. przy użyciu dwóch ścisków) ogranicznik tylny, oraz (ewentualnie) wyposażyć operatora w ręczny dociskacz, przeznaczony do dociskania i prowadzenia oskrzyni lewą ręką, który przy zbliżeniu do freza osłaniałby dłoń i palce. W związku z powyższym można stwierdzić, że brak możliwości zainstalowania na tej frezarce odpowiedniego szablonu do mocowania w nim oskrzyni lub urządzenia przeciwodrzutowego, nie miał wpływu na bezpieczeństwo wykonania czynności frezowania. Pozwany mógł jedynie zamocować inny ogranicznik tylny, na tyle szeroki i wysoki, aby w przypadku zainicjowania odrzutu, zatrzymywał oskrzynię. Dodatkową ochroną mogłoby być zastosowanie przez operatora dociskacza ręcznego - do dociskania i prowadzenia materiału lewą ręką, który stanowiłby osłonę dłoni w przypadku jej zbliżenia do wirującego freza. Powyższe rozwiązanie mogłoby być jednak zastosowane tylko wówczas, gdyby nie utrudniało i nie spowalniało pracy (dowód: opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k- k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320, opinia biegłego M. C. k-120,121).

Prowadzenie obróbki bez zainstalowania odpowiedniego szablonu do mocowania w nim oskrzyni lub urządzenia przeciwodrzutowego nie jest sprzeczny z wymaganiami § 7 pkt.l rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna (Dz. U. Nr 36, po. 409). Aby uniknąć przedmiotowego wypadku należało stosować inna technologię wykonywania wręgów w oskrzyniach. Operacja taka powinna być wykonywana na innej maszynie tzw. centrum obróbczym, w którym oskrzynia jest mocowana podciśnieniowo, a zespół obróbczy centrum wykonuje zdalnie zaprogramowane ruchu (dowód: opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k- k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320, opinia biegłego M. C. k-120,121).

Powód nie przyczynił się do zaistnienia przedmiotowego wypadku (dowód: opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k- k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320).

Stosowane we frezarce dolnowrzecionowej FW-110 ograniczniki tylny i przedni oraz prowadnica były wystarczającym zabezpieczeniem materiału przed odrzutem i zgodny z § 7 ust. 2 rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 14.04.2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna, natomiast frez użyty w maszynie przy obróbce oskrzyni powinien być stosowany do frezowania z posuwem mechanicznym, a nie jak w tym przypadku, posuwem ręcznym (dowód: opinia biegłego w dziedzinie BHP M. C. (2)- k-121, opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k-266-270, opinia uzupełniająca k-319-320).

Pozwana (...), po wypadku powoda, zmieniła technologię wykonywania wręgów w skrzyniach. Zmiana ta nie polegała jednak na zainstalowaniu szablonu, ani urządzenia przeciwodrzutowego na przedmiotowej frezarce, lecz na wykonywaniu tej operacji w centrum obróbczym. którego obsługa nie wymaga ręcznego dociskania i prowadzenia obrabianego przedmiotu przez pracownika (dowód: opinia biegłego w dziedzinie BHP M. C. (2)- k-121, opinia Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu (...) k--266-270, opinia uzupełniająca k-319-320).

W wyniku wypadku przy pracy G. Ł. doznał amputacji urazowe

całkowitej palców III i IV ręki lewej, amputacji 2/3 palca II ręki lewej oraz zmiażdżenia,

skutkującego amputacją palca V ręki lewej. Amputacji wskaziciela ( II palca na poziomie stawu międzypaliczkowego ) skutkuje uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 10% wg pozycji 137.c l) Rozporządzenia. W przedmiocie amputacji III, IV i V palca na poziomie stawów sródręczno-paliczkowym (...) ręki lewego, biegły ortopeda ocenił uszczerbek wg pozycji 139 a) za III i IV palec oraz wg pozycji 130.b za V palec.

Uszczerbek po amputacji 3 paliczków III palca wynosi 3x2%= 6% wg §139.a).

Uszczerbek po amputacji 3 paliczków IV palca wynosi 3x2%= 6% wg §139.a).

Uszczerbek po amputacji 3 paliczków Palca wynosi 3xl%= 3% wg §139.b) suma 15%

Za tym globalny uszczerbek wynosi 10% + 15%= 25% (dowód: opinia biegłego ortopedy R. E. k-192, 209 oraz k-227).

ZUS w związku z wypadkiem przy pracy w dniu 22.03.2010 roku, wypłacił powodowi jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu w wysokości 21.114,00 złotych.

W okresie od dnia 20.00.20l0r. tj. od przyznania prawa do renty do 31.01.2013r. wypłacono powodowi rentę wypadkowa, w kwocie 22.660.34 złotych (dowód; pismo ZUS k-).

Uszczerbek w dochodach powoda, wyliczony jako różnica pomiędzy hipotetycznym dochodem netto w zakładzie pracy powoda a uzyskiwaną rentą otrzymywaną z ZUS, przy uwzględnieniu, iż powód wykorzystując swoja częściowa zdolność do pracy uzyskałby wynagrodzenie w minimalnej wysokości, czyli w wysokości najniższego wynagrodzenia krajowego netto, wynosi 468,00 złotych.

Powyższy uszczerbek wyliczony przy założeniu, że powód nie miał możliwości dodatkowego zarobku wynosi za okres od 22.03.2010 roku do 31.12.2012 roku 10.974,23 złotych (dowód; opinia biegłego sądowego w dziedzinie rachunkowości J. C. k-345-346 ).

Powód ma obecnie 54 lata, posiada jedynie wyuczony zawód stolarza, który wykonywał przez cale swoje życie zawodowe. Obecnie, z uwagi na doznane trwale uszkodzenia ręki, nie jest już w stanie go wykonywać. Posiada dorosłe dzieci, jego małżonka nie ma żadnych źródeł utrzymania, pomaga mu teściowa. Utrzymuje się z sezonowego zbioru grzybów, osiągnął z tego tytułu dochowa kwocie 300 złotych sezonowo. Leczenie powoda po wypadku trwało około 6 miesięcy, wtedy wymagał pomocy i opieki osób drugich, obecnie radzi sobie z podstawowymi czynnościami życiowymi. Nadal odczuwa bóle ręki, w szczególności, gdy na dworze jest niska temperatura (dowód: zeznania powoda k-410v.).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

powództwa zasługują na uwzględnienie jedynie w części.

Przystępując do oceny zasadności roszczenia powoda stwierdzić należy, iż odpowiedzialność pozwanego Zakładu strona powodowa wywodzi z przepisu art. 435§ 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., statuującego zasadę odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, zgodnie z którym prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Ocena, czy przedsiębiorstwo należy do kategorii wskazywanej w art.435 k.c., musi być dokonywana in causa z uwzględnieniem faktycznego znaczenia określonych technologii w działalności przedsiębiorstwa oraz na podstawie ustalenia, czy możliwe byłoby osiągnięcie zakładanych celów produkcyjnych bez użycia sił przyrody. Konstrukcja odpowiedzialności na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody na osobie lub mieniu, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład ( tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.06.2001 II UKN 424/00 opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2003, Nr 6, poz. 155, w którym stwierdził, iż odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (art. 435 § 1 KC) oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład). Przesłankami odpowiedzialności, co do których ciężar dowodu obciąża poszkodowanego, są następujące: ruch przedsiębiorstwa, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy ruchem a szkodą. Poszkodowany nie musi natomiast wykazywać konkretnej przyczyny powodującej szkodę. Odpowiedzialność z art. 435 k.c. powstaje bez względu na winę (w znaczeniu subiektywnym) prowadzącego przedsiębiorstwo, jak również bez względu na to, czy szkoda nastąpiła w warunkach zachowania bezprawnego. Zob. też wyr. SN z 12.12.2008 r. ( II CSK 367/08, Legalis). Dla powstania odpowiedzialności z art. 435 k.c. niezbędnym jest jednak wykazanie wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa a szkodą o charakterze conditio sine qua non.

Odnosząc powyższe rozważania do charakteru i specyfiki pracy pozwanego Przedsiębiorstwa, który swój cel realizował za pomocą dość licznego zasobu maszynowego, stwierdzić należy, iż niewątpliwie należy je zaliczyć do kategorii przedsiębiorstw określonych w przepisie art.435 k.c., tak więc pozwany ponosi odpowiedzialność za wyrządzona powodom szkodę, która jest niewątpliwa, niezależnie od przypisania mu bezprawności działania. Wszak okolicznością niekwestionowaną przez pozwanego było ustalenie, iż bezpośrednią przyczyną wypadku przy pracy w dniu 22 marca 2010 roku, jakiemu uległ powód było wystąpienie zjawiska odrzutu (wyrwania) frezowanej oskrzyni, wskutek czego doszło kontaktu nieosłoniętej lewej dłoni pokrzywdzonego z obracającym się narzędziem skrawającym - frezem. Zainicjowanie zjawiska odrzutu oskrzyni nastąpiło wskutek chwilowej zmiany prędkości posuwu lub sił docisku.

W momencie zdarzenia G. Ł. wykonywał pracę na polecenie pozwanego i w związku z powyższym, zaistniałe zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy w rozumieniu art.3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zgodnie z którym za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W przypadku doznania szkody przez pracownika na skutek wypadku przy pracy może on domagać się przede wszystkim świadczenia z ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a po ich uzyskaniu, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, może wystąpić o zadośćuczynienia na podstawie art. 446 KC, jako świadczenia uzupełniającego. Roszczenia o te świadczenia uzupełniające wywodzone na podstawie art. 446 KC mogą być dochodzone przez pracownika tylko wówczas, gdy limitowane świadczenia przyznane na podstawie przepisów wskazanej wyżej ustawy wypadkowej, nie pokrywają w całości kosztów wynikłych z powstałej krzywdy.

Przystępując do oceny odpowiedzialności pozwanego stwierdzić należy, iż ponosi on pełną odpowiedzialność za wyrządzona powodowi szkodę, albowiem nie wykazał istnienia jakiejkolwiek przesłanki egzoneracyjnej. Wyłączenie odpowiedzialności może zaś nastąpić tylko wtedy, gdy prowadzący przedsiębiorstwo wykaże, że szkoda nastąpiła z powodu wystąpienia jednej z trzech okoliczności: wskutek siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego lub wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą prowadzący nie ponosi odpowiedzialności.

Pozwany podniósł jedynie zarzut przyczynienia się powoda do wypadku, poprzez zastosowanie przez niego niewłaściwej metody pracy, tj. zbyt słabego docisku skrzyni podczas jej frezowania, roztargnienie, brak ostrożności oraz zmęczenie. Wskazać w tym miejscu należy, iż w piśmiennictwie i orzecznictwie reprezentowane są cztery warianty wykładni art. 362 k.c. Według koncepcji kauzalnej przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub powiększenia szkody ma miejsce, jeśli zachowanie poszkodowanego pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem szkody lub powiększeniem szkody. Według zwolenników tej koncepcji nie jest istotne, czy zachowanie poszkodowanego było obiektywnie niezgodne z prawem lub zawinione. Według zwolenników drugiej koncepcji, tylko niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego zachowanie poszkodowanego, pozostające w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem lub powiększeniem szkody, uzasadnia zmniejszenie odszkodowania (koncepcja obiektywnej nieprawidłowości zachowania poszkodowanego). Według zwolenników trzeciego stanowiska, tylko zachowanie poszkodowanego, które nosi znamiona winy i pozostaje w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z powstaniem lub powiększeniem szkody, może stanowić podstawę obniżenia odszkodowania (koncepcja zawinionego przyczynia). W świetle czwartej koncepcji, zasada odpowiedzialności sprawcy rozstrzyga, jakie zachowania poszkodowanego można uznać za przyczynienie się do powstania lub powiększenia szkody. Jeśli sprawca odpowiada na zasadzie bezprawności, bezprawne zachowanie się poszkodowanego uzasadnia obniżenie odszkodowania; jeśli sprawca odpowiada na zasadzie winy, tylko zachowanie poszkodowanego noszące znamiona winy uzasadnia zmniejszenia odszkodowania; jeśli sprawca odpowiada na zasadzie ryzyka lub słuszności wystarczające jest, aby zachowanie poszkodowanego było obiektywnie nieprawidłowe. (por. Kodeks cywilny Komentarz, red. dr Konrad Osajda, Rok wydania: 2012, Wydawnictwo: C.H.Beck; wyrok z dnia 29 X 2008 r. sygn. IV CSK 228/08 i z dnia 5 XI 2008 r. sygn. I CSK 139/08).

Sąd Okręgowy uznał, iż G. Ł. nie przyczynił się do powstania szkody. Podkreślić przy tym należy, iż nie było świadków wypadku, zaś w świetle zeznań powoda, które Sąd uznał za w pełni wiarygodne, nie można jednoznacznie uznać, iż wykonywał on czynności w sposób nieprawidłowy. Zresztą, jak słusznie wskazali biegli Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu, którego opinie Sąd Okręgowy uznał za w pełni wiarygodną, fachową i mogącą stanowić podstawę do wyrokowania w niniejszej sprawie, czynności, które powód wykonywał należały do prostych i znanych mu (w chwili wypadku wykonywał już 30 element), więc pomyłka w sposobie ich wykonywania jest mało prawdopodobna, nadto przy ręcznym wykonywaniu ww. operacji, nie można winić operatora za niezapewnienie stałej siły docisku lub prędkości posuwu, zwłaszcza, gdy siły skrawania, w związku z rodzajem zastosowanego narzędzia tnącego są duże i nierównomierne. Zauważyć przy tym należy, iż co prawda pozwany zastosował we frezarce dolnowrzecionowej FW-110 wystarczające zabezpieczenia materiału przed odrzutem, w postaci ograniczników: tylnego i przedniego oraz prowadnicy, jednakże w świetle opinii Instytutu oraz biegłego w dziedzinie BHP M. C. (2) nie budzi wątpliwości fakt, iż frez użyty w maszynie przy obróbce oskrzyni powinien być stosowany do frezowania z posuwem mechanicznym, a nie jak w tym przypadku, posuwem ręcznym. Powyższe stanowisko znalazło również potwierdzenia w opinii Centralnego Instytutu Ochrony Pracy- Państwowego Instytutu, wydanej w toku postępowania karnego w sprawie VII K 1764/10 (k-242-251 tychże akt) oraz opinii biegłego w zakresie BHP W. K., który sporządzał opinię w sprawie na zlecenie Prokuratora Rejonowego ( k-172-180). Zasadność powyższej tezy potwierdza fakt, iż pozwana (...) po wypadku powoda zmieniła technologię wykonywania wręgów w skrzyniach. Zmiana ta nie polegała na zainstalowaniu szablonu, ani urządzenia przeciwodrzutowego na przedmiotowej frezarce, lecz na wykonywaniu tej operacji w centrum obróbczym, którego obsługa nie wymaga ręcznego dociskania i prowadzenia obrabianego przedmiotu przez pracownika.

Powyższa okoliczność wskazuje na zaniedbaniu przez pozwanego podstawowego obowiązku ciążącego na pracodawcy tj. zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy ( art.15 k.p.). Oznacza to, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy i w związku z tym ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych w celu ochrony zdrowia pracowników (art. 207 § 1 i 2 k.p.), między innymi przez organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawanie polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie, kontrolowanie wykonania tych poleceń, reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Szczególnie w zakładzie pracy, w którym występują zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników, a takim zakładem jest niewątpliwie pozwana jednostka, pracodawca jest zobowiązany do szczególnej staranności w przeciwdziałaniu tym zagrożeniom. Naruszenie tego obowiązku może stanowić czyn niedozwolony, niezależnie od tego, że może być również uznane za naruszenie objętego treścią stosunku pracy obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 207 § 2 k.p.). Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 27 stycznia 2011 r., II PK 175/10, (OSNPUS 2012, nr 7-8, poz. 88). Realizacja powyższych obowiązków należy osoby kierującej pracownikami, która zgodnie z art.212 kp jest obowiązana m.in.:

1)organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Fakt dokonania zmiany sposobu pracy po wypadku powoda wskazuje, iż pozwany miał świadomość, iż wdrożona przez niego technologia pracy nie była prawidłowa i bezpieczna dla pracowników. W ocenie Sądu, nie można więc obciążać pracownika konsekwencjami powyższego zaniedbania pracodawcy, gdyż ewentualne jego uchybienia w sposobie obróbki tj. użycie zbyt małego docisku obrabianego materiału wymuszone były złą technologia obróbki. Powód wykonywał bowiem swoje czynności w warunkach nie pozwalających mu na wygodne uchwycenie obrabianego przedmiotu i pewnego prowadzenia detalu podczas przejścia materiału przez strefę skrawania.

Dlatego też, Sąd Okręgowy nie znalazł podstawy do uznania, iż G. Ł. przyczynił się do wypadku i w tym zakresie nie podzielił stanowiska biegłego M. C. (2), iż „ powód podejmując decyzję co do konkretnego wykonywania pracy w znacznym stopniu przyczynił się do powstania szkody”. Wszak w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych powyżej rozważań Sądu, nie budzi wątpliwości fakt, iż to nie powód decydował o przyjętej technologii obróbki, lecz jego pracodawca, zaś powód dostosował sposób obróbki do możliwości technologicznych, jakie zapewnił mu pracodawca.

Wskazać przy tym należy, iż nawet uznanie przyczynienia się poszkodowanego pracownika do wypadku nie prowadzi do obniżenia zasądzonych od pracodawcy kwot. Wszak przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody jest warunkiem zastosowania art. 362 k.c., ale nie przesądza automatycznie ani o obniżeniu odszkodowania w ogóle, ani o stopniu jego obniżenia. Zmniejszenie odszkodowania następuje "stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron". W każdej sprawie, w której postawiono zarzut przyczynienia się poszkodowanego i sąd przyczynienie takie stwierdził, jest wymagana konkretna, zindywidualizowana ocena pod kątem potrzeby i skali obniżenia należnego odszkodowania. Nie ma zatem znaku równości pomiędzy stopniem przyczynienia się, a stopniem obniżenia odszkodowania, chociaż nie jest też wykluczone, że w konkretnych okolicznościach sprawy zmniejszenie odszkodowania nastąpi w takim samym stopniu, w jakim poszkodowany przyczynił się do szkody. W tej ostatniej sytuacji istotne jest, aby nie nastąpiło to automatycznie, lecz w wyniku oceny wszystkich okoliczności sprawy ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r. IV CSK 243/08, LEX nr 590267). Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z 2013-09-17, I ACa 401/13, Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Gdańsku wskazując, iż przy ocenie stopnia, w jakim należy zmniejszyć obowiązek naprawienia szkody, należy brać pod uwagę podstawę odpowiedzialności sprawcy szkody, stopień winy obu stron, niemożność przypisania winy poszkodowanemu, szczególne okoliczności danego wypadku, takie jak przebieg wypadku, rozmiar i waga uchybień po stronie poszkodowanego, specyficzne cechy osobiste poszkodowanego ( Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - V Wydział Cywilny z 2013-08-20, V ACa 386/13, Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl). Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z 2012-09-27, VI ACa 503/12 , Opubl: www.orzeczenia.ms.gov.pl). Dlatego też, nawet uwzględnienie faktu przyczynienia się powoda do zaistniałego wypadku, w realiach niniejszej sprawy, nie mogło by skutkować obniżeniem należnego uświadczenia. Wszak powód na skutek doznanych obrażeń na zawsze już strącił możliwość wykonywania swojego zawodu i niewątpliwie nastąpiło to na skutek zastosowania przez pozwanego pracodawcę wadliwej technologii obróbki materiału.

Przystępując do oceny zasadności zgłoszonych przez powoda roszczeń wskazać należy, iż w przypadku doznania szkody przez pracownika na skutek wypadku przy pracy, może on domagać się przede wszystkim świadczenia z ustawy z dnia 30.10.2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a po ich uzyskaniu, tak jak to ma miejsce w niniejszym przypadku, może wystąpić o zadośćuczynienia na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W związku z wypadkiem powód nie doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia ortopedycznego w 25 %.

Powyższe konsekwencje wypadku skutkują uznaniem za zasadne roszczenie powoda opartego na treści art. 445&1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę Zadośćuczynienie stanowi formę rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą żądania z art. 445 jest doznana krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi pokrzywdzonego, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych wskazanych w tym przepisie; zob. wyr. SN z 4.7.1969 r. ( I PR 178/69, OSNC 1970, Nr 4, poz. 71 z glosą A. Szpunara, PiP 1970, z. 8-9, s. 412). Zadośćuczynienie nie może być jednak przyznane z powodu ujemnych przeżyć psychicznych wywołanych uszczerbkiem majątkowym, wynikającym z naruszenia dóbr niemajątkowych, np. żal z powodu utraconego zarobku (por. tak trafnie J. Panowicz-Lipska, Majątkowa ochrona, s. 38). Dystynkcja pomiędzy krzywdą doznaną z powodu naruszenia dóbr wskazanych w art. 445 a wynikającą z innych powodów może być niekiedy trudna do przeprowadzenia. Należy jednak uznać za trafne stanowisko skłaniające się do szerszej wykładni pojęcia rozstrój zdrowia, jako obejmującego również stany poważnego rozstroju psychicznego spowodowanego zdarzeniami, z którymi ustawa łączy odpowiedzialność w sferze odpowiedzialności ex delicjo. Nie ulega wątpliwości, że rozstrój zdrowia pokrzywdzonego musi pozostawać w związku przyczynowym ze zdarzeniem, z którym ustawa łączy w danym wypadku odpowiedzialność ex delicto. Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy, Sąd doszedł do przekonania, iż zasadnym będzie ustalenie kwoty należnego powodowi zadośćuczynienia na poziomie kwoty 70.000 złotych, którą jednak należało pomniejszyć o kwotę wypłaconego powodowi przez ZUS jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu w wysokości 21.114,00 złotych. Stąd, Sąd zasadził dochodzoną przez powoda kwotę 48.000 złotych, mając na uwadze treść art. 321 k.p.c.

Powyższą kwotę, Sąd zasądził wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2011 roku do dnia zapłaty tj. od dnia doręczenia odpisu pozwu. Odsetki wszak należą się, zgodnie z art. 481 KC, za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia, choćby więc wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Stanowią one zatem opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, OSNC 2000, nr 9, poz. 158).

Sąd oddalił roszczenie w zakresie odsetek od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 11.02.2011 roku do dnia15.03.2011 roku.

Odnosząc się do żądania powoda w zakresie zasądzenia odszkodowania za uszczerbek w majątku stwierdzić należy, iż podstawy jego dochodzenia należy upatrywać w treści art. 447 k.c., zgodnie z którym z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Oczywiście powyższy przepis ściśle łączy się z art.444. § 1i 2 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Przepis art.447 k.c. reguluje kwestię tzw. kapitalizacji renty, i to zarówno należnej bezpośrednio poszkodowanemu (art. 444 KC), jak i renty zasądzanej na podstawie art. 446 KC. Warunkiem wszakże takiej kapitalizacji jest powstanie prawa do renty oraz zaistnienie ważnych powodów przemawiających za tym, żeby w miejsce świadczenia okresowego przyznać odszkodowanie jednorazowe. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia ważnych powodów, wskazując jedynie przykładowo na sytuację, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywane nowego zawodu. Dlatego też przesłanka "ważnych powodów" powinna być oceniana każdorazowo przez sąd rozstrzygający spór i stanowi istotny element ogólnej oceny prawnej w podjętej sprawie. Oceny tej należy dokonywać w kontekście występujących w sporze okoliczności faktycznych, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji poszkodowanego (por. wyr. SN z 25.7.2001 r., I CKN 1140/99, MoP 2001, Nr 16, s. 811).

W świetle poczynionych przez sąd ustaleń faktycznych nie budzi wątpliwości fakt, iż powód w wyniku wypadku doznał uszkodzenia ciała, przez co należy rozumieć naruszenie integralności cielesnej (fizycznej), pozostawiające wyraźne ślady zarówno o charakterze zewnętrznym, jak i uszkodzenie narządów wewnętrznych. G. Ł. utracił częściowo zdolność do pracy, przy czym niewątpliwie utracił całkowicie możliwość wykonywania pracy w swoim wyuczonym zawodzie-stolarza. Powyższa okoliczność czyni zasadnym ewentualne zasądzenie na jego rzecz renty. Renta z art. 444 § 2 KC przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna zaś odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi a wynagrodzeniem, jakie w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swojej uszczuplonej zdolności do pracy. Poszkodowany ma obowiązek minimalizowania szkody w granicach swoich możliwości, dlatego przy ustalaniu renty należy uwzględnić wysokość potencjalnych zarobków, które mógłby on uzyskać, gdyby podjął zarobkowanie w rozmiarze wytyczonym przez ograniczone możliwości (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2009-05-21, V CSK 432/08, Opubl: Legalis).

W tym zakresie Sąd uznał, iż G. Ł. nie mógł podjąć pracy w ograniczonym zakresie, co potwierdził sam powód zeznając, iż utrzymuje się jedynie z sezonowego zbioru grzybów, zaś pracy zawodowej nie jest w stanie podjąć. Okoliczność ta wskazuje, iż powodowi nie można postawić zarzutu nie dołożenia należytej staranności w zakresie podejmowania działań zmierzających do polepszenia jego sytuacji materialnej, jednakże doznane obrażenia znacznie mu to utrudniają. Podkreślić przy tym należy, iż strona pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wykazała żadnej inicjatywy dowodowej w zakresie udowodnienia faktu możliwości podjęcia pracy przez powoda lub braku należytej staranności z jego strony w zakresie wykorzystania swojej ograniczonej zdolności do pracy. Kontradyktoryjność procesu cywilnego wymaga zaś, aby strony wskazywały dowody dla wykazania swoich twierdzeń. Wszak rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.), tym bardziej, jeżeli strona reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika. Por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76, z glosą A. Zielińskiego, Palestra 1998, nr 1-2, s. 204; wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113; uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 grudnia 1997 r., II UKN 406/97, OSNAPiUS 1998, nr 21, poz. 643; wyrok SN z dnia 15 grudnia 1998 r., I CKN 944/97, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 11-12, poz. 38; wyrok SN z dnia 7 lipca 1999 r., II CKN 417/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 11-12, poz. 35; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 lipca 1999 r., I CKN 415/99, LEX nr 83805; wyrok SN z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662; postanowienie SN z dnia 28 września 1999 r., II CKN 269/99, Prok. i Pr.-wkł. 2000, nr 2, poz. 27; uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 października 2000 r., II UKN 33/00, OSNP 2002, nr 10, poz. 251).

Dlatego też zasądzając należne powodowi odszkodowanie, Sąd wyliczył je przyjmując zasadę, iż zasądzona na rzecz powoda renta winna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie powód mógłby osiągnąć, gdyby miał pełną zdolność do pracy a wypłaconą mu rentą, przy założeniu, że powód nie miał możliwości dodatkowego zarobku. Wyliczona w ten sposób kwota wynosi za okres od 22.03.2010 roku do 31.12.2012 roku 10.974,23 złotych. Powyższą kwotę, Sąd zasądził wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2011 roku do dnia zapłaty tj. od dnia doręczenia odpisu pozwu.

Sąd oddalił roszczenie o odszkodowanie w pozostałym zakresie, jako niezasadne, także w zakresie odsetek od daty wniesienia pozwu do dnia 15.03.2011 roku.

Mając na uwadze, iż powód wygrał proces w 74%, sąd na podstawie art. 100 k.p.c. zasadził na jego rzecz od pozwanego kwotę 3.894 złote tytułem zwrotu kosztów postępowania od uwzględnionej części powództwa. Na koszty poniesione przez powoda składają się: oplata od pozwu w kwocie 4.000 złotych oraz kwota 1.800 złotych z tytułu kosztów zastępstwa procesowego ( 74%-4.292 złote). Koszty należne pozwanemu to kwota 1.800 złotych z tytułu kosztów zastępstwa procesowego (26 %- 468,00 złotych).

Stosownie do powyższych rozważań, Sąd orzekł, jak w sentencji.