Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 września 2014 r.

Sąd Rejonowy w Trzebnicy V Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w M.

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Grażyna Wójcik

Protokolant: Agnieszka Hasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2014 r. w M.

sprawy z wniosku M. W.

przy udziale S. T.

o podział majątku

postanawia:

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni M. W. i uczestnika postępowania S. T. wchodzą:

a.  nieruchomość zabudowana stanowiąca działki gruntu nr (...) o łącznej powierzchni 0,1914 ha, położona w J., dla której Sąd Rejonowy w Trzebnicy VIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą numer (...) - o wartości 253.000,00 zł;

b.  samochód osobowy F. (...) o nr rej. (...), rok prod. 1995 – o wartości 1.000,00 zł;

c.  kwota 3.000,00 zł z tytułu ceny uzyskanej ze sprzedaży samochodu osobowego O. (...) o nr rej. (...), rok prod. 1997;

d.  jednostki rozrachunkowe w ilości 414, (...) zgromadzone przez wnioskodawczynię na rachunku nr (...) Otwartego Funduszu Emerytalnego prowadzonego przez (...) S.A. – o wartości 15.311,80 zł;

e.  jednostki rozrachunkowe w ilości 763, (...) zgromadzone przez uczestnika postępowania na rachunku nr (...) Otwartego Funduszu Emerytalnego prowadzonego przez (...) S.A. – o wartości 28.138,06 zł;

- tj. składniki o łącznej wartości 300.449,86 zł;

II.  ustalić, że udziały wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w majątku wspólnym są równe;

III.  ustalić, że uczestnik postępowania poniósł wydatki poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 1.679,98 zł;

IV.  oddalić dalej idące żądanie uczestnika postępowania w zakresie rozliczenia wydatków;

V.  oddalić żądanie wnioskodawczyni w zakresie rozliczenia wydatków w całości;

VI.  dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w ten sposób, że:

A.  na wyłączną własność wnioskodawczyni M. W. przyznać składniki majątkowe opisane w pkt I c i d postanowienia o łącznej wartości 18.311,80 zł;

B.  na wyłączną własność uczestnika postępowania S. T. przyznać składniki majątkowe opisane w pkt I a, b i f postanowienia o łącznej wartości 282.138,06 zł;

VII.  zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni tytułem dopłaty kwotę 131.073,13 (sto trzydzieści jeden tysięcy siedemdziesiąt trzy 13/100) zł płatną w następujący sposób:

a.  kwotę 31.073,13 (trzydzieści jeden tysięcy siedemdziesiąt trzy 13/100) zł jednorazowo w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności;

b.  kwotę 100.000,00 (sto tysięcy) zł płatną w 108 równych miesięcznych ratach w wysokości po 926,00 (dziewięćset dwadzieścia sześć) zł każda, przyjmując że pierwsza rata będzie płatna w terminie 7 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie - wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

VIII.  ustalić, że składniki majątkowe przyznane wnioskodawczyni i uczestnikowi znajdują się w ich posiadaniu;

IX.  umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie;

X.  orzec, że wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie;

XI.  nie obciążać wnioskodawczyni i uczestnika postępowania brakującymi kosztami sądowymi w zakresie wydatków.

Sygn. akt V Ns 11/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. W., działając przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniosła o podział majątku wspólnego jaki zgromadziła w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej z uczestnikiem postępowania S. T., w ten sposób aby nieruchomość położoną w P. obejmującą działki nr (...) o łącznej powierzchni 0,1914 ha, dla której Sąd Rejonowy w Miliczu prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 400.000,00 zł przyznać na wyłączną własność uczestnika postępowania,
w zamian za spłatę jej udziału w wysokości 200.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi
w razie opóźnienia w zapłacie.

Odpowiadając na wniosek uczestnik postępowania, działając przez pełnomocnika
w osobie radcy prawnego w piśmie procesowym z dnia 17 listopada 2010 r. (k. 21) zażądał ustalenia, iż w skład majątku małżeńskiego wchodzą również szczegółowo opisane ruchomości o łącznej wartości 15.050,00 zł, będące w posiadaniu wnioskodawczyni. Jednocześnie tytułem spłaty swego udziału w tych przedmiotach domagał się zasądzenia od M. W. kwoty 7.525,00 zł. Przy czym odnośnie tych składników majątkowych uczestnik przyjął, iż udziały stron są równe. Natomiast w przypadku nieruchomość wchodzącej w skład majątku wspólnego, domagał się ustalenia nierównych udziałów w następującej proporcji: 30% (wnioskodawczyni) i 70% (uczestnik postępowania). W jego ocenie żądanie w tym zakresie jest uzasadnione stopniem przyczynienia się stron do nabycia tego składnika majątkowego. Podniósł, iż sprzedaż nieruchomości nastąpiła z uwzględnieniem jego ośmioletniego stażu pracy, co przełożyło się na obniżenie o 32 % ceny nabycia. Ponadto część środków na pierwszą ratę w wysokości 868,25 zł, która stanowiła 10% ceny nabycia pochodziła z jego majątku odrębnego tj. darowizny kwoty 500,00 zł dokonanej przez rodziców uczestnika na jego rzecz z przeznaczeniem na zakup tej nieruchomości. Jednocześnie wniósł o publiczną sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, gdyż nie jest w stanie spłacić wnioskodawczyni. S. T. domagał się również rozliczenia nakładów z jego majątku odrębnego na majątek wspólny, obejmujących spłatę kredytu przeznaczonego na zakup przedmiotowej nieruchomości w kwocie 2.000,00 zł oraz uiszczonych podatków w wysokości 804,00 zł i zasądzenie z tego tytułu kwoty 1.241,20 zł. Przy czym udział wnioskodawczyni uwzględnił na poziomie 30%. Stanowisko odnośnie rozliczenia nakładów w postaci płatności podatków obciążających przedmiotową nieruchomość sprecyzował następnie w piśmie z dnia 27 stycznia 2011 r. (k. 59) zgłaszając do potrącenia kwotę 1.958,86 zł. Ponadto uczestnik domagał się zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wnioskodawczyni ustosunkowując się do twierdzeń uczestnika w pismach procesowych z dnia 3 grudnia 2010 r. (k.30 – 31v), z dnia 1 grudnia 2010 r. (k. 32 -33),
z dnia 28 stycznia 2011 r. (k.53 -54), z dnia 7 lutego 2011 r. (k.62) i z dnia 15 września
2011 r. (k. 79) podnosiła, iż majątek małżeński podlegający podziałowi obejmuje obecnie wyłącznie nieruchomość, gdyż ruchomości zostały już dobrowolnie przez strony podzielone. Zaznaczyła przy tym, iż podział dotyczył również samochodów będących w posiadaniu stron, które podzielono w ten sposób, iż uczestnik otrzymał pojazd marki F. (...), a wnioskodawczyni O. (...), za którego spłaca raty kredytu. Odnośnie przedmiotowej nieruchomości wnioskodawczyni wyraziła zgodę na jej sprzedaż na wolnym rynku, a w przypadku, gdy sprzedaż nie dojdzie do skutku, deklarowała chęć jej przejęcia i spłatę uczestnika w kwocie 100.000,00 zł. Następnie z uwagi na zachowanie uczestnika, który uniemożliwił sprzedaż nieruchomości, wniosła ostatecznie o jej przyznanie na wyłączną własność S. T. z równoczesną spłatą należnego jej udziału wynoszącego połowę. Jednocześnie kategorycznie sprzeciwiła się fizycznemu podziałowi nieruchomości na dwa odrębne lokale. Swoje stanowisko w tym zakresie uzasadniała brakiem możliwości wydzielenia lokali, jak też wysokimi kosztami niezbędnych prac adaptacyjnych, a w szczególności niemożliwością wspólnego zamieszkiwania z uczestnikiem postępowania. Co do żądania nierównych udziałów podniosła, iż roszczenie to musi dotyczyć całego majątku a nie jego poszczególnych składników. Ponadto zarzuciła zarówno brak ważnych powodów jak i dysproporcji w przyczynieniu się stron do wytworzenia majątku. Podkreśliła przy tym, iż wychowała piątkę dzieci, jednocześnie pracując zawodowo i zajmując się utrzymaniem domu. Zakwestionowała również żądanie uczestnika odnośnie nakładów. W tym zakresie podnosiła, że S. T. od rozwodu korzystał z całej nieruchomości, a zatem miał obowiązek ponosić wszelkie koszty z nią związane, w tym obciążenia z tytułu podatków. Jednocześnie zgłosiła żądanie zasądzenia od uczestnika postępowania na jej rzecz kwoty 15.200,00 zł tytułem wynagrodzenia za korzystanie przez S. T. z jej części nieruchomości przez okres 38 miesięcy, przyjmując przy tym miesięczną stawkę wynagrodzenia w wysokości 400,00 zł. Wniosła także o rozliczenie spłacanego przez nią kredytu zaciągniętego na zakup samochodu O. (...). Wskazała przy tym, iż od dnia 26 czerwca 2008 r. do dnia 28 stycznia 2011 r. z tego tytułu spłaciła kwotę 4.182,90 zł. Odnosząc się szczegółowo do żądania uczestnika postępowania w zakresie rozliczenia podatku w piśmie procesowym z dnia 7 lutego 2011 r. (k. 62) zakwestionowała roszczenie za okres od stycznia do maja 2008 r. podnosząc, iż w tym czasie strony pozostawały w związku małżeńskim, a ponadto zastrzegła, iż żądanie to powinno obejmować tylko połowę wpłat. Za niezasadne uznała też żądanie odnośnie kosztów postępowania, gdyż w jej ocenie każda strona powinna ponieść koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

W trakcie trwania postępowania S. T. wielokrotnie zmieniał swoje stanowisko zarówno odnośnie składu majątku wspólnego jak i sposobu jego podziału. Uczestnik postępowania podnosił, iż pomiędzy stronami nie było żadnych uzgodnień
w zakresie podziału ruchomości, a wnioskodawczyni opuszczając przedmiotową nieruchomość zabrała bez jego wiedzy część wspólnych rzeczy. Z kolei w piśmie procesowym z dnia 27 stycznia 2011 r. (k. 59) sygnalizował gotowość wzajemnego zniesienia roszczeń odnośnie ruchomości za wyjątkiem samochodów. Wnioskodawczyni z kolei niezmiennie twierdziła, iż w tym zakresie wniosek korzysta z powagi rzeczy ugodzonej. Zarzucała także, iż uczestnik żąda rozliczenia tylko części ruchomości tj. przedmiotów będących w jej posiadaniu, a pomija rzecz znajdujące się w jego władaniu. Ostatecznie na rozprawie w dniu 15 lutego 2011 r. strony zgodnie ustaliły, iż majątek podlegający podziałowi obejmuje przedmiotową nieruchomość oraz dwa samochody. Jednakże uczestnik postępowania wycofał się z tych uzgodnień i na rozprawie w dniu 7 marca 2014 r. do podziału podniósł wyłącznie samochód marki O. (...), którego wartość ustalił na kwotę 7.000,00 zł i wniósł o rozliczenie tej wierzytelności po połowie. Wnioskodawczyni podnosząc po raz kolejny zarzut powagi rzeczy ugodzonej, zgodziła się ostatecznie na objęcie pojazdów podziałem majątku. Na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2014 r. roszczenie w tym zakresie zostało ostatecznie sprecyzowane i strony zgodnie przyjęły do podziału oba pojazdy. Przy czym odnośnie samochodu marki O. (...) strony ustaliły, iż podziałowi podlegać będzie suma uzyskana z jego sprzedaży tj. kwota 3.000,00 zł. Natomiast na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2014 r. wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania zgodnie przyjęli, iż wartość pojazdu marki F. (...) wynosi 1.000,00 zł. Na rozprawie w dniu 7 marca 2014 r. uczestnik postępowania zmodyfikował również swoje stanowisko odnośnie przedmiotowej nieruchomości i ostatecznie podniósł, iż ten składnik nie wchodzi w skład majątku wspólnego stron. W ocenie S. T. obie działki stanowiły mienie zakładowe, a wnioskodawczyni nie była stroną umowy najmu i dlatego też umowa sprzedaży nieruchomości względem M. W. jest nieważna. Jednocześnie na wypadek nieuwzględnienia powyższego stanowiska podtrzymał wniosek o ustalenie nierównych udziałów stron w nieruchomości. Ponadto ponowił zgłoszony na rozprawie w dniu 2 grudnia 2011 r. (k. 100) wniosek o dokonanie fizycznego podział nieruchomości na dwa odrębne lokale mieszkalne, zastrzegając równocześnie, iż nie dysponuje środkami finansowymi na przeprowadzenie prac adaptacyjnych. Taki sposób podziału argumentował brakiem środków na spłatę wnioskodawczyni. Wcześniej tj. na rozprawach w dniu 17 stycznia 2012 r. oraz w dniu 9 maja 2013 r. deklarował przejęcie całej nieruchomości. Podkreślał przy tym, iż wraz z nim w przedmiotowej nieruchomości mieszkają córki stron J. T. i M. S. wraz ze swoimi rodzinami i dlatego też jego zdaniem wnioskodawczyni powinna przepisać swój udział na ich rzecz. M. W. na taką propozycje nie wyraziła zgody wskazując, iż ma pięcioro dzieci i nie może obdarować tylko części z nich. Ostatecznie na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2014 r. uczestnik postępowania zdeklarował chęć przejęcia nieruchomości, modyfikując przy tym żądanie odnośnie nierównych udziałów stron w tym składniku majątkowym poprzez ich ustalenie na poziomie 32% do 68%. Natomiast na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2014 r. wniósł o rozłożenie należnej wnioskodawczyni spłaty na raty. Ponadto na rozprawie w dniu 7 marca 2014 r. uczestnik postępowania zgłosił żądanie dokonania waloryzacji kwoty 500,00 zł podarowanej mu przez rodziców na wykup przedmiotowej nieruchomości i zasadzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni z tego tytułu kwoty 14.572,20 zł. Kwota ta została wyliczona jako proporcja darowanej kwoty do ceny nabycia nieruchomości, a następnie zestawiona z obecną wartością nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2011 r. postępowanie zostało zawieszone na zgody wniosek stron celem dokonania sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Następnie na wniosek M. W. postanowieniem z dnia 21 października 2011 r. podjęto postępowanie w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. W. i uczestnik postępowania S. T. zawarli związek małżeński w dniu 12 sierpnia 1978 r.

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XIII RC 98/08 Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał związek małżeński wnioskodawczyni i uczestnika postępowania przez rozwód z winy obu stron. Orzeczenie to uprawomocniło się w dniu
22 lipca 2008 r.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 6;

przesłuchanie stron k. 259 – 259v)

Z małżeństwa strony mają pięcioro dzieci, które są pełnoletnie i samodzielne.

Podczas trwania małżeństwa strony nie zawierały umów majątkowych małżeńskich.

(dowód: przesłuchanie stron k. 259 – 259v )

W trakcie małżeństwa wnioskodawczyni i uczestnik postępowania na podstawie umowy sprzedaży z dnia 26 maja 1995 r. nabyli ze środków wspólnych nieruchomość zabudowaną stanowiącą działki gruntu nr (...) o łącznej powierzchni 0,1914 ha położoną w P., gmina M., dla której Sąd Rejonowy w Miliczu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Działka nr (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym, wolnostojącym, jednorodzinnym, dwukondygnacyjnym oraz budynkiem gospodarczym, a działka nr (...) stanowi przydomowy ogródek.

Cena sprzedaży przedmiotowej nieruchomości podlegała obniżeniu o 32% z tytułu ośmioletniego stażu pracy uczestnika postępowania w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w P..

Przy zakupie nieruchomości strony uiściły na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa kwotę stanowiąca 10% ceny sprzedaży, a reszta ceny została rozłożona na 180 miesięcznych rat.

Rodzice uczestnika postępowania na zakup przedmiotowej nieruchomości przekazali kwotę 500,00 zł.

(dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) k. 7;

zawiadomienie Gospodarstwa (...) w P. z dnia 25 kwietnia 1995 r. k. 23;

umowa sprzedaży z dnia 23 maja 1995 r. k. 25 – 26v;

przesłuchanie stron k. 259 – 259v)

Wartość rynkowa działki nr (...) wynosi 248.000,00 zł, a działki nr (...) stanowi kwotę 5.000,00 zł

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości A. G. k. 204 - 230)

Ponadto w trakcie trwania małżeństwa strony nabyły dwa samochody osobowe marki:

– O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1997;

– F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1995
o wartości 1.000,00 zł.

Pozostałe ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego zostały podzielone przez strony i nie podlegały rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

(zgodne oświadczenia stron)

Pojazd marki O. (...) został sprzedany w dniu 30 grudnia 2012 r. za kwotę 3.000,00 zł.

Sprzedaż pojazdu nie została uzgodniona z uczestnikiem postępowania. W dowodzie rejestracyjnym pojazdu jako jego właściciel figurowała wyłącznie wnioskodawczyni.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 30 grudnia 2012 r. k. 262;

potwierdzenie zgłoszenia zbycia pojazdu z dnia 7 stycznia 2013 r. k. 263;

przesłuchanie wnioskodawczyni k. 259)

Na dzień rozwiązania związku małżeńskiego stron na rachunku nr (...) Otwartego Funduszu Emerytalnego prowadzonego przez (...) S.A. wnioskodawczyni zgromadziła 414, (...) jednostki rozrachunkowe o wartości 36,83 zł

Natomiast uczestnik postępowania na rachunku nr (...) Otwartego Funduszu Emerytalnego prowadzonego przez (...) S.A. zgromadził 763, (...) jednostki rozrachunkowe o wartości 36,83 zł.

(zgodne oświadczenia stron)

Wnioskodawczyni wyprowadziła się ze wspólnej nieruchomości w dniu 20 czerwca 2007 r.

(dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni k. 259)

Obecnie w przedmiotowej nieruchomości mieszka uczestnik postępowania wraz
z córkami stron – M. S. oraz jej mężem R. S., a także J. T. i jej córką W. Ż..

Działka nr (...) nie jest wykorzystywana.

(dowód: przesłuchanie uczestnika postępowania k. 259 – 259v)

W przedmiotowej nieruchomości z punktu widzenia prawa budowlanego mogą zostać wydzielone dwa odrębne lokale mieszkalne. Jednakże nie ma możliwości prowadzenia samodzielnych gospodarstw i dlatego też taki podział powinien istnieć ramach funkcjonowania jednej rodziny. Fizyczny podział nieruchomości zmniejszy komfort korzystania z niej, a nieruchomość straci na wartości. Koszt niezbędnych prac adaptacyjnych wyniesie około 38.691,01 zł.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa lądowego K. B. k. 145 – 152;

ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego K. B. k. 189)

Po rozwodzie uczestnik postępowania w okresie od dnia 2 sierpnia 2008 r. do dnia
6 czerwca 2010 r. dokonał spłaty reszty ceny kupna przedmiotowej nieruchomości w łącznej wysokości 1.064,98 zł.

Tytułem podatku od nieruchomości za okres od 11 września 2008 r. do 15 listopada 2010 r. uczestnik postępowania uiścił łączną kwotę 615,00 zł.

(dowody wpłat k. 61 )

W trakcie trwania niniejszego postępowania S. T. wyraził zgodę na sprzedaż przedmiotowej nieruchomości na wolnym rynku. W tym celu na zgody wniosek stron niniejsze postępowanie zostało zawieszone. Jednakże mimo wcześniejszych deklaracji S. T. udaremniał jej sprzedaż, a w szczególności dokonanie oględzin nieruchomości przez pracowników biura obrotu nieruchomościami czy też osoby zainteresowane jej kupnem.

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawczyni M. W. w dniu 13 marca 2009 r. zawarła ponowny związek małżeński z R. W.. Jest właścicielem nieruchomości mieszkalnej położonej
w M., która została zakupiona na kredyt, a do spłaty pozostała kwota około 140.000,00 zł. Obecnie wnioskodawczyni nie pracuje. Wraz z mężem przebywa poza granicami kraju. Mąż wnioskodawczyni tytułem wynagrodzenia za pracę osiąga dochód w wysokości 3.000,00 zł.

(dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni k. 259)

Uczestnik postępowania S. T. pracuje jako mechanik w spółce (...) uzyskując wynagrodzenie w wysokości 1.500,00 zł. Nie zawierał kolejnego związku małżeńskiego. Uczestnik postępowania nie posiada oszczędności, ani innego majątku niż objęty niniejszym postępowaniem, nie posiada też tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego. Choruje na nadciśnienie.

(dowód: przesłuchanie uczestnika postępowania k. 259 – 259v)

Po opuszczeniu przedmiotowej nieruchomości wnioskodawczyni domagała się od uczestnika postępowania wynagrodzenia za korzystanie z jej części nieruchomości. W tym celu w 2010 roku wystosowywała pisemne wezwanie do zapłaty obejmujące okres 12 miesięcy. Uczestnik postępowania nie poczuwał się do obowiązku zapłaty, gdyż część domu zajmowała córka stron wraz ze swoim mężem.

(dowód: przesłuchanie stron k. 259 – 259v )

S. T. wyrokiem Sądu Rejonowego w Miliczu wydanym w dniu
20 kwietnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt II K 197/09 został uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na uszkodzeniu samochodu osobowego marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) poprzez przebicie opon w ilości czterech sztuk i zniszczenie anteny samochodowej i za to przestępstwo wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wykonanie orzeczonej kary zostało warunkowo zawieszone na okres próby wynoszący 3 lata.

S. T. był uprzednio karalny sądownie z art. 178a § 2 k.k.

(dowód: akta Sądu Rejonowego w Miliczu w sprawie II K 197/09)

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie wnioskodawczyni o podział majątku jaki powstał w trakcie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej z uczestnikiem postępowania, wobec rozwiązania małżeństwa stron przez rozwód należało uznać za zasadne.

Na wstępie wskazać należy, że dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na powołanych wyżej dokumentach zaoferowanych przez strony postępowania oraz nadesłanych przez towarzystwa emerytalne prowadzące dla stron rachunki w otwartych funduszach emerytalnych, a także przesłuchaniu stron oraz opiniach biegłych sądowych
z zakresu budownictwa i szacowania nieruchomości. Zdaniem Sądu opinie sporządzone przez biegłych sądowych są wyczerpujące i przekonujące. Biegli szczegółowo uzasadnili sposób oraz podstawy opracowania opinii, zaś pozostałe dokumenty nie budzą wątpliwości
w zakresie ich wiarygodności. Jak chodzi o zeznania stron, Sąd uznał je za wiarygodne, gdyż były pozbawione wewnętrznych sprzeczności, korelowały z pozostałymi dowodami, a nadto brak było jakichkolwiek podstaw, by odmówić im przymiotu wiarygodności.

Za zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał zaoferowane przez wnioskodawczynię dowody z dokumentów w postaci umowy kredytowej z dnia 10 stycznia 2007 r. wraz z harmonogramem spłat, a także ogłoszenia z prasy lokalnej. Przy czym kwestia ta zostanie szczegółowo omówiona w dalszej części uzasadnienia.

Mając na uwadze, iż wspólność majątkowa małżeńska małżonków ustała po zmianie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia
17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1691), do podziału majątku wspólnego, do zwrotu ewentualnych nakładów i wydatków poczynionych na ten majątek z majątku osobistego bądź z majątku wspólnego na majątek osobisty, stosuje się obecne przepisy.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 31 § 1 k.r.io. z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte tą wspólnością stanowią zaś majątek osobisty każdego z małżonków. Wspólność ustawowa jako system, którego istnienie uzależnione jest od istnienia małżeństwa, ustaje ex lege na skutek orzeczenia rozwodu przez sąd. Z treści przepisu art. 43 § 1 k.r.io. wynika, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Stosownie do treści art. 212 § 1- 3 k.c. podział majątku może polegać na przyznaniu rzeczy której nie da się podzielić, stosownie do okoliczności jednemu z małżonków
z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego, zaś jeśli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne, przy czym Sąd oznaczy wysokość, termin, sposób uiszczenia spłat i dopłat.

W świetle przepisów art. 46 k.r.io. w sprawach nie unormowanych w tym kodeksie do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, stosuje się odpowiednio przepisy
o dziale spadku, zaś przepis art. 1035 k.c. nakazuje stosowanie do działu spadku przepisów
o współwłasności, tj. art. 210 k.c. i następnych. Dział natomiast może w świetle tych przepisów nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi uczestnikami bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z uczestników. W tym ostatnim przypadku sąd stosuje odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów bezpośrednio odnoszących się do działu spadku (art. 1035 k.c.).

Zgłoszony wniosek o podział majątku wspólnego podlegał rozpoznaniu na podstawie art. 567 k.p.c. oraz art. 680 – 688 k.p.c. i art. 617 – 625 k.p.c.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że między stronami postępowania istniał od dnia 12 sierpnia 1978 r. do dnia 22 lipca 2008 r. ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, który został zniesiony wskutek prawomocnego orzeczenia o rozwodzie, a także okoliczność, iż strony nie zawierały żadnych umów majątkowych małżeńskich. Ostatecznie kwestią bezsporną było, iż strony dobrowolnie podzieliły między sobą ruchomości, za wyjątkiem samochodów osobowych. Poza sporem pozostawała również wartość pojazdu F. (...), a także przyjęcie do rozliczenia pojazdu O. (...) wierzytelności uzyskanej w wyniku jego sprzedaży. Bezspornym było także, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą środki zgromadzone na rachunkach w otwartych funduszach emerytalnych. Spór dotyczył natomiast ustalenia czy składnik majątkowy w postaci nieruchomości zabudowanej stanowiącej działki gruntu nr (...) o łącznej powierzchni 0,1914 ha położonej w P., gmina M., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) wchodzi w skład majątku dorobkowego stron. Ponadto spornym pozostawało ustalenie udziałów stron w przedmiotowej nieruchomości z uwzględnieniem stopnia przyczynienia się małżonków do powstania tego składnika majątkowego. Spór dotyczył również nakładów poczynionych przez uczestnika postępowania z jego majątku odrębnego na majątek wspólny, a także żądania zgłoszonego przez wnioskodawczynię odnośnie potrącenie wynagrodzenia za korzystanie przez S. T. z całej nieruchomości

Z treści art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. wynika, że podstawowym zadaniem Sądu w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej jest ustalenie składu i wartości majątku podlegającego podziałowi. Zasadą jest, że podział majątku obejmuje przedmioty majątkowe, które były składnikami tego majątku
w chwili ustania wspólności ustawowej i które istnieją w chwili dokonywania podziału majątku wspólnego.

Zgodnie z treścią art. 31 § 1 i 2 k.r.io. z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1.  pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,

2.  dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

3.  środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

W niniejszej sprawie pomiędzy stronami ostatecznie bezspornym było, iż podziałowi podlegają ruchomości w postaci dwóch samochodów osobowych, a także środki zgromadzone na rachunkach stron w Otwartych Funduszach Emerytalnych. Również wartość tych składników majątkowych ostatecznie nie była między nimi sporna. Spór dotyczył natomiast przedmiotowej nieruchomości. Uczestnik postępowania zarzucał, iż nieruchomość ta stanowiła mienie zakładowe, a wnioskodawczyni nie była stroną umowy najmu i dlatego też nie mogła jej skutecznie nabyć na swoją rzecz. W ocenie Sądu wbrew twierdzeniom uczestnika postępowania wyżej wskazana nieruchomość stanowi składnik majątku wspólnego stron. Należy zauważyć, iż w dacie jej nabycia strony pozostawały w związku małżeńskim, istniał między nimi ustrój wspólności majątkowej, a ponadto oboje małżonkowie byli stroną umowy i złożyli stosowne oświadczenie, że wspólnie nabywają przedmiotowe prawo. Decydujące w tym wypadku jest nie tyle złożenie przez nich oświadczenia o pochodzeniu środków z majątku wspólnego, a złożenie oświadczenia o wspólnym nabyciu i to do majątku wspólnego, o czym świadczy wniosek o wpisanie ich do księgi wieczystej nr (...) na prawie wspólności ustawowej (§ 8 umowy z dnia 23 maja 1995 r.). Okoliczność ta znajduje odzwierciedlenie w treści księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości. Ponadto zgodnie treścią przepisu art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych
i hipotece domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie
z rzeczywistym stanem prawnym, co uzasadnia przyjęcie, iż prawo wpisane istnieje, przysługuje podmiotowi oznaczonemu we wpisie, a treść prawa jest zgodna
z wpisem.

Wobec powyższego argumentacja uczestnika postępowania nie mogła odnieść skutku. Jednocześnie należy podkreślić, iż uczestnik postępowania reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika poza swoimi gołosłownymi twierdzeniami w tym zakresie nie zgłaszał żadnych żądań odnoszących się do umowy sprzedaży czy też treści księgi wieczystej.

Ustalając wartość przedmiotowej nieruchomości Sąd oparł się na przeprowadzonym
w sprawie dowodzie z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania wartości nieruchomości albowiem ustalenie wartości rynkowej nieruchomości wymagało wiadomości specjalnych. Sporządzona przez biegłego A. G. opinia pisemna spełniała wszelkie wymogi stawiane tego typu dowodom, a ponadto nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Ponadto w skład majątku wspólnego wchodzą dwa samochody osobowe, co do których strony nie zrezygnowały z podziału. Przy czym F. (...) istniejący na datę rozwodu i orzekania o podziale, a O. (...) tylko w chwili rozwodu. Wobec powyższego Sąd przyjął równowartość ceny uzyskanej ze sprzedaży tego pojazdu, gdyż pomiędzy stronami w tym zakresie nie doszło do żadnych rozliczeń. Wartość F. (...) ustalono na podstawie zgodnych oświadczeń stron, gdyż nie budziła ona w tym zakresie zastrzeżeń Sądu, a odnośnie O. przyjęto kwotę wynikającą z umowy sprzedaży, która ostatecznie nie była kwestionowana przez strony.

Niewątpliwie w skład majątku wspólnego stron wchodzą również środki zgromadzone na rachunkach w otwartych funduszach emerytalnych. Przy czym z uwagi na budzące wątpliwość interpretacyjne pisma Towarzystwa (...), w tym nieudzielenie informacji odnośnie środków zgromadzonych na rachunkach stron na dzień rozwodu za podstawę rozliczenia tego składnika majątkowego – przy zgodnym oświadczeniu stron w tym zakresie – przyjęto wartość transferu dokonanego na skutek zmiany otwartego funduszu emerytalnego przez M. W. i S. T. w dniu 1 czerwca 2007 r., do którego dodano jednostki rozrachunkowe przypadające za okres od maja 2007 r. do sierpnia 2008 r., a następnie pomnożono przez kwotę 36,83 zł, która została wskazana w pismach Towarzystwa (...) z dnia 3 kwietnia 2014 r. i z dnia 28 kwietnia 2014 r. jako cena jednostki. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż przyjęta metoda odnosiła się do środków zgromadzonych przez obie strony.

Z tych względów orzeczono jak w pkt I sentencji postanowienia.

Zgodnie z treścią art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga w szczególności także
o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Przepis art. 43 § 1 k.r.io. wprowadza ustawowe domniemania równości udziałów małżonków w majątku, który był objęty wspólnością ustawową, chyba że małżonek, z ważnych powodów, żąda ustalenia przez Sąd na podstawie art. 46 § 2 kr.io. nierównych udziałów, tj. ustalenia ich
z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku.

Żądanie w tym zakresie zostało zgłoszone przez uczestnika postępowania i dotyczyło wyłącznie jednego składnika majątku wspólnego tj. przedmiotowej nieruchomości.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż nie można domagać się ustalenia nierównych udziałów tylko w niektórych składnikach majątku wspólnego. Przepis art. 43 § 2 k.r.io. nakazuje ocenić stopień, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, a nie poszczególnych składników tego majątku. Za taką interpretacją przemawia szczególny charakter majątku wspólnego, który obejmuje dorobek małżonków zgromadzony w czasie trwania wspólności ustawowej. Ponadto powyższy przepis określa dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Pierwszą jest niejednakowy sposób przyczyniania się małżonków do powstania tego majątku, drugą stanowią "ważne powody". Obie przesłanki muszą być spełnione łącznie i pozostawać
w określonej relacji. Z jednej strony żadne "ważne powody" nie uzasadniają same przez się ustalenia nierównych udziałów, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, z drugiej - różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku bierze się pod uwagę dopiero wtedy, gdy za ustaleniem nierównych udziałów przemawiają "ważne powody" (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
27 czerwca 2003 r., sygn. akt IV CKN 278/01, LEX nr 82435). Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z ogólną zasadą ciężaru dowodu zawartą w art. 6 k.c. przesłanki, o których mowa wyżej musi udowodnić małżonek, który wystąpił z żądaniem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1997 r., sygn. akt II CKN 348/97, LEX nr 479357). W ocenie Sądu w niniejszym postępowaniu S. T. istnienia takich przesłanek nie wykazał, a ponadto nie zaoferował w tym zakresie żadnego materiału dowodowego. Jednocześnie należy zauważyć, iż z zeznań stron
i podanych przez nie okoliczności wynika, że obie strony w równym stopniu przyczyniały się do zaspokajania potrzeb rodziny. Przez cały czas trwania związku małżeńskiego były aktywne zawodowo, za wyjątkiem okresu pozostawania bez zatrudnienia wnioskodawczyni, która jednajże w tym czasie zajmowała się dziećmi i prowadziła gospodarstwo domowe. Zatem podnoszony przez uczestnika argument związany z uzyskaną bonifikatą na zakup nieruchomości przy braku zarówno przesłanek o charakterze etycznym jak i żądania nierównych udziałów co do całości majątku nie mógł odnieść skutku.

Wobec powyższego Sąd nie znalazł podstaw do odstępstwa od zasady wyrażonej
w art. 43 § 1 k.r.io. i w pkt II postanowienia ustalił, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe.

Zgodnie z art. 45 § 1 i 2 k.r.io. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego (…).

Przy dokonywaniu rozliczeń między małżonkami wartość wydatków i nakładów ustala się na podstawie stanu z chwili ich poczynienia i cen rynkowych z chwili orzekania
w tym przedmiocie.

Mając powyższy przepis na uwadze Sąd uwzględnił w pkt III żądanie uczestnika postępowania dotyczące rozliczenia poczynionych przez niego wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny stron, w postaci rat spłacanych w okresie od dnia 2 sierpnia 2008 r. do dnia 6 czerwca 2010 r. z tytułu wykupu przedmiotowej nieruchomości tj. kwotę 1.064,98 zł. Za zasadne uznał także żądanie w przedmiocie rozliczenia poniesionych przez niego wydatków z tytułu podatku od nieruchomości w okresie od dnia 11 września 2008 r. do dnia 15 listopada 2010 r. w wysokości 615,00 zł.

Natomiast w pozostałym zakresie powyższe żądanie nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem dotyczyło okresu, kiedy małżeństwo stron nie zostało rozwiązane przez rozwód. Zatem Sąd oddalił wniosek dotyczący rozliczenia tych środków za okres od początku 2008 r. do dnia 22 lipca 2008 r. Ponadto Sąd nie uznał żądania dotyczącego ustalenia, że kwota pieniężna w wysokości 500,00 zł pochodzi z darowizny od rodziców uczestnika postępowania poczynionej wyłącznie na jego rzecz. W tym zakresie materiałem dowodowym zaoferowanym przez S. T. był dowód z przesłuchania w charakterze świadków jego rodziców. Jednakże na skutek potwierdzenia przez wnioskodawczynię okoliczności, iż rodzice S. T. przekazali na zakup przedmiotowej nieruchomości kwotę 500,00 zł, uczestnik cofnął wniosek o ich przesłuchanie. Należy przy tym zauważyć, iż wnioskodawczyni poświadczyła wyłącznie fakt podarowania tych środków, natomiast
w żaden sposób nie potwierdziła, iż wyżej wskazana kwota została podarowana do majątku osobistego S. T.. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał powyższe żądanie za nieudowodnione, a w konsekwencji oddalił również wniosek o zwaloryzowanie tej kwoty.

Z tych względów orzeczono jak w pkt IV sentencji postanowienia.

Wnioskodawczyni w tym zakresie wystąpiła z dwoma żądaniami: pierwszym dotyczącym rozliczenia spłaconych rat kredytu zaciągniętego na zakup samochodu marki O. (...) oraz drugim obejmującym potrącenie wynagrodzenia za korzystanie przez uczestnika postępowania z całej nieruchomości. W ocenie Sądu w obu przypadkach wnioskodawczyni nie wykazała wysokości żądania. W zakresie kredytu samochodowego M. W. przedstawiła wyłącznie harmonogram jego spłaty, jednakże z dokumentu tego nie wynika, iż raty faktycznie zostały uiszczone. Jeżeli chodzi o żądane wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości wnioskodawczyni jako materiał dowodowy zaoferowała wyłącznie ogłoszenia prasowe dotyczące wynajmu lokali, co w ocenie Sądu nie jest wystarczające. W tym zakresie konieczny był wniosek o dokonanie wyceny przez biegłego sądowego, a taki nie został zgłoszony. Wobec powyższego w tej części żądanie należało oddalić w całości. O czym orzeczono w pkt V.

Dokonując podziału majątku wspólnego w pkt VI Sąd miał na względzie ogólną regułę znoszenia współwłasności wynikającą z art. 211 i nast. k.c., zgodnie z którą
w pierwszym rzędzie należy dążyć do podziału w naturze istniejących składników majątkowych przy wyrównaniu ewentualnych różnic dopłatami pieniężnymi, z tym zastrzeżeniem, ze jeśli możliwe jest dokonanie zniesienia współwłasności w sposób wynikający ze zgodnych wnio­sków stron, Sąd winien orzec zgodnie z tymi wnioskami (art. 622 § 2 k.p.c.) Jeśli brak jest zgody stron, zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana sto­sownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż stanowisko stron odnośnie podziału składnika majątkowego w postaci nieruchomości było w trakcie trwania tego postępowania wielokrotnie modyfikowane. Początkowo wnioskodawczyni wnosiła o przyznanie nieruchomości uczestnikowi postępowania z obowiązkiem spłaty należnego jej udziału. Uczestnik postępowania domagał się zarządzenia sprzedaży nieruchomości przez Sąd. Wobec powyższego wnioskodawczyni podniosła, iż korzystniejsza dla stron będzie jej sprzedaż na wolnym rynku i w tym celu strony zgodnie wniosły o zawieszenie postępowania. Z uwagi na postawę uczestnika postępowania, który utrudniał sprzedaż nieruchomości wnioskodawczyni wniosła ostatecznie o przyznanie tego składnika S. T. i spłatę jej udziału. Uczestnik postępowania zażądał natomiast fizycznego podziału nieruchomości i wydzielenia dwóch odrębnych lokali, zastrzegając jednocześnie, iż nie dysponuje środkami na sfinansowanie niezbędnych w tym celu prac adaptacyjnych. Takiemu rozwiązaniu kategorycznie sprzeciwiła się wnioskodawczyni, która podniosła, iż wspólne zamieszkiwanie stron w jednej nieruchomości nie jest możliwe, a ponadto nie wyraziła zgody na pokrycie kosztów związanych z wydzieleniem dwóch lokali. Ostatecznie uczestnik postępowania zadeklarował chęć przejęcia przedmiotowej nieruchomości na własność.

Rozstrzygając o sposobie podziału majątku dorobkowego Sąd kierował się przede wszystkim aktualnym sposobem korzystania z tego przedmiotu majątkowego przez wnioskodawczynię i uczestnika postępowania, a nadto stopniem zainteresowania stron tym składnikiem majątku i ich faktycznymi potrzebami, a nadto uwzględniając zarówno wnioski stron, potrzeby mieszkaniowe każdej ze stron, jak i ich możliwości finansowe.

Przeciwko fizycznemu podziałowi budynku na dwa odrębne lokale mieszkalne przemawiało, iż podział taki mógłby funkcjonować w ramach jednej rodziny z uwagi na brak możliwości prowadzenia samodzielnych gospodarstw. Nie bez znaczenia jest również okoliczność, iż fizyczny podział nieruchomości zmniejszy komfort korzystania z niej,
a nieruchomość straci na wartości. Ponadto koszty prac adaptacyjnych związanych
z wydzieleniem lokali byłby znaczne, a uczestnik postępowania deklarował, iż nie posiada środków na ten cel, natomiast wnioskodawczyni nie wyrażała zgody na ich uiszczenie. Jednocześnie należy podkreślić, iż nałożenie na uczestników obowiązku wykonania prac adaptacyjnych koniecznych do wyodrębnienia samodzielnych lokali, wchodzi w rachubę tylko przy realnej możliwości wykonania przez nich tych prac (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 r., sygn. akt II CK 383/04, LEX nr 602673).

Mając zatem na uwadze zarówno stanowiska stron, jak i opinię biegłego sądowego
z zakresu budownictwa lądowego K. B., którą Sąd uznał za wyczerpującą i przekonującą należało obie działki gruntu nr (...), które stanowią funkcjonalnie i gospodarczo jedną całość przyznać na rzecz uczestnika postępowania, zasądzając przy tym stosowną dopłatę na rzecz wnioskodawczyni. Jednocześnie należy zauważyć, iż za pominięciem sposobu podziału polegającego na sprzedaży nieruchomości
i przyznaniu jej uczestnikowi postępowania przemawiają okoliczności sprawy. Sąd miał na względzie, iż obecnie przedmiotowa nieruchomość pozostaje centrum życiowym dla uczestnika postępowania i dwóch wspólnych córek stron i ich rodzin. S. T. nie ma nie ma tytułów do innych nieruchomości mieszkalnych w których mógłby zamieszkać. Ponadto obie strony ostatecznie zgodnie wskazały, że prawo własności nieruchomości powinno zostać przyznane uczestnikowi. Natomiast wniosko­dawczyni od siedmiu lat nie zamieszkuje w przedmiotowej nieruchomości, a ponadto zaspokaja swoje potrzeby mieszkaniowe w domu, który zakupiła po rozwiązaniu związku małżeńskiego. Nie zachodziły zatem żadne przeszkody natury słusznościowej, przemawiające przeciwko przyznaniu uczestnikowi prawa do tej nieruchomości. Jednocześnie należy zauważyć, iż przy kategorycznym stanowisku wyrażonym przez wnioskodawczynię, która w żaden sposób nie jest zainteresowana przedmiotową nieruchomością Sąd nie znalazł żadnych racjonalnych powodów by dzielić obie działki i różnicować sposób ich przyznania. Ponadto działka niezabudowana została wyceniona przez biegłego na poziomie 5.000,00 zł, a więc nie ma aż tak dużego znaczenia odnośnie rozliczeń stron.

Dokonując podziału pozostałych składników majątku wspólnego stron, Sąd przyznał na rzecz wnioskodawczyni kwotę 3.000,00 zł uzyskaną z tytułu sprzedaży samochodu marki O. (...), która de facto została przez M. W. odebrana w związku z zawartą transakcją. Mając przy tym na uwadze, iż środkami uzyskanymi ze sprzedaży tego składnika majątku wspólnego wnioskodawczyni nie podzieliła się z uczestnikiem postępowania. Ponadto M. W. przydzielono zgromadzone przez nią środki na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego w wysokości 15.311,80 zł. Zatem wnioskodawczyni przyznano składniki majątkowe o łącznej wartości 18.311,80 zł.

Natomiast na wyłączną własność uczestnika postępowania Sąd przydzielił ponadto użytkowany przez niego samochód osobowy marki F. (...) o wartości 1.000,00 zł,
a także środki zgromadzone na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego w wysokości 28.138.06 zł. Zatem uczestnikowi postępowania przypadły składniki majątkowe o łącznej wartości 282.138,06 zł.

Po ustaleniu sposobu podziału majątku wspólnego koniecznym stało się ustalenie przez Sąd wysokości spłaty na rzecz wnioskodawczyni, której wysokość została obliczona na podstawie stosunku wartości dzielonego prawa do wysokości udziałów, jakie przypadały byłym małżonkom we wspólnym prawie. Łączna wartość majątku wspólnego to 300.449,86 zł, a zatem wartość udziałów stron wynosi po 150.224,93 zł.

Mając na uwadze, że uczestnikowi postępowania przyznane zostały składniki majątku o łącznej wartości 282.138,06 zł, a na rzecz wnioskodawczyni o łącznej wartości 18.311,80 zł, M. W. należy się od S. T. dopłata do jej udziału na kwotę 131.913,13 zł. Następnie od kwoty tej należało odjąć, stosownie do przysługujących udziałów w majątku wspólnym tj. połowę wydatków poczynionych przez uczestnika z majątku osobistego na wspólny, o których mowa w pkt III czyli kwotę 840,00 zł. Zatem łączna wartość dopłaty zasądzona w pkt VII na rzecz wnioskodawczyni od uczestnika wynosi 131.073,13 zł.

Zdaniem Sądu, okoliczności sprawy przemawiały za odroczeniem płatności powyższej kwoty, w sposób oznaczony w punkcie VII postanowienia. Rozstrzygnięcie o takiej treści znajduje uzasadnienie w brzmieniu art. 212 § 3 k.c., który stanowi, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekra­czać lat dziesięciu.

W myśl utrwalonego orzecznictwa oznaczenie sposobu i terminu uiszczenia spłat powinno być dokonane przez sąd z urzędu, przy czym należy zbadać i rozważyć sytuację osobistą i majątkową stron obciążonych spłatami i uprawnionych do spłat, w konsekwen­cji tak rozłożyć ciężar spłat, by nie pozbawić osób zobowiązanych środków bieżących, ale jedno­cześnie niezgodne z interesem uprawnionego byłoby rozłożenie na wieloletnie raty, co stanowi­łoby pokrzywdzenie osoby uprawnionej do spłat. Sąd zważył, iż spłata ma funkcję kompensa­cyjną jako służąca możliwości nabycia przez uprawnionego substytutu przedmiotu, który wyszedł z jego majątku. Zasadą winna być spłata jednorazowa. Zasada ta ulega korekcie, gdy szczególne obiektywne okoliczności przemawiają za czasowym odroczeniem płatności, zwłaszcza leżące po stronie dłużnika, które czyniłyby nierealnym spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia.

W niniejszej sprawie uczestnik postępowania nie dysonuje środkami na dokonanie jednorazowej spłaty, a ponadto – zdaniem Sądu – jego sytuacja majątkowa nie pozwala na przyjęcie, że jest on zdolny do zgromadzenia w krótkim okresie całej kwoty należnej spłaty. S. T. oprócz przedmiotowej nieruchomości nie posiada innego majątku,
a osiągane przez niego dochody nie są znaczne. W ocenie Sądu taka sytuacja uczestnika wyklucza spłacenie wnioskodawczyni bezpośrednio po uprawomocnieniu się orzeczenia
o podziale majątku w formie jednorazowej. Zdaniem Sądu, niezbędne jest wyznaczenie uczestnikowi takiego sposobu i terminu spłaty, który umożliwi mu zgromadzenie koniecznych do spłaty środków, np. w drodze pożyczki czy też kredytu zaciągniętego
w banku. Ponadto uczestnik postępowania będzie dysponować majątkiem, który umożliwia zabezpieczenie ewentualnego kredytu. W związku z tym Sąd rozłożył zasądzone świadczenia na raty, przy czym pierwsza z nich w kwocie 31.073,13 zł ma zostać zapłacona jednorazowo w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, zaś kolejne 108 rat po 926,00 zł każda mają być płatne miesięcznie z tym że pierwsza z nich w terminie 7 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. W przekonaniu Sądu aktualna sytuacja uczestnika, przy uwzględnieniu, iż od daty rozwodu dysponował sześcioletnim okresem, w którym mógł przygotować się do tego rodzaju wydatków, pozwalała na zasądzenie pierwszej raty
w wyższym wymiarze, co pozwoli wnioskodawczyni przynajmniej częściowo uzyskać zaspokojenie z tytułu podziału majątku i w jakiś sposób zrealizować cele związane
z wydatkowaniem tych środków. Jednocześnie Sąd odroczył termin zapłaty tej raty na 6 miesięcy, by dać uczestnikowi dodatkowy czas na zgromadzenie takich środków. Z tych samych względów Sąd zadecydował o rozłożeniu reszty spłaty na raty miesięczne po 926,00 zł każda. W ocenie Sądu tak skonstruowany sposób spłaty daje szansę jego realizacji i uwzględnia interesy oraz sytuacje dochodowe obu stron. Sąd miał przy tym na uwadze, iż zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego zarówno wiek uczestnika postępowania jak
i jego niskie dochody uniemożliwią mu lub poważnie utrudnią uzyskanie kredytu pozwalającego na jednorazową spłatę wnioskodawczyni. Ponadto wraz z uczestnikiem postępowania w przedmiotowej nieruchomości mieszkają wspólne córki stron, które również osiągają dochody i być może w takiej sytuacji będą zainteresowane ta nieruchomością,
a S. T. będzie mógł liczyć na ich pomoc odnośnie zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni spłaty. Sąd uwzględnił również interes wnioskodawczyni, gdyż wysokość przyznanych spłat będzie umożliwiać jej spłatę rat kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości.

Rozstrzygnięcie co do odsetek wynika z art. 481 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby me poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności me ponosi; przy czym jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

W związku z tym, iż składniki majątkowe zostały przyznane w taki sposób, iż nie ma potrzeby orzekania o ich wzajemnym wydaniu, Sąd w pkt VIII Sąd stwierdził jedynie, iż taka okoliczność ma miejsce w niniejszej sprawie.

Skoro strony dokonały już przesunięć rzeczy ruchomych z majątku wspólnego do ich majątków osobistych, a ponadto w toku postępowania ostatecznie w tym zakresie zrezygnowały z podziału, należało w tej części postępowanie umorzyć. Z tych względów
w oparciu o przepis art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzeczono jak w pkt IX sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania w pkt X i XI Sąd orzekł w oparciu o zasadę wynikającą
z art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 520 § 1 k.p.c, każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od tej zasady. Co prawda, interesy stron w niniejszym postępowaniu były sprzeczne, ale nie sposób przyjąć, że uzasadnia to obciążenie jednej ze stron obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez drugiego z współmałżonków (czego domagał się pełnomocnik uczestnika postępowania). Po pierwsze, wnioski i żądania obu stron uwzględnione zostały tylko częściowo, zatem nie sposób wskazać tą ze stron, która z uwagi na nieuwzględnienie jej wniosków powinna być traktowania jako „przegrywająca" i obciążona obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez stronę „wygrywającą". Po drugie, strony był w równym stopniu zainteresowane wynikiem niniejszego postępowania, a zatem zasady słuszności przemawiają przeciwko przyjęciu, że tylko jedna z nich powinna ponieść jego koszty. Po trzecie wreszcie, postawa stron w toku postępowania, nie pozwala na stwierdzenie, że tylko jedna ze stron swoim zachowaniem doprowadziła do konieczności sądowego rozstrzygnięcia w przedmio­cie podziału majątku; żaden z małżonków w tym okresie nie wykazywał woli ugodowego rozwią­zania sporu, a więc zdaniem Sądu oboje powinni ponieść samodzielnie koszty związane z docho­dzeniem swoich praw przed Sądem.

Brakujące koszty obejmują natomiast wynagrodzenie biegłego, gdyż uczestnik postępowania został częściowo zwolnionych od kosztów sądowych tj. ponad kwotę 450,00 zł. W ocenie Sadu mając na uwadze szczególne okoliczności niniejszej sprawy związane
z koniecznością rozliczeń pomiędzy stronami z tytułu podziału majątku należało odstąpić od obciążania którejkolwiek ze stron tymi kosztami. Jednocześnie trzeba zauważyć, iż nie są to kwoty znaczące, a ponadto zostały juz w znacznej mierze uiszczone.