Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Alicja Sołowińska

SA Dorota Elżbieta Zarzecka

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 stycznia 2015 r. w B.

sprawy z odwołania M. K. P. Restauracja w O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe

na skutek apelacji M. K. P. Restauracja w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 stycznia 2014 r. sygn. akt IV U 3875/13

I. zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 3 września 2013 r. w ten sposób, że stwierdza iż M. K. P. Restauracja w O. nie jest zobowiązana do uiszczenia za okres od 01.04.2013 r. do 31.03.2014 r. podwyższonej o 50% składki na ubezpieczenie wypadkowe;

II. oddala apelację w pozostałym zakresie;

III. znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu za II instancję.

Sygn. akt III AUa 574/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 3 września 2013 r., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz art. 34 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.), stwierdził, że w okresie od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. obowiązuje M. K. P. Restauracja w O. jako płatnika składek stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe podwyższona o 50 %. Organ rentowy wskazał, że M. K. za miesiące od maja do lipca 2013 r. wykazała nieprawidłową stopę procentową składki wypadkowej w wysokości 0,93 %, zamiast 1,93 % podstawy wymiaru. Wobec tego ZUS ustalił stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 2,90 % podstawy wymiaru, uwzględniając sankcję z art. 34 ustawy wypadkowej.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawczyni żądała jej zmiany i uchylenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. według stopy procentowej podwyższonej o 50 % oraz zasądzenia kosztów procesu. Skarżąca zarzuciła, że ZUS pominął wszelkie okoliczności związane z dokonanym przez płatnika wyborem, w tym fakt wyrejestrowania z ubezpieczeń i zarejestrowania z innego tytułu. Wskazała, że przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe skarżąca nie miała obowiązku przekazywania danych niezbędnych do określenia przez Zakład wskaźnika korygującego, dlatego wysokość stopy procentowej ustalona została przez nią samodzielnie na podstawie art. 33 ust. 1 w związku z art. 28 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych i wyniosła ona tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której należy skarżąca, tj. działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (0,93 %), przy liczbie co najmniej 10 ubezpieczonych.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że od dnia 1 października 2011 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r. wnioskodawczyni była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako wspólnik spółki komandytowej. W dniu 1 maja 2013 r. wnioskodawczyni jako osoba ubezpieczona – wspólnik spółki komandytowej dokonała wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i z tym samym dniem dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Do ubezpieczenia wypadkowego zgłosiła około 50 zatrudnionych pracowników. Numer Identyfikacji Podatkowej oraz data powstania obowiązku opłacania składek (w dniu 1 października 2011 r.) pozostały bez zmian. Ustalił też, że M. K. nadal figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym jako wspólnik spółki komandytowej: Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) J. K..

Sąd Okręgowy dostrzegł, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie złożonych dokumentów ustalił, że w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. do ubezpieczenia wypadkowego zgłoszona była tylko 1 osoba, to jest M. K.. Skarżąca jako płatnik składek samodzielnie ustaliła składkę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 0.93% podstawy wymiaru składki.

Sąd Okręgowy stwierdził też, że w przypadku zmiany tytułu ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność nie dokonuje się wyrejestrowania płatnika składek oraz ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń. Powołując się na art. 8 ust. 6 pkt 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, definiujących osobę prowadzącą pozarolniczą działalność ocenił, że M. K. jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenie a także jest płatnikiem składek jako pracodawca w stosunku do pracowników zatrudnionych od miesiąca maja 2013 r.

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego, w dokumentach rozliczeniowych od maja 2013 r. do lipca 2013 r. wnioskodawczyni wykazała nieprawidłową stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 0,93 %. W związku z zatrudnieniem w maju 2013 r. 50 pracowników wymieniona powinna w okresie składkowym od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. wykazywać stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,93 % podstawy wymiaru składek, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków, w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2012 r. (Dz. U. z 2002 r., Nr 200, poz. 1692 ze zm.). Zdaniem tego Sądu, M. K. błędnie przyjęła, że zgłaszając w maju 2013 r. do ubezpieczenia wypadkowego ponad 10 osób powinna wykazywać stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości określonej dla grupy działalności, do której płatnik należy z uwagi na swój przeważający rodzaj działalności określony kodem (...). Stwierdził też, że bez znaczenia w tej sprawie pozostają rozważania skarżącej co do formy prowadzonej przez nią działalności gospodarczej i tytułu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. A ponieważ w ocenie Sąd pierwszej instancji skarżąca nieprawidłowo ustaliła liczbę ubezpieczonych (zamiast 50 osób zgłosiła 1 osobę) – dlatego Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasadnie zastosował sankcję z art. 34 ustawy wypadkowej.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wywiodła odwołująca, zaskarżając wyrok w całości, która zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że przepis ten nie ma zastosowania w przypadku płatnika składek, który dokonał zmiany tytułu ubezpieczenia w związku z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, podlegającego wpisowi do rejestru REGON,

b)  art. 28 ust. 4 i art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez uznanie, iż zmiana tytułu ubezpieczenia płatnika składek nie ma wpływu na ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe,

c)  art. 34 ust. 1 w z w. z art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez niewłaściwe zastosowanie skutkujące ustaleniem odpowiedzialności skarżącej, określonej w normie prawnej wynikającej z przedmiotowego przepisu podczas gdy przedmiotowa norma nie ma zastosowania wobec skarżącej,

d)  art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 28 ust. 2 i 4, 29 ust. 2 i 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez ich niezastosowanie,

2)  naruszenie przepisów postępowania tj.

a)  nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nie uwzględnienie i nie rozważenie wszystkich zarzutów zgłoszonych w odwołaniu, w tym w zakresie przesłanek zastosowania sankcji przewidzianej w przepisach ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

b)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niepełne i nie odnoszące się do argumentów powoda uzasadnienie wyroku, brak wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku i przytoczenia przepisów prawa, w tym w zakresie zastosowania wobec odwołującej się sankcji przewidzianej w przepisach ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a także sprzeczność pomiędzy podstawą faktyczną i prawną rozstrzygnięcia Sądu I instancji,

c)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie materiału dowodowego, a mianowicie na bezpodstawnym uznaniu, iż odwołująca się w sposób zawiniony.

Czyniąc powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającej go decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wydanej w dniu 3 września 2013 r. poprzez uchylenie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące płatnika składek w roku składkowym obejmującym okres od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. według stopy procentowej podwyższonej o 50,00% oraz stwierdzenie, że stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek w roku składkowym obejmującym okres od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. wynosi 0,93 % oraz o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz odwołującej się kosztów postępowania za obie instancje. Jako wnioski ewentualne wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył:

Apelacja jest częściowo zasadna.

Sąd Apelacyjny w świetle art. 382 orzeka na podstawie materiału dowodowego zebranego w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny poszerzył materiał dowodowy zebrany w sprawie przesłuchując w charakterze strony M. K. (k.78) oraz dopuszczając dowód z dokumentu w postacie wydruku (...) (k.75). Istotną okolicznością - nie bez znaczenia w sprawie jest fakt podany przez odwołującą się , iż to nie ona faktycznie wypełniała druk (...), a tylko go akceptowała. Został on bowiem przygotowany przez zatrudnioną przez nią kadrową E. W., która ma za sobą 20 letni staż jako kadrowa w różnych firmach. Nadto kadrowa zapewniała ją ,iż sposób wypełniania druku ( w ustalonej tym liczby ubezpieczonych pkt. III druk (...) k.75 ) . Z przesłuchania odwołującej wynika przy tym przekonywująco ,iż sama nie byłby nawet w stanie poradzić sobie z wypełnieniem tego druku.

Poszerzony materiał dowodowy oceniany jako całość potwierdził zasadnicze ustalenia Sądu Okręgowego jako poprawne i dokonane zgodnie z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego (art. 233 § 1 k.p.c.). Na korektę zasługuje jedynie omyłkowe wskazanie w jednym z fragmentów uzasadnienia, iż skarżąca zgłosiła do ubezpieczenia zamiast 50 pracowników, tylko 1 osobę. Omyłka ta nie wpływa na prawidłowość rozstrzygnięcia. Można też przyznać słuszność skarżącej w zakresie naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisu art. 328 § 2 k.p.c. Jednakże ta okoliczność nie miała wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie. W zakresie wad uzasadnienia trzeba zresztą pamiętać, iż wady te z reguły nie mają ma wpływu na treść wyroku, gdyż uzasadnienie sporządzane jest po jego wydaniu (por. wyroki z dnia 1 lipca 1998 r., I PKN 220/98, OSNAPiUS 1999 nr 15, poz. 482; z dnia 9 lipca 1998 r., I PKN 234/98, OSNAPiUS 1999 nr 15, poz. 487; z dnia 7 kwietnia 1999 r., I PKN 653/98, OSNAPiUS 2000 nr 11, poz. 427 oraz z dnia 5 września 2001 r., I PKN 615/00, OSNP 2003 nr 15, poz. 352). Aby zatem zarzut obrazy art. 328 § 2 k.p.c. uznać za skuteczny, koniecznym jest - wykazanie, iż wady uzasadnienia są tak istotne, że uniemożliwiają całkowicie dokonanie oceny prawidłowości zapadłego wyroku.

Stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie w istocie nie był sporny , co sporna była jego odniesienie do przepisów prawa materialnego.

Istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia 2 kwestii : po pierwsze czy skarżąca prawidłowo ustaliła stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 0,93% obowiązującej w roku składkowym w okresie od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r ; po drugie jeżeli uczyniła to nieprawidłowo to czy nastąpiło to wskutek podania organowi nieprawdziwych danych lub nieprzekazania ich w ogóle .

Co się tyczy pierwszej z tej kwestii to trzeba zgodzić się w pełni z organem rentowym jak i Sądem pierwszej instancji, iż ustalenie wysokości składki przez skarżącą nie nastąpiło w sposób prawidłowy.

Jak wiadomo art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm., zwana dalej u.s.u.s.) przewiduje obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność pozarolniczą, definiując te podmioty przez wymienienie w art. 8 ust. 6 u.s.u.s. osób o różnym statusie prawnym, ale nie wprowadzając definicji pojęcia działalności pozarolniczej. Osobami takimi są jednocześnie osoby prowadzące działalność pozarolniczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcy i artyści, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy spółek osobowych, wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki lub ich zespoły, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Na tle art. 8 ust. 6 u.s.u.s. należy stwierdzić, że pojęcie „prowadzenie działalności pozarolniczej" jest pojęciem szerszym od działalności gospodarczej określonej w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm., zwana dalej: u.s.d.g.). Do pojęcia działalności gospodarczej w powyższym (wąskim) rozumieniu ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych odwołuje się tylko w art. 8 ust. 6 pkt 1, a w pozostałych punktach tego przepisu wymienia osoby nieprowadzące działalności gospodarczej w ścisłym znaczeniu tego pojęcia. Właśnie w kręgu tych osób znajduje się w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wspólnik spółki komandytowej, który jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na fakt prowadzenia działalności gospodarczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2011 r., II UK 271/10, Legalis nr 376663).

Z treści art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej wynika, że dla potrzeb podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wspólnik spółki komandytowej uważany jest za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą. Pozostawanie wspólnikiem takiej spółki stanowi zatem prowadzenie pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2010 r. II UK 82/10). Każdy wspólnik spółki osobowej (w tym spółki komandytowej) jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne. Płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne jest również osoba fizyczna prowadząca indywidualną działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Podkreślić należy, że w razie przekształcenia pozarolniczej działalności z tytułu pozostawania wspólnikiem spółki komandytowej w indywidualną działalność gospodarczej (o których mowa w art. 8 ust. 6 u.s.u.s.), nie ulega zmianie zakres podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Konsekwencją takiego przekształcenia jest przede wszystkim zmiana danych identyfikacyjnych w ZUS osoby prowadzącej pozarolniczą działalność. Konieczna też będzie zmiana kodu tytułu ubezpieczenia. W takim przypadku płatnik składek zobowiązany jest złożyć wyrejestrowanie z ubezpieczeń, a następnie ponowne zgłoszenie do ubezpieczeń, zgodnie z art. 36 ust. 14 u.s.u.s.

Powyższe przekształcenie stanowi jednak nieprzerwaną kontynuację prowadzonej przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności, a w konsekwencji kontynuację podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym. Dlatego okoliczność wyrejestrowania się przez skarżącą w dniu 1 maja 2013 r. z ubezpieczeń społecznych, którym skarżąca podlegała jako wspólnik spółki komandytowej (kod ubezpieczenia: 05 43) i zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca indywidualną działalność gospodarczą (kod ubezpieczenia: 05 10) stanowi tylko zmianę tytułu podlegania ubezpieczeniom przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 u.s.u.s. Zmiana ta nie będzie miała jednak wpływu na uznanie, iż w całym okresie z tych obu tytułów skarżąca jest traktowana jak płatnik składek (jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenie jako wspólnik spółki komandytowej, a z tytułu prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej jest płatnikiem składek jako pracodawca w stosunku do pracowników zatrudnionych od maja 2013 r.).

Wysokość stóp procentowych składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych reguluje art. 22 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe i ubezpieczenie chorobowe wysokość stóp procentowych jest jednakowa dla wszystkich ubezpieczonych (art. 15 ust. 1 u.s.u.s.). Na wysokość tych stóp procentowych nie ma wpływu ani tytuł ubezpieczenia, ani też status ubezpieczonego czy płatnika składek.

Inaczej rzecz przedstawia się w przypadku składek na ubezpieczenie wypadkowe. Stopa procentowa tych składek nie jest jednakowa dla wszystkich ubezpieczonych, lecz zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 4 u.s.u.s. oscyluje w granicach od 0,40 do 8,12 % podstawy wymiaru. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od poziomu i skutków zagrożeń zawodowych (art. 15 ust. 2 u.s.u.s.). Stopa procentowa ustalana odrębnie dla każdego płatnika składek pozostaje natomiast taka sama dla wszystkich ubezpieczonych zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego przez tego płatnika, niezależnie od tytułu podlegania temu ubezpieczeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2013 r., II UK 142/12, Legalis nr 639993).

Zasady różnicowania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe w zależności od poziomu zagrożenia wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi określają ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., Nr 167, poz. 1322 ze zm., zwana dalej: ustawa wypadkowa) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. z 2013 r. poz. 878, zwane dalej: rozporządzenie). W świetle postanowień ustawy wypadkowej, obliczenie wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe odbywa się przy uwzględnieniu trzech zmiennych: liczby ubezpieczonych, wartości przypisanej charakterowi działalności prowadzonej przez pracodawcę (grupa działalności) oraz wskaźnika korygującego (art. 28 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej). Ponadto, ustawa wypadkowa na potrzeby różnicowania stopy procentowej podzieliła płatników składek na dwie grupy, tj.: po pierwsze - płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych lub niepodlegających wpisowi do rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON (art. 28 ust. 1 i art. 33 ust. 3 ustawy wypadkowej); po drugie - płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, podlegających wpisowi do rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON (art. 29 ust. 2 ustawy wypadkowej). Liczbę ubezpieczonych, zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy wypadkowej, ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwala stwierdzić, iż skarżąca błędnie ustaliła liczbę ubezpieczonych, od której uzależnione było ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2014 r. Przypomnieć należy, że skarżąca w roku poprzedzającym, tj. w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., podlegała nieprzerwanie (co najmniej jeden dzień w miesiącu) ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jako wspólnik współki osobowej i z tego tytułu, jako płatnik składek, opłacała składki na własne ubezpieczenie społeczne, w tym ubezpieczenie wypadkowe. Należało zatem przyjąć, że w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego, zgodnie z dyspozycją art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej, nie więcej niż 9 ubezpieczonych, co oznacza, iż stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla takiego płatnika składek powinna wynosić 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Zgodnie z ww. rozporządzeniem, najwyższa stopa procentowa, ustalona na rok składkowy trwający od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia 31 marca 2013 r. wyniosła 3,86%. Wobec tego skarżąca jako płatnik składek, zatrudniający nie więcej niż 9 pracowników, powinna wykazać stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,93% podstawy wymiaru składek.

Już z tego powodu nietrafne jest twierdzenie skarżącej o zastosowaniu do niej przepisu art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej (który ma zastosowanie do płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób) oraz art. 33 ust. 1 ustawy wypadkowej (określającego sposób ustalenie stopy procentowej dla płatnika składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej).

Mając na uwadze okoliczność, iż skarżąca w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. nieprzerwanie podlegała ubezpieczeniom społecznym w tym ubezpieczeniu wypadkowemu, nie można również zgodzić się ze skarżącą, iż w przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie będzie miał do niej jako płatnika składek art. 28 ust. 4 ustawy wypadkowej zgodnie, z którym jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w ZUS w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych, o których mowa w ust. 3, ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w tym organie rentowym. W tym ostatnim przypadku sformułowanie „liczby ubezpieczonych, o których mowa w ust. 3” należy rozumieć jako liczbę ubezpieczonych dla miesięcy, w których „zgłaszano” płatnika w ZUS w danym okresie. A zatem nie chodzi tu o sumowanie ubezpieczonych i dzielenie przez liczbę miesięcy, ale ustalenie tej liczby w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w ZUS (por. D. L. Lach, Komentarz do art. 28 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny powyższy przepis stanowi regulację szczególną dotyczącą sytuacji, gdy płatnik składek podlega wielokrotnemu zgłoszeniu w ZUS, a w szczególności, gdy wielokrotnie zawiesza i wznawia lub kończy i podejmuje działalność. W tej sytuacji nie można mówić o jednym „zgłoszeniu”, lecz o wielokrotnym „zgłaszaniu” do ubezpieczenia. Ponieważ z okoliczności stanu faktycznego sprawy nie wynika, ażeby skarżąca miała przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym, przepis art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie będzie miał zastosowania przy ustalaniu stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Stąd też zarzut naruszenia tego przepisu należy uznać za chybiony.

Przechodząc do drugiej kwestii - tj. czy organ rentowy prawidłowo zobowiązał skarżącą do opłacenia składek na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 31 marca 2013 r. według stopy procentowej podwyższonej o 50%, należy zwrócić uwagę na treść art. 34 ust. 1 i 3 ustawy wypadkowej. W tym zakresie rozważania wypada rozpocząć od z ust. 1 art. 34 ustawy , w myśl którego tego przepisu, jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, ZUS ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę. W myśl ust. 3 powołanego art. 34, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do płatników składek, o których mowa w art. 28 ust. 1 i art. 33 ust. 1 i 2, którzy nieprawidłowo ustalili liczbę ubezpieczonych lub grupę działalności, przy czym, jeżeli płatnik składek stwierdzi nieprawidłowość, obowiązany jest on ponownie ustalić stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe we własnym zakresie. Zatem, sankcja w postaci podwyższonej stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z art. 34 ust. 3 odnosi się do płatników, którzy samodzielnie ustalają wysokość stopy procentowej składki kierując się ilością osób zgłoszonych przez płatnika składek do ubezpieczenia wypadkowego i grupą działalności według (...). Literalna wykładnia tychże przepisów prowadzi zaś do wniosku, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zastosować sankcję określoną w art. 34 ust. 1 w związku z art. 34 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wobec płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych tylko wówczas, gdy nieprawidłowo ustalili oni tę liczbę ubezpieczonych (niewłaściwie zastosowali art. 28 ust. 3 ustawy), a rezultatem tej nieprawidłowości było zaniżenie stopy procentowej składki.

Na tle dominującego orzecznictwa Sądu Najwyższego można stanowczo przyjąć, iż po pierwsze przepisy prawa ubezpieczeń społecznych, zwłaszcza zaś przepisy kreujące sankcje dla płatników składek, powinny być interpretowane ściśle.

Po drugie realna sankcja o charakterze administracyjno-karnym wynikająca z art. 34 ust.1 ustawy nakładana na płatnika powoduje konieczność zachowania co najmniej minimalnych standardów obrony płatnika. Płatnik który wadliwie wypełnia swój obowiązek, musi mieć zatem możliwość obrony i wykazania, że niedopełnienie tego obowiązku było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 lutego 2012 r., I UK 207/11, LEX nr 1130156, z dnia 6 września 2012 r., II UK 39/12, M.P.Pr. 2013, nr 1, s. 49-50 oraz z dnia 12 lutego 2013 r., II UK 183/12, LEX nr 1360241).

Po trzecie przyjmuje się przesłanką odpowiedzialności z art. 34 ust. 1 ustawy jest możliwość przypisania płatnikowi winy w nie przekazaniu danych lub przekaże nieprawdziwe danych ( por. wyrok SN z dnia 6 sierpnia 2013 r. II UK 431/12; wyrok SN z 12 lutego 2013 II UK 183/12 ; wyrok SN z dnia 6 września 2012 r. II UK 39/12;

wyrok SN z dnia 21 lutego 2012 r. I UK 207/11 ).

Po czwarte wreszcie w orzecznictwie akcentuje się również , iż stwierdzenie czy strona nie ponosi, czy też ponosi, odpowiedzialność na zasadzie art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej musi być dokonywanie indywidualnie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, których dopiero łączna ocena może doprowadzić do konkluzji, że w konkretnej sprawie wymierzenie składki wypadkowej podwyższonej było zgodne lub nie do pogodzenia z normą prawną zawartą w powołanym przepisie i oceniane także przez pryzmat zasady zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez to państwo prawa ( wyrok SN z dnia 14 lutego 2013 r. III UK 53/12 ; wyrok SN 6 sierpnia 2013 r. II UK 431/12; wyrok SN z 21 lutego 2012 r. sygn. akt I UK 207/11)

Uwzględniając powyższe uwagi w okolicznościach niniejszej sprawy w ocenie Sądu Apelacyjnego odwołującej się nie można przypisać winy w podaniu niewłaściwej liczby ubezpieczonych na druku (...) , albowiem u podstaw wskazanie niewłaściwej liczby ubezpieczonych nie było przyjęcie przez skarżąca jakiekolwiek nieprowadzonej zmiennej służącej do jej wyliczenia, lecz przyjęcie poglądu prawnego, który ostatecznie okazał się wadliwy. Nadto składając (...) druk pozostawała ona w zaufaniu do przygotowującej go merytorycznie swojej kadrowej o dużym doświadczeniu zawodowym, która na dodatek informowała ją o konsultacji sposobu jego wypełnienia z organem rentowym.

W skrócie rzecz ujmując skarżąca uważała w ślad za swoją kadrową, iż działalność od 1 maja 2013 r. prowadzona przez nią jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą zgłoszona do ubezpieczenia z kodem 0510 - nie jest kontynuacją działalności gospodarczej prowadzanej przez nią przed tą datą jako wspólnika spółki komandytowej i zgłoszonej do ubezpieczenia pod kodem (...). Podzielenie poglądu skarżącej powodowałoby zastosowanie art. 28 ust.4 ustawy , co w konsekwencji dawałoby podstawę do przyjęcia , iż zgłosiła ona właściwą liczbę ubezpieczonych. Dopiero wykazanie wadliwości tego poglądu prawnego skarżącej spowodowało konieczność prawidłowego ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Zdaniem Sądu Apelacyjnego samo zastosowanie wadliwego poglądu prawnego przez płatnika, który w danych okolicznościach miał choćby minimalne racjonalne uzasadnienie - nie jest podaniem nieprawdziwych danych w rozumieniu art. 34 ustawy. Wadliwa interpretacja przepisów prawa, które bynajmniej do łatwych , jasnych i zrozumiałych nie należą - nie pozwala też na przypisanie skarżącej winy w podaniu niewłaściwej liczby ubezpieczonych. O winie skarżącej nie świadczy bowiem ani sam fakt, iż z możliwych interpretacji przepisów prawa wybrała interpretację dla siebie najkorzystniejszą, ani nawet to , że dokonując takiej interpretacji dokonała zmiany wyrejestrowania się ubezpieczenia jako wspólnik spółki komandytowej i zgłoszenia jako niego jako osoba prowadząc działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386§1 k.p.c. częściowo uwzględnił apelację.

W związku z częściowym uwzględnieniem apelacji o kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. znosząc je wzajemnie.