Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Maria Jolanta Kazberuk

SA Alicja Sołowińska

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lipca 2015 r. w B.

sprawy z odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w A.

przy udziale zainteresowanej P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 czerwca 2014 r. sygn. akt V U 794/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie;

II.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sygn. akt III AUa 1520/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 22 kwietnia 2013 r. stwierdził, że P. M. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w A. od dnia 5 stycznia 2013 r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że umowa o pracę była nieważna zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.c., bowiem została zawarta z naruszeniem przepisów k.s.h. (nie była zawarta przez radę nadzorczą lub przez pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników) i miała na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W odwołaniu od powyższej decyzji (...) Sp. z o.o. w A. wnosiła o jej zmianę poprzez ustalenie ubezpieczenia P. M. na podstawie umowy o pracę oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Zdaniem odwołującej, umowa o pracę była ważna, bowiem umowa z P. M. została zawarta przez prokurenta M. W. upoważnionego w ramach czynności objętych prokurą do zawierania m.in. umów z zakresu prawa pracy. M. W. został ustanowiony prokurentem na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników i należało go uznać za pełnomocnika w rozumieniu art. 210 § 1 k.s.h.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Ubezpieczona P. M. przychyliła się do stanowiska skarżącego. Dodatkowo powołała się na uchwałę nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników Spółki (...) z dnia 25 października 2010 r., którą ustanowiono M. W. pełnomocnikiem do reprezentowania Spółki przy zawieraniu wszystkich umów pomiędzy Spółką a członkiem jej zarządu. Podniosła też, że pomimo nieważności umowy zawartej pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a członkiem zarządu strony mogą nawiązać stosunek pracy poprzez czynności dorozumiane. Wnosiła również o zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 3 czerwca 2014 r. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że P. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w A. od dnia 5 stycznia 2013 r. (pkt I sentencji wyroku); zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w A. 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II sentencji wyroku) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz P. M. 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt III sentencji wyroku).

Sąd Okręgowy ustalił, że P. M. jest Prezesem jednoosobowego Zarządu (...) Spółki z o.o. w A.. W dniu 20 grudnia 2012 r. zgromadzenie wspólników w pełnym składzie podjęło jednogłośnie uchwałę o nawiązaniu od dnia 1 stycznia 2013 r. stosunku pracy z P. M. i powierzeniu jej stanowiska Dyrektora Zarządzającego w wymiarze ¼ etatu w zadaniowym systemie pracy za wynagrodzeniem 7.000 zł brutto. W dniu 5 stycznia 2013 r. pomiędzy Spółką reprezentowaną przez M. W. a P. M. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony na stanowisko Dyrektora Zarządzającego w wymiarze czasu pracy ¼ etatu - 10 godzin tygodniowo z miesięcznym wynagrodzeniem brutto w kwocie 7.000 zł. W okresie od dnia 20 lutego 2013 r. do dnia 24 marca 2013 r. P. M. pobierała wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a od dnia 25 marca 2013 r. zgłosiła roszczenie o zasiłek chorobowy.

Oceniając stan faktyczny sprawy, Sąd Okręgowy podkreślił, że stwierdzenie nieważności umowy o pracę zawartej z naruszeniem art. 210 § 1 k.s.h. powoduje wyłączenie z ubezpieczeń społecznych. W oparciu o poglądy doktryny i orzecznictwa Sądu Najwyższego uznał jednak, że zawarcie nieważnej umowy o pracę w pewnych przypadkach może prowadzić do nawiązania stosunku pracy i to na warunkach określonych w tej umowie. Wskazał, że może to mieć miejsce wówczas, gdy pracownik za wiedzą i wolą osób (organów) uprawnionych do działania za pracodawcę został dopuszczony do wykonywania pracy na warunkach przewidzianych taką umową, co dotyczy również nawiązania stosunku pracy z członkami zarządów spółek kapitałowych (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005 r., I PK 123/04 i z dnia 7 kwietnia 2009 r. I PK 215/08).

Sąd Okręgowy podkreślił, że w Spółce (...) nie działa rada nadzorcza, ale z uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników nr (...) z dnia 25 października 2010 r. wynika, że M. W. został ustanowiony pełnomocnikiem do reprezentowania Spółki przy zawieraniu wszystkich umów pomiędzy Spółką a członkiem jej zarządu. Na tej podstawie stwierdził, że umowa o pracę zawarta przez M. W. reprezentującego Spółkę z P. M. odpowiadała wymogom określonym w art. 210 § 1 k.s.h., a warunki umowy o pracę odpowiadały warunkom ustalonym przez wspólników w uchwale z dnia 20 grudnia 2012 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego, brak było podstaw do przyjęcia, że zawarcie umowy o pracę zmierzało do obejścia prawa czy też było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz stwierdzenia nieważności umowy w świetle art. 58 § 1 i 2 k.c. Sąd Okręgowy ocenił, że w sprawie P. M. wykonywała pracę w ramach zawartej umowy. W tym celu odwołał się do zeznań B. W. (jednego ze wspólników) oraz wyjaśnień złożonych w charakterze strony przez M. W. i P. M., z których wynikało, że spółka (...) starała się o zatwierdzenie planu dochodzenia do uznania na lata 2014-2016 dla grupy producentów owoców i warzyw, co wiązało się między innymi z uzyskaniem dotacji z Unii Europejskiej. Spółkę tę reprezentowała (...) Sp. z o.o. w B.. P. M. w ramach zawartej umowy o pracę przygotowywała dokumenty, zestawienia, szacunki niezbędne do przygotowania planu dla firmy (...).

Sąd Okręgowy uznał, że okoliczności te wynikały również z dokumentów złożonych przez (...) Sp. z o.o. oraz z decyzji Marszałka Województwa (...) i wystąpienia pokontrolnego. Zdaniem tego Sądu, w świetle treści maila skierowanego do P. M. przez firmę (...) materiał niezbędny do przygotowania planu był obszerny i wymagał dużego nakładu pracy. Z zeznań świadka i wyjaśnień stron wynikało, że przygotowanie materiałów do planu wymagało dojazdów z S. (gdzie mieszka i pracuje P. M.) do A., a także dyspozycyjności. Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, zawarcie umowy o prace z ubezpieczoną na określonych warunkach (w tym z wysokim wynagrodzeniem) nie sposób uznać za naruszające zasady współżycia społecznego. Fakt, że ubezpieczona rzeczywiście pracę wykonywała, w ocenie Sądu, nie dawało podstaw do uznania, że umowę o pracę zawarto wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Nie mogło też o tym świadczyć wydanie przez lekarza medycyny pracy zaświadczenia dopiero w dniu 17 stycznia 2013 r., bowiem w badaniu profilaktycznym nie stwierdzono przeciwwskazań zdrowotnych P. M. do zatrudnienia na stanowisku Dyrektora Zarządzającego. Ponadto, zdaniem Sądu Okręgowego, dane zawarte w karcie informacyjnej leczenia szpitalnego z Oddziału (...)z dnia 5 lutego 2013 r. stwierdzały stan ciąży 5-8 tydzień z rozpoznaniem poronienia zagrażającego, co doprowadziło Sąd do wniosku, że ani strony zawierające umowę o pracę ani też wspólnicy podejmujący uchwałę dotyczącą zatrudnienia ubezpieczonej nie mieli świadomości i nie przewidywali konieczności korzystania przez nią ze zwolnienia lekarskiego od dnia 20 lutego 2013 r. W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że P. M. łączy ze Spółką (...) ważny stosunek pracy, wobec czego podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu na zasadzie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Nadto, Sąd oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika ZUS złożone na rozprawie w dniu 28 maja 2014 r., bowiem okoliczności, które miałyby podlegać ustaleniu zostały dostatecznie ustalone (art. 217 § 3 k.p.c.).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w pkt I sentencji wyroku. O kosztach zastępstwa procesowego (pkt II i III) Sąd Okręgowy rozstrzygnął zgodnie z art. 98 k.p.c. oraz z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu i z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wywiódł organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 6 ust 1 pkt 1,2,4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie ww. przepisów i ustalenie, że P. M. jako pracownik u płatnika składek Dobry Sad sp. z o.o podlega obowiązkowo ubezpieczeniom :emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 5 stycznia 2013 r.,

2.  naruszenie prawa procesowego art. 233 k.p.c., poprzez przeprowadzenie przez Sąd dowolnej w miejsce swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że pomiędzy P. M. a firmą (...) sp. z o.o. - pomimo braku wiarygodnych dowodów w sprawie - doszło do nawiązania skutecznego stosunku pracy od dnia 5 stycznia 2013 r. bez naruszenia art. 210 § 1 k.s.h. i istnieją wiarygodne dowody potwierdzające fakt wykonywania pracy,

3.  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie oddalenie wniosków dowodowych złożonych przez pełnomocnika ZUS na rozprawie w dniu 28 maja 2014 r. a mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie w sprawie.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji ZUS z dnia 6 września 2013 r. lub o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył:

Apelacja jest zasadna.

Jak wiadomo podstawę orzeczenia Sądu odwoławczego stanowi materiał dowodowy zebrany w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym jeżeli Sąd odwoławczy uzupełnił ten materiał (art. 382 k.p.c.). Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, albowiem Sąd Apelacyjny uzupełnił materiał dowodowy sprawy dopuszczać dowód z informacji pracodawcy ubezpieczonej firmie (...) udzielonej przez tę firmą co do korzystania ze zwolnień lekarskich przez ubezpieczoną (k. 294) dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonej z okresu mającego znacznie w sprawie (k. 276 i 280 koszulki) informacji Urzędu Marszałkowskiego (k. 281) oraz uzupełniający dowód z przesłuchania w charakterze strony ubezpieczonej (301v). Poszerzony materiał dowodowy nie potwierdza ustaleń Sądu Okręgowego co do okoliczności zwarcia ważnej umowy o pracę, lecz wskazuje na zawarcie umowy pozornej, której celem było jedynie uzyskanie tytułu to ubezpieczenia z wysoką podstawą wymiaru składki, w sytuacji pewności co do wytępianie ryzyka niezdolności do pracy w związku z ciążą. Ustalenia zatem poczynione przez Sąd Okręgowy Sąd ten poczynił w oparciu o niepełny materiał dowodowy, a nadto rozważania Sadu Okręgowego pomijają istotne dla stanu faktycznego elementy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem art. 233 § 1 k.p.c. zawiera przede wszystkim nakaz - nie doznający wyjątku - aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r., III CKN 562/98 (...); postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2002 r., II CKN 691/99, LEX nr 54339, Prok. i Pr.-wkł. (...)). Takiemu obowiązkowi Sąd Okręgowy o tyle nie sprostał, że nie wyjaśnił istotnych okoliczności związanych z zawarciem i realizacją umowy o pracę. Przede wszystkim należało zauważyć, iż w momencie zawierania spółką umowy o prace ze spółką (...) ubezpieczona pozostawała w stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy ze spółką z o.o. (...) w S. , gdzie też na stałe była zameldowana , a pracę w tej spółce świadczyła w sztywnym czasie pracy od 7-15.00 ( umowa akta osobowe). Pracę w spółce (...) świadczyć miała natomiast zgodnie z kwestionowaną umową o pracę w A. (na ¼ etatu - 10 godzin ) oddalone o 85 km od S.. Przedmiotowa umowa miała zastać zawarta zgodnie z uchwałą wspólników od 01.01.2013r., a faktycznie zawartą ją od 5 stycznia 2013r. Sad Apelacyjny ustalił, iż ubezpieczona w spółce (...) w okresie 27 grudnia 2012 r. do 4 stycznia 2013 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, a 2 poprzedzające te ten okres dni robocze 21 i 24 grudnia 2012 r. przebywała na urlopie wypoczynkowym. Nie jest zatem bez znaczenia jak przyjął to Sąd Okręgowy okoliczność, że ubezpieczona uzyskała zaświadczenie lekarza medycyny pracy dopiero w dniu 17 stycznia 2013 r. , przed zawarciem bowiem jako osoba niezdolna do pracy takiego zaświadczenie nie mogłaby uzyskać. Z tego zresztą powodu zdaniem Sądu Apelacyjnego przesunięto moment zatrudnienia z 1 na 5 stycznia 2013r. Zdaniem Sądu Apelacyjnego skoro zwarcie przedmiotowej umowy poprzedza czas , w którym ubezpieczona była do pracy niezdolna, to trudno przyjąć, iż wolą stron było rzeczywiste nawiązanie stosunku pracy i jej świadczenie przez ubezpieczoną.

Ubezpieczona zeznając w charakterze strony przed Sądem Okręgowym (k. 207 ; 00:46:32) podała przy tym nieprawdę, iż o ciąży dowiedziała się 5 lutego 2013 r. . Tymczasem z nadesłanej dokumentacji medycznej z gabinetu ginekologa J. F. wynika, iż ubezpieczona zgłosiła się do niego do badania 3 stycznia 2013r. (koszulka k. 276 dokumentacja med.), a zatem w dacie kiedy była już na zwolnieniu lekarskim i wówczas założoną jej kartę ciąży. Trudno zatem przyjąć, iż od dnia 3 stycznia 2013r. a zatem jeszcze przed zawarciem umowy o pracę ubezpieczona nie wiedziała o ciąży, a zważywszy że wspólnicy spółki to bliska rodzina ubezpieczonej, trudno jest przyjąć, iż oni również nie wiedzieli o ciąży i stanie zdrowia ubezpieczonej. Niewiarygodne w tym zakresie są zatem zeznania wspólników - rodzeństwa ubezpieczonej : świadka B. W. (k. 168) i prokurenta spółki (...) ( 204 k.). Z zapisów karty ciąży prowadzącego ginekologa wynika , iż następna wizyta ubezpieczonej u niego miała miejsce w dniu 23 stycznia 2013r. i wówczas skarżyła się ona na zły stan zdrowia ( złe samopoczucie , brak apetytu, wymioty). Nie ulega wątpliwości, iż wizytę lekarską musiało poprzedzać utrzymywanie się tych objawów przez jakiś czas. Biorąc pod uwagę okoliczności związane z jej zamieszkiwaniem w S. i pracą na pełny etat w spółce (...) w nawiązaniu do niezdolności do pracy do 4 stycznia 2013r. , rozpoznaną ciążą co najmniej od 3 stycznia 2013r. zły stan zdrowia sygnalizowany lekarzowi już w 23 stycznia 2015 r. ( zapisy dokumentacji medycznej dot. ubezpieczonej) trudno przyjąć, iż ubezpieczona była fizycznie w stanie dojeżdżać z S. do A. ( 85 km) i wykonywać swoje obowiązki w ramach umowy o pracę.

W okolicznościach niniejszej sprawy trudno też dopatrzeć się potrzeby zatrudnienia ubezpieczonej, skoro wcześniej pełniła funkcję Prezesa bez umowy o pracę ze spółką, którą na co dzień zajmował się faktycznie jej brat M. W. działając na podstawie samodzielnej prokury (k. 12v) . On też w świetle zakresu obowiązków ubezpieczonej miał być jej bezpośrednim przełożonym. Potrzebę zatrudnienia P. M. M. W. tłumaczył tym (k.70) wszczętą procedurą uzyskania przez spółkę statusu grupy producenckiej, w związku z czym ubezpieczona w ramach zawartej umowy o pracę miała przygotowywać wszystkie niezbędne dokumenty celem ich przełożenia Agencji, Urzędowi Marszałkowskiemu oraz firmie (...) , która przygotowywała plan dochodzenia do uznania grupy producenckiej. Jego wyjaśnienia w tym zakresie nie do końca pokrywają się jednak z informacją z dnia 14 kwietnia 2014r. uzyskaną z Urzędu Marszałkowskiego (k. 281-282), z której dowód przeprowadził Sąd Apelacyjny. W świetle tejże informacji spółka (...) uznana została wstępnie za grupę producentów owoców i warzyw, jednakże w dniu 29 października 2010 r. złożyła wniosek o cofnięciu tego uznania, wskutek czego po dokonaniu zwrotu udzielonej pomocy w dniu 21 stycznia 2011 r. Marszałek Województwa (...) w dniu 21 stycznia 2011 r. wydał decyzję o cofnięciu wstępnego uznania za grupę producentów i warzyw. Jeżeli spółka zmierzała wystąpić z nowym wnioskiem w tym zakresie to wpada zauważyć, przygotowaniem dokumentacji w tym zakresie i tak zajmowała się spółka (...) w B. (pismo tej firmy z dnia 5 listopada 2012r. k.99), a spółce tej ubezpieczona jako członek zarządu udzieliła pełnomocnictwa jako Prezes zarządu w dniu 29 stycznia 2013r. Zawarcie umowy o pracę nie miało żadnego znaczenia dla zwiększenia obowiązków ubezpieczonej pełniącej wcześniej funkcję prezesa, sama zresztą funkcja prezesa - pełniona jeszcze przed zawarciem kwestionowanej umowy o pracę- zważywszy na fakt faktycznego zarządzania spółką przez brata, odległość miejsca zamieszkania ubezpieczonej od siedziby spółki - nie polegała w zasadzie na realnym zarzadzaniu spółką, lecz na podpisywaniu niektórych dokumentów. W świetle zeznań ubezpieczeń przed Sądem Apelacyjnym (k.301.) jej wiedza o istotnych parametrach spółki nie jest wielka ( np. nie znała danych dotyczący zysku spółki) . Okoliczność ta koreluje z jej zeznaniami przed Sądem Okręgowym, gdzie ubezpieczona przyznała, iż nie miała wielu obowiązków jako Prezes przed zawarciem umowy o pracę (k.207) .

W świetle tego co powyżej nie jest też bez znaczenia i to, iż spółka w świetle zeznań ubezpieczonej nigdy nikogo nie zatrudniała ( i nie zatrudnia) w oparciu o umowę o pracę. Również długotrwała nieobecność ubezpieczonej w spółce nie jest odczuwalna. Okoliczności zatem przedstawiane przez świadka B. W. i prokurenta spółki (...) mające świadczyć o wzroście obowiązków P. M. po zawarciu umowy o pracę nie polegają na prawdzie, lecz są elementów stwarzania pozorów wykonywania przez nią obowiązków Prezesa spółki w ramach stosunku pracy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego zawarta umowa o pracę była umową pozorną i z tej przyczyny nieważną (art. 83 §1 k.c. w zw. 300 k.p.). W tej sytuacji traci na znaczeniu twierdzenie o jej nieważności wynikające z wadliwej reprezentacji spółki przy jej zwarciu. W tym zakresie Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne i wywód Sądu Okręgowego sprowadzające się do tego, iż spółka posiadała właściwą reprezentację zgodną z regulacją art. 210 §1 k.s.h. , w myśl którego to przepisu w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Skutkiem niezastosowania się do zasad określonych w art. 210 § 1 k.s.h. jest bezwzględna nieważność dokonanej czynności, ale na podstawie art. 58 k.c . (tak też SN w wyroku z dnia 23 lipca 2009 r., II PK 36/09, LEX nr 533075 oraz w wyroku z dnia 19 stycznia 2010 r., I UK 281/09, LEX nr 577826; wyrok SN Z 11 lutego 2015r. I UK 211/14) . Celem tej normy prawnej jest ochrona interesów spółki, które mogłyby być zagrożone w przypadku braku ustawowego ograniczenia umów zawieranych pomiędzy spółką kapitałową, a występującym w jej imieniu zarządem. Wobec powyższego w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W niniejszej sprawie, powyższe warunki zostały spełnione. Co bowiem wynika ze stanu faktycznego sprawy, P. M. jest wspólnikiem i prezesem jednoosobowego zarządu (...) Sp. z o.o. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników tej spółki Uchwałą nr 1/2010 z dnia 25 października 2010 r. ustanowiło M. W. pełnomocnikiem do reprezentowania Spółki przy zawieraniu umów pomiędzy spółką a członkiem jej zarządu. Kolejną Uchwałą nr 3 z dnia 7 grudnia 2011 r. M. W. został ustanowiony prokurentem Spółki (...) Sp. z o.o. W dniu 5 stycznia 2013 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z P. M. umowę o pracę. Spółkę reprezentował M. W..

Wprawdzie w świetle tego stanu faktycznego wadliwie ustanowiono M. W. prokurentem Spółki (zgodnie z art. 208 § 6 k.s.h. w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością prokura jest ustanowiona w drodze uchwały przez zarząd spółki, zaś w niniejszym stanie faktycznym uchwałę taką podjęło nadzwyczajne zgromadzenie wspólników), to jednak ujawniono go w Krajowym Rejestrze Sądowym jako prokurenta i z tym wpisem łączy się domniemanie ważności udzielenia prokury, wynikające z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., 1203 z późn. zm.). Dlatego w ocenie Sądu Apelacyjnego, uznać należy, że M. W. pełni funkcję prokurenta za zgodą jednoosobowego zarządu. To z kolei prowadzi do wniosku, że w momencie zawierania umowy z P. M. (prezesem jednoosobowego zarządu spółki), M. W. pełnił zarówno funkcję prokurenta i jednocześnie pełnomocnika powołanego do reprezentowania spółki do zawieraniu umów z członkiem jej zarządu. Z art. 214 k.s.h. nie wynika bezpośrednio zakaz łączenia obu tych funkcji (przepis ten w § 1 zakazuje jednoczesnego pełnienia funkcji prokurenta i członka rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością). Jednak pełnienie obu tych funkcji przez tę samą osobę i w tym samym czasie może niejako prowadzić do sytuacji, w których członek zarządu zawarłby umowę „z samym sobą”. Może mieć to miejsce, w szczególności gdy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będący jednocześnie jej jednoosobowym zarządem, udzielił prokury i jednocześnie (jako jedyny wspólnik wykonujący uprawnienia zgromadzenia wspólników) upoważnił prokurenta do zawarcia umowy o pracę z sobą ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 19 lutego 2014 r., III AUa 1454/13, LEX nr 1438145). W niniejszej sprawie pełnomocnik z art. 210 § 1 k.s.h. został powołany przez zgromadzenie wspólników wieloosobowej spółki z o.o, a nie jedynego jej wspólnika będącego jednocześnie jej jednoosobowym zarządem., dlatego można wykluczyć ryzyko zawarcia przez członka zarządu umowy o pracę z samym sobą.

Podkreślić też należy, że art. 210 k.s.h. nie określa, kto może być pełnomocnikiem spółki, a tym samym pozostawia swobodę wyboru zgromadzeniu wspólników. Zgodnie z podglądami judykatury (wyrażonymi jeszcze na gruncie obowiązywania kodeksu handlowego i aktualnym na gruncie kodeksu spółek handlowych), w wieloosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością umowa o pracę zawarta przez powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników pełnomocnika będącego członkiem zarządu spółki z innym (innymi) członkami zarządu może być uznana za umowę prawnie skuteczną, nienaruszającą przepisów art. 203 k.h., art. 58 § 1 zdanie pierwsze k.c. i przepisów Kodeksu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1998 r. II UKN 82/98, OSNAPiUS 1999 nr 15, poz. 500; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 1999 r., SA/Bk 94/98, Monitor Podatkowy 2000 nr 1, s. 40; oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2002 r., I SA/Gd (...), LEX nr 76384; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., II UZP 5/10, LEX nr 987754). Zważywszy zatem, że art. 210 § 1 k.s.h. nie określa, kto może być pełnomocnikiem spółki oraz że na gruncie tego przepisu dopuszczalne jest umocowanie przez zgromadzenie wspólników członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do zawarcia umowy o pracę z innym członkiem zarządu a skoro tak, to za dopuszczalne uznać również należy umocowanie przez zgromadzenie wspólników prokurenta do zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu. Wobec przyjęcia pozorności umowy o pracę powyższe rozważania nie miały w istocie znaczenia do rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. dokonał zmiany zaskarżonego wyroku.

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z zm.).