Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2015 roku, wydanym w sprawie z powództwa (...) z siedzibą w W. przeciwko (...) w S. z siedzibą w S. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Skierniewicach oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, sygn. akt V GC 48/15 upr (wyrok – k. 96; uzasadnienie – k. 99 – 105).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła strona powodowa, zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu Skarżąca zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (Dz. U. z 2000 roku, Nr 80, poz. 903, z późn. zm.) poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że powódka nie ponosiła rzeczywistych kosztów utrzymania lokalu pozwanej podczas, gdy powódka jako członek Wspólnoty Mieszkaniowej J. 1 w S. oraz właściciel przedmiotowego lokalu użytkowego jest obowiązana do uiszczania kosztów zarządu nieruchomością wspólną;

b)  art. 666 § 2, 676 i 681 k.c. oraz art. 6b i 6d ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 roku, poz. 150) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że pozwana samodzielnie ponosiła rzeczywiste koszty utrzymania lokalu użytkowego podczas, gdy pozwana jako najemca była obowiązana do wykonywania jedynie napraw bieżących i konserwacji, zaś pozostałe naprawy wykonywała na własne ryzyko;

2.naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez pominięcie dołączonych przez powódkę do pozwu i odpowiedzi na sprzeciw w sytuacji, gdy stanowiły one reakcję powódki na sposób obrony strony pozwanej, co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia części zebranego w sprawie
i niekwestionowanego materiału dowodowego i przyjęcie przez Sąd I instancji, że powódka nie udowodniła swojego roszczenia – co do wysokości;

b)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu wyroku wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, tj. wskazania, że:

- pozwana nigdy nie kontaktowała się z powódką oraz żaden z jej pracowników nigdy nie stawił się osobiście u powódki celem zapoznania się
z dokumentacją dotyczącą kosztów administrowania budynkiem;

- pozwana nie kwestionowała wysokości naliczonych kosztów, lecz albo uzależniła zapłatę od nadesłania jej dokumentacji dotyczącej kosztów administrowania budynkiem albo w ogóle podnosiła, że koszty te jej nie dotyczą;

- powódka dołączała do pisma z dnia 19 października 2011 roku uchwałę właścicieli lokali nr (...) z dnia 12 marca 2008 roku określającą ceny jednostkowe, w tym stanowiące podstawę do obliczenia zaliczki na koszty utrzymania nieruchomości wspólnej (1,10 zł/m ²) i funduszu remontowego (1,90 zł/m ²) oraz wskazywała pozwanej sposób kontaktu w przypadku pytań i wątpliwości odnośnie zadłużenia;

- powódka załączyła do pozwu pismo nr (...) z dnia 26 maja 2014 roku, w którym wykazała wysokość należności przypadających od pozwanej, a ujętych w wystawianych fakturach VAT załączając dokumenty wykazujące wysokość składników stanowiących podstawę wyliczenia należności pozwanej;

- powódka jako członek Wspólnoty Mieszkaniowej J. 1 w S. oraz właściciel lokalu użytkowego zajmowanego przez pozwaną uiszcza miesięczną zaliczkę na koszty utrzymania nieruchomości wspólnej (w wysokości 1,10 zł/m ²) oraz ponosi koszty funduszu remontowego (w wysokości 1,90 zł/m ²), tj. w tej samej wysokości, w jakiej obciąża pozwaną z tytułu ponoszenia rzeczywistych kosztów utrzymania budynku, pomimo, że wynikają one z zebranego w sprawie i niekwestionowanego materiału dowodowego;

c) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, skutkiem czego Sąd I instancji błędnie ustalił, że:

- powódka nie przedstawiła sposobu, w jaki wyliczyła rzeczywiste koszty administrowania i utrzymania budynku podczas, gdy wynikają one wprost z dołączonych do pozwu faktur oraz z brzmienia § 4 ust. 1 umowy z dnia 1 października 1992 roku, tj. w przeliczeniu na m ²;

- powódka nie wykazała wysokości roszczenia podczas, gdy z pism Zarządcy Wspólnoty Mieszkaniowej wynika, że cena jednostkowa stanowiąca podstawę obliczenia zaliczki na koszty utrzymania nieruchomości wspólnej wynosiła 1,10 zł/m ², zaś na fundusz remontowy - 1,90 zł/m ², zaś z rachunku ubezpieczenia/polisy Nr (...) wynika, że stawka miesięczna z tytułu ubezpieczenia lokalu wynosi 9,49 złotych netto za lokal;

- pozwanej przysługiwało prawo żądania nadesłania dokumentacji dotyczącej kosztów administrowania budynkiem podczas, gdy z treści umowy z dnia 1 października 1992 roku wynika wprost, że na powódce spoczywał jedynie obowiązek zapewnienia pozwanej wglądu do tej dokumentacji, z czego pozwana nie skorzystała;

- pozwanej przysługiwało prawo wstrzymania się z zapłatą należności wynikających z faktur podczas, gdy umowa z dnia 1 października 1992 roku takiego uprawnienia nie przewiduje;

- powódka nie ponosiła rzeczywistych kosztów utrzymania lokalu użytkowego pozwanej podczas, gdy z faktu przynależności powódki do Wspólnoty Mieszkaniowej J. 1 w S. jako właściciela lokalu użytkowego zajmowanego przez pozwaną wynika obowiązek ponoszenia kosztów zarządu nieruchomością wspólną.

Wskazując na powyższe zarzuty Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i o uwzględnienie powództwa poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 4 360,16 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 2 180,08 złotych od dnia 28 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty i od kwoty 2 180,08 złotych od dnia 27 września 2014 roku do dnia zapłaty; zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (apelacja – 107 – 110).

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej, rozpoznanie apelacji na rozprawie na podstawie art. 505 ¹⁰ § 2 k.p.c. oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych (odpowiedź na apelację – k. 121 – 124).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotowa sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c. W postępowaniu tym apelację można oprzeć na dwóch wskazanych w przepisie art. 505 ⁹ § 11 k.p.c. podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegają zarzuty prawa procesowego, ponieważ ocena zasadności naruszenia prawa materialnego może być dokonana dopiero po stwierdzeniu, że ustalenia stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku zostały dokonane zgodnie z przepisami prawa procesowego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004 roku, sygn. akt
II CK 409/03).

Nie zasługuje na uwzględnienie podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez pominięcie dołączonych przez powódkę do pozwu i odpowiedzi na sprzeciw w sytuacji, gdy stanowiły one reakcję powódki na sposób obrony strony pozwanej, co w konsekwencji doprowadziło do pominięcia części zebranego w sprawie i niekwestionowanego materiału dowodowego i przyjęcie przez Sąd I instancji, że powódka nie udowodniła swojego roszczenia – co do wysokości.

Artykuł 232 k.p.c., określając reguły rozkładu ciężaru dowodu, stanowi niejako procesowy „odpowiednik" przepisu art. 6 k.c. Wyraża zasadę kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego i to strony, a nie sąd, pozostają dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 2008 roku, II PK 307/07, Legalis; wyrok SN z 7 października 1998 roku, II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662). Oznacza to, że to strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego dla wykazania podnoszonych przez siebie twierdzeń, uzasadniających żądanie. Przepis art. 232 zd. 1 k.p.c. wskazuje jedynie na obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony. Przepis ten nie stanowi podstawy wyrokowania sądu i z tego względu nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2008 roku, I CSK 426/07, Legalis). Adresatem omawianej normy są strony, a nie sąd, co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu (wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 2007 roku, II CSK 293/07, Legalis).

Sformułowany w apelacji zarzut naruszenia w/w przepisów Skarżąca odnosi w istocie do pominięcia przez Sąd I instancji dowodów w postaci dokumentów złożonych w pozwie, a także przy piśmie z dnia 3 marca 2015 roku, tj. przy odpowiedzi na sprzeciw. Jednakże Sąd Rejonowy nie pominął wskazanych dowodów, gdyż dokonał oceny ich wiarygodności. Powódka zobligowana treścią art. 6 k.c. była obowiązana już na etapie składania pozwu powołać dowody mające wykazać zasadność jej roszczenia nie tylko co do zasady, ale też co do wysokości. Powinna zatem była przedstawić dokładny sposób wyliczenia żądanych od pozwanej kosztów administrowania i utrzymania budynku, czego nie uczyniła. Trafnie Sąd Rejonowy uznał, że złożone przy pozwie faktury VAT wystawione przez powódkę stronie pozwanej, będące dokumentem prywatnym i niezaakceptowane przez Spółdzielnię, nie mogły stanowić wiarygodnego dowodu na okoliczność, iż na pozwanej ciążył obowiązek zapłaty kwot wskazanych w tych fakturach. Pozwana jeszcze przed wytoczeniem niniejszej sprawy kwestionowała konieczność uiszczania przez nią innych kosztów ujętych w spornych fakturach niż opłaty za media (centralne ogrzewanie, wodę i odprowadzanie ścieków). Pozwana Spółdzielnia w piśmie z dnia 18 kwietnia 2012 roku (k. 52) wskazywała na niezasadność naliczania dodatkowych kosztów na fundusz eksploatacyjny, fundusz remontowy i koszty administrowania. Ponadto podtrzymywała to stanowisko także w toku procesu, zaprzeczając obowiązkowi zapłaty w/w kosztów. Wobec tego powódka, by sprostać ciężarowi dowodu w zakresie wysokości roszczenia powinna była swe twierdzenia poprzeć innymi niż sporne faktury środkami dowodowymi, czego nie uczyniła.

W świetle powyższego za chybiony należało uznać zarzut naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, skutkiem czego Sąd I instancji, zdaniem skarżącej, miał błędnie ustalić, że powódka nie przedstawiła sposobu, w jaki wyliczyła rzeczywiste koszty administrowania i utrzymania budynku.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu. Powołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (wyrok SN z 20 marca 1980 roku, II URN 175/79, OSNC 1980, Nr 10, poz. 200). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (wyrok SN z 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Legalis). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok SN z 27 września 2002 roku, II CKN 817/00, Legalis; wyrok SN z 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, OwSG 2006, Nr 10, poz. 110). Oznacza to, że przy ocenie mocy i wiarygodności dowodów sąd bierze pod rozwagę nie tylko "materiał dowodowy", ale także wyjaśnienia informacyjne stron, oświadczenia, zarzuty przez nie zgłaszane, zachowanie się stron podczas procesu przejawiające się np. w odmowie lub utrudnieniach w przeprowadzeniu dowodów, itp. (wyrok SN z 24 marca 1999 roku, I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 382). Sąd II instancji może zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji bez konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia (wyrok SN z 4 października 2007 roku, V CSK 221/07, Legalis). Uprawnienie to w przypadku dowodów z zeznań świadków czy też z przesłuchania stron jest uzasadnione w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu I instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd I instancji, nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd II instancji odmiennego stanowiska, o ile tylko ocena ta nie wykroczyła poza granice zakreślone w powołanym przepisie (wyrok SN z 21 października 2005 roku, III CK 73/05, Legalis). W kontekście przedstawionych rozważań Sąd Okręgowy uznał ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji za prawidłową, zgodną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, wobec stanowiska prezentowanego przez stronę przeciwną oraz faktu, iż faktury VAT w zakresie kosztów administrowania, funduszu remontowego i funduszu eksploatacyjnego zostały wystawione przez powódkę bez udziału pozwanej i przy jej zdecydowanym sprzeciwie, faktury te jako środki dowodowe budziły zdecydowane wątpliwości co do ich wiarygodności.

Za niezasadny należało uznać również zarzut naruszenia prawa procesowego art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu wyroku wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych.

Zgodnie z powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie poglądem, uzasadnienie wyjaśnia przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po jego wydaniu, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. Z tych przyczyn zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 marca 2011 roku, w sprawie II PK 202/10 oraz w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 roku, w sprawie II UK 148/09; podobnie Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 27 października 2010 roku, w sprawie I ACA 733/10, opubl. Legalis).

W rozpatrywanej sprawie uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera szczegółowe ustalenia faktyczne, ocenę dowodów i wyczerpujące rozważania pozwalające odtworzyć tok rozumowania Sądu Rejonowego a zatem nie jest dotknięte tego rodzaju uchybieniami, które mogłyby skutkować wzruszeniem zakwestionowanego apelacją orzeczenia.

Nie ma racji Skarżąca gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia prawa materialnego art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (Dz. U. z 2000 roku, Nr 80, poz. 903, z późn. zm.) poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że powódka nie ponosiła rzeczywistych kosztów utrzymania lokalu pozwanej podczas, gdy powódka jako członek Wspólnoty Mieszkaniowej J. 1 w S. oraz właściciel przedmiotowego lokalu użytkowego jest obowiązana do uiszczania kosztów zarządu nieruchomością wspólną.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca. Przepis ten w niniejszej sprawie nie mógł przez Sąd Rejonowy być zastosowany, gdyż pozwana Spółdzielnia nie jest właścicielem lokalu użytkowego.

Chybiony jest także zarzut naruszenia prawa materialnego art. 666 § 2, 676 i 681 k.c. oraz art. 6b i 6d ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 roku, poz. 150) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że pozwana samodzielnie ponosiła rzeczywiste koszty utrzymania lokalu użytkowego podczas, gdy pozwana jako najemca była obowiązana do wykonywania jedynie napraw bieżących i konserwacji, zaś pozostałe naprawy wykonywała na własne ryzyko.

Z całą mocą należy podkreślić, co trafnie zauważył Sąd I instancji, że podstawą dochodzenia należności od strony pozwanej, w szczególności w zakresie oznaczenia jej wysokości była umowa łącząca strony zawarta w dniu 1 października 1992 roku, nie zaś umowa najmu określona w art. 659 i następnych k.c. Umowa zaakceptowana przez obie strony określała obowiązek pozwanej do pokrywania rzeczywistych kosztów administrowania i utrzymania budynku proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni i obowiązujących przepisów jak również koszt remontów w zakresie w jakim zostały one rzeczywiście poniesione przez Administratora nieruchomości. Treść powołanego zapisu umowy pozwala wywieźć, iż obowiązek ponoszenia kosztów w zakresie obciążającym pozwaną Spółdzielnię, a więc przede wszystkim co do ich wysokości istnieje wyłącznie w zakresie kosztów rzeczywistych, faktycznie poniesionych przez stronę powodową jako podmiot pełniący rolę administratora nieruchomości. W przedmiotowej sprawie bez znaczenia pozostają uchwały podejmowane w zakresie ustalenia wysokości zaliczek na poczet kosztów utrzymania nieruchomości czy remontów, skoro pozwana na podstawie umowy była zobowiązana do poniesienia kosztów faktycznie wydatkowanych przez administratora nieruchomości na cele wynikające z podejmowanych uchwał w zakresie rozliczonych kwot pobranych zaliczkowo na podjęte działania w ramach administrowania nieruchomości w danym okresie rozliczeniowym.

Zatem należało uznać za prawidłowe stanowisko Sądu I instancji, iż powódka, przy niekwestionowanym jej prawie do zgłoszenia żądania zapłaty przez pozwaną określonych należności obciążających ją z tytułu administrowania nieruchomości, nie udowodniła, wbrew ciężarowi dowodowemu wynikającemu z przepisu art. 6 k.c., wysokości należności rzeczywiście obciążającej stronę pozwaną.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności zarzutów podniesionych przez powódkę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej będącego adwokatem, Sąd Okręgowy określił na podstawie § 2 ust. 1 i § 6 pkt 3 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.Dz. U. z 2013 roku, poz. 461 z późn. zm.).