Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 28 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ostródzie IV Wydział Pracy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Dąbrowska

Ławnicy: Alicja Mikulewicz, Elżbieta Reginis

Protokolant: st. sekr. sąd. Marlena Młynarkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2016 r. w Ostródzie

na rozprawie

sprawy z powództwa H. L. PESEL (...)

przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy (...) w D. NIP (...)

o przywrócenie do pracy i o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy

I. oddala powództwo,

II. nie obciąża powódki kosztami postępowania.

UZASADNIENIE

Powódka H. L. złożył pozew przeciwko Gminnemu Ośrodkowi Pomoc (...) w D. o przywrócenie do pracy oraz zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w kwocie 12.683,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dni doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu wywodziła, iż była zatrudniona jako kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D.. W dniu 23 lipca 2015 roku otrzymała od pozwanego oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. W ocenie powódki rozwiązanie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym jest niezgodne z prawem i niezasadne z powodu przekroczenia przez pozwanego terminu 1 miesiąca, o którym mowa w art. 52 kp. W opinii powódki okoliczności wskazane z piśmie rozwiązującym były znane pozwanemu już w 2014 roku, kiedy przeprowadzona została kontrola dotacji celowych i wykonania dochodów budżetu państwa w 2013 roku. Nadto nie zostały spełnione przesłanki z art. 52 § 1 pkt 2 kp albowiem działaniu powódki nie można przypisać winy. Pracownicy pozwanego ze względu na duże braki kadrowe i zakres czynności powierzonych do wykonania nie byli w stanie podjąć wszystkich dopuszczalnych prawem działań wobec dłużników alimentacyjnych i podejmowali te czynności, które były najbardziej skuteczne. Nadto nie jest prawdziwym zarzut, że powódka nie ubiegała się o przyznanie stażysty celem realizacji zadań w zakresie realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ponieważ kilkakrotnie zawracała się do Powiatowego Urzędu Pracy o przydzielenie stażysty, jednakże bezskutecznie. Dopiero w 2015 roku Urząd Pracy skierował na staż jedną osobę. Powódka podniosła również, że znajduje się w okresie ochronnym, o którym mowa w art. 39 kp.

Pozwany Gminny Ośrodek Pomocy (...) w D. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że u powódki doszło do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w postaci rażącego niedbalstwa. Nadto podniósł, iż pozwany rozwiązując z powódką umowę o pracę bez wypowiedzenia nie przekroczył miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 52§ 2 kp, albowiem informację o przyczynach uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę powziął dopiero w dniu 03 lipca 2015 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka H. L. zatrudniona była w Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w D. od 16 września 1982 roku do 23 lipca 2015 roku. Naczelnik Gminy D. pismem z dna 21 marca 1990 roku powołał H. L. na stanowisko Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D..

Wynagrodzenie powódki liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 6019,44 zł.

(okoliczności bezsporne, powołanie k. 15, umowa o pracę k. 16, świadectwo pracy k. 17, zaświadczenie k. 62)

Do zakresu czynności powódki na stanowisku kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D. należało:

- nadzorowanie wykonywania zadań Gminy w zakresie pomocy społecznej określone przepisami prawa i przez organy Gminy,

- nadzorowanie wykonywania zadań w zakresie realizacji ustawy o dodatkach mieszkaniowych – naliczanie i wypłata tych świadczeń,

- nadzorowanie wykonywanie zadań w zakresie realizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,

- świadczenie pracy socjalnej na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin we wznawianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi,

- kierowanie pracą Ośrodka,

- przedstawienia Radzie Gminy corocznie placów w zakresie pomocy społecznej oraz sprawozdania z działalności Ośrodka,

- współpraca z organizacjami społecznymi, kościołami, stowarzyszeniami, jednostkami organizacyjnymi w celu organizacji zadań z zakresu pomocy społecznej,

- współdziałanie z placówkami pomocy społecznej oraz służbą socjalną innych instytucji i organizacji w zakresie organizowania usług na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych,

- wydawanie decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach w zakresie określonym przepisami prawa oraz upoważnieniami,

- reprezentowanie Ośrodka na zewnątrz, zapewnienie prawidłowej obsługi interesantów.

(okoliczności bezsporne, zakres czynności k. 172 – część B akt osobowych)

Gminny Ośrodek Pomocy (...) w D. działa na podstawie ustawy z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, ustawy z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych, ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawy z 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego, ustawy z 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych, ustawy z 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, ustawy z 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, innych przepisów prawnych nakładających obowiązki i uprawnienia na Ośrodek, statutu oraz Zarządzeń Wójta Gminy D..

Do podstawowych zadań (...) w D. należy m.in. podejmowanie działań wobec dłużników alimentacyjnych, przyznawanie i wypłacanie świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych.

Ośrodkiem kieruje Kierownik Ośrodka, a w szczególności organizuje pracę, reprezentuje Ośrodek na zewnątrz, realizuje politykę kadrową, podejmuje decyzje administracyjne w zakresie zadań własnych gminy, zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę oraz świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych i działania wobec dłużników, podejmuje z upoważnienia Rady Gminy decyzje administracyjne w zakresie przyznawania i wypłaty dodatków mieszkaniowych.

(statut k. 23 - 27 )

W dniu 14 czerwca 2010 roku H. L. złożyła wniosek do Wójta Gminy D. o udzielenie upoważnienia do podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych, prowadzenia postępowania i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych, referentowi ds. świadczeń rodzinnych A. P..

(kserokopia wniosku k. 19)

Zarządzeniem nr 0r. (...) Wójta Gminy D. z 14 czerwca 2010 roku upoważniono A. P. do podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych , prowadzenia postępowania i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych.

(kserokopia zarządzenia k. 19v. )

W dniu 14 czerwca 2010 roku H. L. złożyła wniosek do Wójta Gminy D. o udzielenie upoważnienia do przekazywania do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy referentowi ds. świadczeń rodzinnych A. P..

(kserokopia wniosku k. 21)

Zarządzeniem nr 0r. (...)- (...) Wójta Gminy D. z 14 czerwca 2010 roku upoważniono A. P. do przekazywania do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy.

(kserokopia zarządzenia k. 21v. )

Zarządzeniem nr 0r. (...)-215/10 Wójta Gminy D. z 14 czerwca 2010 roku upoważniono H. L. o podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych , prowadzenia postępowania i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych.

(kserokopia zarządzenia k. 20 )

W dniu 17 czerwca 2010 roku H. L. złożyła wniosek do Wójta Gminy D. o udzielenie upoważnienia do podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych, prowadzenia postępowania i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych, specjaliście pracy socjalnej I. P..

(kserokopia wniosku k. 22)

Zarządzeniem nr 0r. (...)-216/10 Wójta Gminy D. z 17 czerwca 2010 roku upoważniono I. P. do podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych , prowadzenia postępowania i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych.

(kserokopia zarządzenia k. 22v. )

Pismem z dnia 13 lutego 2015 roku A. P. zwróciła się do H. L. z prośbą o rozpatrzenie możliwości pomocy na jej stanowisku pracy.

(wniosek k. 96)

Pismem z dnia 17 lutego 2015 roku powódka odmówiła, wskazując na brak środków finansowych na utworzenie dodatkowego stanowiska.

(pismo k. 97)

W dniach od 30 czerwca do 25 lipca 2014 roku w Urzędzie Gminy w D. przeprowadzono kontrolę przez inspektora Wydziału Finansów i Kontroli (...)- (...) Urzędu Wojewódzkiego w O., której przedmiotem było wykorzystanie dotacji celowych udzielonych z budżetu państwa i wykonanie dochodów budżetu państwa w 2013 roku. W toku kontroli w zakresie należności wymagalnych i działań windykacyjnych (6.2.) stwierdzono, że wykazane na dzień 31 grudnia 2013 roku należności wymagalne wyniosły 1.513.370,01 zł. W odniesieniu do stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku należności wymagalne wzrosły łącznie o kwotę 259 557,32 zł, w rozdziale 85212 Świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego z następujących zaległości dotyczących zwrotu funduszu alimentacyjnego. Przyczyną wzrostu należności był obowiązek wypłaty świadczeń alimentacyjnych zwiększającej się liczbie osób uprawnionych, przy jednoczesnej bezskuteczności działań windykacyjnych wobec dłużników alimentacyjnych. Zweryfikowano dokumenty 11 dłużników alimentacyjnych, którzy zalegają ze spłatą z tytułu funduszu alimentacyjnego lub/i zaliczki alimentacyjnej. Stwierdzono, że (...) w D. w celu dochodzenia należności budżetu państwa wykonywał czynności przewidziane ustawą z dnia 07 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w tym przekazywał komornikowi sądowemu informację o powstałych zaległościach w celu ich windykacji. Jednakże (...) w D. ,w kontrolowanym okresie, w przypadku powstania należności budżetu państwa nie podejmował wobec dłużników alimentacyjnych działań przewidzianych przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Powyższe stanowi naruszenie art. 27 ust. 3 ustawy o pomocy uprawnionym do alimentów i może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 roku o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Na podstawie ustaleń kontroli działalność Gminy została oceniona pozytywnie.

(wystąpienie pokontrolne k. 28-32 )

Wójt Gminy D. P. Z. wydał pozytywną opinię o H. L..

(opinia k. 33)

Pismem z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępca Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych na podstawie art. 109 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2004 roku o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych złożył wniosek o ukaranie powódki, za naruszenie art. 42 ust . 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych, tj. o czyn z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

(wniosek o ukaranie k. 34-43v. )

W dniu 3 lipca 2015 roku A. P. przekazała Zastępcy Wójta D. S. kopię wniosku o ukaranie z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępcy rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych.

(notatka służbowa k. 80, zeznania świadka A. P. - e –protokół z 24 listopada 2015 roku zapis 00:04:24-00:25:03, D. S. e-protokół z 24 listopada 2015 roku zapis 00:53:09- 01:06:12)

Na skutek powyższego, w dniach 13 lipca – 15 lipca 2015 roku Wójt Gminy D. przeprowadził kontrolę w (...) w D., której przedmiotem było dochodzenie należności Skarbu Państwa w zakresie postępowania egzekucyjnego w administracji wobec dłużników alimentacyjnych . Stwierdzono, że egzekucja należności z tytułu wypłaconych świadczeń w latach 2008-2014 był prowadzona w bardzo ograniczonym zakresie. Nie we wszystkich przypadkach wystawiono decyzje o zwrocie przez dłużnika należności z wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego i nie były wystawiane tytułu wykonawcze (poza jednostkowymi przypadkami).

(upoważnienie k. 67, protokół kontroli k. 68-74)

Pismem z dnia 23 lipca 2015 roku pozwany rozwiązał z powódką umowę o pracę na podstawie uchwały nr (...) Zarządu Gminy D. z dnia 13 sierpnia 1990 roku bez wypowiedzenia z winy pracownika (odwołanie z zajmowanego stanowiska) z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegających na:

1. niewykonywaniu pracy sumiennie i starannie co doprowadziło do niewydania w latach 2006-2014 wobec kilkudziesięciu osób (dłużników alimentacyjnych) w przypadkach określonych wnioskiem o ukaranie z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych decyzji nakazujących zwrot należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a także nie wystawiania tytułów wykonawczych w tym zakresie w latach 2011-2013 co stanowiło naruszenie obowiązków z art. 100 § 1 kp , art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych oraz zakresu obowiązków,

2. braku dbałości o wykonywanie zadań publicznych oraz braku przestrzegania obowiązków , w szczególności:

a) przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w zakresie nie wydawania po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego , decyzji administracyjnych w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie nie wystawiania tytułów wykonawczych w ww. sprawach w latach 2011-2014 ,

b)przepisów ustawy z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych , a także ustawy poprzedzającej, w zakresie obowiązku ustalania przypadających danej jednostce sektora finansów publicznych należności pieniężnych , w tym mających charakter cywilnoprawny oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania,

co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych oraz zakresu obowiązków,

3. braku dbałości o środki publiczne oraz braku terminowego wykonywania zadań nadzorowanych poprzez :

a) zaniechanie obowiązku ustalania przypadających danej jednostce sektora finansów publicznych należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania mających postać rażącej niegospodarności albowiem doprowadziło do zaniechania dochodzenie należności budżetu państwa o wartości ponad 1.5 miliona złotych (odnośnie zwrotu zaliczki alimentacyjnej, zwrotu środków udzielonych z funduszu alimentacyjnego oraz należnych odsetek) w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji poprzez nie podejmowanie wobec dłużników alimentacyjnych działań przewidzianych przepisami prawa,

b) zaniechania w latach 2011-2013 czynności zmierzających do wyegzekwowania należności stanowiących dochód własny gminy D. (zgodnie z art. 27 ust 4 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów) co stanowi naruszenie art. 24 ust 1 ustawy o pracownikach samorządowych i zakresu obowiązków,

4. braku nadzoru nad wykonywaniem zadań w zakresie realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz braku sprawowania kontroli wewnętrznej, co doprowadziło do rażących i wieloletnich zaniedbań w zakresie prawidłowego i terminowego realizowania zadań publicznych określonych w w/w ustawie , o czym była mowa w punktach poprzednich, a także braku reakcji na monity pracownika A. P. co do braku możliwości podejmowania wszystkich działań wobec dłużników alimentacyjnych poprzez brak zatrudnienia dodatkowego pracownika lub stażysty z Powiatowego Urzędu Pracy (pomimo posiadania takowych możliwości) do realizacji przedmiotowych zadań, co stanowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych,

5. braku wydawania decyzji administracyjnych nakazującej zwrot wobec kilkudziesięciu dłużników alimentacyjnych na przestrzeni lat 2006-2014 w przypadkach określonych wnioskiem o ukaranie z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych , co stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o pracownikach samorządowych i zakresu podstawowych obowiązków,

6. powyższe okoliczności powodują utratę zaufania pracodawcy do pracownika.

(rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia k. 18-18v., zarządzenie nr (...) k. 65-66)

W latach 2013-2015 (...) w D. zarówno w projektach budżetu jak i w zatwierdzonym budżecie posiadał środki finansowe na obsługę funduszu alimentacyjnego (kalkulacja zatrudnienia), każdego roku, w kwocie 900 zł miesięcznie.

(pismo k. 98-103, budżet (...) w D. na 2014 rok k. 104-107, tabela kalkulacyjna k 108, potwierdzenie operacji k. 109, budżet (...) w D. na 2015 rok k. 110-113, rozdział 85212 k. 114, zeznania świadka M. G. - e –protokół z 24 listopada 2015 roku zapis 00:25:34-00:49:07)

W latach 2008-2015 (...) w D. złożył 14 wniosków o przyjęcie osoby bezrobotnej na staż w Powiatowym Urzędzie Pracy w O., z czego 8 zostało rozpatrzonych pozytywnie: w 2008 roku przyjęto na staż 2 osoby bezrobotne, w 2009 roku 2 osoby bezrobotne, w 2010 roku 3 osoby bezrobotne, w 2012 roku 1 osobę bezrobotną, w 2015 roku 1 osobę bezrobotną.

(pismo k. 116)

W dniu 17 sierpnia 2015 roku M. G. złożyła oświadczenie, z którego wynika, że w dniu 13 lipca 2015 roku, w trakcie kontroli dokonywanej przez pracowników Urzędu Gminy w D., została poproszona przez H. L. o odnalezienie kilku decyzji administracyjnych, których brakowało w aktach kontrolowanych postępowań. Brak było jakichkolwiek dowodów, że decyzje zostały wydane. H. L. poleciła M. G. napisanie brakujących decyzji z datą wsteczną i przedłożenie do podpisu. Następnie powódka podpisała te decyzje i dostarczyła członkowi komisji kontrolnej.

(oświadczenie k. 77-79)

W dniu 24 sierpnia 2015 roku Wójt Gminy D. zawiadomił Prokuraturę Rejonową w Ostródzie o możliwości popełnienia przestępstwa przez H. L. z art. 271 § 1 lub 3 kk. W dniu 11 stycznia 2016 roku Wójt Gminy D. złożył zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania.

(zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa k. 7576, zażalenie k. 142- 143 )

Od 15 września 2015 roku w Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w D. zatrudniona jest osoba, która realizuje zadania ustawy o pomocy uprawnionym do alimentów i podejmuje działania wobec dłużników alimentacyjnych.

(zeznania świadka A. P. - e –protokół z 24 listopada 2015 roku zapis 00:04:24-00:25:03, świadka M. G. - e –protokół z 24 listopada 2015 roku zapis 00:25:34-00:49:07)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokument, yktóre nie wzbudziły wątpliwości Sądu w zakresie swej wiarygodności. Dowody znajdujące się w aktach sprawy w pełni korespondują ze sobą i składają się na ustalony w sprawie stan faktyczny. Nie były one kwestionowane przez strony postępowania, a nadto nie zachodziły również żadne wątpliwości, co do ich formy bądź treści. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na zeznaniach świadków A. P., M. G., D. S., P. Z., które były logiczne, wzajemnie się uzupełniały i stanowiły spójny, z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Zeznania świadka T. B. ze względu na ich treść nie miały dla odtworzenia stanu faktycznego większego znaczenia. Świadek zeznał, że wiedział o niewystawianiu tytułów wykonawczych przez powódkę, co w jego ocenie, spowodowane było zbyt dużym obciążeniem kadry pracowniczej. Świadek nie miał wiedzy na temat skuteczności egzekucji administracyjnej, środków finansowych na zatrudnienie kolejnego pracownika, czy składania przez powódkę corocznie sprawozdań Radzie Gminy. Zeznania świadka M. Z. również nie wniosły nic do przedmiotowej sprawy, albowiem świadek nie miał wiedzy na temat obsady kadrowej pozwanego i jej obciążenia oraz tego, czy przedmiotem sprawozdań Rady Gminy były wpływy i wydatki związane z obsługą dłużników alimentacyjnych. Świadek zeznał, że powódka zgłaszała Radzie Gminy konieczność zatrudnienia dodatkowego pracownika. Oceniając zeznania powódki i pozwanej przesłuchiwanych w charakterze strony, sąd dokonał ich konfrontacji z pozostałym materiałem dowodowym, albowiem powód i pozwana, jako strony procesu były bezpośrednio zainteresowane określonym rozstrzygnięciem.

Zgodnie z art. 52 § 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,

2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Przepis art. 52 k.p. nie podaje katalogu podstawowych obowiązków pracowniczych. Podstawowe obowiązki pracownika określone zostały w art. 100 § 2 k.p. i należy do nich między innymi przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy powinno być złożone na piśmie , a pracodawca musi wskazać przyczynę wypowiedzenia (art.30§3i4k.p.). Przyczyna rozwiązania stosunku pracy musi być konkretna, dostatecznie sprecyzowana i rzeczywista ( por. wyrok SN z dnia 13.05.1998r.. I PKN 105/98, OSNAP 1999/10 335 : wyrok SN z dnia 01.10.1997r„ 1 PKN 315/97, OSNAP 1998/14/427, wyrok SN z dnia 4 grudnia 1997 r. I PKN 419/97 OSNAP 1998/20/598). a sąd bada zasadność rozwiązania stosunku pracy w kontekście przyczyny sformułowanej przez pracodawcę w oświadczeniu. Pracodawca nie może w toku procesu powoływać się na dodatkowe okoliczności nie wskazane w oświadczeniu (wyrok SN z dnia 15 października 1999 r.. 1 PKN 319/99. OSNAPiUS 2001, nr 5, poz. 152, wyrok SN dnia 10 listopada 1998 r.. 1 PKN 434/98, OSNAPiUS 1999, nr 21, poz. 688). Konstrukcja taka ma na celu ochronę pracownika przed arbitralnym zachowaniem się pracodawcy oraz umożliwienie pracownikowi ocenę słuszności wypowiedzenia /rozwiązania umowy i w tym kontekście rozważenie celowości kwestionowania wypowiedzenia/rozwiązania stosunku pracy w postępowaniu sądowym. W razie wystąpienia przez pracownika z roszczeniem o zasądzenie odszkodowania bądź przywrócenie do pracy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania zasadności wypowiedzenia.

W tym miejscu wyjaśnić należy co kryje się w pojęciu „ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych". Zgodnie z poglądem zarówno w doktryny jak i orzecznictwa (por. między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997 r., I PKN 274/97. OSNAPiUS 1998 Nr 13, poz. 396; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1998 r.. 1 PKN 570/97. OSNAPiUS 1999 Nr 5. poz. 163; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 1999 r.. I PKN 188/99. OSNAPiUS 2000 Nr 22, poz. 818; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2001 r.. 1 PKN 634/00. OSNAPiUS 2003 Nr 16. poz. 381; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005 r., I PK 142/04, OSNP 2005 Nr 16, poz. 242) w pojęciu tym mieszczą się trzy elementy, a mianowicie:

- bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego);

-naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy;

-zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo, które jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu następstw działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 września 2001 r.. 1 PKN 634/00. OSNAPiUS 2003 Nr 16. poz. 381).

W tym miejscu odwołać się należy, że do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2009 roku (11 PK 273/08. LEX nr 1157553), gdzie analizując wcześniejsze orzecznictwo wyjaśnił, że ocena, czy dane naruszenie obowiązku (obowiązków) należy oceniać indywidualnie, z uwzględnieniem zasady, że tzw. dyscyplinarne rozwiązanie umowy o pracę w omawianym trybie jest szczególnym (nadzwyczajnym) sposobem rozwiązania stosunku pracy i z tego względu powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością. W szczególności ocena ta musi więc uwzględniać zakres winy pracownika polegającej na jego złej woli wyrażającej się w umyślności lub rażącym niedbalstwie. Przesłankę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art.52 § 1 pkt 1 k.p. stanowić może zatem tylko takie zachowanie pracownika, któremu można przypisać znaczny stopień winy (nasilenia złej woli) w naruszeniu obowiązku pracowniczego o podstawowym charakterze. Przy ocenie winy uwzględniać trzeba okoliczności, w jakich dochodzi do naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Inaczej rzecz ujmując, warunkiem zastosowania powołanego przepisu jest stosunek psychiczny pracownika do skutków swojego postępowania, określony wolą i możliwością przewidywania, czyli świadomością w zakresie naruszenia obowiązku (obowiązków) o podstawowym charakterze oraz negatywnych skutków jakie zachowanie to może spowodować dla pracodawcy, zwłaszcza gdy dotyczy to osoby lub członka organu zarządzającego jednostką organizacyjną będącą pracodawcą (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1976 r., I PRN 62/76, OSNCP 1977 Nr 4. poz. 81; z dnia 2 czerwca 1997 r.. 1 PKN 193/97, OSNAPiUS 1998 Nr 9, poz. 269; z dnia 25 maja 1999 r., I PKN 655/99. OSNAPiUS 2001 Nr 22. poz. 658: z dnia 21 lipca 1999 r., I PKN 169/99. OSNAPiUS 2000 Nr 20. poz. 746: z dnia 26 stycznia 2000 r., I PKN 482/99, OSNAPiUS 2001 Nr 11. poz. 378; z dnia 16 listopada 2006 r.. II PK 76/06. OSNP 2007 nr 21-22. poz. 312).

Zachowanie pracownika polegające na naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych podlega więc ocenie w aspekcie podmiotowych (rodzaj i stopień zawinienia) oraz przedmiotowych (bezprawność działania i narażenie pracodawcy na szkodę) przesłanek zastosowania art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Brak jednej z nich stanowi o bezzasadności rozwiązania umowy o pracę na podstawie wymienionego przepisu (tak również w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2000 r.. 1 PKN 473/99. OSNAPiUS 2001 Nr 10, poz.~348 i zadnia 11 lutego 2008 r., II PK 165/07. Lex nr 448851).

Bezsprzecznie pozwany spełnił wszelkie wymogi formalne zwolnienia dyscyplinarnego; oświadczenie woli pozwanego miało formę pisemną i zawierało odpowiednie pouczenia, ponadto zostało złożone w terminie miesięcznym od dnia dowiedzenia się o przyczynie uzasadniającej zwolnienie. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1997 r. w sprawie I PKN 432/97 stwierdził, iż „ uzyskanie przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 2 kp) następuje w momencie, w którym o zachowaniu pracownika dowiaduje się osoba lub organ zarządzający jednostką organizacyjną pracodawcy lub inna wyznaczona do tego osoba, uprawniona do rozwiązania umowy o pracę (art. 3 ¹ § 1 kp)” (OSN 1998/21/625; zob. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1999 r. I PKN 329/99, OSNP 2001/5/159).

Miesięczny termin do rozwiązania umowy, wskazany w art. 52 § 2 KP rozpoczyna bieg od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności, uzasadniającej dokonanie tej czynności. Przez uzyskanie wiadomości o okoliczności uzasadniającej należy rozumieć uzyskanie odpowiednio pewnej wiadomości o faktach, z których przy prawidłowym rozumowaniu należy wyciągnąć wniosek o istnieniu przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy.

W przedmiotowej sprawie pozwany powziął wiedzę o przyczynach uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę z powódką w dniu 03 lipca 2015 roku, tj. po uzyskaniu informacji od A. P., kiedy przedłożyła ona Zastępcy Wójta D. S. wniosek o ukaranie od Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów. To właśnie uzyskanie tej informacji zakwalifikować należy jako wiadomość odpowiednio pewną i taką, która uzasadniała rozwiązanie z powódką umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. Na skutek powyższego, pozwany zarządził przeprowadzenie kontroli w dniach 13-15 lipca 2015 roku przez pracowników pozwanego w zakresie dochodzenia należności Skarbu Państwa w zakresie postępowania egzekucyjnego w administracji wobec dłużników alimnetaycjnych. Kontrola ta wykazała, że egzekucja należności z tytułu wypłaconych świadczeń w latach 2008/2014 była bardzo ograniczona.

Jak już wyżej wspomniano, przyczyna wypowiedzenia/rozwiązania umowy o pracę powinna być konkretna, rzeczywista, a nadto dostatecznie sprecyzowana. Ma to znaczenie w ewentualnym sporze, albowiem w postępowaniu sądowym może toczyć on toczyć się w granicach zarzutu sformułowanego w piśmie rozwiązującym, a pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się w toku postępowania na inne przyczyny, które mogłyby uzasadniać tryb art. 52 k.p.

Pozwany jako przyczynę rozwiązania z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia wskazał ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na:

1. niewykonywaniu pracy sumiennie i starannie co doprowadziło do niewydania w latach 2006-2014 wobec kilkudziesięciu osób (dłużników alimentacyjnych) w przypadkach określonych wnioskiem o ukaranie z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych decyzji nakazujących zwrot należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a także nie wystawiania tytułów wykonawczych w tym zakresie w latach 2011-2013 co stanowiło naruszenie obowiązków z art. 100 § 1 kp , art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych oraz zakresu obowiązków,

2. braku dbałości o wykonywanie zadań publicznych oraz braku przestrzegania obowiązków , w szczególności:

a) przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w zakresie nie wydawania po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego , decyzji administracyjnych w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego z tytułu należności otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie nie wystawiania tytułów wykonawczych w ww. Sprawach w latach 2011-2014 ,

b)przepisów ustawy z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych , a także ustawy poprzedzającej, w zakresie obowiązku ustalania przypadających danej jednostce sektora finansów publicznych należności pieniężnych , w tym mających charakter cywilnoprawny oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania,

co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych oraz zakresu obowiązków,

3. braku dbałości o środki publiczne oraz braku terminowego wykonywania zadań nadzorowanych poprzez :

a) zaniechanie obowiązku ustalania przypadających danej jednostce sektora finansów publicznych należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania mających postać rażącej niegospodarności albowiem doprowadziło do zaniechania dochodzenie należności budżetu państwa o wartości ponad 1.5 miliona złotych (odnośnie zwrotu zaliczki alimentacyjnej, zwrotu środków udzielonych z funduszu alimentacyjnego oraz należnych odsetek) w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji poprzez nie podejmowanie wobec dłużników alimentacyjnych działań przewidzianych przepisami prawa,

b) zaniechania w latach 2011-2013 czynności zmierzających do wyegzekwowania należności stanowiących dochód własny gminy D. (zgodnie z art. 27 ust 4 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów) co stanowi naruszenie art. 24 ust 1 ustawy o pracownikach samorządowych i zakresu obowiązków,

4. braku nadzoru nad wykonywaniem zadań w zakresie realizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz braku sprawowania kontroli wewnętrznej, co doprowadziło do rażących i wieloletnich zaniedbań w zakresie prawidłowego i terminowego realizowania zadań publicznych określonych w w/w ustawie , o czym była mowa w punktach poprzednich, a także braku reakcji na monity pracownika A. P. co do braku możliwości podejmowania wszystkich działań wobec dłużników alimentacyjnych poprzez brak zatrudnienia dodatkowego pracownika lub stażysty z Powiatowego Urzędu Pracy (pomimo posiadania takowych możliwości) do realizacji przedmiotowych zadań, co stanowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych,

5. braku wydawania decyzji administracyjnych nakazującej zwrot wobec kilkudziesięciu dłużników alimentacyjnych na przestrzeni lat 2006-2014 w przypadkach określonych wnioskiem o ukaranie z dnia 15 czerwca 2015 roku Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych , co stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o pracownikach samorządowych i zakresu podstawowych obowiązków,

6. powyższe okoliczności powodują utratę zaufania pracodawcy do pracownika.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło, że powódce H. L. można zarzucić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, uzasadniające rozwiązanie z nią umowy o pracę bez wypowiedzenia. Z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych wynika, że jednym z podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne z uwzględnieniem interesu publicznego oraz indywidualnych interesów obywateli. Powódka jako pracownik samorządowy - kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy (...) naruszyła obowiązki pracownicze w sposób ciężki, nie dbając o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, ponieważ na skutek działań powódki w latach 2006-2014 wobec kilkudziesięciu dłużników alimentacyjnych niewydano decyzji nakazujących zwrot należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a także nie wystawiano w tym zakresie w latach 2011-2013 tytułów wykonawczych. Zatem zarzut wykonywania pracy przez powódkę niesumiennie i niestarannie jest prawdziwy. Powódka temu nie zaprzeczyła i zeznała, że wystawianie tytułów wiązało się z kosztami wysłania listu poleconego oraz kosztami komorniczymi. Okoliczność ta nie miała w przedmiotowej sprawie żadnego znaczenia. Do wydawania decyzji po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, decyzji administracyjnych w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności otrzymanych przez osobę uprawnioną obligowały powódkę przepisy ustawy z 07 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Nie należy zatem do kompetencji powódki kwestionowanie zasadności wydawania tychże decyzji i ewentualnych kosztów z tym związanych. Działania powódki doprowadziły do zaniechania dochodzenia należności budżetu państwa o wartości ponad 1,5 mln zł, w tym zwrotu zaliczki alimentacyjnej, zwrotu środków udzielonych z funduszu alimentacyjnego, odsetek. Nie można również przypisać owych zaniedbań brakom kadrowym w Gminnym Ośrodku Pomocy (...) , ponieważ jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwany posiadał pewne środki pieniężne na utworzenie dodatkowego stanowiska pracy, choćby w oparciu o umowę cywilnoprawną. Powódka nie poczyniła takich starań, w przeciwieństwie do obecnego Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D., który zabezpieczył środki finansowe na ten cel i od 15 września 2015 roku zatrudnił pracownika. Zatem depozycje powódki, jakoby brakowało na ten cel środków pieniężnych, w świetle zeznań świadka M. G. i pozwanej I. P., nie zasługują na uwzględnienie. Nadto, oprócz powódki osobami uprawnionymi do wydawania rzeczonych decyzji oraz tytułów wykonawczych były I. P. i A. P.. Nie ulega wątpliwości, że do zadań powódki należało kierowanie pracami Gminnego Ośrodka Pomocy (...) i organizowanie pracy podległych pracowników. W świetle powyższego, argumentacja strony powodowej dotycząca zbyt dużego obciążenia stanowiska ds. świadczeń rodzinnych, nie jawi się wiarygodnie, nie można bowiem tracić z pola widzenia w przedmiotowej sprawie, że po kontroli w 2013 roku, większość zaniechań została usunięta, przy tej samej obsadzie kadrowej.

Uznając, że pozwany miał podstawy by rozwiązać z powódką umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym, warto podkreślić, że do zatrudnionej w charakterze kierownika powódki, pracodawca musi mieć szczególne zaufanie, a powódka zaufania tego nadużyła. Także wina powódki nie budzi zdaniem Sądu wątpliwości. Powódka posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie zawodowe i zobowiązana była m.in. do sumiennego i starannego wykonywania pracy oraz szczególnej dbałości o dobro pracodawcy. Powódka obowiązki te w sposób ciężki naruszyła.

Już na marginesie tylko wskazać należy, że nawet gdyby przyjąć – zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej - że pozwany naruszył przepisy o rozwiązaniu umów o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu przekroczenia miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 52§2 kp , albowiem wiadomość o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę powziął po przeprowadzeniu kontroli w 2013 roku, to wskazać należy, że w ocenie Sądu, powództwo również podlegałoby oddaleniu.

Zgodnie z art. 8 kp nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Niewątpliwie zachowanie się powódki było naganne w stopniu wykluczającym jej dalsze zatrudnienie ze względu na zasady współżycia społecznego, a w szczególności jej przywrócenie do pracy mogłoby wywołać uzasadnione zgorszenie innych zatrudnionych pracowników, tym bardziej, że już po złożeniu oświadczenia o rozwiązaniu z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia pracodawca powziął informację, że po kontroli przeprowadzonej w dniach 13-15 lipca 2015 roku nieujawniono ośmiu decyzji administracyjnych, które powinny znajdować się w aktach sprawy. Powódka poleciła sporządzenie tych decyzji M. G., a następnie je podpisała i przekazała komisji kontrolnej. Na skutek tego pracodawca złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Ostródzie o możliwości popełnienia przez powódkę przestępstwa. Zatem uwzględnienie jej roszczenia oznaczałoby niejako premiowanie przez Sąd zachowania nagannego, uniemożliwiającego jej dalsze zatrudnienie.

Ponadto należy mieć na uwadze, że w okresie kontroli obejmującej 2013 rok (przeprowadzonej w dniach 30 czerwca – 25 lipca (...).), Wójtem Gminy D. był T. B., nie może zatem ponosić konsekwencji ewentualnych zaniechań swego poprzednika obecny Wójt Gminy D. P. Z..

Sąd wskazuje ponadto, że oparta na art. 39 k.p. ochrona przedemerytalna nie rozciąga się na rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Ustalenie bezprawności zachowania powódki, która w pełni świadomie ze szkodą dla strony pozwanej, naruszyła swoje podstawowe obowiązki sprawia, iż z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu wyroku, ochrona przedemerytalna powódce nie przysługuje.

Biorąc pod uwagę powyższe, sąd powództwo oddalił.

Jednocześnie Sąd w oparciu o treść art. 102 kpc odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu (punkt II wyroku). Art. 102 kpc urzeczywistnia zasadę słuszności i jako wyjątkowy stanowi wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, toteż ich kwalifikacja należy do Sądu, który uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy, powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości. Do kręgu okoliczności, które Sąd powinien brać pod uwagę przy ocenie przesłanek z art. 102 kpc należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i będące „na zewnątrz” procesu, a zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z takim szczególnie uzasadnionym przypadkiem w rozumieniu powyższej normy, pozwalającym na odstąpienie od obciążania powódki kosztami, bowiem pozostawała ona w przekonaniu o prawdziwości swych racji, do Sądu zaś należała ocena tych roszczeń.