Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 września 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. stwierdził, że J. P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek K. K. (1) od dnia 21 marca 2014 roku. W uzasadnieniu wskazano, że organ rentowy w związku ze złożeniem roszczenia o wypłatę zasiłku chorobowego po krótkim okresie zatrudnienia, podjął wątpliwość co do faktycznego świadczenia pracy przez ubezpieczoną i przeprowadził postępowanie kontrolne. Zdaniem organu rentowego wyniki przeprowadzonej kontroli dowodzą, iż umowa o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania dodatkowego tytułu do ubezpieczeń i skorzystania z wyższych świadczeń w związku z ciążą dla J. P..

/decyzja – k. 28-30 akt ZUS/

W dniu 20 października 2014 roku ubezpieczona J. P. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika złożyła odwołanie od powyższej decyzji i wniosła o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że przysługuje jej prawo do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego od dnia 21 marca 2014 roku oraz wniosła o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż w dniu 21 marca 2014 roku zawarła umowę o pracę z K. K. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w Ł. w charakterze przedstawiciela handlowego na czas określony od dnia 21 marca 2014 roku do dnia 31 maja 2015 roku, jej zawarcie finalizowało bezpośrednie negocjacje ubezpieczonej z K. K. (1), który zwrócił się do niej z propozycją zawarcia umowy o pracę. Wskazano iż płatnik składek prowadzi działalność gospodarczą od 2009 roku polegającą głównie na sprzedaży detalicznej odzieży prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach. Mając na względzie kryzys, który dotknął również branżę odzieżową K. K. (1) postanowił podjąć działania handlowe zmierzające do zwiększenia ilości zawieranych z nim kontaktów handlowych przez nowych kontrahentów, w nowych lokalizacjach. W celu realizacji wspomnianych działań zaprosił do współpracy J. P., z którą nawiązał kontakt przy okazji współpracy w poprzedniej firmie. Podniesiono iż pracodawca miał świadomość umiejętności i doświadczenia ubezpieczonej, które chciał wykorzystać w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Wskazano także, iż do zadań ubezpieczonej należało m.in. poszukiwanie nowych miejsc sprzedaży, nowych klientów, realizacja planów sprzedażowych, obserwacja konkurencji i kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy. Powyższe okoliczności zdaniem odwołującej świadczą o tym, że zamiarem strony było zawarcie umowy o pracę w celu wykonywania przez ubezpieczoną obowiązków przedstawiciela handlowego. Odnosząc się do zarzutów organu rentowego wskazano, że K. K. (1) zatrudnia również innego pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy z niższym wynagrodzeniem i nie sposób zgodzić się z argumentacją organu rentowego, jakoby sam fakt zatrudnienia tego pracownika na innych warunkach był okolicznością świadczącą o braku faktycznej potrzeby zwiększenia zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Podniesiono, iż decyzję co do ilości zatrudnianych pracowników, ich wymiaru czasu pracy oraz zakresu obowiązków podejmuje przedsiębiorca samodzielnie, uwzględniając potrzeby rynku oraz własne możliwości. W związku z powyższym odwołujący podkreślił, że zaistniała potrzeba gospodarcza zatrudnienia przedstawiciela handlowego, albowiem K. K. (1) zdecydował o spopularyzowaniu swojej działalności. Argumentowano, że J. P. ma doświadczenie zawodowe w zakresie prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej, sama bowiem zajmowała się sprzedażą detaliczną odzieży, w ramach własnej działalności gospodarczej, której zaprzestała przed zawarciem spornej umowy o pracę, przy czym formalne wykreślenie jej z rejestru nastąpiło z dniem 30 kwietnia 2014 roku. Odwołująca podniosła, że w tym przypadku nie miała miejsca sytuacja, w której obie strony zawartego stosunku pracy z góry zakładały, że nie będą realizowały praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Wręcz przeciwnie przywołany zakres obowiązków i doświadczenie ubezpieczonej wskazują na fakt, że celem stron spornej umowy było przedstawicielstwo handlowe przedsiębiorstwa (...). Podkreślono, że po kilku dniach pracy wnioskodawczyni źle się poczuła, po czym udała się do lekarza, który w związku ze złym stanem zdrowia wystawił zaświadczenie o niezdolności do pracy z powodu choroby obejmujące okres od dnia 25 marca 2014 roku do dnia 27 maja 2014 roku, które następnie było kontynuowane ze względu na utrzymujący się zły stan zdrowia skarżącej. W konsekwencji zdaniem odwołującej z przedstawionego stanu faktycznego trudno mówić, że strony działały świadomie i zawarły umowę o pracę jedynie w celu otrzymania przez skarżącą ochrony ubezpieczeniowej.

/odwołanie - k. 2-6/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 listopada 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 10-11/

Na rozprawie w dniu 18 stycznia 2016 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zainteresowany K. K. (1) przyłączył się do stanowiska odwołującej, pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/stanowisko pełnomocnika wnioskodawczyni: 00:40:04, stanowisko pełnomocnika ZUS: 00:44:06, stanowisko zainteresowanego: 00:54:32 - płyta CD k. 111/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek K. K. (1) od dnia 14 października 2009 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) K. K. (1). Adres głównego miejsca wykonywania działalności to Ł., Plac (...), adres dodatkowego miejsca wykonywania działalności to Ł., ul. (...). Przeważającą działalnością gospodarczą jest sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, ponadto sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych oraz pozostałych nowych wyrobów w wyspecjalizowanych sklepach, a także fryzjerstwo i inne zabiegi kosmetyczne.

/bezsporne, a nadto: wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – koperta k. 47/

K. K. (1) podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ponadto dokonał zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w okresie od dnia 1 października 2012 roku. Od października 2012 roku płatnik składek nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

/pismo – k. 73, dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek – k. 77, k. 78, raport zestawienia deklaracji i wpłat – k. 79-80 odwrót/

Wnioskodawczyni J. P. legitymuje się wykształceniem średnim. Wnioskodawczyni posiada umiejętność obsługi komputera, zna język angielski, a także posiada prawo jazdy kat. A, (...) oraz „B+E”.

/kopia świadectwa dojrzałości, kwestionariusz osobowy - część A i B akt osobowych w kopercie k. 92/

J. P. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 8 grudnia 2009 roku pod firmą K.O.T J. P.. Adres głównego miejsca wykonywania działalności to Z., ul. (...) lok. 53, adresy dodatkowych miejsc wykonywania działalności to Ł., ul. (...), G., ul. (...), G., ul. (...), G., ul. (...), B., (...), Przeważającą działalnością gospodarczą jest sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, ponadto sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych, kosmetyków i artykułów toaletowych, zegarków, zegarów i biżuterii oraz pozostałych nowych wyrobów w wyspecjalizowanych sklepach, sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach, sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej i Internet, fryzjerstwo i inne zabiegi kosmetyczne oraz działalność usługowa związaną z poprawą kondycji fizycznej. W ramach działalności gospodarczej wnioskodawczyni prowadziła kilka punktów handlowych z odzieżą w różnych miejscach w województwie (...).

/wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 49, zeznania wnioskodawczyni: 00:02:01 – płyta CD k. 42 w zw. z 00:07:32 – płyta CD k. 111/

J. P. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ponadto dokonała zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w okresie od dnia 8 grudnia 2009 roku do dnia 13 stycznia 2011 roku oraz od dnia 1 października 2011 roku.

/pismo – k. 73, dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek – k. 74, raport zestawienia deklaracji i wpłat – k. 75-75 odwrót/

W okresie od dnia 14 stycznia 2011 roku do dnia 30 września 2011 roku wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku przedstawiciela handlowego – kierowcy samochodu osobowego przez K. K. (2) (matkę zainteresowanego K. K. (1)) prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) K. K. (2).

/świadectwo pracy - część A akt osobowych w kopercie k. 92, zeznania świadka: A. W.: 00:06:47 – płyta CD k.86, zeznania wnioskodawczyni: 00:07:32 – płyta CD k. 111/

Od października 2011 roku wnioskodawczyni nie opłacała składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

/pismo – k. 73/

Płatnik składek z tytułu prowadzenia własnej pozarolniczej działalności za 2013 rok wykazał przychód w wysokości 18.914,00 zł (w poszczególnych miesiącach przychód wynosił od 1.001,00 zł do 1.902,00 zł).

/zestawienie przychodów i kosztów za 2013 rok – k. 113/

J. P. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej za 2013 rok wykazała przychód w wysokości 575.526,32 zł w poszczególnych miesiącach przychód wynosił od 32.026,40 zł do 68.400,00 zł).

/zestawienie przychodów i kosztów za 2013 rok – k. 101/

J. P. i K. K. (1) pozostają ze sobą w związku.

/bezsporne/

W trakcie wizyty lekarskiej w dniu 17 marca 2014 roku u wnioskodawczyni potwierdzono 7 -tygodniową ciążę. Jako datę ostatniej miesiączki wskazano dzień
26 stycznia 2014 roku. W tym samym dniu J. P. zgłosiła się na izbę przyjęć z powodu plamienia i bólu w podbrzuszu, zlecono jej przyjmowanie leku duphaston.

/dokumentacja medyczna – koperta k. 45, karta ciąży – koperta k. 95/

K. K. (1) zatrudniał jednego pracownika – A. W. na stanowisku sprzedawcy, która wykonywała swoje obowiązki na stoisku znajdującym się w Ł. na Placu (...). A. W. jest zatrudniona w wymiarze połowy etatu, z wynagrodzeniem w wysokości 840,00 zł brutto miesięcznie, pracę świadczy od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 12:00.

/zestawienie osób zatrudnionych przez płatnika składek w 2014 r. – koperta k. 47, zeznania świadka: A. W.: 00:06:47 – płyta CD k.86/

W dniu 21 marca 2014 roku sporządzono umowę o pracę pomiędzy (...) K. K. (1), a J. P., na czas określony od dnia 21 marca 2014 roku do dnia 31 maja 2015 roku, na stanowisku przedstawiciela handlowego, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 6.400,00 zł brutto miesięcznie. W umowie wskazano, iż została zawarta w Z..

/umowa o pracę – k. 3 cześć B akt osobowych w kopercie k. 92/

Sporządzono dokumentację związaną z zatrudnieniem J. P.,
w której znajdują się m.in.: kwestionariusz osobowy, umowa o pracę, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, informacja o zasadach pracy i wynagrodzeniu, oświadczenie pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, formularz danych pracownika dla potrzeb ZUS, w którym wskazano, iż wnioskodawczyni posiadała inne źródło dochodu – działalność gospodarczą.

/akta osobowe w kopercie k. 92/

Został także sporządzony pisemny zakres obowiązków J. P. zatrudnionej na stanowisku przedstawiciela handlowego z dniem 21 marca 2013 roku, w którym wskazano zakres obowiązków pracownika wynikający z art. 100 k.p. oraz z art. 211 k.p. Wskazano, że do obowiązków pracownika na tym stanowisku pracy należy: realizacja planów sprzedażowych, przygotowanie ofert, obserwacja rynku konkurencji, obsługa sprzedaży produktów, planowanie czasu pracy, dostarczanie towaru do miejsca sprzedaży. W zakresie uprawnień wpisano odbieranie faktur, not korygujących, akceptowanie wydatków, podpisywanie dowodów księgowych, odbiór środków pieniężnych. W zakresie odpowiedzialności wpisano bieżące monitorowanie rynku oraz terminowe prowadzenie powierzonych zadań. W dokumencie wskazano, iż został sporządzony w Ł..

/zakres obowiązków – cześć B akt osobowych w kopercie k. 92/

Z zaświadczenia lekarskiego z dnia 18 marca 2014 roku wynika, iż J. P. była zdolna do wykonywania pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych.

/zaświadczenie lekarskie - część A akt osobowych w kopercie k. 92/

Podczas wizyty lekarskiej w dniu 24 marca 2014 roku wystawiono wnioskodawczyni zaświadczenie o niezdolności do pracy na okres od dnia 25 marca 2014 roku do dnia
28 kwietnia 2014 roku, następnie podczas wizyty lekarskiej w dniu 28 kwietnia 2014 roku wystawiono kolejne zwolnienie lekarskie na okres od dnia 29 kwietnia 2014 roku do dnia
26 maja 2014 roku. Następne zwolnienia lekarskie wnioskodawczyni otrzymała na okres od dnia 27 maja 2014 roku do dnia 14 października 2014 roku.

/bezsporne, dokumentacja medyczna – koperta k. 45, zeznania wnioskodawczyni: 00:12:00 – płyta CD k. 42 w zw. z 00:07:32 – płyta CD k. 111/

Wnioskodawczyni przedłożyła płatnikowi zaświadczenia o niezdolności do pracy wystawione na okres od dnia 27 maja 2014 roku do dnia 14 października 2014 roku.

/bezsporne, a nadto zwolnienia lekarskie – akta osobowe w kopercie k. 92/

Płatnik składek w dniu 31 marca 2014 roku dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń J. P. od dnia 21 marca 2014 roku.

/bezsporne, a nadto druk (...) k. 10 cześć B akt osobowych w kopercie k. 92/

W okresie od marca do maja 2014 roku wnioskodawczyni przyjeżdżała na stoisko handlowe prowadzone przez płatnika składek w Ł. na Placu (...). Przyjeżdżała sama lub z zainteresowanym, bywało też, że nie przyjeżdżała w ogóle. Przywoziła na stoisko towar, odbierała gotówkę od sprzedawcy.

/zeznania świadka: A. W.: 00:06:47 – płyta CD k.86/

Zainteresowany sporządził trzy dowody dostawy w styczniu 2014 roku, 4 dowody dostawy w lutym 2014 roku oraz dwa dowody dostawy w marcu 2014 roku, które numerował następująco: liczba porządkowa dostawy, łamana przez miesiąc oznaczony cyfrą. Odbiór towaru pokwitowała A. W.

/dowody dostawy – koperta k. 92/

Wnioskodawczyni podpisała trzy dowody dostawy w marcu 2014 roku, 9 dowodów dostaw w kwietniu 2014 roku oraz 8 dowodów dostaw w maju 2014 roku, które są ponumerowane kolejnymi liczbami porządkowymi od 1 do 19. Odbiór towaru został pokwitowany przez A. W..

/dowody dostawy – koperta k. 92/

Na listach obecności sporządzonych indywidualnie dla wnioskodawczyni, wykazano jej obecność w pracy w marcu 2014 roku w dniach: 21, 22, 25-29, w kwietniu 2014 roku
w dniach: 1-5, 8-12, 15-18, 22-26, 29-30, w maju 2014 roku w dniach: 6-10, 13-15, 17, 19-22, 24.

/listy obecności – akta osobowe w kopercie k. 92/

Na listach płac płatnika składek (...) K. K. (1) z okresu od marca 2014 roku do czerwca 2014 roku widnieje J. P. i A. W., wskazano w nich,
że w marcu 2014 roku wypłacono wnioskodawczyni wynagrodzenie w wysokości
1.553,17 zł netto, w kwietniu 2014 roku w wysokości 4.525,53 zł netto, w maju 2014 roku 4.525,57 zł netto (w tym wynagrodzenie chorobowe) oraz w czerwcu 2014 roku 4.228,61 zł netto tytułem wynagrodzenia chorobowego, wypłaty gotówkowe wnioskodawczyni potwierdzała własnoręcznym podpisem.

/ akta osobowe w kopercie k. 92/

Wnioskodawczyni wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od dnia 29 czerwca 2014 roku.

/bezsporne/

Zainteresowany sporządził jeden dowód dostawy w maju 2014 roku oraz 6 dowodów dostaw w czerwcu 2014 roku, które numerował następująco: liczba porządkowa dostawy łamana przez miesiąc oznaczony cyfrą. Odbiór towaru został pokwitowany przez A. W..

/dowody dostawy – koperta k. 92/

Płatnik składek nie zatrudnił pracownika na zastępstwo w czasie nieobecności J. P..

/bezsporne, a nadto zeznania zainteresowanego: 00:23:44 – płyta CD k. 42 w zw. z 00:28:52 – płyta CD k. 111/

Wnioskodawczyni z dniem 7 maja 2014 roku dokonała zmian w wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wskazując, iż zaprzestała wykonywania działalności gospodarczej z dniem 30 kwietnia 2014 roku oraz wykreśliła wpis z rejestru.

/wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 49/

Z tytułu prowadzenia własnej pozarolniczej działalności wnioskodawczyni wykazała w dokumentach rozliczeniowych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące od stycznia 2014 roku do marca 2014 roku w wysokości 2.247,60 zł,
a w dokumencie rozliczeniowym za miesiąc kwiecień 2014 roku wykazała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 3.004,48 zł.

/pismo – k. 73, dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek – k. 74/

J. P. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w styczniu 2014 roku wykazała przychód w wysokości 32.217,96 zł, w lutym 2014 roku w wysokości - 51,17 zł, w marcu 2014 roku w wysokości - 150,98 zł, w kwietniu 2014 roku w wysokości 23.559,83 zł.

/zestawienie przychodów za 2014 rok – k. 102-105/

J. P. urodziła dziecko – syna S. w dniu 20 października 2014 roku. Ojcem dziecka jest K. K. (1).

/bezsporne, a nadto odpis skrócony aktu urodzenia - k. 20, dokumentacja medyczna – koperta k. 35/

Wnioskodawczyni korzystała z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego od dnia
20 października 2014 roku do dnia 18 października 2015 roku.

/bezsporne, a nadto zaświadczenie płatnika składek - akta osobowe w kopercie k. 92/

J. P. nie wróciła do pracy u płatnika składek.

/zeznania wnioskodawczyni: 00:18:13 – płyta CD k. 111/

Płatnik składek K. K. (1) z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od stycznia do grudnia 2014 roku osiągnął przychód w wysokości 19.219,00 zł (w poszczególnych miesiącach przychód wynosił od 1.299,00 zł do 2.062,00 zł).

/zestawienie przychodów i podatków za 2014 rok – koperta k. 47/

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 września 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik
u płatnika składek (...) K. K. (1) od dnia 21 marca 2014 roku, albowiem wyniki przeprowadzonej kontroli zdaniem organu rentowego dowodzą, iż umowa o pracę
i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania dodatkowego tytułu do ubezpieczeń i skorzystania ze świadczeń w związku z chorobą i macierzyństwem.

/decyzja – k. 28-30 akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał przede wszystkim w oparciu o załączone do akt dokumenty w postaci m.in. dokumentacji osobowo-płacowej wnioskodawczyni ze spornego okresu, dokumentacji medycznej, akt rentowych, przedłożonej przez płatnika składek dokumentacji dotyczącej przychodów za lata 2013 - 2014, dokumentacji dotyczącej przychodów za lata 2013 - 2014 dotyczącej działalności prowadzonej przez J. P., dokumentacji dotyczącej drugiego pracownika płatnika składek, a także częściowo w oparciu o osobowe źródła dowodowe w postaci zeznań świadka A. W., a także
w niewielkim zakresie w oparciu o zeznania wnioskodawczyni oraz zainteresowanego, a mianowicie w zakresie, jakim zeznawali na okoliczność zakresu działalności firmy płatnika składek, przebiegu zatrudnienia ubezpieczonej w okresie poprzedzającym okres sporny oraz prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Sąd przede wszystkim odmówił wiary zeznaniom świadka A. W. oraz wnioskodawczyni i zainteresowanego, w części, w której wskazywali na zatrudnienie skarżącej u płatnika składek na podstawie umowy o pracę z uwagi na rzeczywistą potrzebę pracodawcy. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy przez ubezpieczoną w ramach stosunku pracy. Przeciwko prawdziwości zeznań wnioskodawczyni, zainteresowanego oraz świadka przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne. Ponadto zeznania te w pewnym zakresie są wzajemnie sprzeczne oraz nie znajdują potwierdzenia w dowodach dokumentarnych. Sąd nie neguje, że J. P. wykonywała pewne czynności w spornym okresie współpracując z K. K. (1), o których mowa w zeznaniach wnioskodawczyni, zainteresowanego i świadka, jednak zgromadzony materiał dowodowy nie tylko nie pozwala na przyjęcie, że czynności te wykonywała w ramach spornego stosunku pracy, ale również, że czynności te wykonywała na rzecz płatnika składek.

Bezspornym w sprawie jest, że przed zgłoszeniem skarżącej do ubezpieczeń społecznych z tytułu zawarcia kwestionowanej umowy o pracę wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz że zakres jej działalności gospodarczej był tożsamy z przedmiotem działalności płatnika składek. Ponadto jak ustalono, wnioskodawczyni od długiego czasu tj. od października 2011 roku nie opłacała składek na ubezpieczenia społeczne.

Okolicznością bezsporną jest także, że stanowisko przedstawiciela handlowego powierzone wnioskodawczyni było nowym stanowiskiem, którego nikt przed nią nie zajmował, a nadto, iż płatnik składek zatrudniał dotychczas wyłączenie jednego pracownika na stanowisku sprzedawcy w wymiarze połowy etatu z wynagrodzeniem równym połowie obowiązującego wynagrodzenia minimalnego. Pomimo długotrwałej nieobecności wnioskodawczyni, w związku z korzystaniem ze zwolnień lekarskich, co nastąpiło zaledwie po dwóch miesiącach od zgłoszenia J. P. do ubezpieczenia społecznego, płatnik nie zatrudnił żadnego pracownika, podnosząc w toku niniejszego postępowania, iż sam przejął jej obowiązki. Sąd nie dał wiary zeznaniom zainteresowanego, w których wskazał, iż w związku ze zwolnieniem lekarskim wnioskodawczyni zlikwidował stanowiska handlu obwoźnego w G. i A., gdyż na okoliczność tą nie przedłożono żadnych dowodów, okoliczności tej nie potwierdziły również zeznania świadka A. W., która nie miała żadnej wiedzy odnośnie innych punktów sprzedaży prowadzonych przez płatnika składek, wskazując, że według jej wiedzy takich punktów nigdy nie było. Powyższe dowodzi zdaniem Sądu, że stanowisko, na którym została zatrudniona odwołująca, w istocie było zbędne dla potrzeb płatnika.

W ocenie Sądu strony nie wykazały motywów podjęcia decyzji o zatrudnieniu pracownika na nowoutworzonym stanowisku przedstawiciela handlowego. W swoich zeznaniach zainteresowany wskazywał na okoliczność planowanego rozwoju firmy, otwierania nowych miejsc handlowych i zatrudniania nowych pracowników, jednakże okoliczności tej nie potwierdzono w żaden sposób. Nadto podkreślić należy, że J. P. została zatrudniona na stanowisku przedstawiciela handlowego, tymczasem z zeznań wyżej wymienionych osób wynika, że miała zajmować się dostawami towaru i odbieraniem gotówki od sprzedawcy, co nie znajduje potwierdzenia w sporządzonym zakresie obowiązków i zadań przedstawiciela handlowego.

Szereg wątpliwości budzą także zeznania stron, co do okoliczności podpisania kwestionowanej umowy o pracę. Zainteresowany twierdził, że skontaktował się telefonicznie z J. P. na około miesiąc przed podpisaniem umowy o pracę, a zatem mniej więcej
w połowie lutego 2014 roku, celem zaproponowania jej zatrudnienia, albowiem znali się z w wcześniejszego miejsca zatrudnienia, u matki płatnika składek. Tymczasem z ustalonych okoliczności wynika, że na początku lutego 2014 roku wnioskodawczyni była już w ciąży,
a ojcem jej dziecka, jest zainteresowany. Powyższe wprost wskazuje na to,
iż płatnik składek i ubezpieczona pozostawali w związku od dłuższego czasu, a zatem Sąd odmówił w tym zakresie wiary zeznaniom wnioskodawczyni i zainteresowanego, a także w zakresie w jakim zeznali, iż mieli zamieszkali razem dopiero w grudniu 2014 roku. Nie uszło również uwadze Sądu, iż J. P. w wyjaśnieniach informacyjnych, potwierdzonych przez nią później w formie zeznań wskazała, iż nie wie, czy K. K. (2), u której była zatrudniona w 2011 roku jest rodziną zainteresowanego. Natomiast w ramach zeznań skarżąca wskazywała jeż, że K. K. (2) jest jego matką. Zeznania wnioskodawczyni są zatem wewnętrznie sprzeczne i niespójne, a przez to nie zasługują na uznanie ich za wiarygodne.

W ocenie Sądu Okręgowego przede wszystkim brak jest jakichkolwiek wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie w spornym okresie pracy przez ubezpieczoną w ramach stosunku pracy. Odwołująca, ani zainteresowany płatnik składek
w toku postępowania nie zgłosili praktycznie żadnych dowodów na wykazanie tego, że J. P. faktycznie do pracy przystąpiła i ją świadczyła wykonując obowiązki pracownicze. Przedłożone dowody dostaw w ocenie Sądu nie świadczą o wykonywaniu obowiązków pracowniczych przez skarżącą, albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że zostały sporządzone w ramach stosunku pracy, a nie w ramach działalności gospodarczej J. P., zwłaszcza, że różnią się one w zakresie sposobu numeracji z dowodami dostaw wystawianymi przez K. K. (1). Ponadto 19 kwitów odbioru dostawy nie może świadczyć o wykonywaniu przez skarżącą pracy przez dwa miesiące w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd pragnie podkreślić, że mimo iż odwołująca była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, to jednak nie zgłosiła żadnych środków dowodowych, które potwierdziłyby jej twierdzenia, że praca na rzecz płatnika składek była przez nią faktycznie wykonywana, np. nie powołała ani jednego świadka, który widziałby skarżącą, jak świadczy na rzecz płatnika pracę w jego siedzibie, albo reprezentuje płatnika przed dostawcami towaru. Jedyny powołany w sprawie świadek w osobie jego aktualnego pracownika – A. W., wskazywał, że czynności, jakie miała wykonywać skarżąca wykonywała w ramach współpracy, wprost zeznała bowiem: „znam wnioskodawczynię, ponieważ razem współpracowaliśmy”. Sąd nie dał wiary zeznaniom tego świadka, iż skarżąca miała podpisywać codziennie podpisywać listę obecności, wskazać bowiem należy, że A. W. pracowała w mniejszym wymiarze niż skarżąca, w godzinach od 8:00 do 12:00, natomiast z przedłożonych list obecności wynika, że J. P. miała kończyć pracę później, między godziną 14:00 a 16:00. Ponadto świadek ten wskazał jednocześnie, że skarżąca czasami w ogóle nie przyjeżdżała na stoisko mieszczące się w Ł. na Placu (...), gdzie miały znajdować się listy obecności, a zatem zeznania jej są wewnętrznie sprzecznie. Podkreślić także należy, że świadek ten jest nadal pracownikiem płatnika składek, a więc może być zainteresowany sposobem rozpoznania niniejszego sporu. Wskazać należy także na nieścisłości w zeznaniach odwołującej i płatnika składek
z zeznaniami świadka w zakresie dni, w których J. P. miała świadczyć pracę. K. K. (1) i ubezpieczona twierdzili, ze miała ona pracować od wtorku do soboty, albowiem w poniedziałki nie prowadzili handlu. Tymczasem świadek A. W. wprost zeznała iż pracowała od poniedziałku do piątku. Odwołująca ani zainteresowany płatnik składek nie zdecydowali się chociażby, na przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka w osobie kierownika centrum handlowego w K., z którym rzekomo wnioskodawczyni miała prowadzić rozmowy w celu wynajęcia sklepu. Nie przedłożono żadnych faktur sprzedażowych podpisanych przez J. P., o których mowa była w jej zeznaniach. Wnioskodawczyni i płatnik nie przedstawili żadnych konkretnych dokumentów, planów sprzedażowych, które zgodnie z zakresem obowiązków miała realizować skarżąca, czy przygotowywanych przez nią ofert, zamówień towaru, jakie miała przyjmować od świadka A. W., wskazujących na rzeczywiste świadczenie pracy przez wnioskodawczynię na powierzonym jej stanowisku pracy. W ocenie Sądu dokumentacja osobowa wnioskodawczyni jest przejawem jedynie formalnego zadośćuczynienia obowiązkowi wnioskodawcy jako pracodawcy, natomiast nie przesądza o tym, że praca była przez skarżącą faktycznie wykonywana.

Należy w tym miejscu wskazać, iż do dnia 30 kwietnia 2014 roku wnioskodawczyni formalnie prowadziła własną działalność gospodarczą, której przedmiotem również była sprzedaż odzieży, obuwia i innych produktów. Wnioskodawczyni twierdziła, że w związku z podpisaniem umowy o pracę zaprzestała własnej działalności już z końcem marca 2014 roku, J. P. miała wyprzedać towar i zwolnić zatrudnianych przez siebie pracowników, okoliczności tych jednak nie udowodniła. Z przedstawionych natomiast dokumentów w postaci ewidencji przychodów wynika, że odwołująca jeszcze w kwietniu 2014 roku uzyskała przychody z tytułu własnej działalności gospodarczej w kwocie 23.559,83 zł.

W ocenie Sądu J. P. nie dysponowała również żadnymi narzędziami niezbędnymi do pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego, nie przedstawiono bowiem żadnych wniosków dowodowych na okoliczność, że udostępniono jej służbowy telefon, komputer, samochód, ani chociażby firmowy adres poczty elektronicznej. Zainteresowany, wnioskodawczyni i przesłuchany świadek w zeznaniach wskazali,
że J. P. jeździła samochodem służbowym K. K. (1), nie przedstawiono jednak na tę okoliczność żadnych dokumentów, w postaci dokumentu upoważnienia pracownika do prowadzenia samochodu służbowego, nadto w aktach osobowych skarżącej brak jest kopii prawa jazdy. Powyższe zdaniem Sądu przemawia za przyjęciem, że, jeżeli zainteresowana faktycznie wykonywała jakieś czynności na rzecz płatnika składek, co jednak nie wynika w żaden sposób ze zgromadzonego materiału dowodowego, to czynności te były świadczone w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.

Pojawiają się również wątpliwości, co do tego, czy J. P. w momencie sporządzenia kwestionowanej umowy o pracę była zdolna do jej wykonywania. Wskazać bowiem należy, że dzień przed wystawieniem skarżącej zaświadczenia o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy J. P. zgłosiła się na izbę przyjęć szpitala w związku z plamieniem i bólami w podbrzuszu. Nadto lekarz prowadzący ciążę ubezpieczonej już od dnia 25 marca 204 roku wystawiał jej zaświadczenia o niezdolności do pracy, a zatem cztery dni po sporządzeniu spornej umowy oraz tydzień przed zgłoszeniem skarżącej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, co nastąpiło z przekroczeniem ustawowego terminu. Sąd nie dał wiary zeznaniom zainteresowanego, w których wskazywał, iż w momencie zgłoszenia J. P. płatnik składek nie był poinformowany, o tym iż ubezpieczona spodziewa się dziecka. Zeznania te w ocenie sądu nie są wiarygodne wobec faktu, iż K. K. (1) jest ojcem jej dziecka.

Ostatecznie podkreślić należy, że ustalone okoliczności faktyczne świadczą o tym,
że płatnika składek nie było w ogóle stać na zatrudnienie pracownika na podstawie umowy
o pracę z wynagrodzeniem w kwocie 6.400,00 zł brutto. Zainteresowany w roku poprzedzającym zatrudnienie J. P. osiągnął przychód w wysokości nieprzekraczającej 20.000,00 zł, nadto przychód w żadnym miesiącu nie przekroczył kwoty 2.000,00 zł. Przychód K. K. (1) w roku, którego dotyczy sporny okres kształtował się niemal identycznie. W związku z powyższym z całą pewnością stwierdzić należy, że K. K. (1) nie mógł sobie pozwolić sobie na wypłatę J. P. wynagrodzenia w wysokości ustalonej w spornej umowie, co więcej proponowanie takiej kwoty pracownikowi byłoby działaniem pozbawionym logiki. Nie uszło także uwadze Sądu, że zainteresowany nie przedłożył dokumentów świadczących o wysokości kosztów prowadzonej przez niego działalności, które z pewnością jeszcze zmniejszają możliwości finansowe płatnika. Znamiennym jest również, że K. K. (1) od długiego czasu nie opłaca składek na własne ubezpieczenie społeczne, co dodatkowo świadczy o złej sytuacji finansowej płatnika. Sąd nie dał także wiary zeznaniom wnioskodawczyni, w których wskazywała, iż z tytułu prowadzenia własnej działalności osiągała dochód w wysokości ok. 4.000,00 zł miesięcznie. J. P. również nie przedłożyła dokumentów świadczących
o wysokości kosztów jej działalności, a także nie opłacała składek na ubezpieczenie społeczne od kilku lat.

Reasumując ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy, brak jest bowiem na to jakichkolwiek dowodów. Ustalone okoliczności przemawiają natomiast za przyjęciem, że strony kwestionowanej umowy o pracę zawierając ją, miały inny cel niż jej wykonywanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 121), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające
w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r. poz. 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Według zaś art. ust. 3 pkt 3 przywołanego przepisu od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika
w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, że umowa o pracę
z dnia 21 marca 2014 roku zawarta między wnioskodawczynią J. P.
a płatnikiem składek K. K. (1), jest nieważna, bowiem nie doszło do nawiązania stosunku pracy.

W ocenie Sądu poczynione w sprawie ustalenia, uzasadniają stwierdzenie,
iż zakwestionowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych umowa o pracę została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających, a jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi
a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających
z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego
i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (Lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy,
ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nadto Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), stwierdza, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie
o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) wskazano, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw
i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt
I UK 74/10 (Lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż
w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującemu zarzutów, że zawarł kwestionowaną umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie tej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II UK 11/13 (LEX Nr 1375189) jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku
w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy,
a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić,
że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy wnioskodawczynią, a zainteresowanym płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny. Stanowisko takie uzasadniają ustalone okoliczności faktyczne. Wnioskodawczyni reprezentowana w niniejszym postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazała, że w ramach zawartej spornej umowy o pracę doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy, a zatem jej faktycznego wykonywania. Zgromadzony materiał dowodowy świadczy ponadto, iż pracodawca nie miał również zamiaru przyjmowania tej pracy.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż z ustaleń faktycznych wynika,
że zaoferowane wnioskodawczyni stanowisko pracy przedstawiciela handlowego było etatem nowoutworzonym specjalnie na potrzeby usankcjonowania podpisanej umowy o pracę.

Po drugie, brak jest racjonalnego uzasadnienia dla zatrudniania J. P. za określonym w spornej umowie wynagrodzeniem tj. 6.400,00 zł, albowiem przychody osiągane przez zainteresowanego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, w żadnym wypadku nie pozwalały na pokrycie kosztów zatrudnienia pracownika o takim wynagrodzeniu. Natomiast wynagrodzenie jedynego pracownika płatnika składek jest równe wynagrodzeniu minimalnemu.

Po trzecie, strony nie wykazały wiarygodnych podstaw podjęcia decyzji
o zatrudnieniu wnioskodawczyni na podstawie umowy o pracę, na stanowisku przedstawiciela handlowego.

Przede wszystkim podnieść należy, iż wnioskodawczyni faktycznie nie wykonywała na rzecz płatnika składek żadnej pracy w ramach zawartej umowy. Zgodnie z zeznaniami wnioskodawczyni, zainteresowanej i świadka A. W., skarżąca miała zajmować się zakupem i dowożeniem towaru na stoisko handlowe i rozliczeniem gotówki. Nie przedłożono jednak na tę okoliczność żadnych dowodów. Faktu wykonywania pracy przez skarżącą na podstawie umowy o pracę nie potwierdził także świadek A. W., która wskazała, że J. P. współpracowała z K. K. (1). Ponadto zeznania tego świadka także budzą szereg wątpliwości, dodatkowo świadek ten jest kilkuletnim pracownikiem zainteresowanego i nadal pozostaje z nim w stosunku pracy. Wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała jakiegokolwiek rezultatu swojej pracy, nie powołała wiarygodnych świadków, z którym miała prowadzić rozmowy w imieniu płatnika składek, nie przedstawiła także planów sprzedażowych, przygotowanych przez siebie ofert, ani faktur sprzedażowych, zaś przedstawione kwity odbioru dostaw w liczbie 19, na których widnieje podpis J. P. i świadka A. W., nie potwierdzają zdaniem Sądu świadczenia przez nią pracy 8 godziny dziennie przez okres dwóch miesięcy.

Zebrany materiał dowodowy prowadzi ponadto w ocenie Sądu do wniosku,
że wnioskodawczyni nie dysponowała żadnymi narzędziami do wykonywania rzekomo zleconych jej zadań, ani miejscem pracy.

Należy także podkreślić fakt zgłoszenia wnioskodawczyni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych po ustawowo przewidzianym terminie, tj. w dniu w którym wystawiano jej już zaświadczenia o niezdolności do pracy, których odwołująca nie przedstawiła płatnikowi składek.

Ostatecznie J. P. nie wykazała, aby czynności wykonywane przez nią w spornym okresie, o których wskazywała w swoich zeznaniach oraz o których zeznawali zainteresowany i świadka nie były przeprowadzane w ramach działalności gospodarczej ubezpieczonej, o tym samym zakresie co działalność płatnika składek.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy należy stwierdzić, że umowa o pracę pomiędzy płatnikiem, a skarżącą została zawarta dla pozoru, gdyż stwierdzono,
że strony zawierając ją miały zamiar wywołania innych skutków prawnych niż te, które wynikają z umowy o pracę oraz jednocześnie próbowały przez jej zawarcie wprowadzić
w błąd osoby trzecie, co do dokonanej czynności.

Trudno w tym stanie faktycznym uznać, że nie mamy do czynienia z pozornością zawartej umowy o pracę. Niewątpliwie również, w ocenie Sądu, zamiarem stron było jedynie umożliwienie wnioskodawczyni skorzystania ze świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych w związku z macierzyństwem od wysokiej podstawy, a nie świadczenie pracy w ramach zawartej umowy. Zawarta umowa o pracę stanowić miała narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę, nie mogło stanowić podstawy do objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowniczymi.

Nawet jeżeliby uznać, iż strony chociaż częściowo wykonywały zawartą pomiędzy sobą umowę o pracę, co w ocenie Sądu w żaden sposób nie wynika ze zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego, należałoby uznać, iż miała ona głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i z tego powodu nie może wywoływać skutków prawnych (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Czynność prawna mająca na celu obejście przepisów ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z punktu widzenia formalnego nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. W odniesieniu do umowy o pracę o obejściu prawa mówić można w sytuacji, gdy strony działając w zamiarze nawiązania stosunku pracy określają wzajemne prawa i obowiązki w sposób zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego, jednak celem ich działania nie jest uzyskanie świadczeń w postaci pracy i wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy np. uzyskanie stażu emerytalnego, czy ochrony ubezpieczeniowej na wypadek choroby czy wypadku. Należy bowiem podkreślić, iż intencją ustawodawcy jest, aby cel zawarcia umowy o pracę stanowiło nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia było uzyskanie wskazanych korzyści.

Tymczasem przy założeniu, że strony zawarły umowę o pracę należałoby uznać,
iż w rozpoznawanej sprawie cele te uległy odwróceniu. Stronom chodziło bowiem o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały konstruowanie określonej sytuacji prawnej – umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu.

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Jednakże przestaje powyższa kwestia być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po nieuregulowaniu składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione okoliczności przemawiają za uznaniem, że wnioskodawczyni, ze względu na spodziewaną niezdolność do pracy i związane z tym prawo do świadczeń, była zainteresowana objęciem jej dodatkowym tytułem ubezpieczeń społecznych, albowiem z uwagi na wieloletnie zaległości w opłacaniu składek, nie mogła liczyć na wypłatę świadczeń z tytułu podlegania ubezpieczeniu w związku prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Strony umowy musiały mieć świadomość tego, że umowa nie będzie ich obowiązywać, a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe. W uznaniu Sądu nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu ciąży oraz porodu i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( patrz wyrok SN z dnia
17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Wnioskodawczyni będąc reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazała żadnej aktywności dowodowej, ażeby wykazać, że w badanym okresie rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz zainteresowanego na podstawie kwestionowanej umowy o pracę.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, wątpliwości organu rentowego, co do rzeczywistego celu i zamiaru stron nawiązujących ten stosunek prawny były uzasadnione, a zatem zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Natomiast na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od odwołującej się J. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 11 ust. 2 (w brzmieniu obowiązującym do spraw wszczętych do dnia 31 lipca 2015 roku), w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490), mając na uwadze, że zgodnie z § 22 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U z 2015 r, poz. 1805) - do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

29.02.2016r.