Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Kowalska

SO Teresa Ogrodnik

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Sobczuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 maja 2016 r. w Lublinie

sprawy z powództwa E. K. (1)

przeciwko Wytwórni (...) Spółce Akcyjnej w Ś.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 21 grudnia 2015 r., sygn. akt VII P 1358/13

oddala apelację.

Sygn. akt VII Pa 38/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2015 r. Sad Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie zasądził od Wytwórni (...) Spółki Akcyjnej w Ś. na rzecz E. K. (2) kwotę 900 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę. Oddalił wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów procesu. Przejął na rachunek Skarbu Państwa brakującą opłatę sadową od pozwu oraz wydatki procesu.

Wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3001,80 zł.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Powód E. K. (1) był zatrudniony w pozwanej Spółce jako ślusarz począwszy od 01 lipca 2005 roku, najpierw na podstawie umowy o pracę na okres próbny, następnie na czas określony, a od 01 lipca 2006 roku na czas nieokreślony. Ostatnio powód pobierał miesięczne wynagrodzenie brutto liczone jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop w kwocie 3 001,80 zł.

W okresie od 15 września 2010 roku do 28 kwietnia 2013 roku powód przebywał na urlopie bezpłatnym w celu wykonywania pracy na rzecz innego pracodawcy.

Po powrocie do pracy pracodawca skierował powoda na badania lekarskie do lekarza orzecznika medycyny pracy. Powód miał rozpocząć pracę jako konserwator. W wyniku przeprowadzonego badania w dniu 13 maja 2013 roku lekarz medycyny pracy uznał powoda za niezdolnego do podjęcia pracy na ww. stanowisku. Z uwagi na powyższe powód miał powrócić na dotychczas zajmowane stanowisko ślusarza. W związku z tym ponownie został skierowany na badania pracownicze. W dniu 24 maja 2013 roku lekarz medycyny pracy stwierdził, że również istnieją przeciwwskazania medyczne dla powoda do wykonywania pracy na stanowisku ślusarza. Ostatecznie powód został przeniesiony na stanowiska robotnika rozdzielni, gdyż na tym stanowisku pracy orzeczeniem z dnia 05 września 2013 roku lekarz medycyny pracy nie stwierdził przeciwwskazań do wykonywania pracy.

W związku z przeciwwskazaniami kardiologicznymi do pracy lekarz medycyny pracy skierował powoda do specjalisty chorób wewnętrznych celem konsultacji stanu zdrowia powoda. Powód odbył konsultację medyczną w maju 2013 roku. Po przeprowadzonym badaniu lekarskim kardiolog nie stwierdził przeciwwskazań medycznych do podejmowania przez powoda aktywności zawodowej wymagającej umiejętności psychofizycznych.

Równolegle do powyższego, w dniu 15 lipca 2013 roku, pracodawca rozpoczął procedurę konsultacji związkowej celem rozwiązania stosunku pracy z powodem w związku
z negatywnym orzeczeniem lekarza medycyny pracy z dnia 24 maja 2013 roku. Organizacja związkowa na powyższe nie wyraziła zgody. W dniu 23 sierpnia 2013 roku pracodawca wręczył powodowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem. Jako przyczynę zwolnienia wskazał brak możliwości dalszego zatrudniania pracownika na stanowisku ślusarza wobec orzeczenia lekarza medycyny pracy z dnia 24 maja 2013 roku. Po upływie 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia pozwany wystawił powodowi świadectwo pracy.

E. K. (1) cierpi na chorobę wieńcową. W 2008 roku przebył on zawał mięśnia sercowego. Był on leczony skuteczną plastyką tętnicy wieńcowej. Ostatnio powód był hospitalizowany w lipcu 2013 roku, gdzie rozpoznano u niego stabilną chorobę niedokrwienną serca. Powyższe schorzenie sercowe oraz stopień jego nasilenia na dzień 23 sierpnia 2013 roku nie stanowiły przeciwwskazań do wykonywania pracy ślusarza. Również obecnie brak jest zastrzeżeń medycznych do zatrudnienia powoda w charakterze ślusarza.

W okresie od 2008 roku do 2010 roku powód przechodził profilaktyczne badania okresowe. Wówczas lekarze medycyny pracy nie stwierdzili jakichkolwiek przeciwwskazań medycznych do zatrudniania powoda na stanowisku ślusarza.

Sąd Rejonowy dał wiarę dokumentom zgromadzonym w aktach sprawy, gdyż ich autentyczność i wiarygodność – w zakresie, w jakim skorzystanie z tych dokumentów było niezbędne do poczynienia ustaleń faktycznych, co do okoliczności istotnych w sprawie – nie były kwestionowane przez strony, a Sąd nie widział podstaw, by autentyczność bądź wiarygodność tych dowodów kwestionować z urzędu.

Ustaleń faktycznych dokonano też w oparciu o opinię główną i opinię uzupełniającą biegłych lekarzy sądowych z zakresu medycyny pracy i kardiologii. Zdaniem Sądu wywołane w procesie opinie biegłych pozwalają na poczynienie rzeczowych ustaleń faktycznych. Opiniowany w toku niniejszego postępowania przedłożył całą dokumentacje medyczną dotyczącą schorzenia kardiologicznego. Sąd również zwracał się do placówek medycznych w celu nadesłania ewentualnej brakującej historii choroby powoda, tak aby biegli sądowi nie dopuścili się orzekania bez dokumentacji medycznej i bez jej dogłębnej oraz rzetelnej analizy. Wydanie opinii biegli poprzedzili zapoznaniem się
z aktami sprawy, całością dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia powoda
i przebadaniem E. K. (1). Są one pełne, uwzględniają wszystkie istniejące schorzenia powoda. Sąd nie dopatrzył się w sporządzonych w sprawie opiniach nieścisłości
i luk uniemożliwiających stanowcze wyjaśnienie istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy kwestii spornej, wymagającej wiadomości specjalnych. Biegli lekarze, którzy wydali opinie w niniejszej sprawie są specjalistami o dużej wiedzy merytorycznej i praktycznej, są lekarzami niezależnymi od stron. Swoje stanowisko biegli opierali na załączonej do materiału dowodowego historii choroby przytaczając przykłady stosowanego leczenia uzasadniając tym samym konkretnie swoje merytoryczne stanowisko. Sąd zwrócił uwagę, że opinie sporządzone zostały w oparciu o aktualną wiedzę, a przedstawione w nich wnioski poparte odpowiednimi argumentami. Wnioski opinii biegłych sądowych są jednoznaczne. Lekarze sądowi posiadając specjalistyczną wiedzę są w stanie ocenić zgromadzone dokumenty, stwierdzając najbardziej prawdopodobną przyczynę zaistnienia zdarzenia, czy odczuwanych dolegliwości. Zdaniem Sądu, przeciwny pogląd innego specjalisty opierającego się na tym samym materiale, w żaden sposób nie powoduje, że sprawa pozostaje wolna od wątpliwości, które to przecież Sąd winien rozwiązać. Sąd Rejonowy podniósł, że okoliczność iż opinie biegłych nie mają treści odpowiadającej pozwanemu, nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przeprowadzenia kolejnych opinii. Dlatego też Sąd oddalił wniosek dowodowy o przeprowadzenie kolejnego dowodu z opinii biegłych lekarzy specjalności medycyny pracy oraz kardiologii, a także
o przesłuchanie w charakterze świadka H. K. (1) (lekarz medycyny pracy, która wydała sporne zaświadczenie lekarskie).

Również zeznania powoda E. K. (1) Sąd ocenił jako wiarygodne, ponieważ są one konsekwentne i korespondują z zebranym materiałem dowodowym rzeczowym.

W ocenie Sadu Rejonowego wniesione powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że zgodnie Kodeksem pracy dla uznania przez Sąd zasadności roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie należałoby stwierdzić, że wypowiedzenie umowy o pracę naruszało przepisy prawa (art. 30 § 4 k.p.) lub było nieuzasadnione (art. 45 § 1 k.p.). Wskazana przyczyna wypowiedzenia powinna być prawdziwa, rzeczywista i konkretna.

Co do zasady, istnienie przeciwwskazań lekarskich do wykonywania obowiązków należących do zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 16.12.1999 r., I PKN 469/99, OSNP 2001/10/346 oraz wyrok z dnia 12.01.1998 r., I PKN 466/97, OSNP 1998/23/677). Ponadto zasadność wypowiedzenia nie jest uzależniona od uprzedniego zaoferowania pracownikowi przez pracodawcę innej odpowiedniej pracy, którą dysponuje, chyba że obowiązek taki wynika z przepisu - teza X uchwały pełnego składu Izby Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 27.06.1985 r., III PZP 10/85, wytyczne w przedmiocie stosowania art. 45 k.p. (OSNCP 1985 z. 11 poz. 164).

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego Sąd doszedł do wniosku, że podana przyczyna zwolnienia powoda z pracy okazała się nierzeczywista i niezasadna, mimo, iż pracodawcy nie można przypisać złej woli we wskazaniu nierzeczywistego powodu wypowiedzenia umowy.

Sąd przywołał treść przepisu art. 229 § 4 k.p., który stanowi, że pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Tryb i zakres badań profilaktycznych został określony w powołanym rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r., wydanym na podstawie art. 229 § 8 k.p. Każde badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym albo brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy, albo przeciwwskazania zdrowotne do pracy na danym stanowisku. Okoliczności te stwierdza lekarz na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy. Oceny tych zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowiskach pracy (§ 3 rozporządzenia).

Sąd zwrócił uwagę, że w okolicznościach zawisłej sprawy lekarz medycyny pracy orzekł, że powód w dacie przeprowadzania badań profilaktycznych miał przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy na stanowisku ślusarza. Skoro orzeczenie nie zostało zakwestionowane w trybie przewidzianym w § 5 ust. 1 rozporządzenia przez powoda, a także przez pozwaną (bo pracodawca też ma takie uprawnienie), to pozwany pracodawca formalnie dysponował podstawą do odsunięcia powoda od wykonywania pracy na tym stanowisku.

Zdaniem Sądu nie przesądza to jednak, że wypowiedzenie umowy o pracę powodowi było uzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Badaniu przez sąd pracy w ramach oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę podlega bowiem rzeczywiste istnienie przyczyny wypowiedzenia, a więc obiektywne istnienie przeciwwskazań lekarskich do pracy na zajmowanym przez pracownika stanowisku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
12 stycznia 1998 r., I PKN 466/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2011 roku, II PK 225/10 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2014 roku , III PK 95/13).

W rozpoznawanej sprawie, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego
z wykorzystaniem dowodu z opinii biegłych sądowych, okazało się jednak, że przedstawiona w wypowiedzeniu przyczyna była nierzeczywista, gdyż powód w chwili wypowiedzenia, jak
i obecnie, mógł wykonywać pracę na stanowisku ślusarza. Oznacza to – obiektywnie rzecz ujmując – że przedstawiona przez pozwanego przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie istniała, to tym samym nie uzasadniała rozwiązania z powodem umowy o pracę w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Stąd też Sąd uwzględnił powództwo odszkodowawcze.

Sąd Rejonowy wskazał, że w myśl art. 47 ¹ k.p., odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie wyższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia w przypadku powoda wynosił 3 miesiące (art. 36 pkt 3 k.p.). Jednomiesięczne wynagrodzenie powoda to kwota 3 001,80 zł (k. 39). Powód natomiast domagał się zapłaty kwoty 9 000 zł. Taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda, nie wychodząc ponad zgłoszone żądanie, stosownie do treści art. 321 § 1 k.p.c.

W myśl art. 477 ² § 2 k.p.c., Sąd nadał wyrokowi w pkt I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3 001,80 zł tj. kwoty jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd uzasadnił treścią art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. a contario. W związku z tym, że powód wygrał niniejszy proces, oddaleniu podlegał wniosek pozwanej o zasądzenie kosztów procesu. Natomiast na podstawie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2014, 1025) Sąd Rejonowy przejął na rachunek Skarbu Państwa opłatę od pozwu, od uiszczenia której powód z mocy ustawy był zwolniony i wydatki procesu.

Z wyrokiem tym nie zgodziła się pozwana Spółka, wniosła apelację. Zaskarżyła wyrok w całości zarzucając:

I. naruszenie prawa procesowego, które miał wpływ na wynik sprawy t.j. art.217 §1, 2 i 3 k.p.c. w zw. z art.227 k.p.c. poprzez:

1. niezasadne oddalenie wniosku dowodowego pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka lek. med. H. K. (1) posiadającej wiedzę o stanie zdrowia powoda w datach wykonania badań i motywach wydania zaświadczeń o kwestionowanej treści,

2. niezasadne oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych z zakresu kardiologii i medycyny pracy w sytuacji, gdy w sprawie doszło do wydania dwóch sprzecznych opinii o zdolności powoda do wykonywania pracy na stanowisku ślusarza t.j. opinii lekarza medycyny pracy H. K. (1) zawartej w zaświadczeniu lekarskim z dnia 24 maja 2013 r. oraz opinii biegłych sądowych wywołanej w toku postępowania;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędne jego zastosowanie polegające na zasądzeniu na rzecz powoda odszkodowania w związku z niezasadnym rozwiązaniem umowy o pracę w sytuacji, gdy przyczyna wskazana w wypowiedzeniu była uzasadniona, rzeczywista i miała charakter uprzedni.

Mając na względzie powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazane sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy dokonując instancyjnej kontroli zaskarżonego wyroku uznał, że Sąd I instancji zasadniczo prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie, zaś zaprezentowany w uzasadnieniu wyroku tok rozumowania odnoszący się do oceny dowodów jest spójny i logiczny.

Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07 (wyrok SN z dnia 15 maja 2007 roku, sygn. akt V CSK 37/07, Lex nr 442585), surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na Sądzie odwoławczym wówczas, gdy odmiennie ustala on stan faktyczny w sprawie niż to uczynił Sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez Sąd I instancji.

W konsekwencji powyższego Sąd orzekający co do zasady podziela dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne zatem nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 roku, II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 roku, I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143).

Na wstępie należy stwierdzić, że nie jest uzasadniony wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Mimo, że wniosek ten został zgłoszony jako ewentualny, to jednak jako dalej idący wymaga rozpoznania w pierwszej kolejności. Stosownie do treści art. 386 § 2 i 4 k.p.c. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, nie rozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo w sytuacji, gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z przytoczonych powyżej podstaw do uchylenia orzeczenia i przekazania do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. W szczególności postępowanie przed Sądem Rejonowym nie jest dotknięte nieważnością, nadto Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy rozstrzygając w oparciu ustalone okoliczności faktyczne.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał oceny zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów określonej w treści art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd ten, w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odniósł je do pozostałego materiału dowodowego (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655; Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz, T. Ereciński (red.), Lexis Nexis 2007, str. 552 i nast.).

Sąd orzekający w pełni podziela zdanie Sądu Apelacyjnego w Katowicach wyrażone w wyroku z dnia 5 lutego 2013 roku z którego wynika, iż „skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. wymaga nie polemiki, lecz wskazania, że sąd ten uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd doniosłości (wadze) poszczególnych dowodów, ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu pierwszej instancji” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 lutego 2013 roku, sygn. V ACa 717/12, LEX nr 1286529).

Zarzuty pozwanej sformułowane w środku odwoławczym ocenić należy, jako dowolną, nie popartą żadnymi dowodami polemikę z prawidłowymi, acz niekorzystnymi dla apelującego, ustaleniami faktycznymi Rejonowego, opartymi o wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art.217 w zw. z art.227 k.p.c.

Po pierwsze w sprawie – wbrew twierdzeniom pozwanej - nie ma dwóch sprzecznych opinii. W postępowaniu przed sądem dopuszczony został dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy w sposób szczegółowy i wyczerpujący wypowiedzieli się w przedmiocie stanu zdrowia powoda, oceniając przy tym dowody z dokumentów, w tym orzeczenie lekarskie wydane przez lekarza medycyny pracy. Owo orzeczenie nie jest w żadnym razie konkurencyjną i odmienną opinią biegłego, ale dowodem z dokumentu podlegającym ocenie w ramach zasady swobodnej oceny dowodów. Skoro zatem biegli sądowi dokonali ustaleń w zakresie schorzeń na które powód cierpiał, ich wpływu na zdolność do pracy oraz w sposób przekonywujący uzasadnili swoje stanowisko, to brak było podstaw do dopuszczania kolejnego dowodu z opinii biegłych.

Po drugie ocena stanu zdrowia powoda i jego zdolności do pracy wymagała wiadomości specjalnych. Właściwym zatem dowodem pozwalającym dokonać ustaleń w tym zakresie jest dowód z opinii biegłych. Dowód ten nie może być zastąpiony dowodem z zeznań świadka nawet gdy ów świadek jest lekarzem. Dlatego zasadnie Sąd Rejonowy nie uwzględnił wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka H. K..

W związku z tym, że postępowanie dowodowe wykazało, że powód był zdolny do pracy na stanowisku ślusarza, prawidłowo Sąd I instancji uznał, że przyczyna wskazana w wypowiedzeniu nie uzasadniała rozwiązania umowy o pracę. Sąd Rejonowy zatem nie naruszył art.45 k.p.

Z tych względów Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie art.385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.