Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2015 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Izby Celnej w G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora Izby Celnej w G. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje ściągnąć od powoda na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1217,45 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych czterdzieści pięć groszy) tytułem zwrotu wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy w Gdyni kosztów opinii biegłego.

Sygnatura akt: I C 1469/13

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Celnego w G. (w toku postępowania jako właściwą statio fisci Skarbu Państwa wskazano Dyrektora Izby Celnej w G.) domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 20.289,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jako dzierżawca zawarł ze spółką prawa cypryjskiego (...) umowę dzierżawy, której przedmiotem były urządzenia do gier rozrywkowych (...). W myśl umowy czynsz dzierżawny od każdego urządzenia ustalono pierwotnie na kwotę 970 zł, a następnie obniżono go do kwoty 679 zł. W dniu 10 sierpnia 2010r. powód zawarł z B. K. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Przedmiotem umowy była wspólna eksploatacja urządzenia do gier w lokalu użytkowym B. K. przy ul. (...) w R.. Z tytułu przedmiotowej umowy B. K. zobowiązała wypłacać powodowi kwotę 1.500 zł miesięcznie za każde urządzenie. W dniu 9 grudnia 2010r. funkcjonariusze celni przeprowadzili kontrolę w miejscu, w którym eksploatowany był automat do gier A. H. M. F. o numerze H. (...) i ustalili, że w grach rozgrywanych na tym automacie występuje element losowy. W konsekwencji, powołując się na przepisy ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych zakazujące urządzania gier na automatach poza kasynami gry, funkcjonariusze celni zatrzymali automat. Na skutek uchylenia postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy, przedmiotowe urządzenie zostało zwrócone w dniu 20 lutego 2012r. W wyniku zatrzymania, które zdaniem powoda było bezprawne, poniósł on szkodę w postaci kwoty czynszu dzierżawnego uiszczanego w okresie zatrzymania cypryjskiej spółce oraz nieuzyskanego czynszu od B. K.. Wysokość szkody z tytułu nieuzyskanej opłaty ryczałtowej od B. K. w okresie od 10 grudnia 2010r. do 11 grudnia 2010r. wynosi 96,77 zł, zaś wysokość szkody z tytułu czynszu dzierżawnego uiszczonego na rzecz spółki (...) Ltd wyniosła 13.623,80 zł. Ponadto, powód podniósł, że w dniu 1 marca 2012r. podobną umowę o wspólnym przedsięwzięciu zawarł z T. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) u T.”. W wyniku zajęcia w dniu 28 maja 2013r. przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w S. z podobnych przyczyn automatu A. H. M. (...) powód poniósł szkodę z tytułu nieuzyskanej opłaty ryczałtowej od T. N. w okresie od 29 maja 2013r. do 31 lipca 2013r. w wysokości 216,45 zł. P., w dniu 1 lutego 2011r. powód zawarł umowę o wspólnym przedsięwzięciu z M. H. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) u M.”. W wyniku zajęcia w dniu 4 lutego 2011r. przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w S. z podobnych przyczyn automatu A. H. M. (...) powód poniósł szkodę z tytułu nieuzyskanej opłaty ryczałtowej od M. H. w okresie od 5 lutego 2011r. do 13 lutego 2011r. w kwocie 482,38 zł oraz z tytułu czynszu dzierżawnego uiszczonego na rzecz spółki (...) Ltd za okres od 14 lutego 2011r. do 16 sierpnia 2011r. w kwocie 5.870,39 zł W ocenie powoda zatrzymanie wszystkich wymienionych powyżej automatów do gier było bezprawne z tego powodu, że w okresie dokonania tej czynności nie obowiązywał przepis art. 14 ustawy o grach hazardowych, ponieważ, mimo jego technicznego charakteru w rozumieniu art. 1 pkt. 11 dyrektywy 98/34 UE nie został on notyfikowany Komisji Europejskiej. Twierdzenia swoje powód poparł orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 lipca 2012 r. w sprawach połączonych C 213/11, C- 214/11 i C – 217/11, w którym Trybunał orzekł, że przepis art. 14 ustawy o grach hazardowych ma charakter techniczny.

(pozew k. 2-15)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany przede wszystkim podniósł, iż działania, z których powód wywodzi swoje roszczenie, były działaniami zgodnymi z prawem. Pozwany wskazał, że funkcjonariusze celni po dokonaniu oględzin automatów, przeprowadzeniu eksperymentu oraz analizie dokumentacji z uwagi na prawdopodobieństwo naruszenia przepisów prawa dokonali zatrzymania automatów do spraw karno – skarbowych. Kontrola odbywała się zgodnie z przepisami prawa, a funkcjonariusze posiadali wiedzę i praktykę z zakresu przepisów dotyczących automatów. Zatrzymanie zostało zatwierdzone przez prokuratora. Poprawność eksperymentów została potwierdzona przez biegłego sądowego z zakresu informatyki. Pozwany powołał się na orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013r. w sprawach I KZP 14/13 i I KZP 15/13, wskazując, że SN wyraźnie wskazał, że brak notyfikacji art. 14 ustawy o grach hazardowych nie oznacza automatycznie, iż w sprawach karnoskarbowych sądy nie są uprawnione do dokonywania oceny czynu zabronionego w kontekście zasad wprowadzonych tą ustawą. Nadto SN nie przesądził o tym czy art. 14 i 67 ustawy o grach hazardowych mają charakter przepisów technicznych wymagających notyfikacji. Dodatkowo pozwany wskazał, że ewentualne przyjęcie, iż przepisy art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ww. ustawy mają charakter techniczny w rozumieniu art. 1 pkt. 11 dyrektywy 98/34 UE nie oznacza, iż sądy mogą automatycznie odmówić ich stosowania, jako regulacji, do których odsyła art. 107 k.k.s. z uwagi na niedopełnienie obowiązku notyfikacji. Pozwany zwrócił uwagę, że organy władzy wykonawczej nie mogą odmawiać stosowania i egzekwowania przepisów dopóki uprawnione organy nie stwierdzą niezgodności danego aktu z Konstytucją RP lub normami prawa międzynarodowego. Wobec powyższego – zdaniem pozwanego – należy przyjąć, że w niniejszej sprawie i sprawach karnoskarbowych nie ma i nie było podstaw prawnych do odmowy stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych, w tym jej art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 do czasu zainicjowania kontroli lub podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny stosownego rozstrzygnięcia. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że powód nie tylko nie wykazał bezprawności działania organu celnego, ale także podnoszone okoliczności na istnienie związku przyczynowego oraz wysokości szkody są co najmniej wątpliwe. W szczególności pozwany zakwestionował sposób wyliczenia szkody, podnosząc, że oprócz umów dzierżawy powód nie przedstawił żadnego finansowego rozliczenia, w tym dowodów płatności czynszu dzierżawy czy też otrzymywania ryczałtowej kwoty dochodu. Wyliczenia w oparciu o oświadczenia zarządu są niewystarczające i nie świadczą o faktycznie poniesionej szkodzie, w tym utraconych korzyściach. Powód, oprócz kosztów związanych z wynajmem, nie wykazał żadnych innych kosztów związanych m.in. z serwisem, obsługą i w związku z tym nie można określić wartości hipotetycznych dochodów, jakie powód uzyskałby gdyby do zatrzymania nie doszło. Nadto, w sytuacji prowadzenia przez powoda gier na automatach niezgodnie z przepisami ustawy o grach hazardowych powód uzyskiwał przed datą zatrzymania dochody z działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami, bez stosownego pozwolenia. W związku z powyższym dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa jest nadużyciem prawa podmiotowego.

(odpowiedź na pozew k. 69-76)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 maja 2010r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako dzierżawca zawarł ze spółką (...) LTD z siedzibą w N. (Cypr) ramową umowę dzierżawy automatów do gier, w tym m.in. automatów: A. H. M. (...), (...) i (...). Pierwotnie miesięczny czynsz dzierżawny za jedno urządzenie został określony na kwotę 970 zł, a następnie aneksem z 30 grudnia 2011 r. został obniżony do kwoty 679 zł.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o ramową umowę dzierżawy z dnia 1 maja 2010r. k. 16-18, aneks nr (...) do ramowej umowy dzierżawy z dnia 30 grudnia 2011r. k. 19)

W dniu 10 sierpnia 2010r. powód zawarł z B. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) w R. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Na podstawie przedmiotowej umowy automat A. H. M. (...) miał być eksploatowany w lokalu B. K. Bar (...) w R. przy ul. (...). B. K. z tego tytułu zobowiązała się uiszczać na rzecz powoda opłatę ryczałtową w kwocie 1.500 zł miesięcznie. Umowa została zawarta na okres 12 miesięcy.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: umowę o wspólnym przedsięwzięciu z dnia 10 sierpniu 2010r. k. 423-424, załącznik nr 1 do umowy z dnia 10 sierpnia 2010r. k. 425)

W dniu 9 grudnia 2010r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w S. przeprowadzili kontrolę funkcjonowania ww. automatu w Barze (...) w R. przy ul. (...) i stwierdziwszy, że automacie występuje element losowy dokonali go zatrzymania na potrzeby postępowania karno-skarbowego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: protokół kontroli z dnia 9 grudnia 2010r. k. 128-132, protokół zatrzymania rzeczy z dnia 9 grudnia 2010r. k. 133-136, pokwitowanie k.29)

Na mocy porozumienia z dnia 11 grudnia 2010r. umowa o wspólnym przedsięwzięciu zawarta w dniu 10 sierpnia 2010r. została rozwiązana.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o porozumienie z dnia 11 grudnia 2010r. k. 30)

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2010r. wydanym w sprawie o sygnaturze Ko 833/10 prokurator Prokuratury Rejonowej w Wejherowie zatwierdził zatrzymanie ww. automatu do sprawy o sygnaturze 321000 - (...) (...)- (...). Po rozpoznaniu zażalenia powoda, postanowieniem z dnia 13 czerwca 2011r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt Ko 833/10 Sąd Rejonowy w Wejherowie uchylił postanowienie prokuratora z dnia 16 grudnia 2010r.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie prokuratora z dnia 16 grudnia 2010r. k. 137-138, postanowienie Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 13 czerwca 2011r. k. 33-34, zażalenie powoda k. 589-599)

Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2011r. Urząd Celny w G. wszczął postępowanie przygotowawcze w sprawie o przestępstwo skarbowe polegające na urządzaniu i prowadzeniu w lokalu (...) gry na ww. automacie (...) bez wymaganego zezwolenia i bez urzędowego sprawdzenia wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych tj. o czyn określony w art. 107 § 1 k.k.s. Kolejnym postanowieniem z dnia 18 stycznia 2011r. Urząd Celny w G. uznał ww. automat do gier za dowód rzeczowy w sprawie o sygnaturze RKS-1/2011/321000/AH. Aktualnie postępowanie karnoskarbowe jest zawieszone do czasu wydania decyzji przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie o wszczęciu dochodzenia z dnia 3 stycznia 2011r. k. 127, postanowienie z dnia 18 stycznia 2011r. k. 588)

Zarządzeniem z dnia 29 lutego 2012r. Urząd Celny w G. zwrócił powodowi automat do gry A. H. M. (...).

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o zarządzenie z dnia 29 lutego 2012r. k. 35)

W dniu 1 marca 2012r. powód zawarł z T. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą „Pub u T.” w Przodkowie umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Na podstawie przedmiotowej umowy automat A. H. M. (...) miał być eksploatowany w lokalu T. N., który z tego tytułu zobowiązał się uiszczać na rzecz powoda opłatę ryczałtową w kwocie 1.100 zł miesięcznie.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: umowę o wspólnym przedsięwzięciu z dnia 1 marca 2012r. k. 427-429 wraz załącznikiem nr 1 k. 429, aneks do umowy z dnia 1 maja 2012r. k. 40a)

W dniu 28 maja 2013r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w S. przeprowadzili kontrolę funkcjonowania automatu w lokalu „Pub u T.” przy ul. (...) w Przodkowie i stwierdziwszy, że na automacie A. H. M. (...) występuje element losowy dokonali jego zatrzymania na potrzeby postępowania karno-skarbowego. W dniu 20 czerwca 2013r. powód złożył zastrzeżenia do pokwitowania przyjęcia rzeczy oraz spisu i opisu rzeczy z lokalu oraz wniosek o sporządzenie i doręczenie postanowienia o zatwierdzeniu o zatrzymaniu rzeczy. W dniu 21 czerwca 2013r. Urząd Celny w G. udzielił powodowi odpowiedzi na powyższy wniosek. W dniu 24 lipca 2013r. prokurator stwierdził brak podstaw do wydania postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: protokół kontroli z dnia 28 maja 2013r. k. 151-156, protokół zatrzymania rzeczy z dnia 28 maja 2013r. k. 157-160 wraz z załącznikiem k. 161, pokwitowanie k. 48-49, pismo powoda z dnia 10 czerwca 2013r. k. 602-611, pismo prokuratora z dnia 57 lipca 2013r. k. 601)

W dniu 29 lipca 2013r. Urząd Celny w G. uznał ww. automat do gier za dowód rzeczowy w sprawie. Po rozpoznaniu zażalenia powoda, postanowieniem z dnia 3 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy w Gdyni utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 3 czerwca 2014r. k. 613-618)

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2014r. Urząd Celny w G. przedstawił prezesowi zarządu powodowej spółki (...) zarzut popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks tj. że od dnia 1 marca 2012r. do 28 maja 2013r. w Przodkowie w lokalu „Pub u T.” przy ul. (...), jako prezes zajmujący się sprawami gospodarczymi w spółce (...) z siedzibą w W., wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych urządzał gry m.in. na automacie A. H. M. (...).

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie z dnia 12 sierpnia 2014r. k. 619-620)

Automat A. H. M. (...) nie został zwrócony powodowi.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 1 lutego 2011r. powód zawarł z M. H. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą „Barek u M.” na H. umowę o wspólnym przedsięwzięciu. Na podstawie przedmiotowej umowy automat A. H. M. (...) miał być eksploatowany w lokalu M. H., która z tego tytułu zobowiązała się uiszczać na rzecz powoda opłatę ryczałtową w kwocie 1.500 zł miesięcznie.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: umowę o wspólnym przedsięwzięciu z dnia 1 lutego 2011r. k. 431-433 wraz załącznikiem nr 1 k. 434)

W dniu 4 lutego 2011r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w S. przeprowadzili kontrolę funkcjonowania automatu w lokalu „Barek u M.” przy ul. (...) na H. i stwierdziwszy, że na automacie A. H. M. (...) występuje element losowy dokonali jego zatrzymania na potrzeby postępowania karno-skarbowego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: protokół zatrzymania rzeczy k. 144-148, pokwitowanie k. 54)

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2011r. prokurator Prokuratury Rejonowej w Pucku zatwierdził zatrzymanie ww. automatu. Na przedmiotowe postanowienie zażalenie wniósł powód. Postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2011r. Sąd Rejonowy w Wejherowie IX Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P. uchylił postanowienie prokuratora z dnia 1 sierpnia 2011r.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o: postanowienie prokuratora z dnia 9 lutego 2011r. k. 149-150, postanowienie Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 1 sierpnia 2011r. k. 55, zażalenie powoda k. 621-647)

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2011r. Urząd Celny w G. wszczął postępowanie przygotowawcze w sprawie o przestępstwo skarbowe polegające na urządzaniu i prowadzeniu w lokalu „Barek u M.” gry na ww. automacie (...) bez wymaganego zezwolenia i bez urzędowego sprawdzenia bez wymaganego zezwolenia wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych tj. o czyn określony w art. 107 § 1 k.k.s.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie o wszczęciu dochodzenia z dnia 15 lutego 2011r. k. 143)

Zarządzeniem z dnia 17 sierpnia 2011r. Urząd Celny w G. zwrócił powodowi automat do gry A. H. M. (...).

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o zarządzenie z dnia 17 sierpnia 2011r. k. 660)

Postanowieniem z dnia 7 lipca 2013r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt IX K 1/12 Sąd Rejonowy w Wejherowie umorzył postępowanie przeciwko M. H. oskarżonej o to, że od dnia 1 lutego 2011r. do dnia 4 lutego 2011r. w lokalu „Barek u M.” przy ul. (...) na H. prowadziła wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych grę na automacie typu A. H. M. (...) tj. o przestępstwo z art. 107 § 1 kks, a także przeciwko M. W., oskarżonemu o to, że od dnia 1 lutego 2011r. do dnia 4 lutego 2011r. w Przodkowie w lokalu „Barek u M.” przy ul. (...) na H., jako prezes zajmujący się sprawami gospodarczymi w spółce (...) z siedzibą w W., wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych urządzał gry na automacie A. H. M. (...) tj. o przestępstwo z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks. Urząd Celny w G. wniósł zażalenie na przedmiotowe postanowienie, jednak postanowieniem z dnia 15 września 2014r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt V Kz 861/14 Sąd Okręgowy w Gdańsku utrzymał je w mocy.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 7 listopada 2013r. k. 648-656, postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 15 września 2014r. k. 657-659)

W toku prowadzonych przez pozwanego postępowań dopuszczono dowód z opinii biegłego z zakresu informatyki. W przypadku wszystkich trzech ww. automatów do gier biegły ustalił, że gra na tych automatach ma charakter losowy.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o opinie biegłego W. K. k. 459-476)

Wysokość poniesionej przez powoda szkody w postaci utraconych korzyści i poniesionych kosztów wynosiła łącznie 16.987,70 zł, w tym:

- 9.756,08 zł w przypadku automatu do gier znajdującego się w lokalu B. K. Bar (...) w R. przy ul. (...) za okres od dnia 12 grudnia 2010r. do dnia 29 lutego 2012r.;

- 7.231,62 zł w przypadku automatu do gry znajdującego się w lokalu M. H. „Barek u M.” przy ul. (...) na H. za okres od 5 lutego 2011r. do dnia 16 sierpnia 2011r.;

Powód nie poniósł szkody w związku z zatrzymaniem automatu znajdującego się w lokalu T. N..

(dowód: pisemna opinia biegłej sądowej z zakresu rachunkowości K. Ś. k. 822-840 wraz z pisemną opinią uzupełniającą k. 857-858)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz dowodu z opinii biegłej sądowej do spraw rachunkowości K. Ś..

W ocenie Sądu za wiarygodne należało uznać wskazane powyżej dokumenty przedstawiające przebieg postępowania karnoskarbowego prowadzonego przez organy celne, jak również dokumenty złożone przez powoda na okoliczność treści zawartych przez niego umów dzierżawy oraz umów o wspólnym przedsięwzięciu, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Ponadto, za wiarygodny dowód na okoliczność wysokości szkody poniesionej przez powoda Sąd uznał opinię biegłej sądowej do spraw rachunkowości K. Ś.. W ocenie Sądu przedmiotowa opinia została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę fachową z zakresu rachunkowości i księgowości, jest jasna, logiczna i wewnętrznie niesprzeczna, nadto nie budzi żadnych wątpliwości Sądu w świetle zasad doświadczenia życiowego czy logicznego rozumowania. Nadto biegła w sposób przekonujący odniosła się do zarzutów stron. W tych okolicznościach brak było podstaw, by w powyższym zakresie odmówić opinii wiarygodności i mocy dowodowej. Z uwagi jednak na fakt, iż w toku niniejszego postępowania strona powodowa nie wykazała podstawowej przesłanki odpowiedzialności deliktowej pozwanego Skarbu Państwa w postaci bezprawności, przedmiotowa opinia nie miała ostatecznie znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Na mocy art. 227 k.p.c. Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków I. R. i A. S., gdyż okoliczności, na jakie miały zostać przesłuchane wskazane przez pozwanego osoby nie miały znaczenia w niniejszej sprawie, której wynik zależał wyłącznie od rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego. Wskazani powyżej świadkowie mieli zostać przesłuchani na okoliczności związane z przebiegiem postępowania karnoskargowego prowadzonego przez pozwaną, jednak okoliczności te nie były sporne w sprawie, a dodatkowo wynikają wprost z dokumentów złożonych do akt niniejszego postępowania.

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 417 § 1 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Zatem, w świetle powyższego przepisu do przypisania odpowiedzialności Skarbowi Państwa niezbędne jest zaistnienie przesłanek w postaci: powstawania szkody, związku przyczynowego między działaniem lub zaniechaniem a szkodą oraz niezgodność działania z prawem.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów powszechnych odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa, oparta na art. 417 k.c. powstaje wówczas, gdy spełnione są łącznie jej trzy ustawowe przesłanki: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą. Nie ulega wątpliwości, że kolejność badania przez sąd powyższych przesłanek nie może być dowolna. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie działania (zaniechania), z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, następnie ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju i dopiero po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego (por. wyrok Sadu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2012r., I ACa 679/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2014r., VI ACa 259/13, LEX nr 1504515, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001r. I PKN 361/2000, OSNP 2003/3/62). Zgodnie z powyższym Sąd przystąpił najpierw do badania czy funkcjonariusze celni Urzędu Celnego w G. mieli podstawy prawne do zatrzymania spornych automatów do gier. Podkreślić należy, iż z treści protokołów kontroli i protokołów zatrzymań spornych automatów wynika, że powodem zatrzymania tych przedmiotów było ustalenie przez funkcjonariuszy celnych poprzez przeprowadzenie eksperymentu polegającego na wykonaniu gry na automacie, iż gra miała charakter losowy, co wypełniało przesłanki określone w art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych. Zgodnie z tym przepisem grami na automatach są także gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy. Pozwany kwestionował taki charakter urządzeń, argumentując, że były to urządzenia do gier zręcznościowych, do których ustawa o grach hazardowych nie ma zastosowania. Kwalifikacja przedmiotowych urządzeń jako automatów do gier ma doniosłe znaczenie prawne. Zważyć bowiem należy, iż w myśl art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych (tekst jednolity Dz.U.2015.612) urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry. Kwestią sporną w niniejszej sprawie był charakter prawny art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych tj. ustalenie czy przepis ten ma charakter techniczny i czy w związku z tym wymagał notyfikacji Komisji Europejskiej zgodnie z dyrektywą 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych. Zdaniem strony powodowej brak notyfikacji oznacza, że organy władzy publicznej powinny w rezultacie zaniechać stosowania tego przepisu, na co powołała stosowane orzecznictwo (...) oraz sądów krajowych. Zważyć jednak należy, iż w doktrynie i judykaturze kwestia czy przepis art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych stanowi przepis techniczny w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE jest sporna i aktualnie trudno wskazać, który z prezentowanych poglądów ma charakter dominujący.

Zgodnie z poglądem prawnym wyrażonym w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 lipca 2012 r. w połączonych sprawach C-213/11, C-214/11, C-217/11 oceny, które przepisy ustawy o grach hazardowych mają charakter techniczny w rozumieniu ww. dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dokonuje sąd krajowy. Zważyć należy, że w wyroku z dnia 27 listopada 2014r. II KK 55/14 OSNKW 2015/4/37 Sąd Najwyższy wskazał, iż przepisy u.g.h., w szczególności art. 14 ust. 1 oraz art. 6 tej ustawy, to "przepisy techniczne" w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE. Konsekwencją braku notyfikacji przepisów technicznych Komisji Europejskiej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, Dz. U. Nr 239, poz. 2039 z późn. zm., jest niemożność stosowania i to nie tylko przez sądy norm prawnych, które nie zostały notyfikowane, a zostały zawarte w jednostkach redakcyjnych podlegających obowiązkowi notyfikacji. Z kolei w wyrokach z dnia 28 listopada 2013r. w sprawach I KZP 15/13 i I KZP 14/13 SN wskazał, że w orzeczeniu (...) z dnia 19 lipca 2012r. nie przesądzono, czy sporny przepis ma charakter techniczny. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie sądów administracyjnych i sądów powszechnych. Zważyć należy, iż przedmiotowa dyrektywa 98/34/WE ustanawia procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych. Stanowi ona, że każdy krajowy organ normalizacyjny ma obowiązek zawiadomić Komisję i inne europejskie organy normalizacyjne o swoich projektach norm lub zmianach w istniejących normach. Dyrektywa zapewniała zarówno Komisji, jak i innym organom normalizacyjnym, a także pozostałym państwom członkowskim możliwość zajęcia stanowiska w zakresie planowanych przepisów, zaś państwo członkowskie, które chciało dany przepis wprowadzić obowiązane było wstrzymać się z jego uchwaleniem przez okres trzymiesięczny od daty powiadomienia (art. 9 dyrektywy). Zgodnie z art. 9 ust. 2 w razie zgłoszenia uwag państwo członkowskie ma obowiązek poinformować Komisję o działaniach, jakie zostały podjęte w związku z otrzymanymi uwagami, jednocześnie ex lege następuje wytrzymanie procedury legislacyjnej o kolejne trzy miesiące w odniesieniu do notyfikacji produktów i towarów oraz o miesiąc w odniesieniu do przepisów odnoszących się do usług społeczeństwa informacyjnego, a w odniesieniu do porozumień dobrowolnych o cztery miesiące. Okres obowiązkowego wstrzymania procedury legislacyjnej zostaje wydłużony, w przypadku, gdy Komisja powiadomieni w ciągu trzech miesięcy od daty zgłoszenia notyfikacji o zamiarze zgłoszenia wniosku lub przyjęcia dyrektywy, rozporządzenia lub decyzji w tej sprawie zgodnie z art. 189 Traktatu. W art. 8 ust.1 dyrektywa stanowi, że państwa członkowskie mają obowiązek niezwłocznego przekazania Komisji wszelkich projektów przepisów technicznych z wyjątkiem tych, które w pełni stanowią transpozycję normy międzynarodowej lub europejskiej, w którym to przypadku wystarczająca jest informacja dotycząca odpowiedniej normy. Odstąpienie od notyfikacji może być uzasadnione wyłącznie pilnymi przyczynami spowodowanymi przez nieprzewidziane okoliczności podnoszące się do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, ochrony zwierząt lub roślin. Okoliczności takie powinny być przedstawione w komunikacie kierowanym do Komisji. Niedopełnienie obowiązku notyfikacji przepisów technicznych stanowi podstawę do przyjęcia, że nienotyfikowane przepisy krajowe są niezgodne z prawem unijnym i nie mogą być stosowane. Zasadniczym celem wprowadzenia w życie Dyrektywy 98/34/WE, co wynika z jej preambuły, było wspieranie sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego, który obejmuje obszar bez wewnętrznych granic, w którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób i kapitału. Zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych dotyczących przepływu towarów oraz środków o skutkach równoważnych stanowi jedną z podstawowych zasad Wspólnoty. Nadto, bariery w handlu wypływające z przepisów technicznych produktu są dopuszczalne jedynie tam, gdzie są konieczne dla spełnienia niezbędnych wymagań i gdy służą interesowi publicznemu, którego stanowią gwarancję.

Wskazać należy, iż zgodnie definicją legalną zawartą w przepisie art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE „przepisy techniczne” to: specyfikacje techniczne i inne wymagania bądź zasady dotyczące usług, włącznie z odpowiednimi przepisami administracyjnymi, których przestrzeganie jest obowiązkowe, de jure lub de facto, w przypadku wprowadzenia do obrotu, świadczenia usługi, ustanowienia operatora usług lub stosowania w Państwie Członkowskim lub na przeważającej jego części jak również przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne Państw Członkowskich, z wyjątkiem określonych w art. 10, zakazujących produkcji, przywozu, wprowadzania do obrotu i stosowania produktu lub zakazujących świadczenia bądź korzystania z usługi lub ustanawiania dostawcy usług. Przepisy techniczne obejmują de facto:

- przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne Państwa Członkowskiego, które odnoszą się do specyfikacji technicznych bądź innych wymagań lub zasad dotyczących usług, bądź też do kodeksów zawodowych lub kodeksów postępowania, które z kolei odnoszą się do specyfikacji technicznych bądź do innych wymogów lub zasad dotyczących usług, zgodność z którymi pociąga za sobą domniemanie zgodności z zobowiązaniami nałożonymi przez wspomniane przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne,

- dobrowolne porozumienia, w których władze publiczne są stroną umawiającą się, a które przewidują, w interesie ogólnym, zgodność ze specyfikacjami technicznymi lub innymi wymogami albo zasadami dotyczącymi usług, z wyjątkiem specyfikacji odnoszących się do przetargów przy zamówieniach publicznych,

- specyfikacje techniczne lub inne wymogi bądź zasady dotyczące usług, które powiązane są ze środkami fiskalnymi lub finansowymi mającymi wpływ na konsumpcję produktów lub usług przez wspomaganie przestrzegania takich specyfikacji technicznych lub innych wymogów bądź zasad dotyczących usług; specyfikacje techniczne lub inne wymogi bądź zasady dotyczące usług powiązanych z systemami zabezpieczenia społecznego nie są objęte tym znaczeniem.

W przywołanym powyżej orzeczeniu (...) z dnia 19 lipca 2012 r. w połączonych sprawach C-213/11, C-214/11, C-217/11 wskazano, że przepisy ustawy hazardowej stanowią przepisy „potencjalnie techniczne”, co jak wskazuje się w doktrynie oznacza, że przepisy te mogą potencjalnie ograniczać swobodę przepływu towarów. Potencjalność technicznego charakteru tych przepisów odnosi się do sfery wywierania przez nie skutków prawnych w konkretnej sprawie, w "której podmiot prywatny powołuje się na ich nieskuteczność, podnosząc zarzut zaniechania notyfikacji" (por. J. Barcz: Obowiązek notyfikacji środków krajowych na podstawie dyrektywy 98/34/WE w świetle problemów interpretacyjnych polskiej ustawy o grach hazardowych, Krytyka prawa. Niezależne studia nad prawem, t. 5, Przedsiębiorczość. Aspekty prawne, s. 18 i n.). Powyższe wymaga więc poczynienia ustaleń in casu i uwzględnienia szczególnej sytuacji powoda jako przedsiębiorcy posługującego się w ramach działalności gospodarczej spornymi automatami. Podkreślić należy, iż wprawdzie sfera gier hazardowych nie podlega harmonizacji z prawem unijnym, jednakże już produkcja automatów do gier, ich sprowadzanie i urządzenie gier hazardowych i uczestniczenie w nich jest elementem wspólnego rynku (por. J. Łacny: Swoboda państw członkowskich w zakresie regulowania gier hazardowych – przegląd orzecznictwa TS, Europejski Przegląd Sądowy 2010, nr 12, s. 37 i n.). Stąd też przepisy ustawy o grach hazardowych, które mogą mieć wpływ na choćby wielkość produkcji i sprzedaży automatów do gier, należy uznać za podlegające notyfikacji w myśl art. 8 dyrektywy. Kierując się powyższymi kryteriami Sąd doszedł jednak do przekonania, że sporny przepis art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie ma charakteru przepisu technicznego w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, albowiem analizowany przepis nie wpływa na skalę działalności prowadzonej przez powoda. Zważyć bowiem należy, że powód nie jest producentem automatów, ich dystrybutorem, ani też nie prowadzi handlu automatami na rynku wtórnym, lecz ich dzierżawcą. Zgodnie z poglądem prawnym sądów powszechnych przepisy nie będące przeszkodami w handlu wewnątrzwspólnotowym i nie stanowiące przeszkód w swobodnym przepływie towarów nie są przepisami technicznymi. Nadto nie będą przepisami technicznymi normy prawne odnoszące się do sposobu sprzedaży towaru, czyli nie odnoszące się do samego towaru jako takiego. Odnosząc powyższe uwagi do kwestionowanego art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, wskazać należy w szczególności, urządzanie gier na automatach o niskich wygranych nie mieści się w definicji usługi społeczeństwa informacyjnego w rozumieniu art. 1 pkt 2 dyrektywy 98/34/WE (por. wyrok (...) w sprawie C-213/11, pkt 27). Poza tym nie ulega wątpliwości, że przepis ten nie odnosi się w żaden sposób do właściwości technicznych spornych urządzeń. Przepis ten w żadnej mierze nie stanowi przeszkody w swobodnym przepływie usług i towarów, nie narzuca żadnych norm technicznych, ani nie ingeruje w kwestie technologiczne związane z konstrukcją automatów. Jednocześnie zgodzić należy się z poglądem prawnym wyrażonym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. w sprawie (...) SA/GI (...), że sam fakt zmiany miejsca oraz pewnej modyfikacji sposobu użytkowania urządzenia, gdy nie idzie za tym transformacja zasadniczego celu, czy funkcji, oraz zasadniczej cechy danego produktu - nie może być uznany za wpływający istotnie na jego właściwości. Bez wątpienia zatem ograniczenie obszaru, na którym mogą być urządzane gry na automatach nie powoduje automatycznie, że sporny przepis art. 14 ustawy o grach hazardowych staje się przepisem technicznym w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE. Sporne przepisy określają bowiem wyłącznie sposoby postępowania przedsiębiorców, którzy chcą używać automatów do gier w celach zarobkowych, natomiast nie nakładają jakichkolwiek wymogów dotyczących automatów jako takich. Ponadto, przyjąć należy, że są to przepisy niedyskryminujące, albowiem w takim samym stopniu odnoszą się do automatów krajowych jak i sprowadzanych z krajów Unii Europejskiej. Podobne stanowisko, co w niniejszej sprawie, prezentowane było już w orzecznictwie. W wyroku WSA w Gdańsku z dnia 30 stycznia 2013r., I SA/Gd (...), LEX nr 1291443 wskazano jednoznacznie, że przepisu art. 14 ust. 1 u.g.h. nie można uznać za "przepis techniczny" w rozumieniu art. 1 pkt 11 Dyrektywy 98/34/WE. W konsekwencji – skoro przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych nie jest przepisem technicznym – to mógł on mieć zastosowanie w stosunku do powoda.

Nadto, pozwany nie mógł odmówić stosowania spornego przepisu, nawet w przypadku, gdyby stanowił on przepis techniczny. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 grudnia 2013r., V KK 82/13 naruszenie wynikającego z dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 2006 r. obowiązku notyfikacji przepisów technicznych ma charakter naruszenia trybu ustawodawczego, którego konstytucyjność może być badana wyłącznie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jeżeli w konkretnym postępowaniu sąd dochodzi do wniosku, że doszło do wadliwości trybu ustawodawczego, może nie stosować tych przepisów tylko w ten sposób, że zawiesi postępowanie i skieruje stosowne pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Jednak do czasu zainicjowania tej kontroli lub podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny stosownego rozstrzygnięcia, brak jest podstaw do odmowy stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych, w tym jej art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1. Zważyć należy, iż w wyroku z dnia 11 marca 2015r., P 4/14 OTK-A 2015/3/30, Dz.U.2015/369 Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa o grach hazardowych została uchwalona bez naruszenia konstytucyjnego trybu ustawodawczego. Nie ma zatem żadnych podstaw, aby uznać, że przedmiotowy przepis nie podlega zastosowaniu. Zwrócić przy tym należy uwagę na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2013r. w sprawie o sygnaturze I KZP 14/13, OSNKW 2013/12/102, iż nawet najsilniejsze uzasadnienie aksjologiczne nie daje podstaw do unieważnienia przez sądy decyzji ustawodawcy o uchyleniu określonego aktu normatywnego i przywrócenia w ten sposób jego mocy obowiązującej.

Przesądziwszy powyższe, należy dokonać oceny zachowania funkcjonariuszy celnych pod kątem przesłanek odpowiedzialności deliktowej określonych w art. 417 k.c. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego nie zapadł do tej pory żaden wyrok skazujący w sprawach dotyczących spornych automatów, a w jednej ze spraw sąd umorzył postępowanie. Jak wskazuje się w judykaturze przesłanka bezprawności ujęta w art. 417 § 1 k.c. oznacza niezgodność działania lub zaniechania z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa. Zgodne z prawem czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości związane z wypełnianiem ich ustawowych obowiązków nie nabierają charakteru działań nielegalnych tylko przez to, że postępowanie karne zostaje zakończone uniewinnieniem. Odmienna ocena dowodów nie przesądza o nielegalności tych czynności (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lipca 2006r., SK 21/04, OTK-A 2006/7/88; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2011r., IV CSK 290/10, LEX nr 1111015, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 maja 2013r. I ACa 351/13, LEX nr 1363331). Obywatele muszą bowiem w interesie ochrony dobra wspólnego, jakim jest bezpieczeństwo publiczne, ponosić ryzyko związane z legalnym wdrożeniem postępowania karnego. Nie ulega więc wątpliwości, że jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wszczęcie śledztwa lub dochodzenia jest działaniem zgodnym z prawem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2012r., IV CSK 165/12, LEX nr 1231327). Jak wskazuje się w powyższych orzeczeniach powyższy wniosek jest konsekwencją obowiązującej w procesie karnym zasady legalizmu (art. 10 k.p.k.). W związku z powyższym przyjąć należy, że w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu każdy organ powołany do ścigania, w tym nieprokuratorski, ma obowiązek wszczęcia i kontynuowania postępowania karnego, jeżeli tylko ściganie jest faktycznie zasadne oraz prawnie dopuszczalne. Na oskarżycielu publicznym ciąży przy tym dodatkowo także obowiązek wniesienia i popierania aktu oskarżenia (art. 45 k.p.k.). Organ procesowy ma obowiązek niewszczynania postępowania lub umorzenia postępowania wszczętego, jeżeli postępowanie to okazuje się faktycznie niezasadne lub prawnie niedopuszczalne. Oskarżyciel publiczny może też, i powinien, odstąpić od oskarżania, jeżeli po wniesieniu aktu oskarżenia dochodzi do wniosku, że oskarżenie to jest niezasadne. Decyzja ta nie wiąże jednak sądu (art. 14 § 2 k.p.k.). Ponadto, w judykaturze wskazuje się, że nie można wykluczyć, że w określonych przypadkach wszczęcie i prowadzenie przeciwko osobie postępowania karnego będzie mogło być uznane za czyn niedozwolony w rozumieniu przepisów art. 417 k.c. Byłoby tak, gdyby postępowanie wszczęto lub prowadzono przy oczywistym braku dowodów winy, ze świadomością sfabrykowania takich dowodów, bez zachowania podstawowych przepisów procedury itp. Natomiast nie jest wystarczającą podstawą poszukiwania odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie czy to art. 417 k.c., czy też np. art. 77 ust. 1 Konstytucji RP sama okoliczność, że w postępowaniu karnosądowym oskarżonego uniewinniono od zarzutu popełnienia zarzuconego mu przestępstwa (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2011 r., IV CSK 290/10, z 16 stycznia 1978, I Cr 428/77, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 maja 2005, I ACa 1848/04, wyrok SA w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r., I ACa 768/13, LEX nr 1438987; wyrok SA w Poznaniu z dnia 23 maja 2013 r., I ACa 351/13, LEX nr 1363331, wyrok SA w Szczecinie z dnia 13 marca 2013 r., I ACa 482/12, LEX nr 1344196). Konstatując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż sam wynik postępowania karnego nie przesądza o odpowiedzialności Skarbu Państwa.

Zważyć należy, iż w niniejszej sprawie bezsporne było, że powód nie posiadał koncesji ani zezwoleń na prowadzenie gier hazardowych. Powodowa spółka wywodziła bowiem, że urządzenia zatrzymane przez funkcjonariuszy celnych służyły do gier zręcznościowych, a nie gier losowych i w konsekwencji brak było obowiązku uzyskania zezwoleń. Dodatkowo, powód podnosił, że posiada uzyskane od producenta zaświadczenia, z których wynika, że automaty służą wyłącznie do urządzania gier zręcznościowych. W niniejszej sprawie pozwany wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu mechaniki na okoliczność ustalenia charakteru przedmiotowych urządzeń, jednak ostatecznie wniosek ten cofnął, niemniej zebrany w sprawie materiał dowodowy jest – zdaniem Sądu – wystarczający, aby stwierdzić, że funkcjonariusze celni mieli podstawy, aby wszcząć postępowanie przeciwko powodowi i zatrzymać sporne automaty. Zważyć bowiem należy, iż podczas kontroli w lokalach, gdzie automaty były użytkowane, celnicy przeprowadzili eksperyment polegający na przeprowadzeniu gry na automacie i na tej podstawie ustalili, iż w grze występuje element losowości. Ustalenia te zostały potwierdzone w toku postępowań przygotowawczych przez biegłego z zakresu informatyki, co wynika z treści złożonych do akt niniejszej sprawy opinii. Funkcjonariusze Urzędu Celnego w G. wykrywając automaty do gier rodzące podejrzenie działania na zasadach losowych, a zatem podlegające uregulowaniom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych oraz stwierdzając, że przedsiębiorca wykorzystujący te automaty w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej nie posiada stosownych zezwoleń i koncesji, mieli prawo powziąć wątpliwości co do legalności ich działania. Bez wątpienia uzasadnione w tych okolicznościach podejrzenia celników wymagały przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, w tym stosownych czynności z udziałem przedmiotowych automatów, jak choćby wykonanie opinii przez biegłego. Nadto, dalsza eksploatacja automatów przez powoda – w razie potwierdzenia podejrzeń funkcjonariuszy – oznaczałaby de facto zgodę na dalsze popełnianie czynu zabronionego, co mogłoby stanowić podstawę do pociągnięcia funkcjonariuszy do odpowiedzialności służbowej, a nawet karnej. Jednocześnie nie ulega wątpliwości Sądu, że czynności podejmowane przez funkcjonariuszy celnych miały podstawę prawną w obowiązujących przepisach prawa. Zważyć należy, że zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Zatem a contrario działalność w zakresie jakiejkolwiek gry losowej, zakładu wzajemnego, czy też gry na automacie, która prowadzona jest w sprzeczności z przepisami ustawy, jest działalnością nielegalną. Jednocześnie z treści przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych wynika, że zakaz jest adresowany do wszystkich podmiotów, w tym działających w formie spółki akcyjnej albo spółki z o.o., i niezależnie od tego, czy posiadają koncesję na prowadzenie kasyna gry. Zatem urządzanie gier na automatach poza kasynem stanowi naruszenie przepisu art. 14 ustawy. Z kolei w myśl przepisu art. 107 § 1 k.k.s. kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. W świetle przedmiotowych regulacji funkcjonariusze celni – dokonując ustaleń, że kontrolowane automaty do gier rodzą podejrzenie działania niezgodnego z ograniczeniami związanymi z zasadami funkcjonowania automatów do gier (element losowy) mieli prawo powziąć wątpliwości, że doszło do popełnienia czynu zabronionego określonego w przepisie art. 107 k.k.s. Podejmując działania kontrolne w oparciu o przepisy ustawy o Służbie Celnej funkcjonariusze celni realizowali ustawowy obowiązek, którego zaniechanie wiązałoby się z określonymi konsekwencjami służbowymi. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o Służbie Celnej do zadań jej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w szczególności: rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy. W myśl natomiast art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o Służbie Celnej z dnia 27 sierpnia 2009r. (Dz.U.2013.1404 ze zm.) kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 3. Kontroli podlega m in. przestrzeganie przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w ustawie o grach hazardowych. Na podstawie przepisu art. 32 ust. 1 pkt 13 i 14 funkcjonariusze wykonujący kontrole są uprawnieni do przeprowadzania w uzasadnionych przypadkach, w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu oraz zabezpieczania zebranych dowodów. Natomiast na podstawie art. 72 ustawy o Służbie Celnej funkcjonariusz, w celu realizacji ww. zadań, ma prawo zatrzymywania i przeszukiwania osób, zatrzymywania rzeczy oraz przeszukiwania pomieszczeń, bagażu, ładunku, środków transportu i statków w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego. Osobie, wobec której dokonano przeszukania przysługują uprawnienia odpowiednio osoby zatrzymanej lub osoby, której prawa zostały naruszone, przewidziane w przepisie Kodeksu postępowania karnego. Nadto, należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 217 § 1 k.p.k. wskazujący, że rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym, przepadku, środków kompensacyjnych albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki - także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu. Mając na uwadze treść przywołanych przepisów prawa uznać należało, że działanie pozwanego było zgodne z prawem. Działania funkcjonariuszy odbywały się nie tylko w ramach obowiązujących przepisów, ale również w ramach ich ustawowych obowiązków, co wyklucza zaistnienie podstawowej przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa w postaci bezprawności działania. Funkcjonariusze celni dokonując zajęcia spornych automatów, działali z powołaniem się na uprawnienia przyznane im powyższymi przepisami. Zachowanie funkcjonariuszy bez wątpienia zmierzało do ewentualnego wykrycia deliktu skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. Podkreślić przy tym należy, iż zgodnie z art. 217 k.p.k. decyzje dotyczące zatrzymania automatów zostały zatwierdzone przez organ właściwy dla prowadzonego postępowania przygotowawczego tj. przez prokuratora.

Wobec wykazania przesłanki bezprawności bezprzedmiotowe było prowadzenie dalszego postępowania w zakresie ustalenia wysokości szkody poniesionej przez powoda.

Mając powyższe na uwadze – na mocy art. 417 § 1 k.c. a contrario – Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 6 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku o opłatach za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U.2013.490) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania zasądził od przegrywającego niniejsze postępowania powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Z kolei na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 3, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.2014.1025) Sąd nakazał ściągnąć od przegrywającego niniejszą sprawę powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni koszty opinii biegłego sądowego w wysokości 1.217,45 zł.