Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 22 sierpnia 2016 rok

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2016 roku w Warszawie na rozprawie;

sprawy z powództwa: D. L. i J. L.;

przeciwko pozwanemu (...) S.A. w K.;

o zapłatę;

orzeka:

1.  zasądza od pozwanych (...) S.A. w K. solidarnie na rzecz powodów D. L. i J. L., kwotę 35,09 (trzydzieści pięć, 09/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza solidarnie od powodów D. L. i J. L. na rzecz pozwanych (...) S.A. w K., kwotę 7.217,00 (siedem tysięcy, dwieście siedemnaście) złotych kosztów procesu, w tym kwotę 7.200,00 (siedem tysięcy, dwieście) złotych tytułem wynagrodzenie pełnomocnika;

4.  odstępuje od obciążania powodów kosztami sądowymi należnymi Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Warszawie.---

/-/ SSO Mariusz Solka

Sygn. akt: III C 956/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 sierpnia 2012 r. powodowie D. i J. L. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K. kwoty 653.813,00 (sześćset pięćdziesiąt trzy tysiące osiemset trzynaście) złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie bez podstawy prawnej z powierzchni 3508,00 m ² na działce ew. nr (...) położonej w obrębie 30 W. jedn. ew. B., stanowiących własność strony powodowej za okres 9 lat wstecz od dnia wniesienia pozwu. Powodowie podnieśli, że ustalając powyższe wynagrodzenie uwzględnili całokształt negatywnych okoliczności powstałych w związku z usytuowaniem linii przesyłowych oraz poziom bezprawnej ingerencji w ich prawo własności, a także wynagrodzenie jakie otrzymaliby w przypadku umownego ustanowienia przedmiotowej służebności (pozew k. 2-6).

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że pozwany od 1981 r. korzysta ze stanowiącego własność powodów gruntu o powierzchni 3508,00 m ². Jest to grunt zajęty przez 4 słupy elektroenergetyczne oraz linię elektroenergetyczną o długości 57 metrów. Powodowie wskazali, że trakcja elektroenergetyczna niekorzystnie wpływa na uprawy rolne, zwierzęta, a także zdrowie ludzkie. Ponadto powyższe miało pozbawić stronę powodową możliwości korzystnej sprzedaży tych działek. Powodowie zauważyli, że pozwany bez ich zgody w zależności od potrzeb w dowolnej w chwili wjeżdża na nieruchomość powodów, wykonuje prace konserwacyjne, wymienia elementy trakcji – korzysta z urządzeń elektroenergetycznych ingerując poważnie w sferę własności strony powodowej bez podstawy prawnej (pozew k. 2-6).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o uwzględnienie zarzutu zasiedzenia na nieruchomości powodów służebności gruntowej o treści służebności przesyłu przez pozwanego. W uzasadnieniu pisma pozwany podniósł, że powodowie nie udowodnili roszczenia ani co do zasady ani co do wysokości. Jednocześnie pozwany wskazał, że z dniem 01 lipca 1994 r. doszło do zasiedzenia służebności przy przyjęciu dobrej wiary, a w przypadku przyjęcia złej wiary, w ocenie pozwanego do zasiedzenia doszło z dniem 01 lipca 2004 r. (odpowiedź na pozew k. 95-100v).

Sąd Okręgowy, ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w O. z dnia 02 kwietnia 1971 r. wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości zezwolono na wybudowanie napowietrznej linii energetycznej 220 kV przez Zakłady (...) zgodnie z planem trasy tej linii. Napowietrzna linia energetyczna miała przebiegać przez grunta właścicieli i użytkowników wymienionych w załączonym wykazie, stanowiącym integralną część niniejszej decyzji. Obejmowała ona swoim zakresem również działkę nr (...) stanowiącą obecnie własność powodów (dowód: decyzja z dnia 02 kwietnia 1971 r. k. 125-126).

W okresie od 12 sierpnia 1975 r. do 05 grudnia 2007 r. dochodziło do podziałów przedsiębiorstw energetycznych poprzez likwidację części z nich i utworzenie nowych, przekształcenia istniejących, a także podziały przez wydzielenie. Na rzecz nowopowstających przedsiębiorstw przenoszono również posiadanie m.in. urządzeń przesyłowych znajdujących się na działce (...). Zakład (...) w O. stał się częścią jednostki organizacyjnej pod nazwą Zakład (...) w O., który zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów nr 57 z dnia 30 grudnia 1988 roku uległ podziałowi, w wyniku którego powstało Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład (...) z siedzibą w O., które przejęło zorganizowaną część przedsiębiorstwa poprzednika prawnego, w skład którego wchodziła przedmiotowa linia elektroenergetyczna. Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 roku z dniem 12 lipca 1993 roku doszło do podziału Przedsiębiorstwa Państwowego Zakład (...) w O. w celu przeniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa (w tym linii 220kV O. I – O.) do spółki (...) S.A. W dniu 24.10.2007 spółka (...) S.A. zmieniła firmę na (...) S.A. W wyniku podziału (...) S.A. wydzielono ze spółki operatora sieci przesyłowej, której składnikiem jest przedmiotowa linia i wniesiono do spółki (...) S.A., która w dniu 11.12.2008 roku zmieniła nazwę na (...) S.A., a następnie na (...) S.A. (dowód: zarządzenia k. 127-162, (...) k. 163-172, akt notarialny REP A 24405/2007 k. 173-179, postanowienia k.180-185, KRS k. 861-868).

Decyzją Wojewody z dnia 12 lutego 1993 r., wydanej na podstawie art. 17 i art. 19 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw oraz art. 104 k.p.a. przekazano na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi o łącznej powierzchni 10,95 ha, położone na terenie gminy B.. Protokołem zdawczo – odbiorczym z dnia 22 grudnia 1994 r. Wojewoda (...) jako strona przekazująca przekazała na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa grunty położone we wsi W. m.in. grunty oznaczone jako działki nr (...) (dowód: decyzja z dnia 12 lutego 1993 r. k. 908-908v, protokół zdawczo – odbiorczy k. 906-907).

Postanowieniem z dnia 27 listopada 1996 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie, Wydział Ksiąg Wieczystych, w odpowiedzi na wniosek Rejonowego Oddziału Wojewódzkiego Biura Geodezji i (...) w O. z dnia 25 listopada 1996 r., postanowił założyć księgę wieczystą KW nr (...) obejmującą działki nr (...). Jako właściciela tychże działek wskazano Skarb Państwa – Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa ( dowód: postanowienie k. 910).

W dniu 30 grudnia 1996 r. została zawarta pomiędzy Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa a M. W. umowa sprzedaży, której przedmiotem była nieruchomość rolna położona w obrębie W., gmina B. stanowiąca niezabudowane działki gruntu o numerach ewidencyjnych (...). Dla przedmiotowej nieruchomości Sąd Rejonowy w Olsztynie, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (dowód: akt notarialny Rep. (...) nr (...) k. 912-914).

Postanowieniem z dnia 27 maja 1998 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie stwierdził, że spadek po M. W. zmarłym w dniu 31 grudnia 1997 r. na podstawie ustawy nabyli rodzice Z. i J. W. po ¼ spadku każde z nich oraz brat Z. W. w 2/4, z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym położonym w Wójtowie, dziedziczą z mocy ustawy rodzice po ½ części każde z nich (dowód: postanowienie k. 926).

W dniu 27 maja 2002 r. powodowie J. i D. L. nabyli od Z. i J. W. m.in. nieruchomości położone w obrębie W., gminie B. obejmujące odpowiednio nieruchomość o powierzchni 1439 m ² stanowiącą działkę gruntu oznaczoną numerem 333/11, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), nieruchomość o powierzchni 1 ha 800 m ^2, składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami 333/7, 333/8, 362/3, 362/5, (...) dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (dowód: akt notarialny Rep A nr 2885/2002 k. 26-31).

Powodowie w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej są właścicielami nieruchomości gruntowej, o powierzchni 0,4500 ha stanowiącej działkę gruntu nr ewidencyjny (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...) nr (...) ( dowód: wypis rejestru gruntów k. 12, mapa k. 13, odpis KW (...) k. 18-25, k. 1010-1015).

Działka ewidencyjna nr (...) położona jest w południowej części W., jest to obszar o niskim stopniu urbanizacji, z nielicznie występującą zabudową mieszkaniową jednorodzinną, ze zdecydowaną przewagą gruntów wykorzystywanych na cele produkcji rolniczej. W Uchwale nr XLI/250/05 Rady Miejskiej w B. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu w obrębie W. działka ewidencyjna nr (...) usytuowana jest na obszarze oznaczonym symbolem (...) – tereny rolne – adaptowane ( dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 725-745).

Na nieruchomości powodów o nr ewidencyjnym (...) posadowiony jest fragment napowietrznej linii elektroenergetycznej najwyższych napięć NN-220 kV relacji O. I – O. oraz stanowisko 1-go słupa w/w linii o numerze 19 będące własnością pozwanego. Linia ta została wybudowana w 1972 roku, zgodnie z obowiązującym w okresie budowy prawem, a następnie była nieprzerwanie eksploatowana przez podmioty będące poprzednikami prawnymi pozwanego i nadal jest eksploatowana przez pozwanego. Powierzchnia pasa ograniczonego użytkowania na nieruchomości powodów wynosi 996,29 m2, w tym 129,89 m2 stanowi powierzchnia całkowicie wyłączona z użytkowania, zaś 866,40 m2 stanowi powierzchnia do współużytkowania przez powodów i pozwanego (dowód: opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki k. 449-501, 598-601, 628-659).

Pismem z dnia 28 lutego 2012 r. powodowie wezwali pozwanego (...) S.A. do usunięcia urządzeń oraz zapłaty wynagrodzenia. W uzasadnieniu pisma wskazano, że powodowie dochodzą zapłaty kwoty 653.813,00 zł za dotychczasowe użytkowanie gruntu przez pozwanego, wezwano również pozwanego do niezwłocznego zaniechania dalszych naruszeń oraz przywrócenia nieruchomości do stanu zgodnego z prawem. Powodowie wyznaczyli pozwanemu termin do dnia 14 marca 2012 r. dla zapłaty wynagrodzenia oraz ustalenia sposobu usankcjonowania sytuacji faktycznej albo usunięcia urządzeń posadowionych na gruncie stanowiącym własność powodów ( dowód: wezwanie k. 7).

Pismem z dnia 26 kwietnia 2012 r. pozwany poinformował, że dokonał zarejestrowania roszczenia w systemie, wskazując jednocześnie, że z uwagi na znaczną ilość roszczeń zgłaszanych do pozwanej Spółki niemożliwym jest rozpatrzenie żądania powodów w tak krótkim czasie ( dowód: pismo k. 10).

Pismem dnia 23 lipca 2012 r. pozwany jako sposób uregulowania kwestii posadowienia linii elektroenergetycznej na nieruchomości powodów wskazał ustanowienie służebności przesyłu na tej nieruchomości na rzecz pozwanego, za jednorazowym wynagrodzeniem. Przy czym kwota wynagrodzenia z tytułu tejże służebności miała zostać przedstawiona z chwilą określenia wartości prawa służebności przesyłu, a umowa o ustanowienie służebności przesyłu miała w sposób wyczerpujący określić zakres prawa służebności (dowód: pismo k. 11).

Biegły z zakresu wyceny nieruchomości na podstawie średniej stawki czynszu dzierżawnego uzyskanego na ternie W., aktualizowaną w każdym półroczu o średnią krajową cenę skupu decytony pszenicy publikowaną przez Główny Urząd Statystyczny, dokonał wyliczenia wynagrodzenia za korzystanie z pasa gruntu o powierzchni 996,29 m ². Biegły przedstawił stawkę tegoż wynagrodzenia z rozbiciem na poszczególne miesiące, począwszy od dnia 25 sierpnia 2003 r. do dnia 24 sierpnia 2012 r. w wysokości: kwiecień-czerwiec – 7,12 zł, lipiec – 7,74 zł, sierpień 5,99 złotych ( dowód opinia biegłego ds. wyceny nieruchomości k. 725-756, 831-836).

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, które Sąd uznał za wiarygodne w całości, albowiem nie budziły one wątpliwości co do swojej autentyczności i wiarygodności, a ponadto nie były one kwestionowane przez strony.

Za wiarygodne w części Sąd uznał zeznania powódki D. L. (k. 376). Zeznania powódki w zakresie jakim dotyczą posadowienia słupów elektroenergetycznych na działce stanowiącej własność powodów bez ich zgody oraz bez zgody poprzednich właścicieli znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Natomiast pominięto depozycję powódki w części w jakiej odnosiły się do zakresu oddziaływania linii energetycznej na korzystanie z nieruchomości przez odziaływanie m.in. na odbiór telewizora w deszczową pogodę czy też odczuwanie pola elektromagnetycznego, gdyż pozostają bez znaczenia dla niniejszej sprawy, dodatkowo stanowią jedynie subiektywne odczucia powódki, które nie znajdują również oparcia chociażby w opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły także opinie biegłych sądowych tj. biegłego sądowego z zakresu elektroenergetyki M. H. (opinia k. 449-501, opinia uzupełniająca k. 547-575, pismo k. 598-601, opinia uzupełniająca II k. 628-659) oraz biegłego sądowego z zakresu (...) (opinia k. 725-745, opinia uzupełniająca k. 831-836).

Wskazać należy, że opinie biegłych zostały sporządzone w sposób rzeczowy, rzetelny oraz przekonywujący, w oparciu o fachową wiedzę specjalistów, posiadających odpowiednie wykształcenie i doświadczenie zawodowe.

Ustalenia poczynione przez biegłego z zakresu elektroenergetyki w zakresie ustalenia strefy ochronnej zajętej pod infrastrukturę oraz terenu niezbędnego do obsługi napowietrznej linii elektroenergetycznej NN-220 kV, oparte zostały na szeregu precyzyjnych wyliczeń biegłego M. H.. Na powyższą ocenę nie wpłynął nawet błąd rachunkowy popełniony przez biegłego albowiem został on przez biegłego skorygowany. Biegły ustalając powierzchnię pasa ograniczonego użytkowania, uwzględnił akty normatywne regulujące tę kwestię, ponadto w sposób racjonalny i przejrzysty wyjaśnił jaki sposób jest prawidłowy do dokonania tychże wyliczeń. Sąd do obliczenia wysokości miesięcznego czynszu należnego powodom przyjął właśnie powierzchnię pasa ograniczonego użytkowania określoną przez biegłego M. H. na 996,29 m ² (k. 599-601).

Biegły z zakresu wyceny nieruchomości na podstawie średniej stawki czynszu dzierżawnego uzyskanego na ternie W., aktualizowaną w każdym półroczu o średnią krajową cenę skupu decytony pszenicy publikowaną przez Główny Urząd Statystyczny, dokonał wyliczenia wynagrodzenia za korzystanie z pasa gruntu o powierzchni 996,29 m ². Biegły przedstawił stawkę tegoż wynagrodzenia z rozbiciem na poszczególne miesiące, począwszy od dnia 25 sierpnia 2003 r. do dnia 24 sierpnia 2012 r. (tabela k. 742-744). Biegły uzasadnił dobór działek niezbędny do dokonania ustalenia tych wyliczeń, przedstawił stosowne akty prawne na których się oparł, podjął również czynności niezbędne do wyliczenia czynszu dzierżawnego tj. zwrócił się do Starostwa Powiatowego w O. o udostępnienie umów zawieranych w celu dzierżawny gruntów rolniczych. Zarówno argumentacja opinii, jak i wyliczenia biegłego P. Z. są precyzyjne i konkretne, rzeczowo odpowiadają na zagadnienia postawione przed biegłym przez Sąd.

Przy ustalaniu stanu faktycznego niniejszej sprawy Sąd pominął ustalenia poczynione przez biegłego sądowego z zakresu budownictwa i (...) (opinia k. 227-250, opinia uzupełniająca k. 399-402). Opinia ta została zakwestionowana zarówno przez strony postępowania, jak również przez ustalenia poczynione przez biegłego M. H., który wskazał, że biegły ten nie zastosował bądź też błędnie zastosował przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 06 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowalnych co wpłynęło na dokonanie przez niego nieprawidłowych obliczeń w przedmiocie ustalenia wielkości pasa służebności. Wskazać należy, iż opinia biegłego G. M. (biegłego z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości), nie była poprzedzona dopuszczeniem opinii biegłego z zakresu urządzeń przesyłowych i elektroenergetyki celem ustalenia powierzchni wyłączonej z użytkowania przez powodów oraz zakresu strefy ochronnej.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka S. W. (k. 402, k. 883), powołany na okoliczność ustalenia rozmiarów wynagrodzenia należnego powodom w związku z naruszeniem jej własności przez pozwanego. S. W. jest zarządcą nieruchomości i sporządził na rzecz powodów zestawienie kosztów odszkodowania za okres użytkowania działki gruntu nr (...) przez pozwanego (pismo k. 14). Jednakże w ocenie Sądu dowód z zeznań S. W. nie wpłynąłby na wyjaśnienie okoliczności niniejszej sprawy, nie jest on biegłym sądowym, który powinien dokonywać oszacowania wysokości należnego powodom odszkodowania. Ponadto w ocenie Sądu uzasadnienie wysokości odszkodowania, której dochodzą w niniejszym postępowaniu powodowie, odpowiadająca de facto wyliczeniom S. W., znajduje uzasadnienie w treści pozwu, więc zupełnie bezzasadnym jest powoływanie świadka, który ma udowodnić tę okoliczność.

Oddaleniu podlegał również wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych z zakresu elektroenergetyki oraz wyceny nieruchomości (k. 869) albowiem przeprowadzenie wnioskowanych dowodów zmierzało jedynie do przedłużenia postępowania albowiem powodowie nie zakwestionowali skutecznie sporządzonych w niniejszej sprawie opinii biegłych, a żądanie dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych miało na celu uzyskanie korzystanego dla nich rozstrzygnięcia pomimo niebudzących wątpliwości wniosków biegłego M. H. oraz P. Z..

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu co do zasady, jednakże podlegało jedynie minimalnemu uwzględnieniu co do wysokości.

Powodowie D. i J. L. swoje roszczenie oparli na treści art. 224 § 2 i 225 k.c. w zw. z art. 352 § 1 i § 2 k.c. oraz 305 ¹ k.c., art. 305 ⁴ k.c. Pozwany zaś kwestionując roszczenie powódki powołał się na zasiedzenie służebności przesyłu wywodząc, że co najmniej od 1972 r. włada przedmiotową nieruchomością, co bez względu na ustalenie czy jest posiadaczem samoistnym w dobrej czy też w złej wierze pozwala stwierdzić w ocenie strony pozwanej, że do zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu doszło najpóźniej w 2004 r.

Ogólne przesłanki zasiedzenia normuje art.172 kc, z którego wynika, że warunkiem jest upływ oznaczonego przez ustawę terminu nieprzerwanego posiadania samoistnego, a długość tego terminu zależy od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania. Posiadacz nabywa prawo, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (art.172§1 kc), natomiast po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art.172§2 kc). Ponadto art. 292 kc określa szczególny warunek zasiedzenia służebności, a mianowicie korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie kwestia istnienia trwałych i widocznych urządzeń oraz czasu ich umiejscowienia była bezsporna między stronami. Na nieruchomości powodów o nr ewidencyjnym (...) posadowiony jest fragment napowietrznej linii elektroenergetycznej najwyższych napięć NN-220 kV relacji O. I – O. oraz stanowisko 1-go słupa w/w linii o numerze 19 będące własnością pozwanego. Linia ta została wybudowana w 1972 roku, zgodnie z obowiązującym w okresie budowy prawem, a następnie była nieprzerwanie eksploatowana przez podmioty będące poprzednikami prawnymi pozwanego i nadal jest eksploatowana przez pozwanego.

Urządzenia usytuowane na nieruchomości powodów spełniają wymogi istnienia trwałego i widocznego urządzenia w których mowa w art. 292 kc.

Ze względu na odpowiednie stosowanie do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej przepisów o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie (art. 292 k.c.), dla stwierdzenia nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, niezbędne jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek: posiadania służebności oraz upływu czasu, którego długość zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza, objęcia służebności w posiadanie, przy czym należy podkreślić, że posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości. Zgodnie z art. 352 k.c., kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności, a do posiadania służebności przepisy o posiadaniu rzeczy stosuje się tylko odpowiednio. Przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność, zaś władanie w zakresie służebności gruntowej kwalifikuje się, zgodnie z art. 336 k.c., jako posiadanie zależne. W ramach istotnych okoliczności mających znaczenie dla oceny nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej należy uwzględnić treść art. 176 k.c. dopuszczającego doliczenie okresu posiadania poprzedników przedsiębiorcy energetycznego, ale pod warunkiem, że podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2014 r., II CSK 433/13, LEX nr 1486971).

Do ustalenia czy doszło do zasiedzenia służebności, na które to powołuje się pozwany niezbędnym jest ustalenie, kto był właścicielem zarówno gruntu, na którym posadowiono słup energetyczny oraz przewody w ramach budowy linii energetycznej O. I – O., a także komu przysługiwała własność tych urządzeń. W pierwszej kolejności wskazać należy, że do dnia 30 grudnia 1996 r., własność działki nr (...) przysługiwała Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (k. 1030-1034), która uzyskała ją na mocy decyzji z dnia 12 lutego 1993 r. o przekazaniu nieruchomości na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa od Państwowego Funduszu Ziemi (k. 1027-1028).

W związku z przekształceniami własnościowymi – Zakład (...) w O. stał się częścią jednostki organizacyjnej pod nazwą Zakład (...) w O., który następnie Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów nr 57 z dnia 30 grudnia 1988 roku uległ podziałowi w wyniku którego powstało Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład (...) z siedzibą w O., które przejęło zorganizowaną część przedsiębiorstwa poprzednika prawnego, w skład którego wchodziła przedmiotowa linia elektroenergetyczna (zarządzenie k. 135-142). Następnie zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 roku z dniem 12 lipca 1993 roku dokonano podziału Przedsiębiorstwa Państwowego Zakład (...) z siedzibą w O. w celu przeniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa (w tym linii elektroenergetycznej 220 kV O. I- O.) do spółki (...) S.A. Przedmiotowa linia została wniesiona jako aport do spółki (...) S.A. (zarządzenie k. 143-146, akt notarialny k. 147-152).

Okoliczność, że nieruchomość była zarządzana przez państwową jednostkę organizacyjną, jako statio fisci Skarbu Państwa i niemającą osobowości prawnej, sama przez się nie wystarczy do uznania, że władanie nie miało charakteru samoistnego posiadania, chyba że jednostka ta sprawowała w czasie potrzebnym do zasiedzenia zarząd w cudzym imieniu. Skarb Państwa z natury rzeczy nie może wykonywać posiadania inaczej, jak przez swoje stationes fisci. W postanowieniu z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 314/08, IC 2010, nr 4, s. 38, Sąd Najwyższy wyraził trafny pogląd, że korzystanie w ramach zarządu cudzą nieruchomością przez przedsiębiorstwo państwowe w zakresie niezbędnym do eksploatacji znajdujących się na niej urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, polegające jedynie na wykonywaniu uprawnień należących do sfery mienia państwowego jako oparte na tytule prawnym, nie mogło doprowadzić do zasiedzenia przez to przedsiębiorstwo służebności pozwalającej na korzystanie z nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji znajdujących się na niej urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej. Podobnie wpisanie do ewidencji gruntów Skarbu Państwa jako właściciela, bez dodatkowych przejawów wykonywania władztwa nad rzeczą, "nie może być uznane za objęcie tej nieruchomości w samoistne posiadanie" (postanowienie SN z dnia 12 października 2012 r., IV CSK 118/12, LEX nr 1274996). Sąd Najwyższy uznał w tym orzeczeniu, że "również samo przeprowadzenie urządzeń przez określoną nieruchomość nie jest jednoznaczne z samoistnym posiadaniem tej nieruchomości, a co najwyżej może stanowić podstawę nabycia służebności przesyłu".

Do dnia 1 lutego 1989 r. pozwany i jego poprzednicy nie mógł nabyć służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu. Do dnia tego obowiązywał art. 128 k.c., który utrzymywał zasadę jednolitej własności państwowej, czyli przed dniem 1 lutego 1989 r., państwowe osoby prawne (w tym przedsiębiorstwa państwowe) wykonywały uprawnienia związane z własnością nieruchomości wprawdzie we własnym imieniu, ale na rzecz Skarbu Państwa, jako jedynego dysponenta własności państwowej. Dopiero od tej daty państwowe osoby prawne uzyskały status osób prawnych, a zatem mogły być podmiotami praw i obowiązków, co odnosi się również do możliwości nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowych odpowiadających służebności przesyłu. Ponadto, gdy zarówno właścicielem nieruchomości obciążonej jak i posiadaczem służebności gruntowej oraz właścicielem nieruchomości władnącej był Skarb Państwa, nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności przesyłu, gdyż właściciel nie może nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej jego własność. Zgodnie z art. 285 k.c. służebność gruntowa obciąża jedną nieruchomość na rzecz każdoczesnego właściciela innej nieruchomości, przy czym chodzi o dwie różne nieruchomości w znaczeniu prawnorzeczowym, a więc należące do różnych właścicieli. W związku z tym nieruchomość władnąca i nieruchomość obciążona nie mogą być własnością (pozostawać w użytkowaniu wieczystym) tej samej osoby. Służebność gruntowa jest prawem na rzeczy cudzej, a zatem właściciel nieruchomości nie może nabyć przez zasiedzenie służebności na swojej (własnej) nieruchomości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 r., II CSK 103/09, LEX nr 530696).

W okresie obowiązywania art. 128 k.c., wyrażającego konstrukcję jednolitej własności państwowej, zasiedzenie własności przez przedsiębiorstwo państwowe na swoją rzecz, także w odniesieniu do działek stanowiących własność osób fizycznych, było niedopuszczalne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 roku, III CZP 70/09, OSNC 2010, Nr 5, poz. 64 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 1993 r., II CRN 146/92 - nie publ.). Wprawdzie przepis ten został znowelizowany ustawą z dnia 31 stycznia 1989 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 3, poz. 11), a następnie ustawą dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) uchylony, to jednak zmiany te nie miały mocy wstecznej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1996 r., I CKU 38/96, Prok. i Pr.-wkł. 1997, nr 4, s. 27). Z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny zniesiona została zasada, że jedynie Skarbowi Państwa może przysługiwać prawo własności mienia państwowego, w wyniku czego państwowe osoby prawne uzyskały zdolność prawną w zakresie nabywania składników majątkowych na własność. Zmiana art. 128 k.c. dokonana tą ustawą nie spowodowała jednak przekształcenia przysługujących państwowym osobom prawnym - z mocy przepisów kodeksu cywilnego i ustaw szczególnych - uprawnień do części mienia ogólnonarodowego, pozostających w ich zarządzie w dniu wejścia w życie tej ustawy.

Dopiero w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464) uregulowano, że: "grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), z wyjątkiem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, będące w dniu wejścia w życie ustawy w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa, stają się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego; nie narusza to praw osób trzecich; uprawnienia państwowych gospodarstw rolnych do będących w dniu wejścia w życie ustawy w ich zarządzie gruntów stanowiących własność Państwa reguluje odrębna ustawa". Prawo zarządu istniejące w dniu 5 grudnia 1990 roku po stronie państwowych osób prawnych w stosunku do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy (z wyjątkiem gruntów (...)) przekształciło się więc z mocy prawa z tym dniem w prawo użytkowania wieczystego w rozumieniu kodeksu cywilnego, natomiast w odniesieniu do budynków, innych urządzeń i lokali znajdujących się na tych gruntach - w prawo własności (tak uchwała składu siedmiu sędziów - zasada prawna - Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1991 r., III CZP 38/91, OSNC 1991, nr 10-12, poz. 118 i z dnia 11 października 1990 r. (...) 13/90 nie publ.).

Skoro w okresie od dnia 1 lutego 1989 roku do dnia 1 października 1990 roku (utrata mocy art. 128 k.c.) poprzednik prawny pozwanego w dalszym ciągu tylko miał w zarządzie (w dzierżeniu) przedmiotowe urządzenia energetyczne, to nie był ich posiadaczem. We wskazanym okresie nie mógł również biec termin zasiedzenia. Z jednej strony termin zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu mógł zacząć swój bieg dopiero po uchyleniu art. 177 k.c. stanowiącego, iż przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosuje się, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej. Z drugiej zaś przy uwzględnieniu faktu, że w tym czasie termin zasiedzenia nie mógł też biec na rzecz Skarbu Państwa, skoro był on właścicielem przedmiotowych urządzeń energetycznych oraz właścicielem działki, na której były one posadowione. W dniu 5 grudnia 1990 roku - na podstawie wskazanej powyżej ustawy - doszło jednak do uwłaszczenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w O. i jego skutkiem było m.in. przekształcenie jego zarządu w odniesieniu do urządzeń energetycznych w posiadanie odpowiadające treści służebności przesyłu, tj. w posiadanie zależne nadające się do zasiedzenia służebności.

Odnosząc się do przeniesienia posiadania, wskazać trzeba, że § 4 zarządzenia nr 203/Org/93 Ministra Przemysłu i Handlu z 9 lipca 1993 roku stanowi, że na Zakład (...) S.A. w O., przechodzą z dniem 12 lipca 1993 r. uprawnienia i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w O. a zatem i posiadanie również w odniesieniu do spornej linii, co wynika z załącznika do tego zarządzenia (k.143-145). Wcześniej zaś, zarządzeniem nr 57 Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1988 r. wraz z załącznikiem utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w O., któremu przydzielono składniki mienia przedsiębiorstwa pod nazwą Północny O. Energetyczny w B., a przedmiotem działania tego przedsiębiorstwa była m.in. budowa, rozbudowa, modernizacja i remonty sieci elektroenergetycznych. Sieci zaś, zgodnie z art. 3 pkt 11 prawa energetycznego, to instalacje połączone i współpracujące ze sobą, służące do przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, należące do przedsiębiorstwa energetycznego. Sieci więc, niezależnie od struktury własnościowej, były w posiadaniu Zakładu (...) w O. a do przeniesienia posiadania dochodziło w sposób formalny, wynikający z dokumentów. Podkreślić przy tym należy, że chodzi o posiadanie w zakresie służebności odpowiadającej treści dzisiejszej służebności przesyłu, nie zaś o posiadanie prowadzące do nabycia własności nieruchomości.

Co najmniej zatem od 12 lipca 1993 r. po stronie pozwanego ma miejsce posiadanie zależne służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu, które może prowadzić do jej zasiedzenia.

Z uwagi na fakt, że w sprawie termin biegu zasiedzenia rozpoczął się przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c., co nastąpiło w dniu 3 sierpnia 2008 r., a koniec biegu okresu zasiedzenia przypadał już po tej dacie, wskazać należy na stanowisko Sądu Najwyższego, które podziela Sąd Okręgowy, że okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, OSNC 2013/12/139, LEX nr 1316046, Biul.SN 2013/5/5).

Nie można się zgodzić z twierdzeniami powoda jakoby w zakresie posiadania służebności przesyłu pozostawał w dobrej wierze, wręcz przeciwnie w ocenie Sądu Okręgowego koniecznym jest przyjęcie złej wiary.

Zgodnie z art. 7 k.c. jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Przepis ten nakazuje zatem przyjąć, iż wejście w posiadanie nastąpiło w dobrej wierze, co oznacza założenie, iż posiadacz był w usprawiedliwionym przekonaniu, iż dana rzecz stanowi jego własność. Ze względu na ustanowione w tym przepisie domniemanie dobrej wiary, powodów obciążał obowiązek wykazania złej wiary pozwanego, gdyż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). W złej wierze pozostaje posiadacz, który wie lub przy dołożeniu należytej staranności powinien wiedzieć, że nie przysługuje mu prawo podmiotowe do posiadanej rzeczy (por. np. Komentarze do art. 224 Kodeksu cywilnego, Gniewek Edward, Wyd. Zakamycze 2001 ).

W ocenie Sądu pozwany nie wykazał, iż on i jego poprzednicy prawni wiedzieli lub przy dołożeniu należytej staranności powinni wiedzieć, że nie przysługuje im prawo do korzystania ze spornej nieruchomości w zakresie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Istotne przy tym jest, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza liczy się chwila objęcia nieruchomości w posiadanie, zwłaszcza wtedy, gdy ubiega się on o zasiedzenie nieruchomości, a późniejsza zła wiara posiadacza, jeśliby nawet były ku niej podstawy nie ma już znaczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2013 r., II CNP 15/13, LEX nr 1411305). O przypisaniu posiadaczowi dobrej lub złej wiary przy wykonywaniu posiadania decydują okoliczności opisujące jego stan świadomości w chwili objęcia władztwa nad rzeczą (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2010 r., III CSK 57/10, LEX nr 852661 ).

W świetle dokonanych ustaleń faktycznych istnieje w ocenie Sądu podstawy do przyjęcia, że organ zarządzający Zakładem (...) w O. wiedział, że zarówno urządzenia jak i działka na której się one znajdują stanowią własność państwową, a zatem że linie energetyczne, którymi zarządza, eksploatuje zgodnie z prawem. Nie można też uznać, że nie miał wiedzy co do tego, iż z dniem 5 grudnia 1990 roku został uwłaszczony mieniem państwowym, a tym samym, że z tą datą przedmiotowe urządzenia weszły ex lege w skład jego przedsiębiorstwa (art. 49 k.c.) i w związku z tym, że stał się w zakresie treści służebności, posiadaczem zależnym działki na której były one posadowione. W chwili jego uwłaszczenia został bowiem użytkownikiem wieczystym zarządzanych dotychczas przez niego nieruchomości i uzyskał własność związanych z nimi linii energetycznych. Wtedy bowiem nastąpiło rozdzielenie prawa własności działki nr (...) nadal stanowiącej nieruchomość państwową i prawa przedsiębiorstwa Zakładu (...) w O., w skład którego weszły eksploatowane przez niego nieruchomości wraz z liniami energetycznymi (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/13, LEX nr 150452).

Mając to na względzie oraz fakt, że pozwanego uznać należy za posiadacza w złej wierze, wskazać należy, że zarzut pozwanego w przedmiocie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu nie mógł zostać uwzględniony albowiem termin zasiedzenia może upłynąć dopiero z dniem 12.07.2023 roku, w związku z czym w przedmiotowym postępowaniu nie mógł zostać uwzględniony.

Odnosząc się do roszczenia powodów w przedmiocie zapłaty z tytułu wynagrodzenia za korzystanie bez podstawy prawnej z powierzchni 3508,00 m ² działki stanowiącej własność powodów, wskazać należy, że z art. 305 ^{2 §} 1 i § 2 k.c., wynika, iż powierzchnia służebności przesyłu powinna być „konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń”. Powierzchnia ta zależy od szerokości pasa niezbędnego do obsługi sieci przesyłowych (tzw. pas eksploatacyjny = pas techniczny + pasy ochronne po obu stronach skrajnych przewodów linii napowietrznych) i powinien być ustanowiony przez właściciela sieci w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej bądź w przepisach prawnych, a jego szerokość nie jest wymieniona wprost w żadnym przepisie prawnym. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że szerokość pasa służebności przesyłu jest uzależniona od parametrów linii przesyłowej i przeznaczenia terenu (budowlany, rolny, leśny itd.). W sytuacji braku jednoznacznych uregulowań, co do wymaganej szerokości pasa służebności przesyłu dla m.in. napowietrznej linii elektroenergetycznej najwyższych napięć NN – 220kV niezależnie od rodzaju użytku funkcyjnego, na którym posadowiono taką linię stosować należy zasady wiedzy technicznej (tak: opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki k. 449-501).

Jak wynika z opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki powierzchnia działki za którą zasadne jest dochodzenie przez powodów wynagrodzenia wynosi 996,29 m ² (vide k. 599). Na powierzchnię pasa ograniczonego użytkowania składa się sfera (powierzchnia) całkowicie wyłączona z użytkowania przez powodów, do całkowitego użytkowania przez pozwaną o wielkości 129,89 m ², powierzchnia do współużytkowania przez właścicieli nieruchomości tj. przez powodów oraz przez przedsiębiorstwo przesyłowe tj. pozwanego – o wielkości 866,40 m ². Podkreślenia wymaga fakt, że dla napowietrznych linii elektroenergetycznych najwyższego napięcia nie wstępuje strefa ochronna, a praktyczne ograniczenia w rolniczym wykorzystaniu terenu występują zasadniczo wyłącznie w miejscach posadowienia słupów (tak: opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki k. 449-501).

Przy czym brak jest podstaw do przyjęcia, że powodowie w całości nie mogą pobierać pożytków i korzystać ze swojej własności, gdyż nieruchomość powodów przeznaczona jest pod uprawę rolną, zaś prowadzenie upraw pod przewodami czynnej napowietrznej linii elektroenergetycznej jest dopuszczalne i nieograniczone w żaden sposób, ponieważ istnienie tej linii nie uniemożliwia prowadzenia działalności rolniczej na terenie nieruchomości powodów tj. uprawy czy wypasu zwierząt gospodarskich.

Zauważyć również należy, że nie zasługują na uwzględnienie twierdzenia powodów, że na ich nieruchomości znajdują się 4 słupy elektroenergetyczne stanowiące własność pozwanej, chybione również, w świetle sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki, pozostają twierdzenia powodów, że powierzchnia zajęta przez linię energetyczną, na którą składa się długość linii – 57 mb, jej szerokość– 60 mb oraz strefa ochronna po 30 mb w obydwie strony osi linii tj. sumarycznie 3 420,00 m ² oraz powierzchnia gruntu bezpośrednio zajętego przez słupy i wyłączona z produkcji o wielkości 88,00 m ^2.

Odnosząc się do czasu za jaki powodowie mogą dochodzić wynagrodzenia za korzystanie, z gruntu stanowiącego ich własność bez tytułu prawnego, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 225 kc - obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie zaś z art. 224 § 1 i 2 kc, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne (§1). Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (§2).

Mając na względzie fakt, że pozwanego należało uznać za posiadacza samoistnego w złej wierze, jest on zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z gruntu powodów od dnia 26 kwietnia 2012 r. tj. od dnia kiedy pozwany zapoznał się z treścią roszczenia powodów w zakresie zapłaty wynagrodzenia w kwocie 653.813,00 zł. Wskazać należy, iż zgodnie z wyrokiem SN z dnia 29 kwietnia 2009 roku z dnia 29 kwietnia 2009 roku II CSK 560/08 - przedsiębiorca energetyczny, któremu się nie dowiedzie, że on lub jego poprzednik prawny działał bezprawnie stawiając słupy i nieodpłatnie eksploatując linię energetyczną na gruntach leśnych należących do Skarbu Państwa, w zakresie odpowiadającym treści służebności jest zobowiązany do zapłacenia wynagrodzenia za korzystanie z tych gruntów od chwili dowiedzenia się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o to wynagrodzenie (art. 224 § 2 zd. 1, art. 222 § 2 i art. 352 k.c.).

Pismem datowanym na dzień 26 kwietnia 2012 r. pozwany poinformował powodów, że zarejestrował zgłoszone przez nich roszczenie (k. 10). Nie jest przy tym możliwe uznanie wcześniejszej daty zapoznania się z roszczeniem powodów, albowiem powodowie nie przedstawili dowodu doręczenia wezwania do zapłaty z dnia 28 lutego 2012 roku pozwanemu (k.57) a jedynie potwierdzenie nadania tegoż pisma (k.9). Zatem jedyną pewną datą w takiej sytuacji jest data 26 kwietnia 2012 roku (k.10), w której pozwany odniósł się do roszczeń powodów, a zatem musiał mieć w tym dniu o nich wiedzę. Jednakże mając na względzie treść roszczenia sformułowanego przez profesjonalnego pełnomocnika reprezentującego powodów, który wniósł o zasądzenie wynagrodzenia za okres 9 lat wstecz od dnia wniesienia pozwu, zasadnym jest przyznanie powodom wynagrodzenia za okres od kwietnia 2012 r. do sierpnia 2012 r. tj. do dnia wniesienia pozwu czyli za łączny okres 5 miesięcy.

Do wyliczenia wysokości należnego powodom wynagrodzenia Sąd przyjął wynagrodzenie wyliczone przez biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, zgodnie, z którym miesięczne wynagrodzenie za korzystanie z powierzchni 996,29 m ² gruntu wynosi 7,12 zł odpowiednio za okres od kwietnia 2012 r. do czerwca 2012 r., 7,74 zł za lipiec 2012 r. oraz 5,99 zł za okres od dnia 01 sierpnia 2012 r. do dnia 24 sierpnia 2012 r.. Podstawę wyliczenia miesięcznego wynagrodzenia za korzystanie z gruntu stanowiła średnia stawka czynszu dzierżawnego dla nieruchomości położonych w obrębie W., gmina B., która wynosi równowartości 12,64 dt/rok/ha. Wpływ na powyższą wartość miało położenie gruntów, jego usytuowanie w znacznej odległości od drogi publicznej, rolnicze przeznaczenie, a także mało zurbanizowany charakter gruntów sąsiadujących z działką (...). W oparciu o powyższe Sąd ustalił wynagrodzenie należne powodom na kwotę 35,09 zł. O powyższym Sąd orzekł w pkt 1 wyroku.

O należnych odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art.481 kc, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Skoro powodowie wezwali pozwanego do zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, zaś jak wynika z pisma pozwanego nie budzi wątpliwości, iż w dniu 23.07.2012 roku wiedział on o żądaniu powodów (k.11), od dnia następnego tj. 24.07.2012 roku należy uznać pozwanego jako pozostającego w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia

Natomiast w pozostałym zakresie natomiast powództwo podlegało oddaleniu, gdyż pomimo znacznej kwoty jakiej dochodzili powodowie w oparciu o sporządzony na ich zlecenie kosztorys, nie znalazł on w żadnym zakresie oparcia w sporządzonych w niniejszej sprawie opinii biegłych. Sąd nie uwzględnił ani powierzchni za której korzystanie powodowie dochodzili wynagrodzenia ani też stawki według, której odszkodowanie to zostało wyliczone. Brak było podstaw do uwzględnienia roszczenia powodów w części wykraczającej poza zasądzoną kwotę 35,09 zł, o czym Sąd orzekł w pkt 2 wyroku oddalając w pozostałym zakresie powództwo.

Uwzględniając, że powodowie przegrali sprawę de facto w całości, gdyż z ich roszczenia o zapłatę 653.813,00 zł zostało ono uwzględnione jedynie w części obejmującej 35,09 zł, o kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając solidarnie od powodów D. i J. L. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 7.217,00 złotych w tym kwotę 7.200,00 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, na podstawie § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, co znalazło odzwierciedlenie w pkt 3 wyroku.

Z uwagi na trudną sytuację materialną i życiową powodów Sąd odstąpił od obciążania ich kosztami sądowymi przejmując je na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie (art.113 ust.4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). W ocenie Sądu nie sposób uznać, że sytuacja materialna powodów uległa tak istotnej zmianie, w porównaniu do sytuacji kiedy to zostali oni zwolnieni od kosztów sądowych w części tj. w zakresie opłaty sądowej od pozwu (k. 83) czy też w zakresie zwolnienia od obowiązku ponoszenia wydatków związanych z wynagrodzeniem biegłego (k. 217, k. 705), że prawdopodobnym będzie uiszczenie przez nich kosztów sądowych na obecnym etapie, zwłaszcza przy uwzględnieniu zasądzonej kwoty roszczenia. O powyższym orzeczono w pkt 4 wyroku.

Mając na względzie powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.---

/-/ SSO Mariusz Solka