Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2304/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 lipca 2015 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 19 czerwca 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że na dzień rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia na wymagany ustawą 40-letni staż pracy posiada jedynie 36 lat, 4 miesiące i 1 dzień. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy wnioskodawcy okresu od 17 października 1982 r. do 28 października 1982 r. stanowiącego przerwę w zatrudnieniu wnioskodawcy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, a także okresu od 27 lutego 1972 r. do 31 sierpnia 1977 r. jako okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców.

/decyzja – k. 15 - 15 odwrót plik II akt ZUS/

W dniu 13 sierpnia 2015 roku wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o uwzględnienie w stażu sumarycznym okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, a w konsekwencji tego o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

/odwołanie – k. 2-3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż skarżący nie wykazał stałego (a jedynie dorywczy) charakteru pracy świadczonej przez niego w gospodarstwie rodziców, przez co nie można uznać skarżącego za domownika rolnika.

/odpowiedź na odwołanie - k. 4-5/

Na rozprawie w dniu 12 stycznia 2017 r., poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r., wnioskodawca poparł odwołanie natomiast pełnomocnik organu rentowego wnosił o oddalenie odwołania.

/oświadczenia stron e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:32:46 – 00:36:01, płyta CD – k. 48/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. J. urodził w dniu 26 lutego 1956 roku. Wnioskodawca ukończył 16 rok życia w dniu 26 lutego 1972 roku.

/okoliczność bezsporna/

Rodzice wnioskodawcy – F. i J. małżonkowie J. z dniem
4 listopada 1971 r. z mocy samego prawa nabyli własność:

- zabudowanej nieruchomości o obszarze 0,1052 ha, oznaczonej jako działka nr (...) w obrębie S.,

- niezabudowanej nieruchomości o obszarze 0,60 ha, oznaczonej jako działka nr (...) w obrębie N.,

- niezabudowanej nieruchomości o obszarze 0,91 ha, oznaczonej jako działki nr (...) w obrębie Z..

/kopia aktu notarialnego z dnia 14.11.2008 r. – k. 37 – 39 odwrót, zaświadczenie Starosty (...) z dn. 28.10.2016 r. – k. 59; wypis z ewidencji gruntów – k. 40, 44/

Wnioskodawca od urodzenia zamieszkiwał w gospodarstwie w S. razem z rodzicami i dziadkami, a od 1977 wraz z rodzicami przeprowadził się do nowo wybudowanego domu w tej samej miejscowości.

/zeznania świadka M. K.: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:34:06 - 00:52:18 - płyta CD k. 44; zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48; zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

W gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy były uprawiane zboża (żyto, owies) i ziemniaki. Były też hodowane zwierzęta: krowy (3-4 sztuki), cielaki, owce, czasami świnie, kury, a w okresie wakacji także kaczki (150-200 sztuk). Rodzice wnioskodawcy nie mieli własnego konia, wozu, ani maszyn rolniczych poza sieczkarnią, śrutownikiem. Prace gospodarskie wykonywali ręcznie.

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48; zeznania świadka M. K.: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:34:06 - 00:52:18 - płyta CD k. 44; zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48/

W okresach wzmożonych prac polowych oraz do młócenia zboża w styczniu rodzice wnioskodawcy najmowali pracowników do pracy.

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

W latach 1972 – 1977 wnioskodawca uczęszczał do Technikum Energetycznego w Zespole Szkół (...) w Ł..

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48; kopia świadectwa dojrzałości – k. 47 – 48 odwrót/

Szkoła ,do której uczęszczał wnioskodawca oddalona była od miejsca jego zamieszkania o ok. 60 km.

/okoliczność bezsporna/

Na zajęcia szkolne wnioskodawca dojeżdżał z miejsca zamieszkania autobusem.

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48; zeznania świadka M. K.: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:34:06 - 00:52:18 - płyta CD k. 44; zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48/

Dojazd autobusem ze S. do Ł. (w jedną stronę) zajmował ok. 1,5 godziny.

/zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48/

Nauka szkole była przed południem. Wnioskodawca wychodził z domu ok. godziny 6-ej, a wracał ok. 17-ej lub 18-ej.

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

Prace w gospodarstwie rodziców w trakcie roku szkolnego wnioskodawca wykonywał przed wyjazdem do szkoły oraz po powrocie ze szkoły.

/zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48; zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

Wymiar tych prac był ograniczony z uwagi na brak czasu i wynosił od dwóch do trzech godzin w ciągu dnia, ale nie codziennie. Kosztem snu wnioskodawca dysponował czasem wolnym nawet w wymiarze 10 godzin. W spornym okresie, pomagając w gospodarstwie rolnym rodziców, wnioskodawca zajmował się zbieraniem trawy po koszeniu, suszeniem siana, karmił kaczki i krowy, czasami rano wyprowadzał krowy na przydomowe pastwisko, wraz z ojcem przygotowywał karmę dla zwierząt, wieczorem przyprowadzał krowy, dwa razy w miesiącu wraz z ojcem usuwał obornik z obory. Wnioskodawca pomagał w pracach w gospodarstwie rolnym rodziców w większym wymiarze czasowym w okresie wakacyjnym. Wówczas zdarzało się, że pracował nawet po 12 godzin dziennie. Wnioskodawca nigdzie nie wyjeżdżał na wakacje. We wrześniu przez ok. tydzień wnioskodawca pomagał przy zbiorze ziemniaków. W szkole uczniowie byli w tym czasie zwolnieni z zajęć.

/zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

Ojciec wnioskodawcy oprócz pracy w gospodarstwie rolnym pracował zawodowo na stanowisku inspektora sanitarnego; miał nienormowany czas pracy – po przeprowadzeniu kontroli w terenie jechał do domu, albo wracał do pracy. Matka wnioskodawcy początkowo nie pracowała – zajmowała się dziećmi, a w późniejszym okresie pracowała jako ekspedientka w sklepie.

/zeznania świadka M. K.: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:34:06 - 00:52:18 - płyta CD k. 44; zeznania świadka S. A.: e-protokół z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:03:22 – 00:19:42, płyta CD – k. 48; zeznania wnioskodawcy: e-protokół z rozprawy z 15.09.2016, czas nagrania: 00:02:09 - 00:31:27 - płyta CD k. 44 w zw. z e-protokołem z rozprawy z 12.01.2017 r., czas nagrania: 00:23:44 – 00:32:45, płyta CD – k. 48/

W dniu 19 czerwca 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

/wniosek – k. 1-10 plik II akt ZUS/

Wnioskodawca udokumentował staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 36 lat, 4 miesiące i 1 dzień, w tym 34 lata i 6 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 3 miesiące i 25 dni okresów nieskładkowych.

/wyliczenia ZUS k. 14-14 odwrót plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 23 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 19 czerwca 2015 roku, odmówił A. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że na dzień rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, na wymagany ustawą 40-letni staż pracy posiada on jedynie 36 lat, 4 miesiące i 1 dzień. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy okresu od 17 października 1982 r. do 28 października 1982 r. stanowiącego przerwę w zatrudnieniu wnioskodawcy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej a także okresu od 27 lutego 1972 r. do 31 sierpnia 1977 r. jako okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców.

/decyzja – k. 15 - 15 odwrót plik II akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego oraz dokumenty przedłożone w toku postępowania, których żadna ze stron nie kwestionowała. Podstawą rekonstrukcji stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie były również osobowe źródła dowodowe w postaci zeznań świadków: M. K. i S. A. – będących kuzynostwem wnioskodawcy w zbliżonym do niego wieku – i z tego tytułu posiadających wiedzę odnośnie rodzaju i zakresu prac wykonywanych przez wnioskodawcę w gospodarstwie rolnym jego rodziców w spornym okresie, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy. Sąd pominął natomiast w całości – jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia – zeznania świadka P. Ś.. Świadek ten - pomimo, iż – jak twierdził przyjaźnił się z wnioskodawcą – nie miał wiedzy co do tego, czy wnioskodawca chodził do szkoły, czy rodzice wnioskodawcy hodowali zwierzęta, jak również co do tego, czy ojciec wnioskodawcy pracował poza gospodarstwem. W pozostałym zakresie zeznania tego świadka cechują się dużym stopniem ogólności i odnoszą się raczej do prac w rolnictwie w ogóle, niż do konkretnych czynności wykonywanych przez wnioskodawcę w gospodarstwie rolnym jego rodziców.
W ocenie Sądu zgromadzone dokumenty, zeznania świadków M. K. i S. A. oraz zeznania wnioskodawcy nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności bowiem korespondują ze sobą wzajemnie, a także znajdują potwierdzenie w zgromadzonej w toku postępowania dokumentacji. Stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku
o świadczeniach przedemerytalnych
(tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 170 ze zm.), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 powołanej ustawy, za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Stosownie natomiast do treści art. 2 ust. 3 wymienionej ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Przesłanki wymienione w ust. 3 art. 2. osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne musi spełniać łącznie.

Wnioskodawca w niniejszym postępowaniu wnosił o zaliczenie do ogólnego stażu pracy okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia, tj. od dnia 27 lutego 1972 r. do dnia 31 sierpnia 1977 r.

W sprawach zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym zastosowanie ma art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stosownie do treści art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktując je jako okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane
w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Powyższa regulacja wprost nie stawia innych wymagań, jakie należy spełniać w zakresie warunków pracy w gospodarstwie rolnym. Przede wszystkim przepis ten nie wyznacza rozmiaru świadczonej pracy, podczas gdy art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do uwzględnienia okresów pracy przed dniem 15 listopada 1991 r. wymaga, aby praca wykonywana była w wymiarze, co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy.

Wątpliwości odnośnie interpretacji przepisu art. 10 ust. 1 zostały usunięte licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego, w których jako przesłankę zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16-go roku życia przyjmowano wymiar pracy przekraczający 4 godziny dziennie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 1997, Nr 23, poz. 473; wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2000 r., II UKN 155/00, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2002, Nr 16, poz. 394, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2013 roku w sprawie II UK 368/12 opubl. LEX nr 1363452).

Kwestia pracy w gospodarstwie rolnym była wielokrotnie przedmiotem rozważań w orzecznictwie sądowym. Wątpliwości budziło także zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym uczniowi, który nie spełnia kryteriów pojęcia "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. osobie bliskiej rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu - przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych - okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności:

1) wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o u.s.r. oraz

2) czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie.

W orzecznictwie wskazywano również, iż za stałą pracę w gospodarstwie rolnym nie można uznać jedynie doraźnej pomocy w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci, jako członków rodziny rolnika (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2000 r., II UKN 535/99, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2001, Nr 21, poz. 650).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na zaliczenie spornego okresu od dnia 27 lutego 1972 r. do dnia 31 sierpnia 1977 r. jako pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie ma bowiem, w ocenie Sądu, w ustalonym stanie faktycznym podstaw do przyjęcia, że A. J. zamieszkując w spornym okresie w gospodarstwie rolnym swoich rodziców spełniał kryteria „domownika” w rozumieniu art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Przede wszystkim czynności wykonywane w spornym okresie czasu przez wnioskodawcę w ramach pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego nie miały cechy stałości – były one wykonywane jedynie okresowo i doraźnie. Wnioskodawca sam przyznał w swoich zeznaniach, że jego pomoc w gospodarstwie rodziców w trakcie trwania roku szkolnego nie miała miejsca codziennie. W czasie trwania roku szkolnego - jak zeznał wnioskodawca – brakowało mu czasu. Dojeżdżając autobusem do szkoły w Ł., oddalonej od miejsca zamieszkania wnioskodawcy o ok. 60 km, wnioskodawca wychodził z domu codziennie ok. godziny 6-ej i wracał ok. 17-ej lub 18-ej. Sama podróż w obie strony zajmowała mu zatem ok. trzech godzin. Wnioskodawca czynności pomocnicze w gospodarstwie wykonywał przed wyjazdem do szkoły lub po powrocie ze szkoły.

W ocenie Sądu w ustalonym stanie faktycznym brak jest zatem podstaw do uznania, że wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, tj. w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Sąd nie neguje przy tym, że wnioskodawca wykonywał w gospodarstwie rolnym rodziców pewne czynności polegające na obrządku zwierząt hodowlanych, czy pomocy przy żniwach i wykopkach, jednak odwołujący nie wykazał, że wymagało to od niego stałej, codziennej pracy w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Sam wnioskodawca zeznał, że w trakcie roku szkolnego wymiar czasowy wykonywanych przez niego prac pomocniczych w gospodarstwie rolnym rodziców wynosił od 2 do 3 godzin w ciągu dnia (nie codziennie). Powyższe zeznanie koresponduje ze stwierdzeniem wnioskodawcy, że w czasie roku szkolnego, kosztem snu, dysponował on czasem wolnym nawet w wymiarze 10 godzin. Uwzględniając bowiem, że w tygodniu w czasie roku szkolnego wnioskodawca wychodził z domu o godzinie 6 rano a wracał ok. godziny 17-ej lub 18-ej, to oznacza, że aby wygospodarować dla siebie 10 godzin czasu wolnego (wliczając w to czas na sen), musiał kończyć swoje obowiązki ok. godziny 20-ej, tj. 2 lub 3 godziny po powrocie ze szkoły.

Z poczynionych w toku postępowania ustaleń Sądu wynika natomiast, że pomoc w pracach w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy w głównej mierze realizowana była przez niego w czasie przerwy wakacyjnej w nauce, kiedy to do jego obowiązków należało w szczególności karmienie kaczek w ilości 150-200 sztuk oraz inne prace w gospodarstwie, których łączny dobowy wymiar okresowo sięgał nawet do 12 godzin dziennie.

Zdaniem Sądu należy również zważyć, że zarówno powierzchnia gospodarstwa rolnego rodziców wnioskodawcy, jak i rozmiar prowadzonej w nim hodowli i upraw potwierdzają realność wskazywanego przez wnioskodawcę dobowego (choć nie codziennego) rozmiaru tej pomocy, tj. 2-3 godzin. Wskazać też należy, że gospodarstwo rolne rodziców wnioskodawcy praktycznie wyłącznie (poza hodowlą kaczek w okresie wakacyjnym) zaspakajało własne potrzeby rodziny wnioskodawcy. Uprawa roślin i hodowla zwierząt była prowadzona w ograniczonym zakresie. Ponadto wnioskodawca nie wykonywał prac gospodarskich samodzielnie, bo w pracach tych uczestniczył w głównej mierze jego ojciec, który był wprawdzie zatrudniony poza gospodarstwem rolnym na stanowisku inspektora sanitarnego, jednak miał nienormowany czas pracy pozwalający mu w godzinach pracy etatowej na powrót do gospodarstwa i wykonywanie niezbędnych prac, z której to możliwości korzystał.

Jeszcze raz należy podkreślić, że pomoc w pracach przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego przez dziecko uczęszczające do szkoły ponadpodstawowej nie jest pracą w gospodarstwie rolnym i ma jedynie charakter pomocy rodzinnej, wypełniającej dyspozycję art. 91 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 marca 2015 roku, III AUa 876/14, Lex nr 1665823).

Zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie.

Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.)., tym bardziej, że w toku postępowania wnioskodawca był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Skoro zatem wnioskodawca nie udowodnił, że w spornym okresie od dnia 27 lutego 1972 r. do dnia 31 sierpnia 1977 r. wykonywał codziennie przez co najmniej 4 godziny prace w gospodarstwie rodziców, to brak jest podstaw do zaliczenia tego okresu do jego ogólnego stażu pracy.

W oparciu o poczynione ustalenia i obowiązujące przepisy prawa Sąd Okręgowy uznał, że skarżący nie spełnił wszystkich przesłanek do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż nie legitymuje się minimalnym 40-letnim stażem pracy okresów składkowych i nieskładkowych – posiada łącznie 36 lat, 4 miesiace i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji, o czym orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.

/RP/