Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2017 roku

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 października 2017 roku w Ś.

sprawy z powództwa A. R.

przeciwko (...) S.A. z/s w S., Francja

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z/s w S., Francja na rzecz powódki A. R. kwotę 7.280 zł (siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 3.425 zł od dnia 19.08.2013 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.855 zł od dnia 11.08.2015 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.906,36 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej kwotę 510,89 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych w toku postępowania przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 1125/15

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 17.11.2015 r. przeciwko stronie pozwanej, oznaczonej wówczas jako (...) SA Oddział w Polsce z/s w W. powódka A. R. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej kwoty 5.280 zł, w tym kwotę 4.500 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 780 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od kwoty: 3.425 zł od dnia 07 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.855 zł od dnia 09 lipca 2015 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, tj. w podwójnej wysokości, oraz kwotę 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Uzasadniając swoje żądanie powódka wskazała, że w dniu 15.04.2013 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym została poszkodowana. W chwili ww. zdarzenia pojazd sprawcy wypadku był objęty ubezpieczeniem u strony pozwanej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. W chwili wypadku powódka była trzeźwa i zapięta pasami bezpieczeństwa. W wyniku wypadku powódka doznała obrażeń ciała i rozstroju zdrowia oraz przechodziła proces leczenia i rehabilitacji skutków wypadku. Powódka podniosła, że pomimo odbytego leczenia i rehabilitacji w dalszym ciągu odczuwa negatywne skutki wypadku komunikacyjnego przejawiające się przede wszystkim w dolegliwościach bólowych i ograniczeniu ruchomości kręgosłupa szyjnego oraz parestezjach kończyn górnych, które nie ustąpiły pomimo niezwłocznie podjętego leczenia specjalistycznego i odbycia zabiegów fizjoterapeutycznych. Powódka zgłosiła szkodę stronie pozwanej. Strona pozwana przyznała powódce zadośćuczynienie w kwocie 1.500 zł oraz odszkodowanie w kwocie 75 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, odmawiając wypłaty dalszej kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania. Powódka podniosła, że wysokość przyznanych świadczeń nie odpowiada odszkodowawczemu i rekompensacyjnemu charakterowi roszczenia z art. 445 § 1Kc i art. 444 § 1 Kc, które powołała jako podstawę swojego roszczenia, obok art. 436 § 1 Kc, art. 822 § 1 Kc, i art. 34 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...). Ponadto powódka podniosła, że w wyniku likwidacji szkody z polisy zawartej z (...) SA w zakresie ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków kierowców i pasażerów pojazdów mechanicznych, uraz jakie doznała został zakwalifikowany jako trwały uszczerbek na zdrowiu na poziomie 2 % (decyzja (...) SA z 16.07.2013 r. – k.30).

Roszczenie w przedmiocie odsetek powódka uzasadniła brzmieniem art. 359 § 1 Kc, 481 Kc, art. 455 Kc art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...). Powódka wskazała, że strona pozwana została zawiadomiona o szkodzie w dniu 11.07.2013 r. i powódka jednocześnie wniosła o wypłatę należnej kwoty zadośćuczynienia wraz ze zwrotem kosztów leczenia, a zatem strona pozwana była zobowiązana do wypłaty powódce świadczeń do dnia 10.08.2013 r. Strona pozwana w odpowiedzi na zgłoszenie wydała w dniu 06.08.2013 r. decyzję uwzględniającą jedynie w części zgłoszone roszczenia, a zatem powódka wniosła o zasądzenie odsetek od kwoty 3.425 zł od dnia 07.08.2013 r. do dnia zapłaty. Natomiast pismem z dnia 03.07.2015 r. pełnomocnik powódki złożył stronie pozwanej propozycję zawarcia ugody obejmującej zadośćuczynienie i zwrot kosztów leczenia w łącznej wysokości 6.855 zł, a tym samym powódka żądała zasądzenia odsetek od pozostałej kwoty tj. od 1.855 zł od dnia 09.07.2015 r. do dnia zapłaty, jako że zdaniem powódki należy uznać, że najpóźniej wraz z wydaniem kolejnej decyzji o odmowie przyznania dalszego zadośćuczynienia i odszkodowania w ww. wysokości strona pozwana obiektywnie mogła i powinna zadośćuczynić roszczeniem powódki w całości.

Strona pozwana (...) SA z/s w S., Francja w odpowiedzi na pozew wniosła o zobowiązanie powódki do sprecyzowania prawidłowego oznaczenia strony pozwanej, oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz o oddalenie wniosku powódki o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości. Strona pozwana podniosła w pierwszej kolejności, że (...) SA wykonuje działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez (...) SA Oddział w Polsce – który jest oddziałem zagranicznego zakładu ubezpieczeń z państwa członkowskiego Unii Europejskiej wykonującego działalność na terytorium RP przez oddział w rozumieniu art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...). W tym względzie, oprócz ww. ustawy, zastosowanie mają regulacje Rozdziału 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Ustosunkowując się merytorycznie do żądania pozwu strona pozwana zaprzeczyła wszelkim nieudowodnionym twierdzeniom powódki jak również twierdzeniom sprzecznym z treścią odpowiedzi na pozew.

Strona pozwana przyznała jako okoliczność bezsporną, że powódka uczestniczyła w dniu 15.04.2013r. w wypadku komunikacyjnym. Strona pozwana udzielała ochrony gwarancyjnej z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wobec sprawcy kolizji na podstawie zawartej umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Strona pozwana przyznała, że co do zasady przyjęła odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki ww. wypadku oraz przyznała i wypłaciła powódce kwotę 1.500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 75 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych za zakup kołnierza ortopedycznego.

W ocenie strony pozwanej nie było podstaw do wypłaty na rzecz powódki dodatkowego zadośćuczynienia w kwocie 4.500 zł. Strona pozwana wskazała, że nie neguje faktu, że powódka doznała obrażeń ciała i wymagała leczenia, jednakże strona pozwana zaznaczyła, że doznane obrażenia i związane z nimi dolegliwości nie miały aż tak poważnego charakteru jak podnosi powódka oraz zostały skompensowane przez stronę pozwaną wypłaconą tytułem zadośćuczynienia kwotą 1.500 zł, w pełni adekwatnej do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powódkę.

Strona pozwana zakwestionowała również w całości roszczenie powódki o odszkodowanie w kwocie 780 zł tytułem zwrotu kosztów prywatnej opieki medycznej, wskazując, że powódka była uprawniona do korzystania ze świadczeń medycznych refundowanych w ramach NFZ i z tego powodu brak jest podstaw do zaliczenia dochodzonych pozwem kosztów w ciężar polisy odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku. Powódka zaś nie wykazała okoliczności, które przemawiałyby za brakiem możliwości korzystania ze świadczeń medycznych refundowanych w ramach NFZ, ani że stan jej zdrowia wymagał korzystania ze świadczeń prywatnych. W konsekwencji strona pozwana podniosła, że poniesione przez powódkę koszty nie stanowią normalnego następstwa zdarzenia, z którego miałaby wynikać szkoda w rozumieniu art. 444 § 1 w zw. z art. 361 § 1 Kc, zaś strona pozwana nie jest zobowiązana do ich pokrycia. Nadto zdaniem strony pozwanej działanie powódki doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody, co jest działaniem sprzecznym z obowiązkiem poszkodowanego wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Strona pozwana zakwestionowała też dochodzone przez powódkę roszczenie dotyczące odsetek ustawowych, uzasadniając że nie była i nie jest w opóźnieniu wobec powoda w myśl art. 481 § 1 k.c. Zdaniem strony pozwanej ewentualne roszczenie odsetkowe należy się powódce od daty wyrokowania, a nie od daty wskazanej w pozwie.

Pismem z dnia 14.03.2016 r. powódka sprecyzowała, że stroną pozwaną w sprawie jest (...) SA z/s w S., Francja, działająca przez (...) SA Oddział w Polsce.

W toku procesu pismem z dnia 17.08.2017 r. powódka rozszerzyła żądanie pozwu o kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia, do łącznej kwoty 7.280 zł. Powódka wskazała, że rozszerzenie powództwa związane jest z ustalonym przez biegłego sądowego w sprawie długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wymiarze łącznym 4 %.

W odpowiedzi na rozszerzenie powództwa pismem z dnia 24.08.2017 r. strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa także co do kwoty wynikającej z rozszerzenia powództwa.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny :

W dniu 15.04.2013 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym poszkodowana została powódka. W chwili ww. zdarzenia pojazd sprawcy wypadku był objęty ubezpieczeniem u strony pozwanej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. W chwili wypadku powódka była trzeźwa i zapięta pasami bezpieczeństwa. W wyniku wypadku powódka doznała obrażeń ciała i rozstroju zdrowia oraz przechodziła proces leczenia i rehabilitacji skutków wypadku.

( bezsporne, a nadto tak: - dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej nr (...) – koperta k. 99, oświadczenie powódki z dnia 18.07.2013 r. – k. 19 , oświadczenie sprawcy kolizji drogowej – k. 20)

Powódka z powodu bólu karku po wypadku zgłosiła się do (...) Centrum Medycznego (...) we W.. W dniu 18.04.2013 r. wykonano powódce RTG odcinka szyjnego kręgosłupa. Zalecono jej całodobowe noszenie kołnierza stabilizującego (...) oraz stosowanie leków przeciwbólowych. W związku z utrzymującym się bólem powódka kontynuowała leczenie w (...), gdzie przeprowadzono jej kolejne badania. Po przeprowadzonym badaniu fizykalnym oraz badaniu rezonansem magnetycznym kręgosłupa szyjnego, stwierdzono skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa. Z uwagi na to powódka została skierowana na cykl zabiegów fizjoterapeutycznych oraz kontynuacji wykonywania ćwiczeń izometrycznych mięśni przykręgosłupowych odcinka szyjnego kręgosłupa. Powódka w związku ze stanem zdrowia otrzymała również zwolnienie lekarskie.

Dowód: - dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej nr (...) – koperta k. 99,

- porada internistyczna z dnia 15.04.2013 r. – k. 31,

- porada internistyczna z dnia 18.04.2013 r. – k. 32,

- wyniki badań radiologicznych z dnia 22.04.2013 r. – k. 33

- porada internistyczna z dnia 09.05.2013 r. – k. 34,

- konsultacja ortopedyczna z dnia 14.05.2013 r. – k. 35,

- wyniki badań radiologicznych z dnia 14.05.2013 r. – k. 36,

- porada internistyczna z dnia 15.05.2013 r. – k. 37,

- konsultacja ortopedyczna z dnia 24.05.2013 r. – k. 38,

- karta konsultacyjna - konsultacja ortopedyczna z dnia 26.05.2015 r. – k. 39,

- porada internistyczna z dnia 03.06.2013 r. – k. 40,

- skierowanie do poradni rehabilitacyjnej z dnia 04.06.2013 r. – k. 41,

- wyniki badań RTG z dnia 13.06.2013 r. – k. 42,

- porada internistyczna z dnia 17.06.2013 r. – k. 43,

- wyniki badań z dnia 19.06.2013 r. – k. 44,

- konsultacja ortopedyczna z dnia 27.06.2013 r. – k. 46,

- karta konsultacyjna z dnia 01.07.2013 r. – k. 49,

- karta konsultacyjna z dnia 01.08.2013 r. – k. 47,

- informacja dla lekarza kierującego POZ z dnia 21.08.2013 r. – k. 48,

- wynik badań neurologicznych z dnia 21.08.2013 r. – k. 51,

- karta zabiegowa – k. 45,

- harmonogram zabiegów – k. 45 odw.,

- przesłuchanie powódki – k. 86-87

Stan zdrowia powódki, po odbyciu licznych zabiegów rehabilitacyjnych nieznacznie się poprawił, uzyskano poprawę co do bólu i zakresu ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa. Leczenie i rehabilitacja powódki zakończyło się 26 maja 2015 r.

Dowód: - dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej nr (...) – koperta k. 99,

- karta zabiegowa – k. 45,

- harmonogram zabiegów – k. 45 odw.,

- karta konsultacyjna - konsultacja ortopedyczna z dnia 26.05.2015 r. – k. 39,

- przesłuchanie powódki – k. 86-87

Powódka działając przez pełnomocnika zgłosiła szkodę stronie pozwanej w dniu 18.07.2013 r. pismem z dnia 11.07.2013 r., wysłanym listem poleconym w dniu 15.07.2013 r. Strona pozwana po przeanalizowaniu przedstawionej przez powódkę dokumentacji przyznała powódce decyzją z dnia 06.08.2013 r. zadośćuczynienie w kwocie 1.500 zł oraz odszkodowanie w kwocie 75 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, odmawiając wypłaty dalszej kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania. Powódka złożyła również stronie pozwanej pismem z dnia 03.07.2015 r., doręczonym stronie pozwanej w dniu 10.07.2015 r. propozycję zawarcia ugody, wskazując łączną kwotę roszczenia w wysokości 6.855 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. Strona pozwana decyzją z dnia odmówiła jednak wypłat na rzecz powódki dalszych kwot.

Dowód: - dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej nr (...) – koperta k. 99,

- zgłoszenie szkody z dnia 11.07.2013 r. – k. 21-21a

- pismo str. pozwanej z dnia 06.08.2013 r. – k. 23

- propozycja zawarcia ugody z dnia 03.07.2015 r. – k. 26-27,

- pismo str. pozwanej z dnia 08.07.2015 r. – k. 28-29,

- przesłuchanie powódki – k. 86-87

Powódka z uwagi na odczuwane dolegliwości bólowe musiała skorzystać z płatnych konsultacji i badań, gdyż czas oczekiwania na te świadczenia, finansowane z ubezpieczenia zdrowotnego, wynosił do kilku miesięcy czasu. Powódka na zalecenie lekarskie nosiła kołnierz ortopedyczny przez miesiąc czasu po wypadku i by uśmierzyć ból, musiała zażywać leki przeciwbólowe. Najpoważniejsze dolegliwości bólowe powódka odczuwała przez pierwszy miesiąc po wypadku. W tym czasie powódka, zamieszkała w B., nie mogła zawozić dzieci do szkoły do W., co zazwyczaj robi, i dzieci musiały jeździć do szkoły same środkami komunikacji podmiejskiej. Powódka musiała odbyć serię zabiegów rehabilitacyjnych w związku z wypadkiem, później wykonywała ćwiczenia we własnym zakresie według zaleceń fizjoterapeutów. Dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa z ograniczeniem jego ruchomości wpłynęły na jakość jej życia prywatnego i zawodowego. Powódka zawodowo opiekuje się osobami starszymi, co wymaga dużej sprawności i wytrzymałości fizycznej, natomiast utrzymujące się dokuczliwe bóle kręgosłupa obniżały w okresie po wypadku wydajność i efektywność zawodową powódki. Powódka przed wypadkiem aktywnie spędzała wolny czas; prace w ogrodzie umożliwiały powódce odreagowanie nagromadzonego napięcia, stanowiły formę relaksu i odpoczynku, z czego musiała w okresie tuż po wypadku zrezygnować, a obecnie ograniczyć.

Dowód: - przesłuchanie powódki – k. 86-87

Po wypadku powódka prowadząc proces leczenia i rehabilitacji w związku z wizytami lekarskimi i zabiegami rehabilitacyjnymi poniosła koszty: 355 zł tytułem zaleconych konsultacji specjalistycznych ( w tym ortopedycznej) oraz zakupu kołnierza (...) (kwoty 100 zł, 180 zł, 75 zł) oraz 500 zł tytułem przeprowadzonych zaleconych badań, w tym zaleconego w dniu 14.05.2013 r. rezonansu magnetycznego (50 zł i 450 zł). W związku z leczeniem powódka poniosła łącznie koszty w kwocie 855 zł. Strona pozwana uznała natomiast jedynie roszczenie z tytułu zwrotu kosztów poniesionych na zakup kołnierza szyjnego w kwocie 75 zł.

Dowód: - dokumenty w aktach szkodowych strony pozwanej nr (...) – koperta k. 99,

- faktura VAT nr (...) na kwoty 50 zł i 180 zł za konsultację ortopedyczną z dnia 24.05.2013 r. i zdjęcie dodatkowe – k. 52,

- faktura VAT nr (...) z dnia 24.06.2013 r. na kwotę 450 zł za rezonans magnetyczny– k. 54,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 75 zł za kołnierz (...) k. 53,

- faktura VAT nr (...) na kwotę 100 zł za konsultację ortopedyczną z dnia 26.05.2015 r. – k. 50,

- przesłuchanie powódki – k. 86-87

W następstwie przebytego w dniu 15.04.2013 r. wypadku komunikacyjnego u powódki stwierdza się obecnie stan po przebytym urazie skrętnym odcinka szyjnego kręgosłupa z uszkodzeniem aparatu więzadłowo-torebkowego. W wyniku wypadku powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 4 % według pkt J 89 a w związku z § 8 ust. 3 tabeli uszczerbkowej Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania – załącznik „Ocena procentowa stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. U powódki nie stwierdza się żadnych wad wrodzonych, nie przebyła wcześniejszych urazów. Powódka leczyła się z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego, co nie ma znaczenia dla sprawy. Odczucia subiektywne powódki nie były brane pod uwagę przy ustalaniu stanu zdrowia powódki. Leczenie powódki przebiegało w sposób typowy. Okres stosowania kołnierza ortopedycznego u powódki winien wynosić 2-3 tygodnie. Obecnie dolegliwości związane z wypadkiem są niewielkie, co jest związane z upływem czasu i stosowanego leczenia; obecnie powódka nie wymaga dalszego leczenia i rehabilitacji w związku z przebytym urazem. Rokowania na przyszłość są pomyślne. Nie powinny się ujawnić żadne inne uciążliwości poza ujawnionymi. Zasadne było również korzystanie przez powódkę z płatnych badań, konsultacji i zabiegów, gdyż terminy na wizyty u specjalistów w ramach NFZ są wielomiesięczne.

Dowód: - opinia biegłego sądowych z zakresu (...). J. – k. 111-115,

- opinia uzupełniająca – k. 130-131

Sąd zważył ponadto, co następuje :

Powództwo zasługiwało prawie w całości na uwzględnienie.

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się nie tylko na dowodach w postaci dokumentacji medycznej i innej przedłożonej przez powódkę i stronę pozwaną, orz przesłuchaniu powódki w charakterze strony, lecz również na dopuszczonej jako dowód w niniejszej sprawie opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii. Sporządzona przez biegłego opinia nie wykazuje sprzeczności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, które uzasadniałyby konieczność sporządzenia nowej opinii, a właśnie pod tymi względami należy oceniać opinię biegłych. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym ( wyrok SN z 7.04.2005 r. w sprawie II CK 572/04, opubl. w LEX nr 151656) specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie przede wszystkim w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Nadto w opinii uzupełniającej biegły, podtrzymując konkluzję swojej opinii, udzielił wyjaśnień, sprostował oczywiste omyłki i jednoznacznie odniósł się do zastrzeżeń składanych przez stronę pozwaną. Z tych względów w ocenie Sądu zarzuty strony pozwanej, z którymi biegły nie zgodził się w swojej opinii uzupełniającej, stanowią jedynie wyraz subiektywnego przekonania i jednostronnej polemiki z ustaleniami biegłego, opartej na niezadowoleniu z ustaleń co do uszczerbku na zdrowiu powódki. Tymczasem w orzecznictwie sądowym wyrażono wielokrotnie opinię, że nie ma uzasadnienia wniosek o powołanie kolejnego biegłego jedynie w sytuacji, gdy już złożona opinia jest niekorzystna dla strony (tak m.in. SN w wyroku z 16.09.2009 r. I UK 102/09, LEX nr 537027 oraz wyrok SN z 06.05.2009r., II CSK 642/08, LEX nr 511998). Nie ma też znaczenia, czy lekarz orzecznik strony pozwanej ustalił w swoim orzeczeniu większy lub mniejszy uszczerbek na zdrowiu powódki, niż ustalił to biegły sądowy w swojej opinii, lub czy ustalił jakikolwiek taki uszczerbek, gdyż orzeczenie to wobec zaprzeczenia przez powódkę jej konkluzji i rzetelności jej wydania, może być traktowane jedynie jako tzw. opinia prywatna, czyli może ono stanowić jedynie element twierdzeń danej strony (tak m.in. orzeczenie SN z 29.09.1956 r., III CR 121/56, OSNCK 1958/1/16, wyrok SN z 11.06.1974 r., II CR 260/74, Lex nr 7517, wyrok SN z 08.06.2001 r. I PKN 468/00, OSNP 2003/8/197, wyrok SN z 12.04.2002 r., I CKN 92/00, Lex nr 53932), a więc należy odmówić jej mocy dowodowej na okoliczności sporne. To samo dotyczy zresztą orzeczenia przedstawianego przez powódkę (decyzja (...) SA jako ubezpieczyciela powódki w ramach dobrowolnej umowy ubezpieczenia (...) k.30).

Zgodnie z art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. posiadacz (samoistny albo zależny) mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. W razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Zgodnie z art. 415 Kc kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zgodnie zaś z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywdę należy rozumieć jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia związane z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Przyjmuje się też, że zadośćuczynienie pieniężne ma na celu złagodzenie cierpień psychicznych i fizycznych, zarówno już doznanych, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości jako skutek zdarzenia wywołującego krzywdę.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana nie kwestionowała w istocie, że co do zasady ponosi odpowiedzialność cywilną za sprawcę wypadku komunikacyjnego z dnia 15.04.2013 r. z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (o czym świadczy choćby fakt, że przyznała i wypłaciła już powódce określone kwoty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i odszkodowania za poniesione przez powódkę koszty leczenia), natomiast kwestionowała rozmiar roszczenia powódki w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, oraz co do rozmiaru należnego powódce odszkodowania w zakresie zwrotu kosztów leczenia poniesionych przez powódkę.

Niesporne w orzecznictwie sądowym i doktrynie jest, że ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy ustawodawca pozostawił sądowi. Sąd dysponuje w takim wypadku większym zakresem swobody, niż przy ustalaniu szkody majątkowej i sumy potrzebnej do jej naprawienia. Nie oznacza to jednak, by ocena Sądu nie poddawała się weryfikacji pod kątem jej zgodności z dyspozycją art. 445 § 1 k.c. Użyte w art. 445 § 1 KC pojęcie krzywdy mieści w sobie wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zarówno w sferze cierpień fizycznych w postaci bólu i innych dolegliwości, jak i psychicznych, polegających na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, w tym również w postaci wyłączenia z normalnego życia (wyrok z dnia 20.11.2014 r., III APA 24/14, L., SA w P.). Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to przykładowo: rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy (vide: tak SN z wyroku z dn. 12.04.1972 r., II CR 57/72, opubl. w OSNCP 1972, nr 10, poz. 183, wyrok Sądu Najwyższego z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, niepubl. oraz wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.2004 r., V CK 282/03, niepubl.). W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że zadośćuczynienie z art. 445 K.c. ma charakter przede wszystkim kompensacyjny, musi być rozważane indywidualnie i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość dla poszkodowanego, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej (tak m.in. SN w wyroku z dn. z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w M.P.Pr. (...)). Ponadto zdaniem Sądu ustalony procentowo przez biegłych lekarzy zakres i rodzaj uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego ma znaczenie jedynie pomocnicze (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.06.2005 r., I CK 7/2005, LEX nr 153254, także: wyrok SN z 5.10.2005 r., I PK 47/05, M.P.Pr. (...)), i nie może stanowić głównego wskaźnika wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia, gdyż przy ustaleniu jego wysokości należy brać pod uwagę również pozostałe wyżej wymienione czynniki.

Zdaniem Sądu powódka mogła zasadnie domagać się od strony pozwanej zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w łącznej kwocie 8.000 zł. Dokonując takiej oceny Sąd kierował się następującymi okolicznościami wynikającymi ze stanu faktycznego:

- rozmiar bezpośrednich następstw wypadku z dnia 15.04.2013 r. w postaci urazu skrętnego kręgosłupa szyjnego z uszkodzeniem aparatu więzadłowo-torebkowego,

- konieczność korzystania przez powódkę w okresie bezpośrednio po wypadku z pomocy lekarskiej i poddania się w związku z tym określonym badaniom lekarskim, nawet jeśli były bezbolesne,

- konieczność poddania się w późniejszym okresie wielokrotnym specjalistycznym konsultacjom lekarskim i zabiegom,

- stopień i czasokres doznawanych dolegliwości bólowych u powódki w okresie bezpośrednio po wypadku, których do tej pory powódka będąca w chwili wypadku osobą stosunkowo młodą (38 lat) nie odczuwała, i konieczność korzystania w związku z tym z farmakologicznych środków przeciwbólowych;

- konieczność całodziennego noszenia po wypadku przez okres 2-3 tygodni kołnierza ortopedycznego niewątpliwie utrudniającego codzienne życie powódki,

- czasokres leczenia skutków wypadku, trwający nieco ponad 2 lata.

- pomocniczo – nie najmniejszy, bo ustalony na 4 % stopień uszczerbku na zdrowiu powódki wskutek wypadku, nawet jeśli jest to uszczerbek długotrwały, a nie trwały.

Należy też wziąć pod uwagę okoliczności natury psychicznej, będącej następstwem wypadku w postaci:

- ograniczeń, nawet jeśli tylko czasowych, możliwości wykonywania pracy zawodowej, będącej pracą głównie fizyczną – opieką nad osobami starszymi, spowodowane ograniczeniami fizycznymi występującymi w związku z wypadkiem, które spowodowały u powódki przejściowe poczucie niepełnej sprawności zawodowej;

- ograniczeń w możliwości spędzania wolnego czasu w formie prac w ogrodzie.

Ilość i rozmiar tych ujawnionych cierpień fizycznych i psychicznych powódki nie uzasadnia zdaniem Sądu przekonania, że łączna kwota 8.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest wygórowana i nieadekwatna do okoliczności faktycznych w sprawie i dyrektyw orzecznictwa w tym zakresie. Należy też zauważyć, że wprawdzie Sąd zgodnie z art. 316 § 1 Kpc bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, jednak nie oznacza to, że w sprawie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ma pominąć dotychczasowe cierpienia fizyczne i psychiczne powódki, nawet jeśli obecnie już nie występują lub uległy złagodzeniu. Z uwagi zatem na to, że strona pozwana wypłaciła już powódce kwotę 1.500 zł tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę, należało zasądzić od strony pozwanej na rzecz powódki pozostałą żądaną przez nią ostatecznie w ramach rozszerzonego powództwa kwotę 6.500 zł, w ramach ogólnej kwoty zasądzonej od strony pozwanej na rzecz powódki w pkt I wyroku.

W świetle ww. art. 444 § 1 Kc zasadne było roszczenie powódki o zapłatę w zakresie uzupełniającego zwrotu kosztów leczenia obejmujących zwrot kosztów zaleconych konsultacji specjalistycznych (w tym ortopedycznej), (tj. kwoty 100 zł i 180 zł) oraz 500 zł tytułem przeprowadzonych zaleconych badań, w tym zaleconego w dniu 14.05.2013 r. rezonansu magnetycznego (50 zł i 450 zł) w łącznej kwocie 780 zł (kwoty 855 zł pomniejszonej o 75 zł tytułem wypłaconej już przez stronę pozwaną kwoty tytułem kosztów zakupu kołnierza ortopedycznego (...)). W piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie przyjmuje się, że odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (np. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Jednak, jak słusznie się zauważa, celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia i rehabilitacji (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw, konsultacji lekarskich, zabiegów fizjoterapeutycznych), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Należy zgodzić się też z poglądem, że w ramach kosztów leczenia powinny być uwzględniane wszelkie koszty, które biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej, dają realną szansę na poprawę stanu zdrowia poszkodowanego, a nie tylko koszty uwzględniane np. w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (wyrok SN z 12.12.2002 r. II CKN 1018/00, niepubl.). Koszty objęte kompensacją muszą być uzasadnione ze względu na rodzaj i rozmiary poniesionego uszczerbku; nie jest jednak górnym pułapem kompensacji z tytułu kosztów leczenia zakres świadczeń, które zazwyczaj objęte są nieodpłatną opieką medyczną w ramach ubezpieczenia społecznego („Kodeks cywilny. Komentarz” pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2008, komentarz do art. 444 Kc nb.9).

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego powódka poniosła ww. koszty wizyt lekarskich u lekarzy specjalistów oraz koszty określonych zabiegów, a podjęte w ten sposób przez powódkę leczenie po wypadku było zasadne i pozostawało w normalnym związku przyczynowym z przebytym wypadkiem komunikacyjnym. Jak wynika z powyższego strona pozwana niezasadnie podnosiła, że nie zostało wykazane przez powódkę, że poniosła te koszty w związku z wypadkiem z 15.04.2013r., gdyż z ustalonego stanu faktycznego wynika jakie konsultacje i zabiegi lekarskie odbyła, oraz że wykonanie płatnych konsultacji i zabiegów odbyło się na podstawie zaleceń lekarskich i z tego względu nie ma w ocenie Sądu wątpliwości, że udzielone powódce świadczenia medyczne, których zwrotu kosztów powódka dochodzi, były podejmowane w związku z urazami ciała i rozstrojem zdrowia poniesionymi w konsekwencji ww. wypadku komunikacyjnego. W tym zakresie Sąd dał wiarę dowodom w postaci dokumentacji medycznej oraz opinii biegłego, z których jednoznacznie wynikała konieczność poczynienia ww. wydatków oraz zasadność podjętego leczenia i poddania się zabiegom. Powódka ponadto udokumentowała te koszty odpowiednimi rachunkami i fakturami VAT. Poniesienie tych kosztów pozostawało zatem w ocenie Sądu w tzw. normalnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 § 1 Kc ze skutkami ww. wypadku, tym bardziej że jak wynika z ustalonego stanu faktycznego powódka po wypadku wymagała odbycia konsultacji odpowiednich specjalistów oraz zabiegów, a ich wykonywanie przez powódkę „prywatnie” czyli nie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego było uzasadnione. W sytuacji powszechnie znanych i trwających od dawna faktycznych długotrwałych utrudnień, a wręcz czasowej niemożliwości, skorzystania z bezpłatnej służby zdrowia, polegających na niskiej dostępności świadczeń tej służby, nie można twierdzić, że te wydatki nie są związane przyczynowo z doznanym bez swojej winy przez powódkę uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Z żadnego dowodu w sprawie nie wynika też, by ww. wydatki powódka poniosła na inny cel niż leczenie skutków ww. wypadku. Mając zatem na uwadze, że powódka wykazała, że poniosła wydatki na wyżej wymienione, uzasadnione koszty leczenia w łącznej kwocie 780 zł, a strona pozwana ich dotąd nie zrefundowała, dochodzone pozwem roszczenie o zapłatę z tego tytułu zasługiwało na uwzględnienie w zakresie tej kwoty, o czym orzeczono w ramach ogólnej kwoty 7.280 zł, zasądzonej w pkt I wyroku w niniejszej sprawie.

O odsetkach od dochodzonych pozwem w niniejszej sprawie kwot Sąd orzekł w oparciu o art. 481 § 1 Kc i art.14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003.124. (...) z późn. zm.) mając na uwadze granice żądania pozwu (także rozszerzonego) w tym zakresie , a nadto wskazany w ww. przepisie 30-dniowy termin do wypłaty świadczeń oraz datę, w której powódka zgłosiła szkodę stronie pozwanej (którą należy przyjąć na 18.07.2013 r.). Zgodnie z powołanym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy z 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powołany przepis nakłada na ubezpieczyciela obowiązek spełnienia świadczenia najdalej 30. dnia od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Ubezpieczyciel może zająć stanowisko w sprawie przed upływem tegoż terminu, jednakże jego decyzja nie powoduje wówczas zmiany terminu wymagalności świadczenia, którego poszkodowany może dochodzić przed sądem najwcześniej w trzydziestym pierwszym dniu od daty zawiadomienia o szkodzie (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14.06.2013 r., sygn. akt I ACa 539/13, Lex nr 1369453). W ocenie Sądu błędny jest bowiem pogląd, iż generalnie datą wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie jest dzień uprawomocnienia się wyroku zasądzającego to roszczenie. Zgodnie bowiem z zasługującym na aprobatę stanowiskiem wyrażonym w najnowszym orzecznictwie sądowym jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego (tu: art. 14 wyżej cyt. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych) lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 i art. 448 k.c. możliwości przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (tak m.in. SN w wyrokach z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10, opubl. w LEX nr 848109, z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10 opubl. w LEX nr 79477, z dnia 16 grudnia 2011 r. , V CSK 38/11, tak też SO we Wrocławiu w sprawie II Ca 1350/12 i inne).

Nadto, jak już wyżej wskazano, w pismach złożonych już przy wszczęciu postępowania likwidacyjnego, a przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, powódka zgłaszała oraz formułowała wobec strony pozwanej konkretne roszczenia o zadośćuczynienie i zwrot kosztów leczenia, dochodzonych pozwem w niniejszej sprawie. Należy zauważyć, że pismem z dnia 11.07.2013 r. powódka zgłosiła roszczenie o należną kwotę zadośćuczynienia oraz o wypłatę zaliczki w kwocie 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia i zwrotu kosztów leczenia. Powódka jednocześnie przedstawiła faktury za: kołnierz ortopedyczny (75zł, uznane przez stronę pozwaną), oraz fakturę nr (...) na kwotę 180 zł i 50 zł, oraz fakturę nr (...) na kwotę 450 zł za badanie MR, natomiast strona pozwana decyzją z dnia 06.08.2013 r. przyznała i wypłaciła powódce jedynie kwotę 1.500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 75 zł tytułem odszkodowania w ramach zwrotu kosztów leczenia. Natomiast pismem z dnia 03.7.2015 r. powódka złożyła stronie pozwanej propozycję zawarcia ugody w postaci przyznania i wypłaty ostatecznie (łącznie z już wypłaconą) kwoty 6.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz ostatecznie (łącznie z już wypłaconą) kwoty 855 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, przedstawiając nową fakturę nr (...) na kwotę 100 zł tytułem zasadnej konsultacji ortopedycznej z dnia 26.05.2015 r., a pismo to zostało doręczone stronie pozwanej w dniu 10.07.2015 r.

Mając zatem powyższe i granice żądania pozwu, w zakresie kwoty 3.425 zł (3.500 zł – 75 zł) strona pozwana dopiero od dnia 19.08.2013 r. pozostaje w opóźnieniu z jej zapłatą, a w zakresie kwoty 1.855 zł (1.000 zł + 855 zł) strona pozwana dopiero od dnia 11.08.2015 r. pozostaje w opóźnieniu z jej zapłatą.

W pozostałym zakresie powództwo w zakresie odsetek ulegało oddaleniu jako pozbawione podstaw faktycznych i prawnych.

O kosztach procesu stron Sąd orzekł w pkt II wyroku na podstawie art. 100 zd. 2 Kpc mając na uwadze, że powództwo zostało prawie w całości uwzględnione. Zasądzona od strony pozwanej na rzecz powódki kwota 1.906,36 zł stanowi celowe w rozumieniu art. 98 § 1 i 3 Kpc koszty procesu poniesione przez powódkę celem obrony jej praw, na które składały się: wykazana kwota 264 zł opłaty sądowej od pozwu, kwota 1.200 zł tytułem należnej opłaty za czynności jednego pełnomocnika powódki będącego radcą prawnym, kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego przez powódkę jej pełnomocnikowi, kwota 300 zł tytułem części wynagrodzenia biegłego sporządzającego opinię w niniejszej sprawie, sfinansowanych z zaliczki powódki oraz kwota 125,36 zł tytułem zgłoszonych do rozliczenia kosztów dojazdów pełnomocnika powódki na posiedzenia Sądu w dniach 15.03.2016 r. i 10.10.2017 r., obliczonej według stawki kilometrowej 75 km w jedną stronę x 2, obliczone zgodnie ze stawką wskazaną w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w wysokości 0,8358 zł/km. Wysokość przyjętej stawki zastępstwa procesowego powódki przez pełnomocnika będących radcą prawnym znajduje uzasadnienie w § 6 pkt 4 Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, a jej minimalna wysokość – w § 2 pierwszego z ww. Rozporządzeń mając na uwadze, że nie można w ocenie Sądu przyjąć, by nakład pracy pełnomocnika powódki w niniejszej sprawie, a także charakter sprawy i ich wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia uzasadniał przyjęcie wyższej stawki niż minimalna.

Ze względu na ww. wynik sprawy, tj. uwzględnienie powództwa prawie w całości, stronę pozwaną należało na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążyć w pkt IV wyroku na rzecz Skarbu Państwa - tut. Sądu kwotą 510,89 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo w toku postępowania przez tenże Skarb Państwa na koszty opinii biegłego sporządzającego opinię i opinię uzupełniającą w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji wyroku.