Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lipca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. stwierdził, że D. M. jako pracownik u płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 26 października 2017 roku.

Ze złożonych dokumentów ubezpieczeniowych wynika, że D. M. została zgłoszona jako pracownik do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 26 października 2017 roku. Natomiast od dnia 28.12.2017 r. D. M. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Płatnik składek wskazał, że za okres od dnia 28.12.2017 r. do dnia 14.01.2018 r. dokonał ubezpieczonej wypłaty wynagrodzenia na czas niezdolności do pracy, a jej stałe wynagrodzenie zasadnicze i inne składniki stałe zostały ustalone w umowie o pracę w pełnej miesięcznej wysokości 4.950,00 złotych brutto. W dniu 29.01.2018 r. do ZUS I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. wpłynęło zwolnienie lekarskie ubezpieczonej i tym samym wystąpiono z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od dnia 15.01.2018 r. do dnia 16.01.2018 r. Następnie wystąpiono z kolejnymi wnioskami:

⚫

w dniu 12.03.2018 r. – za okres od dnia 03.03.2018 r. do dnia 27.03.2018 r.,

⚫

w dniu 05.04.2018 r. – za okres od dnia 28.03.2018 r. do dnia 18.04.2018 r.,

⚫

w dniu 25.04.2018 r. – za okres od dnia 19.04.2018 r. do dnia 19.05.2018 r.,

⚫

w dniu 25.05.2018 r. – za okres od dnia 20.05.2018 r. do dnia 20.06.2018 r.,

⚫

w dniu 02.07.2018 r. – za okres od dnia 21.06.2018 r. do dnia 04.07.2018 r.,

⚫

w dniu 16.07.2018 r. – za okres od dnia 05.07.2018 r. do dnia 26.07.2018 r.

Organ rentowy wszczął postępowanie kontrolne w sprawie prawidłowości zgłoszenia ubezpieczonej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownika u płatnika składek (...) spółki z o.o.

W trakcie kontroli przeprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. w dniu 30 maja 2018 r. w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w imieniu płatnika składek (...) sp. z o.o. Prezes Zarządu C. K. złożył wyjaśnienia w sprawie oraz przekazał dokumenty związane z zatrudnieniem D. M. takie jak: orzeczenie lekarskie, zaświadczenie o odbyciu studiów wyższych, świadectwa prac D. M. z poprzednich prac, kwestionariusz osobowy, zakres czynności pracownika, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, informację o warunkach zatrudnienia, umowę o pracę, listy płac za październik, listopad, grudzień 2018 r., styczeń, luty, marzec, kwiecień 2019 r., dowody wpłat wynagrodzenia, listy obecności w okresie od października 2017 r. do kwietnia 2018 r., dokumentację finansową spółki za 2017 r. i 2018 r., umowę najmu kontenera socjalnego.

C. K. wyjaśnił, że D. M. została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w wysokości 4.950,00 złotych brutto, na stanowisku kierownika projektu. Wskazał także, że doświadczenie w zakresie organizacji firm produkcyjnych oraz handlowych ubezpieczonej uzasadnia zatrudnienie jej na tym stanowisku, ponadto ma ona wykształcenie wyższe, posiada prawo jazdy, a także biegle posługuje się dwoma językami.

C. K. zeznał, że D. M. uczestniczyła m.in. przy realizacji i przy tworzeniu biznesplanu, podpisywała umowy związane z projektem, pozyskiwała środki unijne, prowadziła rozmowy o ewentualnym pozyskiwaniu dodatkowych inwestorów do projektu.

C. K. wyjaśnił, że D. M. świadczyła pracę w siedzibie firmy w O., ul. (...), a później także w O. przy ul. (...). Nie była wcześniej zatrudniona w spółce i obecnie nie ma innych osób zatrudnionych na tym samym, bądź podobnym stanowisku. Podczas niezdolności do pracy ubezpieczonej nie została zatrudniona inna osoba na jej stanowisko, ale w spółce jest podpisane pełnomocnictwo z mecenasem M. L. z Kancelarii w P., który częściowo zajmuje się zakresem pracy D. M..

Prezes Zarządu płatnika składek oświadczył, że sytuacja finansowa spółki pozwalała na zatrudnienie pracownika. Wyjaśnił ponadto, że nie było naboru na stanowisku, na którym została zatrudniona D. M..

W toku postępowania ubezpieczona D. M. złożyła pisemne wyjaśnienia w sprawie. D. M. wyjaśniła, że jest zatrudniona w firmie (...) sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 4.950,00 złotych brutto, na stanowisku kierownika projektu, przy czym jako projekt traktowane są wszystkie działania i czynności prowadzące do wybudowania i rozpoczęcia działalności fabryki nawozów organicznych w Lubieniu pod Ł..

Poinformowała, że jej praca była nadzorowana przez właścicielkę spółki, zakres obowiązków otrzymała w formie pisemnej, a nabór na stanowisko na którym została zatrudniona nie był organizowany, gdyż przed rozpoczęciem pracy u płatnika składek współpracowała ze spółką (bez wynagrodzenia) w charakterze prokurenta samoistnego. Ponadto wyjaśniła, że posiada kwalifikacje i doświadczenie kierownicze do wykonywania pracy na tym stanowisku (ukończone studia magisterskie na Wydziale E. – Socjologicznym, od ponad 20 lat zajmowane stanowiska kierownicze i dyrekcyjne w firmach produkcyjnych i czynny udział w produkcji i sprzedaży wytwarzanych produktów oraz znajomość dwóch języków obcych).

W ocenie organu rentowego dokumentacja zgromadzona w toku przeprowadzonej kontroli oraz złożone wyjaśnienia nie potwierdzają, aby od dnia zgłoszenia do ubezpieczeń w charakterze pracownika – tj.: od 26.10.2017 r. D. M. wykonywała na rzecz płatnika składek (...) sp. z o.o. pracę w ramach stosunku pracy na stanowiska kierownika projektu, a przedłożone podczas kontroli dokumenty w rzeczywistości nie stanowią dowodów wykonywania pracy, a jedynie są potwierdzeniem ich formalnego sporządzenia.

Inspektorat wyjaśnił, że zawarcie z ubezpieczoną umowy o pracę i przyznanie jej miesięcznego wynagrodzenia w wysokości 4.950,00 złotych brutto nie znajduje żadnego uzasadnienia gospodarczego tym bardziej, że jak wynika z przedłożonych w toku kontroli dokumentów, spółka w okresie do końca 2017 r. oraz do końca kwietnia 2018 r. nie uzyskała żadnych przychodów, a jedynie odnotowała znaczące straty.

W świetle powyższego Inspektorat uznał, że D. M. nie wykonywała pracy w ramach umowy o pracę, a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty wysokiego świadczenia w postaci zasiłku chorobowego. Zatem na podstawie art. 83 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. stwierdził, że umowa o pracę zawarta między D. M., a płatnikiem składek (...) sp. z o.o. jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a ubezpieczona z tytuły zawartej umowy o pracę nie podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 26.10.2017 r.

/decyzja – akta ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 3 września 2018 roku złożyła ubezpieczona D. M. oraz płatnik składek (...) sp. z o.o. reprezentowani przez radcę prawnego. Wnieśli o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie podlegania przez odwołującą się ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu za cały okres wskazany w decyzji lub uchylenie zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej oraz płatnika składek wszelkich kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 3 – k. 11/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 13 – k. 15 verte/

Na rozprawie w dniu 11 grudnia 2019 roku pełnomocnik odwołujących poparł odwołania, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań.

/protokół rozprawy z dnia 11.12.2019 r. – 00:58:04 – 01:18:00 – płyta CD – k. 257/

Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawę o sygnaturze akt VIII U 1970/18 ze sprawą o sygnaturze VIII U 1969/18 do łącznego rozpoznania.

/postanowienie – k. 26 w aktach VIII U 1970/18/

S ąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołująca D. M. legitymuje się wykształceniem wyższym. W 1986 roku ukończyła studia dzienne na Wydziale E. – Socjologicznym w Ł. i uzyskała tytuł magistra ekonomii. Posiada doświadczenie na stanowiskach dyrektorskich i kierowniczych.

/zaświadczenie o stanie odbytych studiów wyższych – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni), świadectwa pracy poświadczone za zgodność z oryginałem – k. 69 i k. 67 – akta ZUS, informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61, kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni)/

W okresie od dnia 08.06.2016 r. do dnia 25.10.2017 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierownika spedycji międzynarodowej.

/ świadectwo pracy poświadczone za zgodność z oryginałem – k. 69 – akta ZUS, informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61/

W dniu 26 października 2017 roku zainteresowana (...) spółka z o.o. reprezentowana przez Prezesa Zarządu J. K. zawarła z D. M. umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od dnia 26 października 2017 roku do dnia 25 października 2018 roku. Wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku kierownika projektu z wynagrodzeniem 4.950,00 złotych brutto. Miejscem wykonywania pracy wnioskodawczyni była siedziba firmy lub inne miejsce wyznaczone do świadczenia pracy.

/umowa o pracę – koperta – k. 77 (akta osobowe)/

Przed zatrudnieniem na umowę o pracę, wnioskodawczyni w (...) sp. z o.o. pełniła funkcję prokurenta – bez wynagrodzenia. Po zatrudnieniu na stanowisku kierownika projektu również pracowała jako prokurent.

/protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS, wypis z KRS - k. 8 – k. 9 verte, informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61/

Przedmiotem działalności płatnika składek (...) spółki z o.o. jest m.in. sprzedaż hurtowa paliw i produktów pochodnych, produkcja nawozów i związków azotowych, sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów silnikowych na stacjach paliw, realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, roboty związane z budową dróg i autostrad.

/wypis z KRS – k. 8 – k. 9 verte/

W dniu 29 maja 2018 roku odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) spółki z o.o. na którym zgodnie z Uchwałą Nr 1 odwołano z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu J. K., a na jej miejsce Uchwałą Nr 2 powołano C. K. na stanowisko Prezesa Zarządu.

/protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. poświadczony za zgodność z oryginałem – k. 74 – akta ZUS, zeznania świadka J. K. z dnia 16.09.2019 r. – 00:03:10-00:16:11 – płyta CD – k. 182/

Projekt, którego kierownikiem została wnioskodawczyni, dotyczył budowy i rozpoczęcia funkcjonowania fabryki nawozów organicznych w Lubieniu koło Ł.. Ostatecznie projekt nie doszedł do skutku m.in. z uwagi na przeciągające się postępowania sądowe.

/protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS, informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61, zeznania świadka M. C. z dnia 11.12.2019 r. – 00:03:47-00:16:04, zeznania świadka C. K. z dnia 11.12.2019 r. – 00:43:38-00:58:04/

W ramach realizacji projektu płatnik składek (...) spółka z o.o., po wpłacie wadium w wysokości 594.595,00 złotych, w dniu 06.12.2016 r. przystąpiła do licytacji nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...).

/protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS, protokół z II licytacji nieruchomości z dnia 06.12.2016 r. – k. 195/

Adres siedziby (...) spółki z o.o. zmienił się z ul. (...) w O. na ul. (...) w O..

/okoliczność bezsporna/

Na stanowisko zajmowane przez wnioskodawczynię nie był ogłoszony nabór. Oferta pracy została jej zaproponowana bezpośrednio z uwagi na bycie prokurentem, jej kwalifikacje oraz doświadczenie kierownicze.

/protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS, informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61/

W dacie zatrudnienia u płatnika składek wnioskodawczyni przedłożyła aktualne zaświadczenie o zdolności do pracy na stanowisku kierownik projektu.

/orzeczenie lekarskie – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni)/

Ubezpieczona została przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w dniu 26 października 2017 roku.

/ karta szkolenia w dziedzinie BHP – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni) /

Płatnik utworzył i zgromadził dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonej, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku kierownik projektu, kserokopia zaświadczenia o stanie odbytych studiów wyższych, kserokopia świadectwa pracy z (...) sp. z o.o., kserokopia świadectwa pracy z (...) Fabryka (...), kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie, zgłoszenie do ubezpieczeń, zakres czynności pracownika, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, oświadczenia, umowa o pracę.

/dokumentacja w aktach osobowych wnioskodawczyni - koperta - k. 77/

D. M. zakres czynności pracownika otrzymała na piśmie, co potwierdziła własnoręcznym podpisem. Z tego zakresu wynika, że oprócz obowiązków dotyczących wszystkich pracowników wynikających z art. 100 k.p. i art. 211 k.p., do jej zakresu obowiązków na zajmowanym stanowisku pracy należała także:

⚫

ścisła współpraca z Zarządem firmy oraz odnośnymi Urzędami (Sąd, Komornik, inne), potencjalnymi wspólnikami celem pozyskania niezbędnych dokumentów, zezwoleń uprawniających do rozpoczęcia prac projektowych,

⚫

analiza pozyskiwanych dokumentów właścicielskich, pozwoleń umożliwiających rozpoczęcie prac projektowych, budowlanych, ustalanie listy zadań priorytetowych,

⚫

uczestnictwo w fazie przygotowawczej projektu,

⚫

prowadzenie ustaleń, uzgodnień z Zarządem dla powstania harmonogramu i budżetu inwestycji,

⚫

definiowanie kompetencji założeń harmonogramu i budżetu,

⚫

udział w negocjacjach z wykonawcami poszczególnych etapów projektu,

⚫

koordynacja założeń harmonogramu i budżetu.

Ponadto do zakresu uprawnień i odpowiedzialności D. M. należało:

⚫

poświadczanie odbioru korespondencji, pism z U. (Sąd, Komornik, inne),

⚫

prowadzenie korespondencji w imieniu Zarządu z potencjalnymi wspólnikami, kooperantami, wykonawcami prac, innymi partnerami na poszczególnych etapach projektu,

⚫

podpisywanie pism w kwestiach niewymagających udziału Zarządu,

⚫

występowanie w imieniu Zarządu w kwestiach niewymagających jego udziału (jego decyzji).

/zakres czynności pracownika – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni), informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38-00:33:09 – płyta CD – k. 61/

W dniu 2 listopada 2017 roku wnioskodawczyni w imieniu (...) sp. z o.o. zawarła umowę najmu kontenera socjalnego.

/umowa najmu kontenera socjalnego – k. 9 –k. 11 – akta ZUS/

Wnioskodawczyni w swoich czynnościach pracowniczych podlegała bezpośrednio właścicielowi Firmy.

/ zakres czynności pracownika – koperta – k. 77 (akta osobowe wnioskodawczyni)

Płatnik składek sporządzał dla ubezpieczonej listy płac oraz listy obecności.

/listy płac – k. 30 – 50 – akta ZUS, listy obecności – k.19 – k. 25 – akta ZUS, protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS/

Ubezpieczona otrzymała wynagrodzenie za październik 2017 roku przelewem na konto w listopadzie 2017 roku. Potem podpisywała dowody wypłaty. Wynagrodzenie wypłacano wnioskodawczyni z kapitału.

/ potwierdzenie wykonania przelewu – k. 29 – akta ZUS, dowody wypłaty – k. 26– k. 28 – akta ZUS, zeznania świadka C. K. z dnia 11.12.2019 r. – 00:43:38-00:58:04 – płyta CD - 262 /

Wnioskodawczyni swoje obowiązki wykonywała w godzinach od 8:00 do 16:00 w siedzibie firmy chyba, że wychodziła na spotkania.

/zeznania świadka A. K. z dnia 19.12.2018 r. – 00:34:28 – 00:53:39 – płyta CD – k. 61, zeznania świadka B. O. z dnia 19.12.2018 r. – 00:53:39 – 01:01:40 – płyta CD – k. 61/

Podczas nieobecności wnioskodawczyni w pracy jej obowiązkami częściowo zajmował się Prezes Zarządu C. K. oraz pełnomocnik - mecenas M. L. z Kancelarii (...) w P., która zajmowała się obsługą prawną firmy.

/ protokół przesłuchania C. K. – k. 3 – k. 7 – akta ZUS, zeznania świadka B. O. z dnia 19.12.2018 r. – 00:53:39 – 01:01:40 – płyta CD – k. 61, zeznania świadka C. K. z dnia 11.12.2019 r. – 00:43:38-00:58:04/

Ubezpieczona stała się niezdolna do pracy m.in. w związku ze schorzeniami kręgosłupa. W sierpniu 2018 r. powróciła do pracy w firmie płatnika składek i prowadziła rozmowy odnośnie projektu. Wcześniej leczyła się w IV Szpitalu Miejskim im. H. Jordana w Ł. oraz w Gabinecie Ginekologicznym Z. M. w Z..

/informacyjne zeznania wnioskodawczyni z dnia 19.12.2018 r. – 00:03:38 – 00:33:09 – płyta CD – k. 61, dokumentacja medyczna koperta – k. 73, dokumentacja medyczna – koperta – k. 112/

(...) spółka z o.o. nie osiągała żadnych przychodów.

/rachunek zysków i strat z dnia 31.12.2016 r. – k. 103 – k. 104, bilans na dzień 31.12.2017 r. – k. 105 - k. 107, rachunek zysków i strat za okres od dnia 01.01.2017 r. do dnia 31.12.2017 r. – k. 108, zeznania świadka B. O. z dnia 19.12.2018 r. – 00:53:39 – 01:01:40 – płyta CD – k. 61/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, aktach organu rentowego oraz w załączonych aktach osobowych ubezpieczonej, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni D. M., zainteresowanej (...) sp. z o.o. reprezentowanej przez C. K. – Prezesa Zarządu oraz świadków.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę w całości, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie czy zawarta przez D. M. w dniu 26 października 2017 r. umowa o pracę, nosi cechy pozorności i czy została zawarta jedynie dla uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, wnioskodawczyni, zainteresowanej, którzy wskazali na realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez wnioskodawczynię w ramach powyższej umowy.

W ocenie Sądu zeznania świadków, wnioskodawczyni i zainteresowanej w niniejszej sprawie są jasne, logiczne, wzajemnie uzupełniają się i nie ma między nimi sprzeczności. Wersję zdarzeń przedstawioną przez wnioskodawczynię i płatnika składek potwierdzają świadkowie zeznający w tej sprawie. Z zeznań jednoznacznie wynika, że ubezpieczona pracowała na stanowisku kierownika projektu. Stwierdzić należy, iż wskazane przez nich okoliczności znajdują również potwierdzenie w treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, a więc w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Dlatego Sąd uznał zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanej oraz świadków za wiarygodne, gdyż są konsekwentne oraz znajdują oparcie w materiale dowodowym w postaci dokumentów, świadczących również o faktycznym wykonywaniu pracy przez wnioskodawczynię.

Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż złożone do akt dokumenty nie były kwestionowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a zeznania wnioskodawczyni, płatnika składek i świadków nie zostały zasadnie podważone przez organ rentowy w toku procesu.

Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika organu rentowego zawarty w pismach procesowych z dnia 05.03.2019 r. oraz z dnia 08.04.2019 r. w zakresie zwrócenia się do placówek medycznych w których leczyła się wnioskodawczyni w okresie od 28.12.2017 r. na okoliczność stanu zdrowia w dniu zawarciu umowy i w trakcie jej trwania, gdyż w ocenie Sądu wnioski te są nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy i udowodnienia spornej okoliczności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania wnioskodawczyni oraz płatnika składek zasługują na uwzględnienie i skutkują zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Ustęp 2 tejże ustawy stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

W niniejszej sprawie organ rentowy podważał skuteczność umowy o pracę zawartej między wnioskodawczynią a zainteresowaną, wskazując na jej pozorny charakter.

Należy wskazać, że organ rentowy ma prawo do badania, a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takiej zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.” (LEX nr 653664)

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę miała charakter pozorny, co zarzucał stronom umowy o pracę. Pełnomocnik reprezentujący ZUS nie zgłosił, w toku procesu, żadnych wniosków dowodowych, za pomocą których wykazał pozorność zawartej między stronami umowy.

Sąd ocenił zatem zasadność decyzji w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, który okazał się wystarczający do wydania orzeczenia.

Wskazać należy, że ingerencja sądu w kierunku przejęcia od strony inicjatywy dowodowej mogłaby się spotkać ze skutecznie podniesionym przez drugą stronę słusznym zarzutem naruszenia zasady bezstronności. Faktem jest, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wiąże się z pewnymi odrębnościami również w tej sferze, jednakże Sąd nie może zastępować działaniem z urzędu strony procesowej tym bardziej wówczas, gdy jest ona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2013 r. III AUa 1011/12 LEX nr 1298879).

Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12 LEX nr 1294695).

Stosownie do treści art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę z dnia 26 października 2017 roku zawarta między wnioskodawczynią, a płatnikiem składek jest nieważna, bowiem została zawarta dla pozoru.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527) nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym to SN stwierdza, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Nadto nadmienić należy, iż w niniejszej sprawie to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a więc, że nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych, gdyż pracownik nie podjął wykonywania pracy, a pracodawca świadczenia tego nie przyjmował. Z tych bowiem faktów organ rentowy wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, I UK 269/2006, LEX nr 328015).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) można wyczytać, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zbadał, czy odwołująca się osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że wnioskodawczyni na rzecz zainteresowanej w spornym okresie wykonywała umówioną pracę. Przy wykonywaniu obowiązków była bezpośrednio podporządkowana pracodawcy. Zeznania świadków oraz pozostały zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów jednoznacznie wskazują, że ubezpieczona wykonywała szereg czynności związanych z obsługą klientów, urzędów w ramach projektu w jakim uczestniczył płatnik składek, w stałych godzinach pracy, za co otrzymywała wynagrodzenie. Niektóre decyzje odwołująca podejmowała, ale tylko w zakresie funkcji prokurenta samoistnego, którą również sprawowała u płatnika składek.

W niniejszej sprawie zostały stwierdzone omówione powyżej elementy świadczące o tym, iż wnioskodawczyni wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę i łączył ją z zainteresowaną stosunek pracy. Zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanej i świadków wskazują, że ubezpieczona wykonywał swoje obowiązki jako kierownik projektu, którego celem była budowa i rozpoczęcie funkcjonowania fabryki nawozów organicznych. Zostało też wykazane, co również jest składnikiem stosunku pracy, podporządkowanie wnioskodawcy poleceniom pracodawcy. W ocenie Sądu, takie ustalenia wskazują jednoznacznie, że sporne zatrudnienie miało cechy reżimu pracowniczego.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że zainteresowana kierowała pracą wnioskodawczyni. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Zatrudnienie wnioskodawczyni było również ekonomicznie uzasadnione i oparte na rzeczywistej potrzebie pracodawcy wynikającej z warunków prowadzenia przedsiębiorstwa i wyzwań, jakie stawały przed nim w ramach realizowanego projektu. Płatnik dając wnioskodawczyni zatrudnienie jako osobie z wieloletnim doświadczeniem i kwalifikacjami miał pewność profesjonalnej obsługi kontrahentów, których pozyskiwanie było niezbędnym etapem w realizowanym przedsięwzięciu. Ponadto dawał także wnioskodawczyni możliwość dalszej współpracy, już za wynagrodzeniem, gdyż wcześniej D. M. jako prokurent pracowała bez wynagrodzenia.

Zeznania powołanych świadków wskazują na to, że D. M. aktywnie uczestniczyła w życiu przedsiębiorstwa, stawiała się codziennie do pracy, a swoje obowiązki wykonywała w zależności od potrzeb firmy – w jej siedzibie lub podczas spotkań z klientami.

Otrzymywana przez skarżącą, we wskazanych wyżej warunkach, kwota wynagrodzenia 4.950,00 zł brutto miesięcznie, zważywszy na szeroki zakres obowiązków ubezpieczonej, nie jest kwotą wygórowaną.

Sąd Okręgowy podziela w tym miejscu stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w treści wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie II UK 309/09, opubl. LEX nr 604210 „Zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu”. Kwestia oceny samej wysokości wynagrodzenia określonego w spornej umowie pod kątem jego zgodności z zasadami współżycia społecznego, czy też z przepisami ustawy może być przedmiotem nowej decyzji ZUS. W decyzji tej organ rentowy może rozstrzygnąć, czy ustalone przez strony wynagrodzenie było faktycznie adekwatne do powierzonych obowiązków oraz uzasadnione zasobami finansowymi pracodawcy.

Zdaniem Sądu, nie można zatem podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W tym miejscu należy również podkreślić, że odwołująca się przed zawarciem umowy o pracę z (...) sp. z o.o. była związana stosunkiem pracy z (...) sp. z o.o. w okresie od dnia 08.06.2016 r. do dnia 25.10.2017 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Fakt ten oznacza, że do dnia nowego zatrudnienia D. M. podlegała ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu. Wnioskodawczyni nie miała przerw w zatrudnieniu, posiadała ciągłość zatrudnienia, a jej podleganie w/w ubezpieczeniom we wcześniejszym okresie nie było kwestionowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze wszystko powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że strony były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nie wskazuje cech pozorności wskazanych w art. 83 § 1 k.c., nosi zaś konstytutywne cechy umowy o pracę, wynikające z art. 22 § 1 k.p.

W związku z uzyskaniem przez D. M. statusu pracownika zaistniał skutek w postaci nabycia przez nią uprawnień do świadczeń ubezpieczenia społecznego. Skutek ten nie został wywołany działaniem niezgodnym z przepisami obowiązującego prawa, ale wynika z obowiązującego systemu prawnego. W ocenie Sądu, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż umowa o pracę zawarta przez Płatnika z D. M. była realizowana. D. M. wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę, a płatnik składek pracę przyjmował. Podkreślić należy, że z żadnego z dowodów nie wynika, że zamiarem D. M. nie było świadczenie pracy, a jedynie stworzenie pozorów jej wykonywania, w celu uzyskania w przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w postaci zasiłku chorobowego. Fakt, że D. M. wkrótce po rozpoczęciu pracy od dnia 28 grudnia 2018 r. stała się niezdolna z powodu choroby do jej wykonywania - sam w sobie nie może stanowić podstawy uznania zatrudnienia za pozorne, jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana, a tak było w rozpatrywanej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawczyni oraz zainteresowanej kwoty po 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

P.B