Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2019 r. w Warszawie

sprawy L. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania L. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017

oraz decyzji z dnia z dnia 26 czerwca 2019 r. znak: (...)-2017

1.  umarza postępowanie w zakresie odwołania od zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017 w zakresie zmienionym decyzją z dnia z dnia 26 czerwca 2019 r. znak: (...)-2017;

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołania;

3.  zasądza od odwołującego się L. B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 180,00 złotych (słownie: sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

L. B. w dniu 15 maja 2018 r. złożył do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017 w przedmiocie ponownego ustalenia kapitału początkowego.

Skarżonej decyzji ubezpieczony zarzucił błędne ustalenie wysokości kapitału początkowego na podstawie okresów urlopów bezpłatnych wykazanych przez byłego pracodawcę w latach 1983 – 1991, podczas gdy ubezpieczony nie wykorzystywał urlopów bezpłatnych w ww. okresie (odwołanie,. k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego w skarżonej decyzji organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych 1987-1996. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 107,72 %, na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 25 lat, 5 miesięcy i 18 dni okresów składkowych (305 miesięcy) oraz 1 miesięcy i 5 dni okresów nieskładkowych. Odwołujący był zatrudniony w (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...) od dnia 3 maja 1982 r. do dnia 30 listopada 1996 r. Zgodnie z poświadczeniem ubezpieczenia społecznego z dnia 25 lutego 2015 r. w okresie tego zatrudnienia emeryt przebył okresy: urlopów bezpłatnych od dnia 5 marca 1983 r. do 31 sierpnia 1983 r., od dnia 17 grudnia 1984 r. do 31 grudnia 1984 r., od dnia 11 lutego 1985 r. do 13 lutego 1985 r., od dnia 5 kwietnia 1985 r. do dnia 6 kwietnia 1985 r., w dniu 20 marca 1986 r., od dnia 20 marca 1989 r. do dnia 23 marca 1989 r., w dniu 11 sierpnia 1989 r., od dnia 16 grudnia 1989 r. do dnia 31 grudnia 1989 r., od dnia 17 kwietnia 1990 r. do 23 kwietnia 1990 r., od dnia 5 sierpnia 1990 r. do dnia 19 sierpnia 1990 r., od dnia 25 sierpnia 1990 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r., od dnia 21 sierpnia 1991 r. do 23 sierpnia 1991 r., nieobecności w pracy bez podania przyczyny od dnia 1 stycznia 1993 r. do 5 stycznia 1993 r. (odpowiedź na odwołanie, k. 4 a.s.).

Na rozprawie w dniu 14 listopada 2019 r. odwołujący oświadczył, że rozszerza swoje odwołanie o decyzję z dnia 26 czerwca 2019 r., znak: (...)-2017 (protokół z rozprawy z dnia 14 listopada 2019 r., k. 73 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. B. urodzony w dniu (...), w okresie od dnia 3 maja 1982 r. do dnia 30 listopada 1996 r. był zatrudniony w (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...) w trakcie zatrudnienia przebywał na urlopach bezpłatnych w okresach:

-

od dnia 25 sierpnia 1983 r. do 31 sierpnia 1983 r.,

-

od dnia 22 grudnia 1984 r. do 31 grudnia 1984 r.,

-

od dnia 11 lutego 1985 r. do 13 lutego 1985 r.,

-

od dnia 5 kwietnia 1985 r. do dnia 6 kwietnia 1985 r.,

-

w dniu 20 marca 1986 r.,

-

od dnia 20 marca 1989 r. do dnia 23 marca 1989 r.,

-

w dniu 11 sierpnia 1989 r.,

-

od dnia 16 grudnia 1989 r. do dnia 31 grudnia 1989 r.,

-

od dnia 17 kwietnia 1990 r. do 23 kwietnia 1990 r.,

-

od dnia 5 sierpnia 1990 r. do dnia 19 sierpnia 1990 r.,

-

od dnia 25 sierpnia 1990 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r.,

-

od dnia 21 sierpnia 1991 r. do 23 sierpnia 1991 r.,

Natomiast w okresie od 1 stycznia 1993 r. do 5 stycznia 1993 r. był nieobecny w pracy bez podania przyczyny (umowa o pracę z dnia 3 maja 1982 r. – akta osobowe L. B. umowa o pracę z dnia 1 września 1982 r. – akta osobowe L. B., świadectwo pracy z dnia 29 listopada 1996 r. – akta osobowe L. B., pismo (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...) z dnia 14 maja 2019 r., k. 44 a.s., deklaracje rozliczeniowe za okres od marca 1983 r. do sierpnia 1991 r. – akta osobowe L. B.).

W dniu 27 grudnia 2017 r. L. B. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziale w W. wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego (wniosek z dnia 27 grudnia 2017 r., k. 28 tom III akt kapitałowych).

Decyzją z dnia 9 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W., znak: (...)-2017 organ rentowy dokonał ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru w wysokości 1 315,14 zł, okresy składkowe łącznie 25 lat, 5 miesięcy i 18 dni oraz 1 miesiąc i 5 dni okresów nieskładkowych, w ten sposób obliczona wartość kapitału początkowego wyniosła 140 038,36 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zaznaczył, że do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów urlopów bezpłatnych: od dnia 5 marca 1983 r. do 31 sierpnia 1983 r., od dnia 17 grudnia 1984 r. do 31 grudnia 1984 r., od dnia 11 lutego 1985 r. do 13 lutego 1985 r., od dnia 5 kwietnia 1985 r. do dnia 6 kwietnia 1985 r., w dniu 20 marca 1986 r., od dnia 20 marca 1989 r. do dnia 23 marca 1989 r., w dniu 11 sierpnia 1989 r., od dnia 16 grudnia 1989 r. do dnia 31 grudnia 1989 r., od dnia 17 kwietnia 1990 r. do 23 kwietnia 1990 r., od dnia 5 sierpnia 1990 r. do dnia 19 sierpnia 1990 r., od dnia 25 sierpnia 1990 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r., od dnia 21 sierpnia 1991 r. do 23 sierpnia 1991 r., nieobecności w pracy bez podania przyczyny od dnia 1 stycznia 1993 r. do 5 stycznia 1993 r. (decyzja ZUS z dnia 9 marca 2018 r., k. 26 – 27 tom II akt kapitałowych).

L. B. złożył do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017 ponownie ustalającej kapitał początkowy (odwołanie, k. 3 a.s.).

W dniu 26 czerwca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., wydał decyzję znak: (...)-2017, o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z uwagi na otrzymane nowe dokumenty stanowiące korektę dot. urlopów bezpłatnych oraz zasiłków chorobowych przebytych podczas zatrudnienia w (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...) i ponownie ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. uwzględniając okresy składkowe łącznie 25 lat, 10 miesięcy i 28 dni oraz 1 miesiąc i 5 dni okresów nieskładkowych, w ten sposób obliczona wartość kapitału początkowego wyniosła 141 528,53 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. zaznaczył, że do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów urlopów bezpłatnych: od dnia 25 sierpnia 1983 r. do 31 sierpnia 1983 r., od dnia 17 grudnia 1984 r. do 31 grudnia 1984 r., od dnia 11 lutego 1985 r. do 13 lutego 1985 r., od dnia 5 kwietnia 1985 r. do dnia 6 kwietnia 1985 r., w dniu 20 marca 1986 r., od dnia 1 września 1988 r. do 3 września 1988 r., od dnia 20 marca 1989 r. do dnia 23 marca 1989 r., w dniu 11 sierpnia 1989 r., od dnia 16 grudnia 1989 r. do dnia 31 grudnia 1989 r., od dnia 17 kwietnia 1990 r. do 23 kwietnia 1990 r., od dnia 5 sierpnia 1990 r. do dnia 19 sierpnia 1990 r., od dnia 25 sierpnia 1990 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r., od dnia 21 sierpnia 1991 r. do 23 sierpnia 1991 r., ponadto organ rentowy nie uwzględnił okresów od 12 listopada 1987 r. do 16 listopada 1987 r., od dnia 29 grudnia 1992 r. do 5 stycznia 1993 r. gdyż za ten okres brak jest podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a ponadto okresu od 7 listopada 1997 r. do 7 kwietnia 1998 r. gdyż nie został wystarczająco udowodniony z uwagi na brak w legitymacji ubezpieczeniowej pieczątki stanowiskowo – imiennej upoważnionego pracownika (decyzja ZUS z dnia 26 czerwca 2019 r., II akt kapitałowych).

Ubezpieczony odwołał się także od powyższej decyzji organu rentowego z dnia 26 czerwca 2019 r. (protokół z rozprawy z dnia 14 listopada 2019 r., k. 73 a.s.).

Sąd okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, obejmującego dowody z dokumentów znajdujących się w dołączonych aktach organu rentowego oraz na podstawie akt osobowych L. B.. W szczególności Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach osobowych L. B. dotyczących spornego okresu, kiedy przebywał na urlopach bezpłatnych, a mianowicie deklaracjach rozliczeniowych za okres od marca 1983 r. do sierpnia 1991 r. na odwrocie których widnieją wskazane okresy wykorzystywanych przez ubezpieczonego urlopów bezpłatnych potwierdzonych przez odwołującego własnoręcznym podpisem widniejącym przy dacie każdego z urlopów. Sąd miał na uwadze, że ubezpieczony na żadnym etapie postępowania nie kwestionował prawdziwości przedmiotowych deklaracji, ani podpisów.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za kompletny i wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie L. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017 oraz od decyzji z dnia z dnia 26 czerwca 2019 r. znak: (...)-2017 nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W orzecznictwie wskazuje się, że powyższy przepis ma jednoznaczne brzmienie, z którego nie da się wyprowadzić wniosku, że chodzi w nim wyłącznie o zmianę przez organ rentowy zaskarżonej decyzji w drodze wydania decyzji zmieniającej. Zmiana ta może nastąpić przez wydanie – stosownie do okoliczności danej sprawy – każdej decyzji, byleby tylko jej skutkiem było uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012r., II UK 225/11). Wskazana w art. 477 ¹³ k.p.c. "zmiana zaskarżonej decyzji" nie musi polegać na wydaniu nowej decyzji zmieniającej zaskarżoną, ale na wydaniu takiej decyzji,
której skutkiem jest uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji. Nie będzie to więc jedynie wprost decyzja zmieniająca, lecz również decyzja anulującą decyzję wcześniejszą, byleby wynikało z niej, że rozstrzyga
o przedmiocie tej wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania (por. orzeczenia: Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 lutego 2013r., III AUa 910/12, z dnia 24 czerwca 2015r., III AUa 246/15 oraz Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 września 2013r., III AUa 1432/12).

Powyżej opisana sytuacja miała miejsce w przypadku wydania decyzji z dnia 26 czerwca 2019 r. znak: (...)-2017 na mocy której Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. dokonał przeliczenia wysokości kapitału początkowego poprzez uwzględnienie dłuższego okresu składkowego: 25 lat, 10 miesięcy i 28 dni, w drodze tej decyzji kapitał początkowy uległ zwiększeniu do kwoty 141 528,53 zł.

Niewątpliwie organ rentowy uznał okres od dnia 5 marca 1983 r. do dnia 24 sierpnia 1983 r. jako okres składkowy, dlatego też w tym zakresie należało umorzyć postepowanie, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. w pkt 1 wyroku.

Następnie Sąd zbadał zasadność odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 marca 2018 r. znak: (...)-2017 oraz od decyzji z dnia z dnia 26 czerwca 2019 r. znak: (...)-2017 w zakresie pozostałych okresów urlopów bezpłatnych nie zaliczonych do okresów składkowych i nieskładkowych, które w ocenie ubezpieczonego powinny być uwzględnione jako okresy składkowe, gdyż w tych okresach nie wykorzystywał on urlopów bezpłatnych.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań prawnych nad istotą niniejszego rozstrzygnięcia, należy odwołać się do przepisów stanowiących jego podstawę materialnoprawną. O wysokości podstawy wymiaru, jako jednego z elementów mających niewątpliwy wpływ na obliczenie kapitału początkowego decyduje wysokość uzyskiwanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w okresie wskazanym do ustalenia tej podstawy. Zgodnie bowiem z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 39) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenia społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w przepisie art. 174, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z przepisem art. 26 ust. 3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1 stycznia 1999 r. W myśl art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w przepisie art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2 przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt. 5, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt. 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 okresami składkowymi są następujące okresy

1) ubezpieczenia;

2) opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej;

3) zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:

a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu,

b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia przez duchownych działalności duszpasterskiej wśród Polonii, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie ustawy;

4) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby;

5) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego;

6) pełnionej w Polsce służby:

a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),

b) w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w organach bezpieczeństwa publicznego),

c) w Straży Granicznej,

ca) (...) Marszałkowskiej,

d) w Służbie Więziennej,

e) w Państwowej Straży Pożarnej,

f) w Służbie Celnej,

g) w Biurze Ochrony Rządu,

h) w Służbie C.-Skarbowej,

i) w Służbie Ochrony Państwa;

7) pobierania zasiłku macierzyńskiego;

8) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną;

9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów;

10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.

Za okresy składkowe na podstawie art. 6 ust. 2 uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:

a) na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową,

b) obywateli polskich za granicą - w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą,

c) obywateli polskich za granicą - w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem 9 maja 1945 r.,

d) obywateli polskich za granicą - u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce;

2) pracy przymusowej:

a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny światowej,

b) wykonywanej na obszarze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1956 r.,

c) wykonywanej na rozkaz władz alianckich do dnia 31 grudnia 1945 r.,

d) wykonywanej w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranu oraz batalionach budowlanych podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim;

3) zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.;

4) pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy;

5) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy na podstawie przepisów Kodeksu pracy zostało wypłacone wynagrodzenie lub odszkodowanie;

6) czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego, w tym okresy pobierania zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla bezrobotnych oraz zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu Pracy;

6a) niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych;

7) sprawowania mandatu posła lub senatora w Państwie Polskim;

8) internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. poz. 154, z 1982 r. poz. 18 oraz z 1989 r. poz. 178);

9) wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze Państwa Polskiego:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których ubezpieczony był zwolniony od opłacania składki,

b) przypadającej przed dniem 1 stycznia 1974 r., uznane przez Komisję do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającą przy ministrze właściwym do spraw kultury, pod warunkiem że twórca lub artysta opłacał składki na ubezpieczenie społeczne po dniu 31 grudnia 1973 r.;

10) pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu;

11) wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu, jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy;

12) pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w (...) Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach rolnych spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku (...) oraz pracy na rzecz tych spółdzielni:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu;

13) pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu;

14) pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu, jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej odpowiadało warunkom ubezpieczenia;

15) współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego oraz okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki;

16) ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze Państwa Polskiego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki;

17) pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku życia, z wyjątkiem okresów pobierania stypendium przez osoby uczące się lub studiujące w systemie studiów dziennych.

Z kolei okresami nieskładkowymi w świetle art. 7 ustawy emerytalnej są następujące okresy:

1) pobierania:

a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy,

b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,

c) świadczenia rehabilitacyjnego,

d) świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia;

2) pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu;

3) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie;

4) (uchylony);

5) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko;

6) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;

7) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;

8) urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą;

9) nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;

9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu;

9b) asystenckich studiów przygotowawczych;

10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza - w granicach do 1 roku;

11) pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego;

12) udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia;

13) udokumentowanego okresu odbytego stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290, 1669 i 2245).

Ponadto zgodnie z art. 174 ust. 3 cytowanej ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Odesłanie do wymienionych przepisów oznacza, że zasady ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego są takie same, jak zasady ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent.

Podkreślenia wymaga także, że ubezpieczonemu, jako osobie urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., przysługuje prawo do emerytury w myśl art. 24 i następnych ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 39). Wymieniony przepis art. 24 wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego, co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Zasady obliczania wysokości emerytury określonej w art. 24 zostały ustalone w art. 25 -26 ustawy emerytalnej. W myśl art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Z kolei z art. 25 ust. 1 ustawy wynika, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Odnosząc powyższe do realiów rozpoznawanej sprawy, wskazać należy, że istota sporu sprowadzała się między innymi do nieuwzględnienia przez organ rentowy w wyliczeniu kapitału początkowego podstawy wymiaru składek okresów, w których ubezpieczony przebywał na urlopach bezpłatnych. Ubezpieczony nie zgodził się z takim stanowiskiem organu rentowego, ponieważ zdaniem odwołującego w trakcie zatrudnienia w (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...) nie wykorzystywał on urlopów bezpłatnych.

Sąd zważył, że organ rentowy w skarżonych decyzjach z dnia 9 marca 2018 r., znak: (...)-2017 następnie zmienioną decyzją z dnia 26 czerwca 2019 r., znak: (...)-2017 do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy prawidłowo nie uwzględnił okresów urlopów bezpłatnych: od dnia 25 sierpnia 1983 r. do 31 sierpnia 1983 r., od dnia 17 grudnia 1984 r. do 31 grudnia 1984 r., od dnia 11 lutego 1985 r. do 13 lutego 1985 r., od dnia 5 kwietnia 1985 r. do dnia 6 kwietnia 1985 r., w dniu 20 marca 1986 r., od dnia 1 września 1988 r. do 3 września 1988 r., od dnia 20 marca 1989 r. do dnia 23 marca 1989 r., w dniu 11 sierpnia 1989 r., od dnia 16 grudnia 1989 r. do dnia 31 grudnia 1989 r., od dnia 17 kwietnia 1990 r. do 23 kwietnia 1990 r., od dnia 5 sierpnia 1990 r. do dnia 19 sierpnia 1990 r., od dnia 25 sierpnia 1990 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r., od dnia 21 sierpnia 1991 r. do 23 sierpnia 1991 r.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że ubezpieczony nie przedłożył w toku postepowania żadnych innych dowodów potwierdzających, aby w ww. okresie wykonywał pracę, aniżeli przyjął organ rentowy zgodnie z dokumentami dostarczonymi przez płatnika składek (...) B. Drukarnia i Wytwórnia (...). Co więcej odwołujący nie powoływał się na żadne inne dowody w postaci zeznań świadków oraz nie wskazywał na istnienie innych dowodów w postaci ewidencji czasu pracy, niż te które znajdowały się w aktach osobowych ubezpieczonego i aktach kapitałowych organu rentowego, na podstawie których Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał ponownego obliczenia wysokości kapitału początkowego.

Regułą postępowania cywilnego jest okoliczność, iż ciężar udowodnienia faktu (w tym przypadku wady decyzji ZUS co do wyliczenia wysokości emerytury) - zgodnie z art. 6 k.c. - spoczywał na wnioskodawczyni - jako osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawne. Wspomniany wyżej art. 6 k.c. wyraża dwie ogólne reguły: pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza „zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu” jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi „ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu”, od której wyjątki wskazywać mogą niektóre przepisy szczególne. Z pierwszej reguły, wyrażonej w art. 6 k.c., wynika, że samo przyznanie faktu przez drugą stronę ewentualnego sporu nie może stanowić wystarczającego dowodu istnienia danego faktu, który musi być zawsze ponadto potwierdzony całokształtem materiału dowodowego lub innymi poznanymi już okolicznościami. Wyrazem tego jest regulacja art. 229 k.p.c. wymagającego, aby przyznanie faktu przez drugą stronę nie budziło wątpliwości, co wymaga właśnie uwzględnienia innych okoliczności. Druga, wskazana w art. 6 k.c. „ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu”, jest regułą w znaczeniu materialnym, wskazującą, kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast przepis art. 232 k.p.c. wskazuje, kto ponosi ciężar dowodu w znaczeniu formalnym: „kto powinien przedstawiać dowody” (wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2006 roku, V CSK 129/05, Lex nr 200947; oraz wyrok Sądu Najwyższego z 8 marca 2010 roku, II PK 260/09, OSNP 201 1, nr 17-18, poz. 226).

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż przepis art. 6 k.c. wskazuje tylko podmiot zobowiązany do udowodnienia faktu, natomiast ocena, czy wywiązał się on w istocie z tego obowiązku, "nie należy już do materii objętej dyspozycją art. 6 k.c., a stanowi aspekt mieszczący się już w domenie przepisów procesowych" (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2005 roku, I CK 178/05, 1.ex nr (...)). Ponadto w związku z późn. zm. Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonymi Ustawą z dnia 1 marca 1996 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 189), polegającymi między innymi na skreśleniu art. 3 § 2, zmianie treści art. 316 § 1, art. 6 i art. 232 k.p.c., także w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania, a Sąd orzekający jest uwolniony od odpowiedzialności za rezultat postępowania dowodowego.

Zgodnie z wyżej wspomnianą zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Rozkład ciężaru dowodu ma istotne znaczenie w toku całego postępowania, a nie tylko w fazie wyrokowania; nie jest on uzależniony od pozycji, jaką strona zajmuje w procesie cywilnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 roku, II PR 313/69, OSNC 1970, Nr 9, poz. 147.). W ocenie Sądu odwołujący nie sprostał obowiązkowi określonemu w art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c., albowiem podnoszone przez niego argumenty co do wadliwości decyzji ZUS w części związanej z uznaniem, że w spornym okresie odwołujący przebywał na urlopach bezpłatnych, a w konsekwencji nieuwzględnieniem przez organ rentowy tych do obliczenia wysokości kapitału początkowego, nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, że odwołujący nie podważył skutecznie okoliczności wykorzystywania w spornym okresie urlopów bezpłatnych, a w konsekwencji organ rentowy słusznie nie zaliczył urlopów jako okresów składkowych, czy też nieskładkowych. Wynika to z tego, że urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Okres taki nie jest także wymieniony w przepisach ustawy emerytalnej w części zawierającej enumeratywne wyliczenia okresów nieskładkowych (art. 6 i art. 7). Dlatego też odwołanie było bezzasadne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy stwierdził brak podstaw do zmiany zaskarżonych decyzji i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołania oddalił jako nieuzasadnione.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 265).

ZARZĄDZENIE

(...)

M.P.