Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Konin, dnia 30-12-2019 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący sędzia Jarosław Konowalski

Protokolant st. sekr. sąd. Aneta Szymczak

po rozpoznaniu w dniu 20-12-2019 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w K.

przy udziale J. K., S. K.

o zasiedzenie służebności przesyłu

POSTANAWIA

1.  stwierdzić, że Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w K. nabyło w dniu 1 stycznia 2014 r. przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą treścią służebności przesyłu obciążającą nieruchomość położoną w K. obręb N. oznaczoną numerem geodezyjnym (...) o powierzchni 0,2168 ha dla której Sąd Rejonowy w K.prowadzi księgę wieczystą (...) w obszarze o powierzchni 85 m2 oznaczonym na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę L. N. (k.182 akt) linią łączącą punkty 1-2-3-4-5-6-7-8-1 polegającą na:

a.  pozostawieniu w opisanej nieruchomości urządzeń przesyłowych w postaci sieci wodociągowej fi 250 wraz z uzbrojeniem a także znoszeniu istnienia na nieruchomości jak i w przestrzeni pod powierzchnią gruntu ww. urządzeń w celu przesyłania nimi płynów,

b.  każdorazowym udostępnianiu ww. nieruchomości na rzecz wnioskodawcy w celu dokonywania czynności eksploatacyjnych, konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń umieszczonych na nieruchomości oraz usuwania ich awarii - wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem,

c.  powstrzymywania się właściciela obciążonej nieruchomości od dokonywania zabudowy lub nasadzeń w pasie gruntu w jakim przebiegają urządzenia wnioskodawcy mogących spowodować uszkodzenie tych urządzeń;

2.  kosztami postępowania obciążyć wnioskodawcę i uczestników w zakresie dotychczas poniesionym;

3.  przyznać ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie na rzecz
adw. A. Ś. kwotę 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce K. K. (1) z urzędu

4.  nakazać pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie kwotę 793,23 zł (siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote dwadzieścia trzy grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

sędzia Jarosław Konowalski

Sygnatura akt I Ns 351/18

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 15.03.2018 r. (data wpływu) Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w K. wniósł o stwierdzenie, że nabył przez zasiedzenie
w złej wierze najpóźniej dnia 1 stycznia 2014 r. prawo służebności przesyłu, obciążające nieruchomość gruntową położoną w województwie (...), przy ulicy (...) w K., w obrębie geodezyjnym N., oznaczonej nr geodz. (...), będącą własnością uczestników K. K. (1), R. K., M. G. dla której Sąd Rejonowy w K., prowadzi księgę wieczystą nr (...) polegającej na :

a)  pozostawieniu w przedmiotowej nieruchomości urządzeń przesyłowych
w postaci sieci wodociągowej fi 250 wraz z uzbrojeniem a także znoszeniu istnienia na nieruchomości, jak i w przestrzeni pod powierzchnią gruntu ww. urządzeń, w celu przysłania nimi płynów;

b)  każdorazowym udostępnianiu ww. nieruchomości na rzecz wnioskodawcy w celu korzystania z niej w zakresie dokonywania czynności eksploatacyjnych, konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń umieszczonych na nieruchomości oraz usuwania ich awarii – wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem;

c)  powstrzymywaniu się uczestnika postępowania od dokonywania zabudowy lub nasadzeń w pasie gruntu, w jakim przebiegają urządzenia wnioskodawcy, mogących spowodować uszkodzenie tych urządzeń;

oraz o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy postępowania wnieśli o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania oraz o zasądzenie na rzecz uczestniczki K. K. (1) kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W toku postępowania nabywcami nieruchomości o nr geodz. (...) stali się J. i S. małżonkowie K. i postanowieniem z dnia 24.04.2019 r. zwolniono od udziału w sprawie dotychczasowych uczestników i wezwano do udziału w sprawie J. i S. K., którzy wnieśli o oddalenie wniosku
i o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania.

Sąd ustalił co następuje:

K. K. (1), R. K. oraz M. G.
byli współwłaścicielami nieruchomości położonej w K. przy ul. (...)
(...) oznaczonej numerem geodezyjnym (...), obręb N. dla której Sąd Rejonowy w K. prowadzi księgę wieczystą o nr (...). W dniu 28.12.2018 r. powyższa nieruchomość została przez nich sprzedana na rzecz J. i S. K., którzy są aktualnymi właścicielami nieruchomości.

Przez wyżej opisaną działkę przebiega sieć wodociągowa o przekroju fi 250 wraz z uzbrojeniem na głębokości posadowienia ok.1,60 m. Inwestycja związana z budową w/w sieci wodociągowej realizowana była m.in. na nieruchomości uczestników w latach 1980-1982 r. Związana ona była z potrzebą zasilenia wodą terenów osiedla (...). Sieć wodociągowa realizowana była w ramach planu byłego Prezydium (...) w K.. Począwszy od przekazania sieci wodociągowej do eksploatacji (okolice lat 80-tych) poprzednicy prawni wnioskodawcy a następnie wnioskodawca obsługuje przedmiotową sieć wodociągową. Odcinek sieci wodociągowej pozostaje czynny i dostarcza wodę dla nieruchomości uczestników oraz działek sąsiednich (m.in. H. i T. K., A. B. (1)) a usytuowanie urządzeń wodociągowych na nieruchomości nie zmieniło się od czasu ich wybudowania a jedynie w 2015 r. wnioskodawca w istniejącą rurę wodociągową dokonał montażu dodatkowej rury.

W okresie budowy rury wodociągowej wnioskodawca działał jako Oddział Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...)
które następnie zostało przekształcone w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) w K., działające jako przedsiębiorstwo państwowe. Z chwilą zmian organizacyjnych następowało również przeniesienie posiadania służebności. Mocą zarządzenia Wojewody (...) z dnia 16.09.1991 r. przeprowadzono podział Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w K., które wcześniej było przedsiębiorstwem państwowym w wyniku czego posiadanie służebności uzyskało Przedsiębiorstwo (...) w K., działające jako przedsiębiorstwo komunalne. Na mocy aktu notarialnego z dnia 23.12.1992 r. (Rep. A nr (...)) Przedsiębiorstwo (...) w K. zostało przekształcone w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialności, która uzyskała posiadanie służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Powierzchnia pasa ograniczonego użytkowania została ustalona w warunkach technicznych zawarte w ,,Zarządzeniu nr (...) Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w K..

Szerokości stref ochronnych dla wodociągów i kanalizacji wynoszą :

- dla wodociągów ≤ Ø 300 mm – 4 m

- dla wodociągów 300 mm < Ø ≤ 600 mm – 5 m;

- dla kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej – 5 m;

- dla kanalizacji ciśnieniowej i podciśnieniowej – 4 m;

Szerokość pasa ochronnego ma zastosowanie do projektowania nowych sieci kanalizacyjnej sanitarnej i wodociągowej, jak również dla ustalania zasad eksploatacji sieci istniejących, chyba że co innego wynika z orzeczeń sądów lub czynności prawnych.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

odpisu księgi wieczystej (...) (k.16-17), wypisu z rejestru gruntów (k.18), wyrysu z mapy ewidencyjnej (k.19), kopii mapy zasadniczej (k.21),
aktu notarialnego rep. A nr (...) (k.22-31), zarządzenia nr 68 z 16.09.1991 r. (k.32-39), zeznań świadków U. M. (k.126-127)oraz H. K. (k.139-140), częściowo na podstawie zeznań świadka A. B. (2) (k.140), aktu notarialnego rep. A nr (...) (k.157-160), częściowo na podstawie zeznań świadka T. K. (00:04:05 – 00:11:04 – k.172), opinii biegłego sądowego geodety L. N. (k.177-184), dokumentów znajdujących się w aktach (...) Sądu Rejonowego w K..

Dokumenty, na podstawie których sąd poczynił ustalenia faktyczne sąd uznał za przekonujące. Za nieprzydatną dla ustaleń faktycznych uznano jednak kartę analityczną środka trwałego (k.20) albowiem nie wynika z jej treści, aby odnosiła się ona do sieci wodociągowej objętej wnioskiem.

Sąd uznał za wiarygodną i rzetelną opinię złożoną przez biegłego sądowego z zakresu geodezji L. N.. Jest ona logiczna i przekonująca i żadna ze stron nie składała zastrzeżeń do opinii.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka U. M.. Świadek z uwagi na wykonywaną profesję posiadała bezpośrednie informacje odnośnie urządzeń przesyłowych, posadowionych na nieruchomości uczestników. Wprawdzie zeznania świadka U. M. nie znalazły odzwierciedlenia w dokumentacji przedłożonej przez wnioskodawcę, nie mniej jednak brak dokumentacji technicznej i prawnej inwestycji nie może mieć w tym zakresie znaczenia decydującego, m.in. z racji ograniczonego okresu przechowywania takiej dokumentacji. Podkreślenia wymaga, że zbieżny ze świadkiem U. M. okres rozpoczęcia prac budowlanych podawała świadek H. K. wskazując, że miało to miejsce pod koniec 1981 r. Tym samym również zeznania H. K. zasługiwały w tej mierze na uwzględnienie albowiem były one zbieżne z zeznaniami U. M.. Jeżeli chodzi o zeznania świadków A. B. (2) oraz T. K. to były w ocenie sądu one częściowo przekonujące. Świadkowie znacznie odmiennie podawali datę rozpoczęcia budowy sieci wodociągowej. A. B. (2) wskazywał, że miało to miejsce dopiero w połowie lat 90-tych a świadek T. K. wskazywał na lata 1986-1987. W ocenie sądu za bardziej wiarygodne należało uznać zeznania świadka U. M., które były konsekwentne i zbieżne z okresem pobudowania sieci który podawała świadek H. K.. Należy przy tym podkreślić, że świadkowie nie negowali temu, że to wnioskodawca sprawował i nadal sprawuje nadzór nad funkcjonowaniem sieci wodociągowej, która przebiega także przez ich nieruchomości.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie świadka H. K. złożony przez uczestników małżonków K., albowiem świadek ta była już wcześniej przesłuchiwana na wskazywaną przez uczestników okoliczność i nie zachodziła konieczność ponownego jej przesłuchiwania.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Wprowadzona do kodeksu cywilnego z mocą od dnia 3.08.2008 r. regulacja służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) przesądziła jednoznacznie o dopuszczalności zasiedzenia przez przedsiębiorcę, w skład przedsiębiorstwa którego wchodzą urządzenia przesyłowe w rozumieniu art. 49 § 1 k.c., służebności polegającej na możliwości korzystania w oznaczonym zakresie z określonej nieruchomości w sposób niezbędny do korzystania z tych urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem - nazwanej służebnością przesyłu. Według art. 305 ⁴ k.c., do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Powyższe odesłanie pozwala na odpowiednie zastosowanie między innymi art. 292 k.c. stanowiącego, że służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie zgodnie z odpowiednio stosowanymi przepisami o zasiedzeniu nieruchomości, jeżeli polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Orzecznictwo jednak już wcześniej dopuszczało - w ramach zasługującej, jak podkreślono w wypowiedziach niektórych przedstawicieli doktryny, na pełną aprobatę, nowoczesnej, odpowiadającej potrzebom obrotu, wykładni - zasiedzenie przez przedsiębiorstwo przesyłowe służebności o takiej treści na podstawie art. 292 k.c. stosowanego w drodze analogii (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 11 marca 2005 r., II CK 489/04, LEX nr 301735, z dnia 8 września 2006 r., II CSK 112/06, LEX nr 193240, z dnia 4 października 2006 r., II CSK 119/06, LEX 447190, i z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, Biul. SN 2008, nr 10, s. 7).

Zgodnie z art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

Przepis art. 292 k.c. stanowi, że do nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie, przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się jedynie odpowiednio, tym samym posiadanie to ma inny zakres niż posiadanie prowadzące do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości. W przypadku oceny posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność.

Przesłankami zasiedzenia służebności na podstawie art. 292 w związku z art. 172 k.c. są: posiadanie samoistne trwałego i widocznego urządzenia, służącego do wykonywania służebności, nieprzerwane posiadanie trwające przez czas potrzebny do zasiedzenia, który to czas jest zależny od dobrej lub złej wiary posiadacza i wynosi albo 10 lub 20 lat, albo 20 lub 30 lat zależnie od stanu prawnego w chwili zasiedzenia.

Jeżeli chodzi o istnienie trwałego urządzenia to nie ulega wątpliwości, że przez działkę uczestników przebiega sieć wodociągowa o której mowa we wniosku. Podzielić należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu 16.01.2013 r. (sygn. II CSK 289/12) w którym stwierdzono, iż gazociągi, wodociągi i kanalizacje,
to w przeważającej części urządzenia podziemne i już z tego względu nieracjonalna jest interpretacja art. 292 k.c., której wynikiem byłoby wymaganie, aby urządzenia te w toku biegu terminu zasiedzenia były widoczne dla właściciela każdej nieruchomości, przez którą to urządzenie przebiega.

W okolicznościach niniejszej sprawy sąd nie miał również wątpliwości, iż w istocie służebność jest wykonywana, albowiem za pomocą sieci wodociągowej dostarczana jest woda do nieruchomości uczestników oraz sąsiednich. W tej sytuacji został spełniony wymóg korzystania z „trwałego i widocznego urządzenia” o którym mowa w art. 252 k.c.

Jeżeli chodzi o rozpoczęcie biegu posiadania to sąd nie podziela stanowiska uczestników, aby miałby on zacząć swój bieg dopiero z chwilą rozpoczęcia eksploatacji urządzeń przesyłowych. Zwrócić należy uwagę, że w świetle orzecznictwa przedsiębiorca posiada nieruchomość w zakresie służebności przesyłu od chwili wejścia na grunt w celu wybudowania urządzenia służącego do przesyłania energii elektrycznej (tak postanowienie SN z 24.05.2013 r., V CSK 287/12 a także postanowienie z 18.08.2017 r. IV CSK 609/16). Pogląd ten w ocenie sądu ma analogiczne zastosowanie także do rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia dla urządzenia w postaci sieci wodociągowej.

W toku postępowania świadkowie różnie określali, kiedy nastąpiło rozpoczęcie robót związanych z budową sieci wodociągowej. Świadek U. M. podawała, że miało to miejsce w latach 1980-1982 r., H. K. wskazywała na koniec 1981 r., A. B. (2) wskazywał na połowę lat 90-tych, a świadek T. K. określił, że miało to miejsce w latach 1986-1987 r. W ocenie sądu za datę najbardziej przekonującą uznać należało początek 1982 r. albowiem na taki okres wskazywała świadek U. M. oraz jest to zbieżne z zeznaniami H. K.. Pozostałe daty budowania sieci wodociągowej podawane przez świadków A. B. (2) oraz T. K. były od siebie zbyt odległe i nie były zgodne zeznaniami świadków U. M. oraz H. K.. W świetle powyższego stanowiska Sądu Najwyższego należy również zauważyć, że nie ma znaczenia dla biegu terminu zasiedzenia, kiedy doszło do zakończenia budowy sieci, gdyż o początku posiadania nieruchomości w zakresie służebności przesyłu decydujące znaczenie ma zajęcie cudzego gruntu dla rozpoczęcia budowy takiego urządzenia.

Ostatecznie sąd uznał jednak, że początek biegu zasiedzenia należy liczyć od dnia 1.01.1984 r. - tak jak wskazywał to wnioskodawca - gdyż już wówczas poprzednik prawny wnioskodawcy jako przedsiębiorstwo państwowe korzystał z przedmiotowej służebności.

Istotnym jest przy tym, iż w tym okresie obowiązywał art. 128 k.c., który przewidywał zasadę jednolitego funduszu własności państwowej i to Skarb Państwa, a nie przedsiębiorstwo państwowe było posiadaczem urządzeń przesyłowych i cudzej nieruchomości, na której je posadowiono i tylko Skarb Państwa mógł nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową przesyłu. Innymi słowy beneficjentem działań podejmowanych przez przedsiębiorstwa państwowe, które prowadziły do nabycia praw w wyniku zasiedzenia, w tym także zasiedzenia służebności gruntowej był Skarb Państwa (zob. uchwała SN z 22.10.2009 r., III CZP 70/09, Lex nr 522990).

Do nabycia służebności przez zasiedzenie konieczny jest również upływ czasu, który wynosi dwadzieścia lat uzyskaniu posiadania w dobrej wierze albo trzydzieści lat – przy uzyskaniu posiadania w złej wierze (art. 172 k.c.). Należy zauważyć, iż powyższe terminy zostały wprowadzone ustawą z 28.07.1990 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 r., Nr 55, poz. 321 ze zm.). Poprzednio wynosiły one dziesięć lat (przy dobrej wierze) i dwadzieścia lat (przy złej wierze). Te terminy nadal mają zastosowanie w tych sytuacjach, gdy zasiedzenie nastąpiło jeszcze przed wejściem w życie wymienionej ustawy tj. przed 1.10.1990 r. Jeżeli natomiast bieg zasiedzenia rozpoczął się, lecz nie zakończył przed 1.10.1990 r., zastosowanie mają terminy dwudziestoletni i trzydziestoletni (art. 9 cyt. ustawy).

Analizując charakter posiadania poprzednika prawnego wnioskodawcy sąd stoi na stanowisku, iż nie można uznać aby było ono posiadaniem w dobrej wierze. Nie zostało bowiem wykazane aby poprzednik prawny wnioskodawcy budując sieć wodociągową na gruncie, który jest obecnie własnością uczestników dysponował w tym zakresie decyzją administracyjną lub zawartą z właścicielami gruntu umową dotyczącą korzystania z nieruchomości. Zresztą wnioskodawca określając końcowy termin zasiedzenia uwzględnił posiadanie w złej wierze.

Dalej wskazać należy, iż bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się w dniu 1.01.1984 i upłynął w dniu 1.01.2014 r. W tym przypadku zastosowanie miał 30-letni termin zasiedzenia, z uwagi na fakt, iż na dzień 1.10.1990 r. bieg 20-letniego terminu zasiedzenia (który rozpoczął się jak wskazano powyżej w dniu 1.01.1984 r.) jeszcze nie upłynął, do jego obliczenia – zgodnie z art. 9 cyt. ustawy - zastosowanie miał więc 30-letni termin zasiedzenia, a ten upłynął w dniu 1.01.2014 r.

W ocenie sądu wnioskodawca mógł doliczyć do swojego okresu posiadania, okres posiadania Skarbu Państwa w kontekście zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Ugruntowany jest już pogląd Sądu Najwyższego, że osoba prawna, która przed 1.02.1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości ani ograniczonych praw rzeczowych, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1.02.1989 r. doliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty. Stanowisko to odnosiło się przede wszystkim do tych przedsiębiorstw państwowych, które do 1.02.1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, w istocie będąc więc dzierżycielami w stosunku do Skarbu Państwa, co uniemożliwiało im, podobnie jak w przypadku art. 128 k.c., nabycie na swoją rzecz własności i innych praw rzeczowych. Dopiero po zmianach kodeksu cywilnego z dniem 1.02.1989 r. dla państwowych osób prawnych stworzono możliwość nabywania dla siebie własności nieruchomości i innych praw rzeczowych (np. uzasadnienie postanowienia SN z 13.10.2011 r., V CSK 502/10, Lex nr 1096048, z 25.01.2006 r., I CSK 11/05, Lex nr 181257).

Zdaniem Sądu wnioskodawca poprzez przedłożenie dokumentów i zeznania świadka U. M. wykazał przejmowanie przez kolejne podmioty wszelkich praw i obowiązków swoich poprzedników, w tym także służebności powstałej na rzecz Skarbu Państwa, a także służebności, która jest faktycznie wykonywana na nieruchomości uczestników. Wprawdzie brak jest jednoznacznych dokumentów na tą okoliczność, jednak zeznania świadka U. M. w powiązaniu z dokumentacją przedłożoną przez wnioskodawcę dały podstawę do powyższych ustaleń. Zaznaczyć przy tym należy, że pozostali świadkowie nie negowali tego, że sieć wodociągowa przebiegająca przez działkę uczestników jest w posiadaniu wnioskodawcy. Podkreślenia wymaga także, że budowa rurociągu i innych elementów sieci wodociągowej były nieodzowne dla działalności związanej z dostarczaniem wody, stąd jeśli wchodziły pierwotnie w skład przedsiębiorstwa państwowego i stanowiły majątek Skarbu Państwa, to z chwilą uwłaszczenia przekształciły się w majątek państwowej osoby prawnej. Wraz z tymi sieciami wodociągowymi w skład uwłaszczanego przedsiębiorstwa wchodziły również stany faktyczne w postaci posiadania. Dodatkowo należy podnieść, iż przedsiębiorstwo jest traktowane w obrocie prawnym jako całość. W skład przedsiębiorstwa przesyłowego wchodzą zarówno nieruchomości, jak i sieci oraz inne urządzenia przesyłowe. Sieć wodociągowa stanowi zatem składnik przedsiębiorstwa i stają się elementem połączonego z nim systemu sieci, mają więc oczywisty funkcjonalny związek z innymi urządzeniami tej samej sieci, posadowionymi na innej nieruchomości, bez względu na jej lokalizację względem nieruchomości obciążonej. Zbycie przedsiębiorstwa dotyczy co do zasady wszystkich jego składników, bez potrzeby zawierania odrębnych umów w zakresie poszczególnych elementów składowych, w tym służebności przesyłu. Potwierdza to regulacja art. 305 ³ § 1 k.c., stanowiącego, że służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. Jest to nabycie z mocy prawa wraz z przedsiębiorstwem. Jeśli taki skutek następuje nawet w przypadku czynności prawnych, to tym bardziej należy go przyjmować w razie sukcesji uniwersalnej jaką jest uwłaszczenie państwowych osób prawnych w 1990 r. Sukcesja prawna przedsiębiorstw państwowych nie zmierzała w swej istocie do pogorszenia warunków ich funkcjonowania w porównaniu z tymi sprzed uwłaszczenia.

Przenosząc następnie powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy przyjmując co wskazano powyżej odnośnie charakteru posiadania, rodzaju posiadania, czasu posiadania należało stwierdzić, iż wnioskodawca spełnił przesłanki konieczne do zasiedzenia służebności przesyłu i orzekł jak w pkt 1 sentencji postanowienia, w całości uwzględniając wniosek.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w punkcie 2 wyroku, oparto na art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

W toku postępowania uczestniczka K. K. (1) była reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, która złożyła wniosek o przyznanie na jej rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu co uzasadniało rozstrzygnięcie jak w punkcie 3 postanowienia.

O pozostałych w sprawie kosztach postępowania – wynagrodzenia biegłego z zakresu geodezji niepokrytego z zaliczki sąd rozstrzygnął na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 1 k.p.c. Pomimo uwzględnienia wniosku w sprawie nie wystąpiły przesłanki do obciążenia tymi kosztami uczestników postępowania, bowiem wnioskodawca jako zainteresowany powinien ponieść związane z tym koszty, w tym zwłaszcza koszt opinii biegłego geodety. Należy też zauważyć, że z uwagi na charakter sprawy (obciążenia nieruchomości uczestników służebnością bez wynagrodzenia) nałożenie na uczestników postępowania obowiązku poniesienia jego kosztów byłoby niesprawiedliwe.

sędzia Jarosław Konowalski