Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2020r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 października 2020r. w W.

sprawy K. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania K. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 28 lutego 2020r., znak: (...)

z dnia 7 maja 2020r., znak: (...)

oddala odwołania.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

K. B. w dniu 3 kwietnia 2020r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 lutego 2020r., znak: (...), odmawiającej przyznania emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że spełnia warunki do uzyskania świadczenia, określone w art. 4 i art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018r. poz. 1924), bowiem zgodnie ze świadectwami pracy, na dzień 1 stycznia 2009r., posiada staż pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze co najmniej 15 lat. Organ rentowy w zaskarżonej decyzji błędnie nie uwzględnił do powyższego stażu pracy następujących okresów zatrudnienia:

- od 10 lipca 1978r. do 7 lipca 1982r. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) (...) w W., który jest udokumentowany świadectwem pracy, w tym okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1980r. do dnia 6 lipca 1982r.;

- od 5 sierpnia 1982r. do 9 grudnia 1982r. oraz od 1 lutego 1983r. do 4 lutego 1983r. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) (obecnie: Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o.), które to okresy zostały potwierdzone przez ww. pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 20 stycznia 2019r.;

- od 1 sierpnia 1992r. do dnia 31 grudnia 2008r. na stanowisku kierowcy autobusu w transporcie publicznym na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z Przedsiębiorstwem Państwowym (...) z siedzibą w W. w ramach prowadzenia działalności gospodarczej pod nazwą (...) z siedzibą w R..

Ubezpieczony wyjaśnił, że od dnia 1 sierpnia 1992r. był zmuszony poddać się formule zatrudnienia narzuconej przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...), które postawiło warunek rozwiązania stosunku pracy i kontynuowania zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej. W związku z tym ubezpieczony zarejestrował pozarolniczą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej wraz z K. R., obejmującą swym zakresem świadczenie usług transportu lądowego pasażerskiego, miejskiego i podmiejskiego. W ramach działalności gospodarczej, wykonywał pracę kierowcy autobusu na tej samej trasie co w okresie wcześniejszym, tj. W. – R. - C.. Pracę świadczył w pełnym wymiarze czasu pracy, tak jak do dnia 30 lipca 1992r., a jego zmiennikiem pozostał K. R.. Poza pracą kierowcy nie realizował innych usług transportowych. Podkreślił, że zmiana dotychczasowej formy zatrudnienia z umowy o pracę na samozatrudnienie była warunkiem utrzymania pracy, a zarazem jedynego źródła dochodu. Wskazał również, że zgłoszenie działalności gospodarczej do ZUS i Urzędu Skarbowego miało charakter jedynie formalny, gdyż praca na stanowisku kierowcy autobusu wykonywana była przy zachowaniu warunków określonych w art. 22 k.p., w szczególności z uwzględnieniem elementu podporządkowania co do czasu, miejsca i sposobu wykonywania pracy. W związku z powyższym okres od dnia 1 sierpnia 1992r. do dnia 31 grudnia 2008r. powinien zostać potraktowany przez ZUS jako zatrudnienie w ramach stosunku pracy.

W dalszej części odwołania ubezpieczony zacytował stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 listopada 2016r., wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 430/15 i wskazał, że znaczenie pojęcia pracownik co do okresów przed 1 stycznia 2009r. odczytywać należy zgodnie z treścią art. 22 k.p., w tym także z uwzględnieniem jego § 1 ^{( 1)} i § 1 ^{( 2)}, z których wynika, że decydujące znaczenie dla uznania istnienia stosunku pracy ma wykonywanie za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę bez względu na nazwę umowy oraz że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu powyższych warunków wykonywania pracy. Reasumując, ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury pomostowej zgodnie z wnioskiem z dnia 13 stycznia 2020r. (odwołanie z dnia 3 kwietnia 2020r., k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 25 maja 2020r. wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 477 ^{( 13)} k.p.c. w zakresie, w jakim decyzja z dnia 28 lutego 2020r., znak: (...), została zmieniona przez decyzję z dnia 7 maja 2020r., znak: (...) oraz na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. o oddalenie odwołania w pozostałym zakresie, także w przypadku jego rozszerzenia na decyzję z dnia 7 maja 2020r.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony nie spełnił przesłanek z art. 4 pkt 2 oraz art. 4 pkt 6 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018r. poz. 1924), dotyczących odpowiedniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Udowodnił jedynie 9 lat, 9 miesięcy i 13 dni takiej pracy przypadającej w okresach od 5 sierpnia 1982r. do 9 grudnia 1982r., od 1 lutego 1983r. do 4 lutego 1983r. oraz od 14 lutego 1984r. do 30 lipca 1992r., z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych. Za inne okresy ubezpieczony nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze albo świadectwa pracy z adnotacją o takiej pracy. Ponadto po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Ubezpieczony nie spełnia również wymogu określonego w art. 49 pkt 2 w związku z art. 4 pkt 2 i art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, bowiem na dzień 1 stycznia 2009r. nie posiada stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat. Ubezpieczony udokumentował ten staż na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 51 ww. ustawy, w wymiarze 8 lat, 5 miesięcy i 3 dni, przypadający w okresach od 14 lutego 1983r. do 31 marca 1984r. oraz od 1 sierpnia 1985r. do 30 lipca 1992r., z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych. Na tej podstawie organ rentowy stwierdził, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu (odpowiedź na odwołanie z dnia 25 maja 2020r., k. 7-8 a.s.).

W dniu 4 czerwca 2020r. K. B. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 7 maja 2020r., znak: (...), ponownie odmawiającej przyznania emerytury pomostowej. Wobec uwzględnienia przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów od 5 sierpnia 1982r. do 9 grudnia 1982r. oraz od 1 lutego 1983r. do 4 lutego 1983r., ubezpieczony zwrócił się o uwzględnienie pozostałych okresów zatrudnienia, tj. od 10 lipca 1978r. do 7 lipca 1982r. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) (...) W., w tym okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25 kwietnia 1980r. do 6 lipca 1982r., jak również okresu wykonywania pracy na rzecz Przedsiębiorstwa Państwowej (...) od 1 sierpnia 1992r. do dnia 31 grudnia 2008r. w ramach działalności gospodarczej pod nazwą (...) z siedzibą w R.. Ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury oraz o przeprowadzenie dowodów wskazanych w treści odwołania. Powyższa sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 780/20 (odwołanie z dnia 4 czerwca 2020r., k. 3-4 – akta sprawy o sygn. VII U 780/20).

Zarządzeniem z dnia 31 lipca 2020r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, na podstawie art. 219 k.p.c., połączył sprawę o sygn. akt VII U 780/20 ze sprawą o sygn. akt VIIU 607/20, celem ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenie z dnia 31 lipca 2020r., k. 6 – akta sprawy o sygn. VII U 780/20).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. B., ur. (...), w dniu 24 czerwca 1978r. ukończył (...) Szkołę Zawodową przy Oddziale (...) w W. w zawodzie kierowca - mechanik. W okresie od dnia 1 września 1975r. do dnia 7 lipca 1982r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) (...) w W.. Przez okres pierwszych trzech lat od momentu zatrudnienia, a więc do 10 lipca 1978r., wykonywał pracę jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a następnie został zatrudniony w ww. zakładzie pracy na stanowisku kierowcy w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem ustalonym wg. VI kategorii zaszeregowania, ze stawką godzinową w wysokości 11,00 zł plus premia ustalona w regulaminie premiowania obowiązującym w zakładzie pracy (życiorys i kwestionariusz osobowy - dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych, świadectwo pracy z 21 lipca 1982r., k. 7 tom (...) a.r., kartoteki wynagrodzenia, k. 3-7 tom I a.r.).

W okresie od dnia 25 kwietnia 1980r. do dnia 6 lipca 1982r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska, w dniu 7 lipca 1982r. rozwiązał stosunek pracy z Przedsiębiorstwem (...) (...) w W.. W dniu 21 lipca 1982r. powyższy zakład pracy wystawił mu świadectwo pracy, w którym potwierdził, że w okresie od 1 września 1975r. do 9 lipca 1978r. ubezpieczony wykonywał pracę jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a następnie w okresie od 10 lipca 1978r. do 7 lipca 1982r. był zatrudniony na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy. Dokument ten nie został opatrzony adnotacją o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze (książeczka wojskowa, k. 10, tom I a.r., świadectwo pracy z 21 lipca 1982r., k. 7 tom II a.r.).

W okresie od dnia 5 sierpnia 1982r. do dnia 4 lutego 1983r. K. B. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy za wynagrodzeniem ustalonym według VI kategorii zaszeregowania, ze stawką godzinową w wysokości 23,10 zł plus premia uznaniowa. W dniu 20 stycznia 2019r. były pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym potwierdził, że w okresach od 5 sierpnia 1982r. do 9 grudnia 1982r. oraz od 1 lutego 1983r. do 4 lutego 1983r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną w dziale VIII – W transporcie i łączności, pod poz. 2 pkt 1 – prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, w Wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz wskazaną w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Prezesa Centralnego Urzędu Geologii z 4 lipca 1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu Centralnego Urzędu Geologii (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 20 stycznia 2019r., k. 6 a.s., świadectwo pracy z dnia 4 lutego 1983r., k. 8 tom II a.r.).

W okresie od dnia 14 lutego 1983r. do dnia 30 lipca 1992r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy autobusu i mechanika napraw pojazdów samochodowych. Z tytułu powyższego zatrudnienia ubezpieczony pobierał wynagrodzenie ustalone wg. VII kategorii zaszeregowania ze stawką godzinową w wysokości 6.530,00 zł brutto plus premia ustalona w regulaminie premiowania obowiązującym w zakładzie pracy, a także dodatek za wysługę lat. Praca ubezpieczonego na stanowisku kierowcy autobusu polegała na przewożeniu pasażerów na trasie W. -R. - C.. Przewozy były realizowane zgodnie z ustalonym przez zakład pracy ogólnym rozkładem jazdy. Kierowców obowiązywał dwuzmianowy rozkład czasu pracy, co polegało na tym, że pracę wykonywali naprzemiennie, jednego dnia przewóz był realizowany przez określonego kierowcę, a następnego dnia kierowca ten był zastępowany przez swojego zmiennika i na odwrót. Przed rozpoczęciem przewozu danego dnia, ubezpieczony udawał do bazy transportowej (...), która mieściła się przy ul. (...) w W., skąd pobierał autobus, a dyspozytor wypisywał mu kartę drogową. Każdy autobus posiadał 50 miejsc siedzących i 10 stojących, a zatem był przeznaczony do przewozu 60 osób. Zmiennikiem ubezpieczonego był K. R.. Ubezpieczony wraz z K. R. wykonywali pracę na przemian. Nie mogli pracować równocześnie, gdyż zabraniały tego obowiązujące wówczas przepisy. W trakcie realizowania przewozu, ubezpieczony zajmował się też sprzedażą biletów pasażerom według cen ustalonych przez Państwową Komunikację Samochodową. Pieniądze, które pobierał za bilety, trafiały do kasy zakładu pracy. Ubezpieczony obsługiwał jedną stałą linię, jeżdżąc do K., R., C. i W.. W trakcie zatrudnienia pracodawca przeprowadzał kontrole i sprawdzał, czy przewóz jest wykonywany zgodnie z rozkładem jazdy. Pracodawca pokrywał również koszty paliwa oraz garażowania i naprawy pojazdów autobusowych. Na wskazanych zasadach oraz w oparciu o umowę o pracę K. B. był zatrudniony w powyższym zakładzie pracy do dnia 30 lipca 1992r. (zeznania świadka K. R., k. 60v-61 a.s., zeznania świadka A. L., k. 61v a.s., zeznania odwołującego K. B., k. 62 a.s., kartoteki pracownicze – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych, świadectwo pracy z dnia 4 sierpnia 1992r., k. 9 tom (...) a.r.).

W dniu 15 lipca 1992r. pomiędzy Przedsiębiorstwem Państwowym (...) z siedzibą w W. a K. B. i K. R. doszło do zawarcia umowy dzierżawy, na podstawie której dzierżawcy zobowiązali się do obsługi regularnej linii autobusowej na trasie W. – R. – C., według rozkładu jazdy, stanowiącego załącznik do umowy. W § 2 i 3 umowy wskazano, że linia będzie obsługiwana autobusami wydzierżawionymi od (...) z siedzibą w W., które zostaną odpowiednio oznakowane. W § 15 wskazano natomiast, że umowa będzie obowiązywała od dnia 1 sierpnia 1992r. Do powyższej umowy załączono zadanie przewozowe wskazujące na trasę oraz liczbę kursów, a także rozkłady jazdy obejmujące nazwy przystanków oraz godziny przyjazdów i odjazdów autobusów. W związku z tym w dniu 31 lipca 1992r. Przedsiębiorstwo rozwiązało z ubezpieczonym umowę o pracę, wskazując że jedyną akceptowalną formą zatrudnienia jest umowa cywilnoprawna zawarta w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Było to związane z niską opłacalnością kursów realizowanych na trasie W. - R. i koniecznością zredukowania linii autobusowych, a przez to także stanu zatrudnienia wśród kierowców realizujących te trasy. Aby móc kontynuować dalszą współpracę oraz zachować jedynie źródło utrzymania, ubezpieczony wraz z K. R. podjęli decyzję o zarejestrowaniu pozarolniczej działalności gospodarczej i zawiązali spółkę cywilną pod nazwą P. Autobusowe K. B. R. z siedzibą w R.. W ramach powyższej działalności ubezpieczony i K. R. świadczyli usługi przewozowe na stałej trasie W. – R. - C. i na krótszej trasie K. - C.. Pracę wykonywali przez 7 dni w tygodniu na przemian, co dawało 15-16 dni pracy w każdym miesiącu. Czas ich pracy obejmował 11 godzin na dobę, z jedną dłuższą przerwą. Rozkład jazdy obejmował stałą linię i został im przekazany przez (...) w W., do którego musieli się stosować. Wszystkie kursy realizowali wydzierżawionymi od Przedsiębiorstwa autobusami, za co musieli uiszczać miesięczne opłaty. We własnym zakresie pokrywali również koszty paliwa, a także koszty naprawy pojazdów oraz amortyzacji. Do 2000r. ponosili też częściowo koszty utrzymania dworca w R. oraz koszty utrzymania i dostępności niektórych przystanków na trasie. Dochód, jaki uzyskiwali, pochodził ze sprzedaży biletów jednorazowych i miesięcznych i był dzielony po połowie na każdego wspólnika. Ceny biletów do 2001r. były ustalone odgórnie i narzucone przez (...) w W., natomiast po 2001r. mogły być kształtowane przez prywatnych przewoźników w sposób elastyczny. Z uwagi na zbyt dużą konkurencję na rynku przewozu osób, ceny biletów nie mogły być jednak zbyt wygórowane, gdyż wówczas pasażerowie wybierali tańszego przewoźnika i spółka traciła klientów. W przypadku zakupu przez pasażera biletu ulgowego, część kwoty zasilała kasę spółki, a pozostała część stanowiąca różnicę pomiędzy ceną biletu normalnego, a ceną biletu ulgowego była zwracana wspólnikom przez Urząd Marszałkowski Województwa (...). Wspólnicy nie pobierali żadnego wynagrodzenia za pracę od (...) w W. bądź Urzędu Marszałkowskiego, a ich jedyne źródło dochodu stanowiły sprzedane bilety. To, czy autobusy obsługiwane przez ubezpieczonego i jego zmiennika odjeżdżały i przyjeżdżały na miejsce, zgodnie z ustalonym rozkładem, było kontrolowane przez pracownika zatrudnionego na Dworcu w R.. Wspólnicy spółki nie zatrudniali do pracy osób trzecich, tylko samodzielnie realizowali kursy na stałej linii W. -R. - C.. Poza pracą kierowcy nie realizowali innych usług transportowych, bowiem pasażerowie najczęściej kupowali bilety miesięczne, tym samym rezerwując sobie kursy na okres całego miesiąca. Z tytułu wykonywania opisanej działalności gospodarczej, K. B. i K. R. odprowadzali składki na ubezpieczenia społeczne (umowa (...) z dnia 15 kwietnia 2008r., k. 34-39 a.s., umowa nr (...) z dnia 29 grudnia 2010r., k. 40-44 a.s., umowa z dnia 15 lipca 1992r. wraz z zadaniem przewozowym, k. 55-59 a.s., zeznania świadka K. R., k. 60v-61v a.s., zeznania świadka A. L., k. 61v a.s., zeznania odwołującego K. B., k. 62-62v a.s. zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, k. 13 tom II a.r.).

W dniu 22 lutego 2019r. Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w W. wystawiło K. B. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym potwierdziło, że w okresach od dnia 14 lutego 1983r. do dnia 31 marca 1984r. oraz od dnia 1 sierpnia 1985r. do dnia 30 lipca 1992r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15, wymienioną w dziale VIII - W transporcie i łączności, pod poz. 2 pkt 1 – prace kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, w Wykazie A, stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 22 lutego 2019r., k. 11 tom II a.r.).

K. B. w dniu 16 stycznia 2020r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę pomostową ( wniosek z dnia 16 stycznia 2020r., k. 1-4 tom II a.r.). Do wniosku dołączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy, a w jego treści oświadczył, że nadal prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie przewozu osób (informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, k. 5-6 tom II a.r., świadectwa pracy, k. 7-11 tom II a.r., zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, k. 13 tom II a.r.).

Po rozpoznaniu ww. wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 28 lutego 2020r. decyzję znak: (...), w której odmówił K. B. prawa do emerytury pomostowej. Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach, wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych. Oddział stwierdził, że do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych podlegają uwzględnieniu okresy: od dnia 14 lutego 1983r. do dnia 31 marca 1984r., od dnia 1 kwietnia 1984r. do dnia 31 lipca 1985r. oraz od dnia 1 sierpnia 1985r. do dnia 30 lipca 1992r., z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych, tj. łącznie 9 lat, 5 miesięcy i 3 dni. Nie został natomiast zaliczony okres od dnia 1 sierpnia 1992r. do dnia 31 grudnia 2008r., tj. okres prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych są te, w których praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach stosunku pracy zawartego z pracodawcą. Organ rentowy odmówił także przyznania emerytury na podstawie art. 4 w zw. z art. 49 ustawy, wskazując że na dzień 1 stycznia 2009r. ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, wynoszącego co najmniej 15 lat. W tym zakresie Zakład uwzględnił następujące okresy: od dnia 14 lutego 1983r. do dnia 31 marca 1984r. i od dnia 1 sierpnia 1985r. do dnia 30 lipca 1992r., z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych, tj. łącznie 8 lat, 1 miesiąc i 3 dni. Ponadto organ rentowy ustalił ubezpieczonemu okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące ogółem 44 lata, 1 miesiąc i 2 dni ( decyzja ZUS z dnia 28 lutego 2020r., k. 20-21 tom II a.r.).

W związku ze złożeniem przez ubezpieczonego w organie rentowym dodatkowego dokumentu w postaci świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 20 stycznia 2019r., wystawionego przez Przedsiębiorstwo (...) w W., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał kolejną decyzję z dnia 7 maja 2020r., znak: (...), którą zmienił wcześniejszą decyzję z dnia 28 lutego 2020r. w ten sposób, że uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych także okresy od 5 sierpnia 1982r. do 9 grudnia 1982r. oraz od 1 lutego 1983r. do 4 lutego 1983r. Organ rentowy wskazał, że staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wynosi 9 lat, 9 miesięcy i 13 dni, a w rozumieniu art. 49 powołanej ustawy wynosi 8 lat, 1 miesiąc i 3 dni. Ponadto organ rentowy ustalił ubezpieczonemu okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące ogółem 41 lat, 9 miesięcy i 1 dzień ( decyzja ZUS z dnia 7 maja 2020r., k. 22-23 tom II a.r.). Od decyzji z dnia 28 lutego 2020r., znak: (...) oraz od decyzji z dnia 7 maja 2020r., znak: (...), K. B. złożył odwołania (odwołanie z dnia 3 kwietnia 2020r., k. 3-5 a.s., odwołanie z dnia 4 czerwca 2020r., k. 3-4 – akta sprawy o sygn. VII U 780/20).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony procesu. Zostały więc ocenione jako wiarygodne, podobnie jak zeznania świadków K. R. i A. L. oraz zeznania ubezpieczonego. Ubezpieczony i świadkowie z racji zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy, tj. Przedsiębiorstwie Państwowej (...), a także na analogicznych stanowiskach kierowców autobusów, w sposób spójny opisali zakres czynności wykonywanych przez K. B., wskazując jaką linię autobusową obsługiwał oraz na jakich zasadach był zatrudniony do dnia 30 lipca 1992r. Potwierdzili również, że od dnia 1 sierpnia 1992r. ubezpieczony kontynuował współpracę z Przedsiębiorstwem już nie w ramach stosunku pracy, ale w oparciu o umowę dzierżawy zawartą w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. W tym zakresie szczególnie istotne okazały się zeznania świadka K. R., ponieważ to on wraz z ubezpieczonym zawiązał spółkę cywilną, świadcząc usługi z zakresu przewozu osób na linii autobusowej W. – R. -C. i korzystając w tym zakresie z pojazdów dzierżawionych od (...) w W.. Świadek wskazał, że zmiana formy zatrudnienia z umowy o pracę na samozatrudnienie była związana z niską opłacalnością tych kursów i redukcją etatów wśród kierowców je realizujących. Aby zatem móc kontynuować współpracę, a zarazem zachować źródło utrzymania, konieczne było przejęcie tej linii i wykonywanie przejazdów na własny rachunek w ramach wykonywania działalności. Świadek dodał, że dochód spółki pochodził ze sprzedaży biletów jednorazowych i miesięcznych i był dzielony po połowie na każdego wspólnika. Z uwagi na zbyt dużą konkurencję na rynku przewozu osób, ceny biletów nie mogły być jednak wygórowane, gdyż wówczas pasażerowie wybierali tańszego przewoźnika i spółka traciła klientów. Zarówno świadek, jak i ubezpieczony nie pobierali w tym czasie wynagrodzenia za pracę od (...) w W. bądź od Urzędu Marszałkowskiego, a ich jedyne źródło dochodu stanowiły pieniądze pochodzące ze sprzedaży biletów. Zeznania świadka w powyższym zakresie znalazły potwierdzenie w zeznaniach pozostałych przesłuchanych osób, w tym w zeznaniach ubezpieczonego oraz w dowodach z dokumentów. Sąd nie znalazł więc podstaw do tego, aby złożone zeznania zakwestionować w jakiejkolwiek części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania K. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 lutego 2020r., znak: (...) oraz z dnia 7 maja 2020r., znak: (...), nie zasługiwały na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że w myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018r., poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2.  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3.  osiągnął wiek wynoszący, co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4.  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5.  przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6.  po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7.  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z zacytowanego unormowania wynika, że uzyskanie prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4, jest możliwe wyłącznie w sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich przesłanek określonych w tym przepisie, które muszą wystąpić łącznie. Z kolei możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art. 4 pkt 6 przewiduje art. 49 ustawy, według którego prawo to przysługuje osobie, która:

1.  po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2.  spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3.  w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych w miejsce warunku z art. 4 pkt 6, wprowadza wymaganie, aby zainteresowany spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 marca 2012r., II UK 164/11, OSNP 2013 nr 5-6, poz. 62 i z dnia 4 września 2012r., I UK 164/12, LEX nr 1284720).

Analizując w pierwszej kolejności możliwość przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej w oparciu o art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, Sąd podzielił stanowisko organu rentowego. Przede wszystkim wskazać należy, że K. B. po 31 grudnia 2008r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3. Co prawda po ww. dacie wciąż, podobnie jak i przed tą datą, prowadził działalność gospodarczą, realizując przewozy pasażerskie, jednak tego rodzaju praca – choć wymieniona w załączniku nr 2 w punkcie 8 (prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym), nie była realizowana w ramach stosunku pracy, lecz w ramach działalności gospodarczej. Ubezpieczony nie był więc wówczas pracownikiem, a ustawa o emeryturach pomostowych określa – zgodnie z art. 1 ust. 1 – warunki nabywania i utraty prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych dalej "emeryturami pomostowymi ", o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r. poz. 1270), zwanej dalej "ustawą o emeryturach i rentach z FUS". Z kolei w myśl definicji z art. 2 pkt 3 ustawy, pracownik oznacza ubezpieczonego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1, 2a i ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a także ubezpieczonego, który przed dniem wejścia w życie ustawy z tytułu takiej pracy podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu. Z powołanych wyżej przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i 2a oraz ust. 6 pkt 2) wynika, że pracownikiem jest osoba fizyczna, która jest pracownikiem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, a także osoba świadcząca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (agencyjnej, zlecenia, o świadczenie usług lub o dzieło) zawartej z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, albo jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, jak również twórca i artysta.

Rezygnacja w ustawie o emeryturach pomostowych z posługiwania się terminem „pracownik” w znaczeniu przyjętym w art. 2 Kodeksu pracy wpływa na zakres podmiotowy prawa do emerytury pomostowej. Nie będzie ona przysługiwać członkom najbliższej rodziny osoby prowadzącej pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcy, którzy na podstawie zawartej z taką osobą umowy o pracę współpracują z nią przy wykonywaniu tej działalności lub pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej w sytuacji, gdy świadczą pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze. Uznanie za pracowników osób świadczących pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pracodawcą lub wykonywanej na rzecz pracodawcy, z którym ubezpieczony pozostaje jednocześnie w stosunku pracy, skutkuje koniecznością uznania za uprawnionych do emerytury pomostowej osób, które pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze wykonywały w pełnym wymiarze czasu pracy jedynie w ramach umowy cywilnoprawnej, świadcząc w ramach stosunku pracy innego rodzaju pracę. Osoby świadczące taką samą pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej bez równoczesnego pozostawania w stosunku pracy z takiego prawa nie mogą skorzystać. To samo dotyczy osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a więc i ubezpieczonego. Ubezpieczony nie spełnia warunku z art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych, a więc był pracownikiem, który po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 i w związku z tym prawo do emerytury pomostowej może być ustalone wyłącznie na podstawie art. 49 tej ustawy.

Wskazany przepis w miejsce warunku z art. 4 pkt 6 wprowadza wymaganie, aby wnioskodawca spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. To oznacza, że osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową, która po dniu 31 grudnia 2008r. nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do tej emerytury jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013r., akt II UK 159/13, LEX nr 1405231). Wynika to z tego, że ustawa o emeryturach pomostowych zawiera autonomiczną (w stosunku do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) definicję prac wykonywanych odpowiednio w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze. Innymi słowy zakwalifikowanie danej pracy jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie jest równoznaczne z uznaniem tej pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W rozpatrywanej sprawie organ rentowy na podstawie art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych uwzględnił K. B. do stażu pracy w warunkach szczególnych okresy od dnia 14 lutego 1983r. do dnia 31 lipca 1985r. oraz od dnia 1 sierpnia 1985r. do dnia 30 lipca 1992r. z tytułu zatrudnienia w (...) w W.. Ubezpieczony domagał się uwzględnienia także okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy autobusu od dnia 1 sierpnia 1992r. do dnia 31 grudnia 2008r., przypadającego w czasie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jednak w ocenie Sądu nie ma takiej możliwości.

W wyroku z dnia 23 listopada 2016r. (II UK 430/15), na który powołał się ubezpieczony w odwołaniu, Sąd Najwyższy wskazał, że co do okresu przed 1 stycznia 2009r. ustawodawca przyjął, że pracownikiem jest ubezpieczony, który przed dniem wejścia w życie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracując w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu. W konsekwencji, znaczenie pojęcia pracownik co do okresów przed 1 stycznia 2009r. odczytywać należy zgodnie z treścią art. 22 k.p. - w tym także z uwzględnieniem jego § 1 ^{( 1)} i § 1 ^{( 2)}, z których wynika, że decydujące znaczenie dla uznania istnienia stosunku pracy ma wykonywanie za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę - bez względu na nazwę umowy oraz że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu powyższych warunków wykonywania pracy. W rezultacie w zakresie uprawnień do emerytury pomostowej - co do okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 2009r. - zachowuje aktualność dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 21 stycznia 2010r., II UK 162/09, LEX nr 583806; z dnia 12 marca 2010r., II UK 286/09, LEX nr 602705; z dnia 1 czerwca 2010r., II UK 5/10, LEX nr 589882; z dnia 8 marca 2003r., II UK 196/02, OSNP 2004 Nr 8, poz. 144; z dnia 12 lipca 2011r., II UK 382/10, OSNP 2012 nr 17-18, poz. 221), w tym także stanowisko, że wzajemna relacja między obowiązkiem zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia i opłacania składek ciążącym na pracodawcy (ubezpieczeniem obowiązkowym) a pracowniczym statusem ubezpieczonego występuje jedynie w prawie ubezpieczeń społecznych. Zależność ta nie może być przenoszona na przepisy Kodeksu pracy. Z punktu widzenia przepisów Kodeksu pracy, które mają decydujące znaczenie przy ocenie statusu ubezpieczonego jako pracownika, dobrowolny charakter ubezpieczenia nie ma znaczenia.

Analizując w kontekście wskazanego poglądu, okres prowadzenia przez ubezpieczonego pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 sierpnia 1992r. do 31 grudnia 2008r., wskazać należy, że nie może on podlegać uwzględnieniu, gdyż w tym czasie – choć ubezpieczony realizował ten sam rodzaj pracy, co w trakcie trwania stosunku pracy z Przedsiębiorstwem (...) – to odbywało się to w innych warunkach, które nie odpowiadają warunkom określonym w art. 22 kodeksu pracy. Wskazany przepis posługując się w § 1 pojęciem „praca” odnosi się do działalności:

1.  zarobkowej (wykonywanej za wynagrodzeniem);

2.  wykonywanej osobiście przez pracownika;

3.  rozumianej czynnościowo, czyli powtarzanej w codziennych lub dłuższych odstępach czasu, niebędącej więc jednorazowym wytworem (dziełem) lub czynnością jednorazową;

4.  wykonywanej „na ryzyko” pracodawcy, który z reguły dostarcza pracownikowi narzędzi, materiałów i innych środków niezbędnych do wykonywania umówionych obowiązków oraz ponosi ujemne konsekwencje niezawinionych błędów popełnianych przez pracownika (tzw. ryzyko osobowe), a ponadto w zasadzie jest obowiązany spełniać wzajemne świadczenie na rzecz pracownika w przypadkach zakłóceń w funkcjonowaniu zakładu pracy, np. przestojów (tzw. ryzyko techniczne) lub złej kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa (tzw. ryzyko gospodarcze);

5.  świadczonej, według wyraźnego określenia w art. 22 § 1 k.p., „pod kierownictwem” pracodawcy, co oznacza, że pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy (art. 100 § 1 k.p.), i pozostawać do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 k.p.). Podporządkowanie pracownika kierownictwu pracodawcy występuje wyłącznie w postaci podległości organizacyjnej pracownika jako wykonawcy obowiązków na rzecz pracodawcy, który organizuje proces pracy. Nie mieści się natomiast w tym pojęciu wyznaczanie przez pracodawcę sytuacji prawnej pracownika, czyli jednostronne ustalanie treści stosunku pracy. Treść tę (prawa i obowiązki) określają umowa o pracę i przepisy prawa pracy o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

W przypadku analizowanego okresu, elementy, o których mowa, nie występowały. Jednym z podstawowych elementów jest odpłatność rozumiana w ten sposób, że w zamian za świadczenie pracy, pracownik otrzymuje wynagrodzenie wypłacane od tego, na rzecz kogo pracę wykonuje. Wynagrodzenie stanowi zatem ekwiwalent wykonywanej pracy. W analizowanym przypadku tego elementu nie było. Choć ubezpieczony twierdził inaczej, to oczywiste jest, że zarobkowy charakter prowadzonej działalności gospodarczej, którego Sąd nie neguje, nie oznacza, że płatności na rzecz ubezpieczonego dokonywał czy to (...), czy inny podmiot. Dochody, które uzyskiwał ubezpieczony wraz ze wspólnikiem, pochodziły ze sprzedaży biletów i tylko to stanowiło źródło zarobkowania. Natomiast (...) nie wypłacał ubezpieczonemu, jak przed 1 sierpnia 1992r., wynagrodzenia za jego pracę. W umowie zobowiązał się jedynie do przekazywania dotacji, te jednak nie byłe należnością za wykonywanie pracy. W tej sytuacji nie ma podstaw, aby uznać, że ubezpieczony był pracownikiem w znaczeniu, jakie przewiduje art. 22 k.p. Tak samo wygląda sytuacja, jeśli chodzi o element podporządkowania, który jest konieczny, aby można było mówić o pracowniku w rozumieniu ww. przepisu. Z poczynionych ustaleń wynika, że w pewnych aspektach (głównie rozkład jazdy oraz do pewnego momentu ceny biletów) ubezpieczony i jego wspólnik – choć prowadzili działalność gospodarczą – to musieli stosować się do wytycznych Przedsiębiorstwa (...). Te wytyczne, które mogą stanowić element innych umów, poza umowami o pracę, nie są jednak tego rodzaju, aby można było mówić o podporządkowaniu K. B. kierownictwu (...). Przede wszystkim ubezpieczony, wraz ze wspólnikiem, samodzielnie decydował o swoim czasie pracy. Musiał oczywiście zapewnić obsługę linii, zgodnie z umową z (...), ale to kto będzie pracował w danym dniu i w jakich godzinach, zależało od wewnętrznych ustaleń wspólników. To oni między sobą dzieli się obowiązkami. W tym zakresie (...) nie miał żadnej kontroli i możliwości wydawania wiążących poleceń. Dotyczy to także innych elementów organizacyjnych związanych z pracą, jak choćby urlopy, czy innego rodzaju zwolnienia od pracy. Ponadto, ubezpieczony nie musiał pozostawać w dyspozycji (...), jak również nie miał obowiązku wykonywania pracy osobiście. Faktycznie wraz ze wspólnikiem nie zatrudniał nikogo, ale potencjalnie taką możliwość miał. Ponadto, ponosił wszelakie ryzyko związane z obsługą linii autobusowej – osobowe, techniczne i gospodarcze. We własnym zakresie był zobligowany do dbałości o sprzęt, do ponoszenia kosztów jego eksploatacji, a także kosztów związanych z niewykonywaniem pracy. Poza tym, od pewnego momentu sam wraz ze wspólnikiem ustalał ceny biletów. Co prawda nie były one zmieniane z uwagi na dużą konkurencję na rynku przewozów, jednak wspólnicy spółki cywilnej taką możliwość mieli. Sami zatem decydowali o tym elemencie prowadzonej działalności, który powoduje, że nie ma mowy o istnieniu stosunku pracy.

Sąd nie neguje wyjaśnień ubezpieczonego i jego wspólnika dotyczących warunków, w jakich doszło do zmiany zasad współpracy z (...). Niewątpliwie założenie działalności gospodarczej i zakończenie stosunku pracy było narzucone, to nie oznacza jednak, że stosunek pracy od 1 sierpnia 1992r. był nadal realizowany. Nie ulega wątpliwości, że K. B. od ww. daty wykonywał te same czynności co wcześniej, ale odbywało się to w innych warunkach – takich, które nie pozwalają na uznanie ubezpieczonego w okresie od 1 sierpnia 1992r. do 31 grudnia 2008r. za pracownika.

Powyższe oznacza, że ubezpieczony nie spełnił określonego w art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Jak już zostało wskazane ten przepis w miejsce warunku z art. 4 pkt 6 wprowadza wymaganie, aby wnioskodawca spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. W przypadku ubezpieczonego, jak słusznie wskazał organ rentowy, ten warunek nie został spełniony. Do okresu, o którym mowa można było uwzględnić jedynie okres zatrudnienia K. B. w Przedsiębiorstwie (...) na podstawie umowy o pracę, a więc 8 lat, 5 miesięcy i 3 dni. Natomiast okres działalności gospodarczej, realizowanej w okresie od 1 sierpnia 1992r. do 31 grudnia 2008r. – z przyczyn, które zostały omówione, nie mógł być uwzględniony.

Na zakończenie, z uwagi na to, że ubezpieczony domagał się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 10 lipca 1978r. do 7 lipca 1982r., kiedy pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) (...) W., należy wskazać, że i w tym zakresie stanowisko ZUS odpowiada prawu. Po pierwsze, na wskazaną okoliczność ubezpieczony nie wnioskował o przeprowadzenie jakichkolwiek dowodów. Po drugie, wykaz prac w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 określa załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, zaś wykaz prac o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 znajduje się w załączniku nr 2 do ustawy i w żadnym z tych załączników nie wymieniono pracy kierowcy pojazdu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Pomimo więc tego, że tego rodzaju praca w świetle rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. była pracą w warunkach szczególnych, to nie jest taką w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wobec powyższego, niezależnie od spełnienia przez ubezpieczonego niektórych tylko warunków określnych w art. 4 lub w art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, pozytywne rozstrzygnięcie i dokonanie zmiany zaskarżonej decyzji nie było możliwe. W związku z powyższym odwołania K. B., jako bezzasadne, podlegały oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.