Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2019 r. w Gdańsku

sprawy J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rekompensatę

na skutek apelacji J. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 października 2018 r., sygn. akt VI U 1399/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. N. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

SSO del. Monika Popielińska SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń

Sygn. akt III AUa 1636/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 19 kwietnia 2018 r. organ rentowy, po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego J. N. z 5 kwietnia 2018 r. przyznał mu prawo
do emerytury od 1 kwietnia 2018 r., jednocześnie odmawiając prawa do rekompensaty, ponieważ nie został udokumentowany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył pełnomocnik ubezpieczonego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko i wniósł
o jego oddalenie. Pozwany dodatkowo poinformował, że decyzją z 18 marca 2011 r. odmówiono odwołującemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z 30 czerwca 2011 r., sygn. akt V IU 1268/11, odwołanie od w/w decyzji zostało oddalone.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 10 października 2018 r. oddalił odwołanie, sygn. akt VI U 1399/18.

Rozpoczynając rozważania od omówienia materialnoprawnej podstawy rozstrzygnięcia, Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 21 ustawy z dnia
19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U z 2017 r., poz.664 j.t) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat . Przy ustalaniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą zostać uwzględnione jedynie okresy,
w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W myśl zaś art. 21 ust. 2, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rekompensatę definiuje art. 2 pkt 5 tej ustawy, zgodnie z którym rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. W celu dokonania prawidłowej interpretacji przepisów
o rekompensacie, należy mieć na uwadze łącznie treść wszystkich ww. norm prawnych.

Artykuł 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ww. ustawy formułują dwie pozytywne przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,
2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Ponadto, z samej definicji rekompensaty wynika, że jest ona należna osobie, która utraciła możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Przesłanka negatywna została natomiast zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy
o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że treść art. 21 ust. 2 może budzić wątpliwości. Literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Sąd Okręgowy nie podzielił jednak takiej interpretacji ww. przepisów, jest ona bowiem sprzeczna już z samą istotą prawa do rekompensaty. Celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Polega ona na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy
o emeryturach pomostowych, rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS. Zgodnie zaś z treścią art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.,
za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. Warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy więc rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym
po 31 grudnia 1998 r. Rozumienie przepisu art. 21 ust. 2 ww. ustawy jako wyłączającego prawo do rekompensaty dla każdej osoby, która nabyła prawo do jakiejkolwiek emerytury
z FUS byłoby oczywiście nieprawidłowe i sprzeczne z celem i charakterem rekompensaty. Przepis ten nie dotyczy każdej osoby uprawnionej do emerytury z FUS, lecz jedynie osób, które nabyły prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie prac w warunkach szczególnych. Pogląd ten jest akceptowany i utrwalony w orzecznictwie sądów apelacyjnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 25 października 2017 r.,
sygn. III AUa 812/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22 września 2017 r., sygn.
III AUa 529/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 5 maja 2017 r., sygn. III AUa 2047/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 17 grudnia 2015 r., sygn. III AUa 717/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 grudnia 2015 r., sygn. III AUa 1070/15).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że z treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionego 10 listopada 2006 r.
przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w Z. z/s w R. w likwidacji wynika, że ubezpieczony w okresie od 25 maja 1976 r. do 2 stycznia 1984 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku kierownika warsztatu, które to prace uprawniają do niższego wieku emerytalnego i wymienione są w załączniku
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz w wykazie A, dziale XIII, poz. 23, załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz. Urz. Min. Rol. i GŻ.
Nr 4, poz. 7).

W dziale VIII poz. 23 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa
i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych
w szczególnych warunkach (Dz. Urz. Min. Roi. I GŻ. Nr 4, poz. 7), wskazano,
że stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia
do niższego wieku emerytalnego jest stanowisko pracy w kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz w dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach
i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie w SKR Sąd Okręgowy przesłuchał świadków: J. R. i Z. W..

Świadek J. R. zeznał, iż pracował w SKR w Z. Zakład
w R. od 1975 r. przez okres około 30 lat. Był zatrudniony jako mechanik, operator maszyn ciężkich, kierownik zakładu i prezes. Świadek zeznał, iż zna ubezpieczonego
od czasu jego zatrudnienia w SKR. Ubezpieczony rozpoczął pracę w 1975 r. lub 1976 r. Pracował około 10 lat jako kierownik warsztatu mechanicznego. Według świadka, ubezpieczony jako kierownik pracował też fizycznie. W warsztacie spawano, zajmowano się lakiernictwem, naprawą pomp. Naprawiano sprzęt należący do SKR. W warsztacie były
2 kanały naprawcze. W kanałach pracowali mechanicy, ale też kierownik J. N.. Był to warsztat ogólnomechaniczny. Świadek pracował również w tym warsztacie przez 15 lat od 1975 r. razem z ubezpieczonym. Pracował jako mechanik, wymieniał np. silniki. Według świadka nie było specjalizacji wśród pracowników warsztatu, pracowało się na każdym stanowisku, na potrzeby firmy. Ubezpieczony wykonywał też prace biurowe rano. Na środku hali był kantorek, gdzie było biurko. Świadek zeznał, iż on sam nie otrzymał świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie miał przerw w zatrudnieniu. Świadek zeznał, iż hala warsztatowa nie była wentylowana, było zimno, a latem gorąco. W brygadzie było 9-10 osób.

Świadek Z. W. zeznał, iż pracował w SKR Zakład w R.
od 1975 r. do 1989 r. jako mechanik w warsztacie naprawczym. Świadek oświadczył, iż zna ubezpieczonego, przyszedł on do pracy w SKR w 1978 r. i pracował do 1984 r.
Był zatrudniony na stanowisku mistrza w warsztacie mechanicznym. Nie było kierownika warsztatu. Zdaniem świadka ubezpieczony zajmował się dopilnowaniem prac. Pracował też przy różnych stanowiskach w warsztacie, dokonywał napraw. Świadek widywał ubezpieczonego codziennie w pracy. Świadek zajmował się naprawianiem silników, pomp. Świadek zeznał, iż w warsztacie w którym pracował ubezpieczony dokonywano napraw każdego sprzętu, jaki znajdował się w SKR. Wykonywano zarówno drobne,
jak i skomplikowane naprawy. Świadek otrzymywał mleko jako dodatek. Świadek nie pamiętał, czy otrzymał świadectwo pracy w warunkach szczególnych, ale raczej nie. Ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie miał przerw w zatrudnieniu. Warsztat nie był specjalistyczny. Była to jedna duża hala. Na hali pracowało minimum
10 osób.

Zdaniem Sądu Okręgowego zeznania przesłuchanych świadków były wiarygodne, jednakże nie potwierdzały, że ubezpieczony wykonywał w spornych okresach pracę
w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak stwierdził Sąd, rację ma odwołujący się, iż prace wykonywane przez pracowników warsztatu są wymienione
w zarządzeniu nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 14 lipca 1983 r.
w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach :

- dział VIII, poz. 12, pkt 2 - spawacz elektryczno-gazowy,

- dział VIII, poz. 13 pkt - elektromechanik akumulatorowy,

- dział VIII, poz. 16pkt 2, 3 - lakiernik ręczny, lakiernik natryskowy,

- dział VIII, poz. 14 pkt 1 - mechanik,

- dział III, poz. 70 pkt 1 - kowal,

- dział XIII, poz. 1 pkt 4 - palacz.

Aby jednak uznać nadzór nad tymi stanowiskami za pracę w warunkach szczególnych, stanowiska te musiałyby być wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a przede wszystkim pracownicy zatrudnieni w warsztacie, których pracę nadzorował ubezpieczony, powinni wykonywać taką pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tymczasem, z zeznań świadków wynika,
iż pracownicy zatrudnieni w warsztacie wykonywali różne prace, warsztat nie był warsztatem specjalizacyjnym – wykonywano w nim różnorodne naprawy w zależności od potrzeb – nie było pracowników którzy wykonywaliby cały czas takie same prace (np. kowala, lakiernika, mechanika w kanałach itd.).

Sąd I instancji podkreślił, że w świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracami w szczególnych warunkach nie są wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, opubl. Lex). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym
na danym stanowisku pracy oznacza zaś, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków, jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu Okręgowego analiza zebranych w sprawie dowodów nie pozwala
na przyjęcie, by odwołujący - jako kierownik warsztatu - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji oraz sprawował dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (dział XIV, pkt 24, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 1983 roku).

W tej sytuacji - nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że wnioskodawca od 1 kwietnia 1987 r. do 31 sierpnia 1988 r. i od 1 września 1988 r. do 30 września 1997 r. w okresie zatrudnienia w (...) S.A. Oddział w N. wykonywał stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace w warunkach szczególnych
(co potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie – S. J. i J. K.) - to jednak taki staż pracy nie pozwalałby na przyznanie apelującemu spornego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym. Ubezpieczony zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

1. naruszenie prawa procesowego, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, mający wpływ na wynik sprawy, a wynikający z wadliwej oceny dowodu
z zeznań świadka J. R. na okoliczność charakteru pracy wykonywanej
przez ubezpieczonego w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. Zakład
w R. i w konsekwencji przyjęcie, iż ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, pracy zaliczanej do prac w warunkach szczególnych, podczas gdy z dowodu z zeznań świadka jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony w SKR w Z. Zakład w R. "pracował około 10 lat jako kierownik warsztatu mechanicznego", na stanowisku „kierownika warsztatu, ale pracującego”, (vide: elektroniczny zapis protokołu z rozprawy z dnia
29 sierpnia 2018r., min: 6:34 - 6:48) "pracował jako mechanik, wymieniał np. silniki",
(vide: protokół z rozprawy z dnia 29 sierpnia 2018r., str. 5), „w kanałach pracowali mechanicy i kierownik też, jak trzeba było wyregulować pewne sprawy”, przy czym „cały czas
w kanałach nie” pracował, „bo też musiał iść do spawaczy albo do lakierników, ładowania akumulatorów, pompy, wtryskiwacze to trzeba było wyregulować” (vide: elektroniczny zapis protokołu z rozprawy z dnia 29 sierpnia 2018r., min: 8:02 - 8:25).

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, mający wpływ na wynik sprawy, a wynikający z wadliwej oceny dowodu z zeznań świadka Z. W. na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. Zakład w R. i w konsekwencji przyjęcie, iż ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy zaliczanej do prac w warunkach szczególnych, podczas gdy z dowodu
z zeznań świadka jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony w SKR w Z.Zakład w R. pracował jako „mistrz warsztatu” (vide: elektroniczny zapis protokołu
z rozprawy z dnia 29 sierpnia 2018r., min: 18:32), a praca ubezpieczonego polegała
na „dopilnowaniu mechaników kanałowych, kowali, lakierników, spawaczy”, a „jeżeli była taka konieczność to też pracował na tych stanowiskach”, „a jak nie było konieczności to nadzorował prace poszczególnych pracowników (vide: elektroniczny zapis protokołu
z rozprawy z dnia 29 sierpnia 2018r., min: 18:53 - 19:10),

2. naruszenie prawa materialnego, tj.:

- przepisów Działu XIV, poz. 24 Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7.02.1983 r. w zw. § 4 rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w zw. z art. 184
w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS
w zw. z art. 21uUstawy o emeryturach pomostowych poprzez ich niezastosowanie
w konsekwencji niezgodnego z prawdą ustalenia podstawy faktycznej dochodzonego prawa, tj. polegające na uznaniu, iż ubezpieczony nie spełnia łącznie wszystkich przesłanek wymaganych do przyznania rekompensaty z tytułu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującego
na danym stanowisku, podczas gdy prawidłowa i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwala na takie zastosowanie,

- przepisów Działu XIV, poz. 24 Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w zw. § 4 rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. poprzez błędną wykładnię polegającą na ustaleniu, iż aby uznać nadzór nad stanowiskami za prace w warunkach szczególnych, musiałyby te stanowiska być wymienione w rozporządzeniu RM
z 7.02.1983 r., podczas gdy prawidłowa wykładnia ww. przepisów nie pozwala na takie ustalenie, gdyż ustawodawca w rozporządzeniu RM z 7.02.1983 r. jasno i jednoznacznie określił rodzaje prac zaliczane do prac wykonywanych w warunkach szczególnych, a nie stanowiska prac,

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233
§ 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodu z zeznań świadków J. R. oraz Z. W., z których jednoznacznie wynika, iż Ubezpieczony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. Zakład w R. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy dozorze inżynieryjno-technicznym na wydziale, w którym jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A Rozp. RM z 7.02.1983 r.
i w konsekwencji niezgodne z prawdą przyjęcie, iż Ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującego na danym stanowisku, prac w warunkach szczególnych,

4. niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych i mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie kwalifikacji rodzaju prac wykonywanych jako podstawowe w Zakładzie w R. (nadzorowanych
przez ubezpieczonego) w ramach prac wymienionych w rozporządzeniu RM z 7.02.1983 r.
i w konsekwencji niezgodne z prawdą przyjęcie, iż ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku prac w warunkach szczególnych.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie ubezpieczonemu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych oraz o zasądzenie
od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji ubezpieczony wskazał, że gdyby Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością ustaliłby, iż ubezpieczony sprawował dozór inżynieryjno-techniczny w warsztacie w R. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ:

1. dozór sprawowany przez ubezpieczonego był dozorem inżynieryjno - technicznym, czyli był dozorem specjalistycznym, a nie „zwykłym” dozorem wykonywanym w ramach pracowniczego podporządkowania kierownictwu, 

2. dozór sprawowany przez ubezpieczonego był wykonywany bezpośrednio
w określonym, skonkretyzowanym środowisku pracy odznaczającym się występowaniem warunków szczególnych,

3. dozór sprawowany przez ubezpieczonego dotyczył prac zgodnych z wykazami prac
w szczególnych warunkach i wykonywanych bezpośrednio przez osoby, nad którymi sprawowany jest nadzór,

4. dozór sprawowany przez ubezpieczonego był wykonywany stale i w pełnym wymiarze czasu pracy osoby nadzorującej,

5. dozór sprawowany przez ubezpieczonego był wykonywany w warsztacie w R., w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie, zgodnie
z rozporządzeniem RM z 7.02.1983 r., Wykaz A, Dział XIV, poz. 24.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przypomnieć należy, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było prawo J. N. do rekompensaty, o której mowa w art. 2 pkt. 5 w zw. z art. 21 ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr 237, poz. 1656, ze zm.).

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c.,
nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.
W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne
i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r.,
z. 24, poz. 776). Ustalenia faktyczne Sądu I instancji wymagały pewnego rozszerzenia,
co nie wpłynęło jednak na prawidłowość zaskarżonego orzeczenia.

Przypomnieć trzeba, że w myśl art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.
o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. W myśl zaś art. 23 ust. 2 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku
do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i 174 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS. Natomiast kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. - art. 173 ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury
na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Warunek ten należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata przysługuje ubezpieczonym objętym systemem zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczonej według formuły zdefiniowanego świadczenia.
Z treści art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Jest więc swoistym zadośćuczynieniem ze strony państwa dla tych obywateli, którzy rozpoczęli pracę zawodową przed 1 stycznia 1999 r. i którzy z racji niespełnienia wymogów ustawowych (wiek, staż ubezpieczeniowy) utracili możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze na zasadach określonych w art. 32 ust. 1, art. 46 ust. 1
lub art. 184 ust. 1. ustawy emerytalnej i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej przewidzianej w art. 24 ust. 2 z racji bardziej rygorystycznych kryteriów ustawowych od tych, które obowiązywały na podstawie wskazanych wyżej przepisów ustawy emerytalnej, związanych m.in. z zawężeniem katalogu prac uznawanych obecnie za prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9,
poz. 109).

Kwestie te szczegółowo wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 2018 r.
w sprawie III UK 88/17 (publ. OSNP 2019/2/23), konkludując, iż rekompensata, o której mowa w art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (jednolity tekst Dz. U. z 2018 r., poz. 1924), nie przysługuje osobie, która nabyła ex lege prawo
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.), ale nie zrealizowała tego prawa wskutek niezłożenia wniosku o świadczenie. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż przyznanie odszkodowania dotyczy rzeczywistej utraty określonych uprawnień, co oznacza, iż nie dotyczy to ubezpieczonych, którzy po spełnieniu wszystkich ustawowych warunków wcześniejszego przejścia na emeryturę nie zrealizowali tego uprawnienia. Sąd Najwyższy wskazał nadto, iż taki sposób rozumienia omawianej rekompensaty potwierdza także regulacja art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych. O ile bowiem w ust. 1 przewiduje on pozytywną przesłankę nabycia prawa do rekompensaty, którą stanowi legitymowanie się
co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które przy spełnieniu pozostałych warunków dawałoby przecież podstawę
do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym według dotychczas obowiązujących przepisów, o tyle w ust. 2 wymienia także przesłankę negatywną, stanowiąc, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Łączne odczytanie art. 2 pkt 5 oraz art. 21 ust. 2 ustawy jednoznacznie wskazuje więc, że w drugim z wymienionych przepisów nie chodzi o nabycie prawa do jakiejkolwiek emerytury, ale do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
na jednej z podstaw przewidzianych w ustawie emerytalno-rentowej. Niemożność wcześniejszego skorzystania z uprawnień emerytalnych na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów stanowi bowiem ową szkodę, którą rekompensata ma naprawić przez przyznanie odpowiedniego dodatku do kapitału początkowego (art. 23 ust. 2 ustawy
o emeryturach pomostowych).

Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że zarówno art. 2 pkt 5, jak i art. 21 ust. 2 ustawy
o emeryturach pomostowych posługują się tym samym pojęciem nabycia prawa
do emerytury na podstawie przepisów ustawy emerytalnej, przy czym pierwszy z nich mówi
o utracie możliwości nabycia tego prawa jako jednym z (pozytywnych) elementów definicji rekompensaty, natomiast drugi z tych przepisów uznaje nabycie prawa do emerytury
na podstawie przepisów ustawy o emerytalnej za negatywną przesłankę prawa
do rekompensaty. Kluczowa dla rozstrzygnięcia kwestii, kto może skutecznie ubiegać się
o prawo do rekompensaty, a kto tego prawa zostanie pozbawiony, jest zatem - według Sądu Najwyższego - prawidłowa wykładnia pojęcia "nabycie prawa do emerytury",
przy dokonywaniu której bez wątpienia pomocne będą odnoszące się do tego pojęcia wypowiedzi doktryny oraz orzecznictwa. Tak w doktrynie, jak i w judykaturze wyodrębnia się nabycie prawa in abstracto (w wyniku kształtującego działania norm prawnych na sferę prawną ich adresatów, którego istota wyraża się w tym, że spełnienie warunków określonych hipotezą normy prawnej w sposób konkretny, sprawdzalny i pozytywny sprawia,
iż dyspozycja normy znajduje zastosowanie jako czynnik automatycznie kształtujący sferę prawną określonych podmiotów) oraz nabycie prawa in concreto (na podstawie decyzji administracyjnych dotyczących osób indywidualnie chronionych). W ubezpieczeniach społecznych regułą jest przy tym kształtowanie sfery prawnej ubezpieczonych i instytucji ubezpieczeniowej z mocy prawa. Dlatego też, prawa do świadczeń emerytalnych i rentowych powstają z zastosowaniem mechanizmu ich nabywania in abstracto (por. R. Babińska: Wzruszalność prawomocnych decyzji rentowych, Warszawa 2007, s. 13-44 oraz K. Ślebzak: Ochrona emerytalnych praw nabytych, Warszawa 2009, s. 74-95 i powołana tam literatura oraz orzecznictwo). Generalną zasadę, zgodnie z którą prawo do świadczeń określonych
w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia, ustanawia art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej. Regulację tę rozumie się natomiast w ten sposób, że jeżeli wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury (lub renty) zostały spełnione, to prawo do świadczenia powstaje, nawet gdy nie został złożony wniosek o jego przyznanie (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 listopada 2014 r., I UK 100/14, oraz z dnia 18 lutego 2015 r., I UK 225/14, OSNP 2016 Nr 11, poz. 141). Nabycie prawa
in abstracto nie aktualizuje natomiast obowiązku instytucji ubezpieczeniowej do ustalenia
i realizacji świadczenia, bez uprzedniego podjęcia przez ubezpieczonego stosownej czynności, tj. złożenia wniosku emerytalnego (rentowego), przez którą to czynność wnioskodawca ujawnia się jako uprawniony do świadczenia i zainteresowany jego realizacją. Przewidziany w art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej wniosek o świadczenie nie jest zatem elementem układu warunkującego nabycie prawa do emerytury, gdyż ten jest zawarty
w przepisach ustawy określających warunki do przyznania tego świadczenia. Jak zauważył Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 grudnia 2000 r. (III ZP 2/00), wniosek o przyznanie świadczenia stanowi jedynie żądanie realizacji powstałego ex lege prawa. Moment złożenia wniosku ma natomiast znaczenie dla określenia początkowej daty uruchomienia wypłaty emerytury lub renty. Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się bowiem poczynając od dnia powstania prawa do nich, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Skoro nabycie prawa
do świadczenia emerytalno-rentowego następuje z mocy ustawy, z chwilą spełnienia
przez ubezpieczonego wszystkich warunków wymaganych do jego powstania, decyzja organu rentowego ustalająca to prawo ma charakter deklaratoryjny (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., II UZP 3/11). Ani data złożenia wniosku, ani data wydania decyzji nie przesądza więc o stanie prawnym mającym zastosowanie do oceny istnienia po stronie wnioskodawcy prawa do dochodzonego świadczenia. Zatem istnienia prawa do świadczeń, wiążącego się ze spełnieniem warunków nabycia tego prawa nie można utożsamiać z przyznaniem świadczenia. Przyznaniem świadczenia jest ustalenie prawa do jego pobierania, a więc do wypłaty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
22 listopada 2006 r., III UK 95/06).

Podsumowując ten wątek rozważań, Sąd Najwyższy podniósł, i ma to zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, iż rekompensata, o której mowa w art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, nie przysługuje osobie, która ex lege nabyła prawo
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie przepisów ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, chociażby nie złożyła wniosku o to świadczenie i nie uzyskała prawa do niego potwierdzonego decyzją organu rentowego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy - uzupełniając w tym zakresie ustalenia faktyczne Sądu I instancji - że ubezpieczony J. N., urodzony (...), wiek 60 lat ukończył (...) Ubezpieczony wystąpił o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wnioskiem z 2 lutego 2011 r. Do wniosku o emeryturę ubezpieczony złożył oświadczenie,
iż nadal pozostaje w stosunku pracy, który rozwiąże niezwłocznie po stwierdzeniu, że nabył prawo do emerytury na podstawie przedstawionych świadectw pracy w szczególnych warunkach (k. 4 pliku II akt ZUS). Decyzją z 18 marca 2011 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do emerytury z powodu nie udowodnienia 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Od powyższej decyzji ubezpieczony złożył odwołanie. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych prawomocnym wyrokiem z 30 czerwca 2011 r. oddalił odwołanie ubezpieczonego, sygn. akt VI U 1268/11. Jak wynika z uzasadnienia wyroku, Sąd I instancji oddalił odwołanie J. N. z uwagi na okoliczność, iż pozostawał on - tak w dacie wydania decyzji, jak i w dacie wyrokowania - w stosunku pracy, a w konsekwencji nie spełniał jednego z warunków uzyskania prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym (k. 45 pliku II akt ZUS; k. 13 - 17 akt sprawy). Po dacie ww. wyroku ubezpieczony nie ubiegał się ponownie o przyznanie prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym. Wniosek o emeryturę wraz z wnioskiem o przyznanie prawa do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych złożył w organie rentowym
5 kwietnia 2018 r. (k. 1 i nast. pliku III akt ZUS). Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z 19 kwietnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od 1 kwietnia 2018 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, odmawiając jednocześnie prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Odnosząc przytoczony powyżej pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w sprawie sygn. akt III UK 88/17 do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, należy podkreślić okoliczność, iż ubezpieczony z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym nie wystąpił, choć począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r., tj. od zmiany brzmienia art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej, nie było konieczności rozwiązywania przez niego stosunku pracy. Negatywne skutki zaniechania wystąpienia z wnioskiem obciążają ubezpieczonego. Powyższe oznacza bowiem jednocześnie, że spełnia on negatywną przesłankę prawa
do rekompensaty przewidzianą w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych.
O nabyciu prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego stanowi art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przewidujący powstanie prawa do świadczeń z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Nabycie prawa
do świadczeń, w tym do emerytury, należy zaś wiązać ze spełnieniem ustawowych warunków nabycia tego prawa i równocześnie nie można nabycia prawa utożsamiać
z przyznaniem i wypłatą świadczenia, którą to kwestię reguluje art. 129 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS nakazujący wypłacanie świadczenia od dnia powstania prawa, nie wcześniej jednak, niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. W sytuacji zatem, gdyby ubezpieczony spełniał wszystkie warunki
do przyznania mu prawa do emerytury, brak realizacji tego prawa nie ma znaczenia
dla warunku negatywnego nabycia prawa do rekompensaty. Ubezpieczony nie poniósł bowiem szkody przez działania ustawodawcy zmieniającego system emerytalny i stąd brak podstaw do przyznania mu rekompensaty.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że Sąd I instancji trafnie ocenił,
iż ubezpieczony nie zdołał wykazać legitymowania się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia
do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. - w Dziale XIV, pod poz. 24 wskazano kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Analogiczna pozycja znajduje się w dziale VIII, pod poz. 23 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz. Urz. Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywieniowej Nr 4, poz. 7).

Kluczowe znaczenie dla prawidłowej kwalifikacji spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy ma właściwa interpretacja pojęcia czynności kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach
i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że prace określone w wykazie A, dział XIV, poz. 24, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., polegające na kontroli międzyoperacyjnej oraz kontroli jakości produkcji i usług mogą być uznane za pracę
w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia tylko wówczas, gdy są wykonywane na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (warunkiem zakwalifikowania tego rodzaju kontroli jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest zatem to, aby na oddziałach i wydziałach,
na których jest ona wykonywana, jako podstawowe wykonywane były prace wymienione
w wykazie A), a nadto stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (codziennie i przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 2015 r., I UK 473/14 (LEX nr 1929242) stwierdził, że termin "podstawowe" odnosi się do prac wykonywanych w tym oddziale czy wydziale, a nie do pracowników zatrudnionych przy tych pracach. Znaczy to tyle, że praca zatrudnionych przy dozorze może być uznana za wykonywaną w szczególnych warunkach wówczas, gdy między profilem oddziału (wydziału) a pracami wskazanymi
w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. istnieje relacja o kwalifikowanym charakterze.
Nie chodzi więc o to, ilu pracowników wchodzących w skład zespołu wykonywało prace
w szczególnych warunkach, ważne jest, czy dla osiągnięcia celu postawionego oddziałowi (wydziałowi) konieczne było wykonywanie prac wymienionych w rozporządzeniu.
W tym ujęciu termin "podstawowe" koncentruje uwagę nie na zbiorowości pracowników,
ale na funkcji przypisanej wyodrębnionej strukturze pracodawcy. Przepis wyraźnie wskazuje, że zwrot "podstawowe" odnosi się do oddziałów i wydziałów. Oznacza to, że przy jego wykładni drugoplanowe znaczenie ma aspekt ilościowy. Nie jest aż tak ważne
ilu pracowników określonych specjalności było zatrudnionych, ważne przede wszystkim jest to, czy wykonywane przez tych pracowników prace miały charakter "podstawowy"
w rozumieniu rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (por. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2016 r., III UK 12/16, LEX nr 2163306 oraz wyroki: Sądu Apelacyjnego
w Łodzi z dnia 2 listopada 2016 r., III AUa 2173/15, LEX nr 2174866; Sądu Apelacyjnego
w Krakowie z dnia 8 czerwca 2016 r., III AUa 1858/15, LEX nr 2086203; Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 marca 2014 r., III AUa 607/13, LEX nr 141576).

Sąd Najwyższy przyjmuje również, że zawarte w wykazie A, dział XIV, poz. 24 rozporządzenia określenie "na oddziałach i wydziałach" wskazuje, iż kontrola jakości produkcji (podobnie jak kontrola międzyoperacyjna i dozór inżynieryjno-techniczny) powinna być wykonywana bezpośrednio w określonym, skonkretyzowanym środowisku pracy,
w którym występują warunki narażające na szybszą utratę zdolności do zarobkowania.
Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się bowiem pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu
na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Z tego względu regulacje z tym związane podlegają wykładni ścisłej, gwarantującej zachowanie celu uzasadniającego odstępstwo
od zasady przechodzenia na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym (por. wyrok
z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 184/13, LEX nr 1448473 i powołane w nim orzeczenia). Wniosek ten znajduje również potwierdzenie w brzmieniu działu XIV poz. 24, pkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia resortowego, gdzie za stanowiska pracy, na których wykonywane są obowiązki polegające, między innymi, na kontroli jakości produkcji uprawniające do niższego wieku emerytalnego, uznano wyłącznie stanowiska, na których prace te wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przy stanowisku wymienionym w wykazie.

Mając na względzie trafne ustalenia Sądu I instancji, dokonane na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz przesłuchanych w sprawie świadków, nie budzi wątpliwości Sądu odwoławczego, że dozór wykonywany przez ubezpieczonego nie podlega kwalifikacji jako praca w warunkach szczególnych.

Nawiązując do uzasadnienia apelacji Sąd Apelacyjny wskazuje, że nie jest kwestionowane, iż J. N. zatrudniony był na stanowisku kierownika warsztatu ani że w razie potrzeby wykonywał pracę razem z pracownikami, których nadzorował. Rzecz natomiast w tym, jakiego rodzaju prace oraz w jakim wymiarze wykonywali ci pracownicy.
Z materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony jako kierownik warsztatu mechanicznego niewątpliwe sprawował nadzór nad pracownikami wykonującymi prace w warunkach szczególnych, jak np. nad mechanikami pracującymi w kanałach, niemniej jednak
- jak trafnie zauważył Sąd I instancji - prac tego typu nie wykonywali oni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W warsztacie nie było pracowników wyspecjalizowanych, którzy wykonywaliby wyłącznie jeden rodzaj prac, w szczególności - prac kwalifikowanych jako wykonywane w warunkach szczególnych. Wniosek taki wynika z zeznań świadka J. R., który stwierdził, że wśród pracowników warsztatu nie było specjalizacji, pracowało się, zgodnie z zapotrzebowaniem, na każdym stanowisku. Także świadek Z. W. potwierdził, że warsztat nie miał charakteru wyspecjalizowanego, dokonywano w nim napraw wszelkiego rodzaju.

W braku podstaw do zaliczenia okresu zatrudnienia ubezpieczonego w SKR
w R. do stażu pracy w warunkach szczególnych, stwierdzić należy, że wnioskodawca nie legitymuje się tym stażem w wymiarze co najmniej 15 lat. Jak trafnie zauważył Sąd
I instancji, nawet hipotetyczne przyjęcie, że wnioskodawca od 1 kwietnia 1987 r.
do 31 sierpnia 1988 r. i od 1 września 1988 r. do 30 września 1997 r. w okresie zatrudnienia w (...)S.A. Oddział w N.wykonywał stale
i w pełnym wymiarze wykonywał prace w warunkach szczególnych, wskazane okresy nie byłyby wystarczające do uznanie omawianej przesłanki za spełnioną.

W tym stanie rzeczy, uznając zaskarżony wyrok Sądu I instancji za prawidłowy, Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego,
jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

W pkt. 2 sentencji wyroku Sąd Apelacyjny zasądził od J. N.
na rzecz pozwanego organu kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję, działając w tym zakresie na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99
i art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

SSO del. Monika Popielińska SSA Michał Bober SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń